장음표시 사용
551쪽
esse sineas, peringe sis iugi eatu ius de Mundum ei te sphitieum, & exsistere te in centro eius circumferentiae , in qua & omnia fleta , & quaecumqtie demum procul videris , imaginἡre constituta. Dignum est certea imitatione ipsos Planetas , ex quibus solis, ut nobis vicinioribus , coniecturam quandam licet capere , admitti a non- nemine habere motus eccentricos , seu quorum centium alibi, quam in centro Telluris sit . de Terrae tamen centrum id vulgδ habeti, eirca quod globorum caelestium circumductiones peragantur 3 Heliae proinde Alco nesciri a nobis.' an dum terrena corpora, ubi si mota suerint, teseruntur in ipsam Terram, seramur simul in centrum Mundi; de quamuis fortasse ferantur, esse id tamen ex acci denti ; uti est etiam ex aecidenti, quod incentrum Terrae ipsius fetantur, in quo, tanquam in mero puncto neque recipi, neque quietem assequi valeant. Scilicet tendunt per se in Tettam, veluti in totum , ac principium suum, ipsamque assequuta ita conquiescunt, ut peruenire praeterea ad usque centrum non magis eurent , quam insans, ubi se recepit in suae nutricis gremium , perere praeterea eius interanea. Ex accidentiveid est , quod diligantur simul in centrum, quatenus tendentia in Terram per breuissimam lineam, contingit hane lineam, s pr Aucta intelligatur , transre per centrum ἱ uti ex accidenti est, qudd dum ego hei ne contendo Patis os, Caletum versus dirigat, de quo tamen non cogito , quatenus eadem via est , quae continuata perducit Caletum. Non repeto porrδ quae sunt circa attractionem d ducta ; elicio solum grauitatem , quae est in ipsis partibus Terrae , terrenisve corporibus, non tam esse vim instam , quam ex attractu
Terrae impressam ; idque posse intelligi astumno exemplo ipsus matnetis. Accipito enim, di contineto manu laminulam ferri paucarum unciarum. Si supponatur deinde manui magnes aliquis robustissimus , experiere pondus non iam unciarum ,sed librarum aliquot esse. Et quia fatebere hoe pondus non tam esse instum serro, quam impressum ex attractione magnetis manui supposti i ideired ubi agitur de pondere seu grauitate lapidis, alteriusve corporis terrent , intelligi potest ea grauitas non tam con uenire huiusmodi eorpori ex se , quam ex
attractione suppostae Terrae. Quippe de snge quoties sertum manu sustentasti suisse magnetem suppositum , quod suppositum
tamen ignorares , crederes omninὁ eius
di pondus esse insitum ips seiro , quod esset
tamen attractitium: quid ni igitur idem pos iis de lapide credete , quod illum nunquam sustentatis sne Tetra supposta , quam ne cieris esse magnetem ingentem Vt hoe obiter heic attingam i dum vides maiorem gra Ditatem , sue attractionem imprimi sertob magnete , quam ab ipsa Tota a qua
etiam magnes. dum suspenditur, ferrum abducit non id videtur esse aliunde . qua in ex eo, quild .irtus attractriet est in magnete eollectior , atquc adeo intensiui peto modulo corporis, quam in ipso corpore Terrae , in quo extensor est, neque in singuli, partibus, sed in toto solum explieatur quanta est tota; eo modo , quo si linguam grano salis admoueas, id ipsam potentius assiciet , quam Oceanus I non quod totus oceanus salsedinis amplius non habeat , sed quδὰ salsedo in oceano dissusior sit, neque,
qua linquam admoues , adeo collecta, de explicita, ac in grano vnico salis. Magnetem , de serrum vi mittam , cum grauitas lapidis in Teitam cadentis intendatur , 5e
ex nouorum graduum accessione maior eua
dat ; ae ista intensio , sea graduum accessio non videatur aliunde esse , quam edi ipsa Terrae attractione s adiuncta inodo exposto impulsione aeris in ecquid nam probabilius est, qu ni gradum grauitatis primum, lapidique nondum moto conuenientem , ex eadem esse attractione i Eadem sane est si uitatis species , neque qualitas vlla melius, suam a congenea intenditur. An interimorte hae lebis , quod de leuitate grauitati opposita, nonnullisque eorporibus conue mente nihil intermisceam 3 sed iacio nempe , qudd leuitas nihil aliud sit quam stauitas minor; seque hae duae sint qualitates, seu proprietates corporum non absolutae , sed respectivae ; quatenus nempe unum cor
pus dicitur graue respectu leuioris , & leue respectu grauioris , sicque leue est, quod est
minus graue, de graue, quod est minus leue. Vt exemplo dicam , comparentur lapis, aqua , oleum , aer, ignis, quae terrena esse corpora prius diximus. Obseruabis aquam supra Tetrae superficiem, ut in lacu , fossa, aut, s uelis , intra lebetem plane quiescere: verum s lapis immittatur, is ad imum ita descendet, ut aqua cedens locum , ascendat. Sie oleum in eodem vase optime quiescet: sed insundatur aqua, ea petet sundum , Ze oleum summum. In eodem vase non sit liquor, quiescet in illo optime aer rsubeat oleum ; id deorsum tendet, de aers sam. Denique ignis suapte natura ipsi Terrae ineum bereti at quia imminet, ei r- cum stat aer ; issed is viciniam Terrae appetit, de cogitur lenis ex Terra abite. sta corpora ista omnia dicent ut prauia, de leuia comparate , seu respective; de lapis quidem glauissimus , quia maximὸ omnium attrahitur; sue minime omnium leuis, quia minimum
abducitur: aqua verb , quae tespectu lapidi, leuis est , grauis erit tespectu olei; de oleum leue tespectu aquae , erit graue respectu aetis; de aer leuis respectu olei, grauis et it respecta ignis r ignis postremo omnium leuissimus censebitur, quia maximEomnium attollitur ἔ omnium minimὸ gratiis , quia ex omnibus , quae attrahuntura Terra , trahitur ipse minimum. Heine quia dissieultas est de solo igne; non est. eut dum sursam contendit , existimes illum suam , ut vulgδ dicunt, quaerere sphr-ram quam non ignis eae omnibus siluis peruenile unquam potis sit in quippe suosam non tam vi propria , si iam ab acre impulsus contendit. Nisi sol tacta, ubi oleum insundo
552쪽
s go mari, fuerit, dicax illud sursum conniti . ut quaerat sphaeram oleagineam , quaest supra aquam . potiusquam ab aqua liit sum adiui , seu a vicinia Terrae expelli, aqua sine non emergeret, nisi aqua sibi er- enitet 3 Aut nisi in lebetem aqua semi-pi num. de in vertice monti, editissimi constituti im lapillos iniiciens , dicas aquam ascendere . ut iursum intimilat sphaeram aqueatra, potatis uani a lapide abigi, propellique a lebetis sutido 3 Aut his . cd in ignis inuolat in pabulum suppostum , di- ea, illum in tuam descendere sphaeram,s militerque aerem in suam , quoties puteus estodit ut , tubulusve vacuus in Ietram defigitur per traseelsam aquam 3 Aut nisi potitis ipse aer non tam naturaliter si pra Terrim , quam supra, aquam requie-lcit ; Diitasque sphaeram a stis ita esse necessatio supra aquam , ut in tot istis regionibus , in quibus supta aquam non est , cum violentia detineatur 1 sed sprobari tibi requiras. quomodo ignis pellatur sursum ab aere : considera ut ignis in ea mino non ardeat , ii tam ianuas, quam senestras omneis ita persecte occluse iis , ut ne per minimam quidem timulam subingredi aer in eam eram possit. Nempe nisi aer si, qui neeedat in locum illius, qui ignem sui, uin abigit, nulla fiet unde & ignis extinguetur j ab actio . siet autem ubi libertate ingrediendi aeri externo sacta , adi interior habebit ponὸ alium. qui sbi ignem insequenti succedat, &
meram compleat ; pet mirumque est , si cubiculum contiguum , quod ostiolo , timulisve cum eamera communicet,& clausi, senestris e minum solam aperium habeat , succedere aetem ex illo in ea me tam , dum alius interea superne . atque de- solis in ipsus eubiculi eam inum inducitur, cuius ductus ii sit angustior. & subiectus ignis igne eam etae inualidior , aer destendens sumum repellet, cubiculumque sumo complebit. Clarum est aliunde viret hiemeti sedenti ad ignem pedes antror 1 im incales eant , ad calcem vero restigerent ut i impetente scilicet ealcem ipso aere si igido , qui extrinsecus ad ignem contendit. Considera etiam quemadmodum ignis vehementius ardeat, si ligna , aut carbones crate ferrea sustententur, quam si so-
eario lapidi , cineribusve insistant : quia videlicet potest aer sese melius supponere,& inter abigendum suis diri ignem , ligna, bonesve perflare: unde & Chymicorum
fornax, quam flatuosam vocant, non aliis
eget sollibus, quam aere subter appellente, & superexstanteis carbones validissimo satu ventilante. Atque ex his denique di- eo . esse quidem in Terra motus tectos sutredin , & deorsum a sed illos esse partium proprios tui sunt etiam propriae glauitas . & leuitas ) non ver1 proprios totius Terrae, ipsique potius tam grauitatis, qu ira leuitatis experit , sphaericaque sorma tornatae , circularem motum aut coma perere , aut non repugnare. Rem declat
' G sena, Alia Philosophica. rem exemplo Daul , in qua qui ascendiarit,
exstenduntque , 8e quae attolluntur . de pii mutatiirque omnia non obstant , quo mi nos nauis sui im citisum eat . verum res esti ain sitis ineuleata , praestatque vi , pari iu-telligatur in Luna, aut quouis alio Mundano globo, in quo centrum sit , di exite-mram . Ze in quo partes recta moueri absique imped mento circulatis , ac generalis motus possint. Nemo certὸ neget in Luna esse vim eontinentem partium , atque adeδ salum mel, si seiungantur . retrahentem ἔceque admitti uos se in partibus Lunae grauitatem'. di leuitatem , ac motus surissum , deorsumque , ab liue eo, qu3d Luna seeundum se totam sit grauis , aut levi q. & recto seratur, non circulati motu .
Quaeso porto, si nihil Lunam aethere solo
eircumdatam moueri in Orbem repugnat;
quid repugnare possit , quo minus ips
quoque Terra in Orbem seratur , quam praeter aethere in taut si velis , ipsum aerem 1 nihil cireum ambit 3 An- non , s in gens globus plumbeus, ubi fuerit sunt prae longo appensus, nullo negotio moueti potest . quod vis illum deorsum seiens se a fune edomita, ac veluti nulla ; poterit
ipse globus Telluris moueri longi De lid . nulla ineis stente vi, quae ipsum aliquot- , uni sciat 3 Quod si putes ipsum a ceri-tro tenetiti finge intelligentiam subuctisse illum a centro , & congruo su ne suspendi illa: an- non tune saltem sume edomante illius in centrum propendentiam , seret motu Deillimus, si modo quis esset , qui extra ipsum consistens impellere posset Eequam vero potest maiotem habete ad motum resistentiam , ii in centro fuerit suspei se per se . quam ii extra centrum supen datur ab alio a An centrio , quod metum est punctivn , quodque ut magnitudiane . tie omni agendi vi caret , subelle potest unde reuinciat . cohibeatque molem hane tantam 3 Et nonne iure Archimedes depoposcit solum extra Terram locum , in quo posset se silere, ratus se ex eo emotu- tum Teriam Quanquam , ut praemonui, ista obiter.
Multa sunt praeterea . quae obit ei solent ex apparente ipsus solis , Planetarumque aliorum motu per radiacum , sue sub Zodiaco , ut impugnetur annuus , quo moueri Terram pet Zodiacum Coperet cani asseuerant. Atque hoe quidem lo- eo explicandum foret illud ipsorum S stema . 'no praecipua tum Mundi partium,ae in ii Telluris litus continetur. Verutra tamen habes tu isteie Philolaum rediuiuum, qui illud nuper non mod5 exposuit, sed quantum etiam fieri potest, geometrico more probauit. Quare de mihi suffritilla hoe loco attingere . quae ad osten dendum argumenti propositi imbeeillitatem conducunt. Primum igitur supponendum iuxta illorum sententiam est , esse, aut apparere Mundum sphaerieae fgurae; solem esse in eius centro, ex eo enoti digredi: Fixas, vi vocant, stellas esse
553쪽
in eiusdem circumferentia , constarόque etiam immotas. In spatio intermedio esse, ac moueri Planetas , de eo quidem ordine , ut proxime circa Solem vertatut Meleutis sidus intra menseis circiter it eis, succes at Venus , quae intra nouem ; ter. tio Ioeo si Tellus , quae intra duodecim, sue annum unum 1, sequatur Mars, qui intra annos proxime duos a tum Iupiter , qui intra duodecim ; ae postremd , Saturnus,
qui intra triginta. Cumque circulus 1 Terra deseriptus satis amoto interstitio heine a ci euto veneris , heliae , citculo Martis distet ; idcirco in hoc interstitio spatium accipi, magnum orbem dictum , in quo
cireulus quas i insertus concipiatur , cu- tu, Terra centrum si , de secundum euia ius ambitum Luna Tetrae circumducatur menstruo tempore , dum interes via, clim Terra circumducitur Soli intra annum. Et eum etiam circulus Iouis satis amplo interuallo hei ne a Martis, heine 1 Saturni cireulis distet a id ed eoneipi in hoe
interuallo circellos quatuor , secundum quos , de circa' Iouem , ut circa sui imcentium , serantur quatuor quas Lunae .sue stellulae . sideta Medicea dictae , suis
quaeque Deriodis dum interea uti, eum Ioue eonficiunt circa Solem periodum duodecim annorum. Atque id quidem , ne nam morem duas veluti Lunulas , sue an tu las , quae Saturni formam exhibent oblongam , quasque seiungi ab eo , ut suas a Ioue Lunulasὶ, nondum planὸ constat. Seetinuo , eam debere Mundi amplitudinem concipi , ut quod spatium est a Saturno usque ad Raeas , si pene
immensum . tantum scilicet , ut eomplexus omnium Planetarum cum sole in medio, si in orbe formatum concipias, punctum pene si respectu illius , apparitutus nempe ex Fixis quasi una aliqua stella veluti complexus quatuor Lunularum, seu Planetii latum Iovialiumicum Ioue in medio , pro una. stella heinc reputatur. Saltem complexus.Telluris per circulum annuum transsatae eum eomprehensis Venere , Mercutio , ae Sole in medio . sformatum , similiter in orbem , seu globum concipias , concipiendus tantulus est, habita ratione distantiae Fixarum, ut fp
Oatus ex ipsis Fixis appariturus si quasi punctum , seu quas minima paruulatum stellaru in. Id sane valdὸ paradoxum . climsemidiameter huius orbis quem Magnum iam Astronomi uocantὶ seu distantia quae
est , Sole ad Terram , admittatur vul-gδ continere Tetrae semidiametros pq pemodum mille , S ducentas. sed con-sdcta primum communem sententiam non distiteri quin saltem Terra , quantacumque nobis appareat , sit veluti punctum,
comparata ad frmamentum . seu caelum
stellatum , quod Tyeho distare . Terra
admittit terrenis semidiametris' quater decies mille. Consideia se eund5 hane distantiam non obseruatione, sed coniecti ra , de mero arbitratu assumi r quoniam eum aegre emetiri liceat distantiam, quae est heine usque ad Saturnum , quod nos parallaxis, ut voeant , desciat hoe est, qudd tanta magnitudo , quanta est Tetrae semidiameter , ex cuius comparatione caelestia spatia mensuramus , non amplias appareat, sed ad visu in planὸ . ob nimiam elongationem evanescat 3 necesse est quie- quid spatiorum est vitta Saturnum, mensu Iam omnem fugiat, &, ii quispiam definiat. pro mero albillio id faciat. Considera rvrsas, non esse proinde, cur communis sententi
554쪽
tentia assiimat ditantiam huiuscemodi; αι yiiragorcotinii , Cope inieanorumve seri tentia non liedat alii mete distantiam mil-
aes aut etiami decies millies maiorem. Nam, ut illa argumentat ut non esse, cur censeamus Deum neere voluisse Mundum adeo vasti im; ite ista, non esse , cur censeamus Deum facere voluisse adeo anquilum ι de cum neutra probare experientia'. seli obseruatione possi quid Deo placuerit; videtur posterior , dum naturae rerum maiestatein .nplincat, eo iram dare magis de poten
in , ct magnificentiam Opis eis summi, quam prior. At , inquies , s tanta Fixarum distantia statuatur , ut hic magnusi ellulas orbis'Venerem , Mercurium , ας ς b complectens pro puncto habea- ur , fore ergo Solem tanto magis punctum ἱ quare neque fore, ut sol sit ex Fi-Σis conspicuus , possique de s xas ipsas it ustrare , de uniuersum mundum sua luce complere. Vettim quamuis δiainetet Solis ex fixis spectati , non fuerit nisi pars ducentesima ὀiametri magni orbis ; pote tit nihilominus sol apparere tantus , quan tus est ipse orbis , aut etiam tota regio Planetaria , quamuis eius diameter sit de cupie, maior , idque ob lucem vegetam, dii usosque ipsius radios , quibus oculus assciendus erit, ea ratione , qua flammula eandelat noliti spes ata ignis ingens r O- l apparet. Talis radiorum circum nisiotissingit stellis omnibus magnitudinem, ambitumve maiorem, quam reuera sit 1 cum nulla sit si a , cuius vera diameter non comprobetur quam . plurimis vicibus minor apparente ; di Planetae quoque s ta
meis sint lucis longe obtusotis 3 diametro appareant aliquot vicibus maiore, quam stat , ut Meteia ius circiter nouem, quemadmodum ex mea illa obseruatione constitit. Quare de quemadmodum stella Iouis cum diametro minore si , qui mstit diametri circellotum a Planetialis eius descriptorum . apparet nihilominus tanta ut eiuscemodi ei reellos sua luce eomia pleat . ita sol lieet diametro minor. .m magnus iste orbis sit , potetit nihilominus apparere tantus , ut compleat suisiadiis totum illius interuallum . ae inter uallum etiam totius regionis Planetariae . de tantus esse , quanta ipsa videatur. Et ne non omninδ complere; seu etiam pror-s s non videri ; quim multae quaeso stellae sunt , quae videri a nobis oti immenia iam longinquitatem non possunt s saltem
telescopium multas retegit Dudo oculo
ineonspicuas 3 cam non possit tamen ratione ostendi ullam este stellam aued partiam , cuius amplitudo amplitudini so- Iit redat 3 Quδd Sol autem debeat sce- metari lueem toti Mundo, 3e stellas etiam sitis illustrare , id assumitur , non probatur I re nos , qui ob eius viciniam colli stramur tantopete , id ipsi attribuimus,suod potiore sottassas iure attribueremus Canielitae , si solemus aeque vicini , de abim sole, quantum nune a Canicula, di . staremus. Nam verum est quidem Planetas mutuati suam lucem a Sole ι ot Fixa, quatum seintillatio , atque candicantia Solaris peii milis est , videntur omnino de suo collucete , et, eque totidem quas soles , quos Deus in illa spatioruna immen- state collocatos. oluerit , ob fineis nobis incompertos , ut incompei tum etiain est ob quem finem voluerit stellas esse totque, Ee tantas , ac eo stu , eaque distantia, quae solet viilgo a leti. Tertio , supponeiadum, quod est pervulgatum , quodque ab initio iam attingimus , conuenire globo Telluris motum duplicem , diurnum , te an innuum. Diurnus est, de quo iam multa a is nimirum est, qui competit Terrae, quatenus circa proprium axem intra' vigintiquatuor horas ita vertitur , ut cellam
Tertae partem c.veluti istam , in qua nos sumus j nunc ad Solem conuertens , diem illi creet a nunc a Sole auertens , nocteiuilli faciat. Annuut ver 5 est . quo Terra, dum circa seipsam gyratur , promouetur intere, in ortum sub Zodiaco , centium que illius intelligitur sensim describere iam memoratum circa Solem circulum , quem intra annum conficiat ; ita ut circa seipsam reuoluat ut trecentis sexaginta quin . que periodis , dum interea non-nisi unum periodum circa solem absoluit. Fit istudeo trδ ad eum modum , quo trochus, seu turbo puerorum circumducta lentio in pauimentum adactus ita gyratur circaseissum , siue axem proprium , vi etiam discurrat , circellosque in pauimento desicribat : plutio enim sibi circumuoluitur, dum interea aliquem exarat circellum.
Si velis quoque , id simile est , ae dum
ambulans sie digitum moves . vi s eo deseriberes in aere medio continenteis circellos. Quemadmodum enim dieitus , dum secundum viam itans sertur , sibi ipsi vatiἡ eiieumdueitur ; se Terra, dum pergit per annuam illam semitam circumit, intere, sui uti axem trecenties , de sexagies quinquies. Quoniam verδ is circulus, quem motu annuo Terra describit , ha
bet hei ne solem , inde illam fixarum rogionem , secundum quam sena Zodiaei disposita sunt : eamobrem fit , ut c in Terra est versus Arietem , habeat solem versus Libram ; de cum Terra transit ex Ariete in Taurum , appareat Sol transire ex Libra in scorsionem ; sequedum Terta est in uno signo , Sol Aeatur esse in opposito ; Terraque reipsa pereurrat Zoataeum , seu Eclipticam , de Sol percurrat apparenter. Quarto , praeter duos eiusmodi motus , attribui Tet rae tertium , qui inclinationis, seu declina tionis dieitui : tametsi reipsa nihil aliud est quam continentia AEquatoris , at ueadeb axis terreni in sui- ipsus parallelis. mo. Scilicet non esu concipiendum centrum Terrae ita serii per Eclipti eam inmemorato magno orbe conceptam , ut i
uolutiones diuinae secundum ipsam, ipsiusive ductum , aut longitudinem fiant : ne
555쪽
que enim Teirae aequator coit in planum Eclipticae, aut axis terreniis in Firmamentum usque continuari intellectus , intelli gitur deteribere heinc inde circumductio De annua , di circa Eclipticae polos . duos circulus eiusdem magnitudinis cum eo, quem in magno orbe centium Terrae describit. vertim ita est concipiendum , ut
reuolutionis diurnae sint parallelae omnes cum ea , quae peragitur , dum Terra est in aequinoctialibus punctis , coitque in planum eius aequatoris , qui in eodem
magno orbe conciditur : quippe aequa tor Terrae tuetur temper Dium parallelum cum eo , quem habet in eius emodi punctum ι δe axi, proinde ipsius ita manet semper sibi ipsi parallelus , ut in Fi
mamentum usque continuari intellectus, intelligatur describere circumductione an nua circa vocatos mundi polos , duos circulos tantos , quantus est aequator ipse
magni orbi . Id licebit percipere ex Co- pernicana machinali sphaera ; sed nisi sorte ad manum si , accipito sphaeram vulgarem , habetoque eius Eclipticam pro Ecliptica magni Orbis , 3e aequatore eius.
dem orbis ue de eum globulum , qui in
contro est , Terramque utiletd repraesentat, pro Sole habueris , haselo extrema axis per ipsuin traducti , de in caelum uniae continuati pro iam vocatis polis muni. Vsurpato deinde alium globulum , qui repraesentare Tetrae globum possit , scilicet traducto radiolo , seu axiculo ; de circello medio , seu aequatore supra ipsum descripto. Applicato hune globulum supra intersectionem . seu piuncturi, aeqiuin ctiale sphaerae . de ita constituito, ut crquator globuli si in eodem plano, sue congruat cum aequat te sphaerae , axisque illius si axi sphaerae parallelus. Globulum
ibi , ac in eo stu circa axem reuoluito, die deinde ipsum teuoluere continenter pergens sensim promoueto se eun flum Eelipticam , ac versus solstitiale punctum ; sed
ita tamen , ut aequator globuli maneat
semper parallelus aequatori sphaerae , de axis illius , axi huius. Deducito pari ratione in aliud aequinoctium, de porro per solstitium aliud, perducito ad aequinoctium prius , seruato eodem parallelis nari. Tum demum concipies quod dictum est de ipsa Terra per Eclipti eam magni orbis ita
transsata, ut eius aequator ecintineatur semper de aequatori magni cibi, , & sbi ipsi parallelus; & axis axi mastili orbis . sibique ipsi similiter. Quin- etiam , ut si opposueris ipsos sphaerae polos parietibus oppositis , 8e conceperis axem sphaerae vitimque ad parietes eontinuatum des gnate in
ipsis duo puncta opposita , eoticipies immul axieulum globuli continuari intellectum ad eosdem usque parietes describere una sui ei reumductione per Eclipticam , de circa Aes gnata puncta , duos circulos aequatori sphaerae aequaleis: pari prorsus modo id intellige , quod dictum est de cireulis in Remamenti fornici heine inde defetis piis circa polos mundi: adeo ut, quema3- inodum axiculis globuli continuatus , de circumductus , intelligitur per medium musaeoli spatium describere quas columnam, iuc bases sint memorati in patietibus cit-ctili ; ita intelligere liceat immanem quandam quali columnam per magni orbis spolia ab axe Teriae continuato , circum su-ctoque describi , cuius bases snt circuli illi iam repetiti in firmamenti fornice. Qtiinio, senique huiusmodi nactum , sue continentiam in parallelismo ita seri , vitantillum tamen , seu insensibiliter letitior
iit ipso motu centri; essiciaturque , t contro Terrae ad idem requinoctiale pulictum redeunte , aequator secet Eclipticam nonnihil citerius , ac faciat cum illa angulum inclinationis . seu declinationis maximum , aliquantδ antecedenter. Non Ouddangulus inclinationis tion sit semper idem, aut aequalis , quodque aquator Terrae,
axis ue ipsus non si semper sibi ipsi parallelu . sed qu)d huiuimodi angulus,
sue intersectio si mobilis , satque sensiti in aliis , aliisque Eclipticae punctis idque regrediendo , sue procedendo contra setnotum seriem , hoe est ab Ariete in Pilees , aut Libra in virginem) qudd-que Ecliptica eYsistente immobili , itim aequatoris planum pet ipsam de trere intelligatur ; tum poli di quatoris seu niui di intelligantur lentὸ moueri , idque rogrediendo circa polos Eclipticae , seruat: semper eadem distantia. Qui id fieri u
leat , ut possis quadam tenus concipere .gue etiam circellum in memorato globulo , qui repraesentet Eclipticam , de aequinoctiale eius punctum ita applica aequin ctiali sphaerae puncto, ut aequator cum ae quatore , & Ecliptica eum Ecliptica congruat.' Axiculum per eum traductum axi globi aequalem fac , de viri alie eius extremo silum alliga, quod aliunde sit polo Eclipti ei defixum. Tum , s globulum retr5 . seu in antecedςntia ita moueris , vi
illius Ecliptica Eclipticae sphaerae semper
congruat, obseruabis ut eius aequator Eclipticam continub secet in antecedentibus punctis ; sed seruato tamen eodem inclinationis angulo , de axis extremis tuentibus semper aequalem distantiam ab ipsi Eelipti eae polis. Haud abs re porro Daec antecessio lenta , seu lentissima potius ab
citur , quando una eius periodus non abissoluit ui , nis intra annos vicies quinquies mille. Vt e, hisee suppostis , ea quae apparent, iam attingam ; primum apparet quidem Sol , quemadmodum iam Aiximus , moueti pet Zodiacum a sed vi nauis in medio mari cito immobilem n im circum ducta apparet nostro Mediterraneo de quo nempe est ante dictum ini mota manete , & quae immota est , videtur intotea ipsi circumduci , quatenus ne pe V rias horizontis parte is sue cessite obtegit, donec ipsa per oppostam sertur; ita Te xa , cui inhaeremus , citea Solem immo
556쪽
mota . & Sol moueri circa ipsam , occulereque siccedenter omneis parteis Zodiaci, quatenus Terra interea oppositas paries siccedentet percurrit. Quare eu elim Terra per medium Zodiaeum incedens , ci
culum suo centro describat , qui Eclipti- ea linea dieitur, haec ipsa erit linea, quam
Sol deseribet apparenter ι adeo ut non imoad aliorum Planetarum latitudines, cons rationesque eodem modo eueniant, sue sol reipsa moueatur, siue moueti sollim appareat . sed eodeira quoque modo Eclipse; tam solis , qu in Lunae contingant. Quippe cum Luna motu men seruo ipsi Terrae cireum seratur ; essicitur eadem ratione, ut Terrae. ae soli directe interposita lucem Terrae eripiat ; &Terram hasen, sibi, ae soli directe intel- postam , eadem Solis luee per Terram privetur. Nimirum eadem .inclinatione des libere potest orbitam , quae Eclipticam
a Terra descriptam duobus in locis inter secet, nodo te Eclipticos faciat. Neque videtur morati debete nos Primo , quod absurdum esse videatur . scire ergo Terram unum ex Planetis , & magis qui dem praecipulim. quam Lunam , eo modo , quo supiter est prae si is L in MN diceis praecipuus. Siquidem Terra globo si est . sciit Planetae exteri a comparata est ad motum , ut illi i lucem Solis perinde excipit , resectitque , & pet illam, non secus quam illi, collucet : quemadmodum probat lux illa debilior , quae in
Luna tam recente , quam senescente ob simatur, quamque non aliunde esse, quam a Terra perspicitum videtur vel ex eo,
audd quando Luna post primam & ante secundam quadraturam procul est a loco reflexionis lucis solaris , quae at Terra semper visus solem fit , tum Luna
ea luce Omninδ priuatur. Praetet ea locus congruus inter Venerem Martemque Te
rae assignatur . in quo.si illam posuerimus . tum Planetarum praeeipuorum dis spositio nitia consentit , consequiturque adeli partium uniuersi concentus tam se cundum magnitudinem , quam secundum motum. Nam Mercurius est minor ven re , Venus Terra. I xe Marte , Mars I ue . lupiter saturno i de Mercurius vel
eius periodum absoluit , quam Venus , haec quam Tetra , ipsa quam Mars, Mars quam Iupitcr. ille quam Saturnus': at iuxta C mmunem sententiam videturinihil ense , setiue posse inordinatius. Quia , quod ad magnitudinem spectat , Luna est minor Mereutio , hie:minor Venerei, haec incomparabiliter minor sole i sol incomparabiliter maior Marte, Mars minor in comparabiliter Ioiae . Iupitet satvrno aliis quant amator. Quod ad motum verδ. Luna absoluit periodum mense . Mercurius . Venus . Sol omnes smul annos Mars duobus annis . Iupiter. duodecim , Saturnus triginta , Firmamentum vige
s trepidando heine mille septingentis. illei ne ter miale quadringentis a primum mobile horis viginti quatuor. Ad-sae, ta
metis sunt in Terra contineiates , montes
valles, planities . insulae , isthmi, promon totia , freta, sinus , lacus, stagna , amnes, &c. similia quoque apparent in Luna , verismileque est , si aliorum Plan tarum disci tam prope spectarentur , tam
que magni vigeremur , ut Dartium distinis
hio . & diuersita obseruabilis pollet e Asci , fore , ut sui speciem non dissimilem
exhiberent. Neque morari debet Secan Eo , quod Terra pet Zodiacum transsata,& non exsistente in centio , non vide
tur debet e nobis in illius superscie , ac in ipsa simul super sese orbis magni e silentibus , dimidium editi seti conspicuum : eum tamen sex signa ex Firmamenti Zodiaco sipra horirontem constanter appareant. Siquidem , ut iuxta communem sententiam globi terreni moles nihil obstat , qud minus censeamur videre hemisphaerium integrum a quoniam linea secundum horizontem sensibilem in e luna usque stellatum directe traducta , in idem visibile caeli punctum desinit , in quo linea ipsi parallela, quae concipitur per sientrum , ut per horirontem rationalem traii
ci ; qu)d illae nempe, ob immensam caeli distantiam . secundum sensum coeant, ipsa
rumque intercapedo , tametsi aequalis Tet
rae semiAia1netro, quasi punctum sit, ipsa que ed Terra si veluti punctum, in quo
centrum , & si perficies aded procul notidiseernatui : Ita diei potest magnum Orbem , in cuius superhele Terra deseribit
circulum annuum , adeo exilem seri, habetive , ex antedictis, comparatum ad im' mensam rixatum a Tetta distantiam , villinea tecta seeundum Terrae horizontem ad fixas usque continuata , in idem vias bile punctum designat, in quod desineret linea ips parallela traducta per Solem
in centro exstantem a quas euanescente icitanta distantia intercapedine illarum , t meis edi sistente aequali ips semidiametro magni orbis i ipsoque magno orbe habito ut puncto , inter cuius centrum , &circumferentiam nullum Aiserimen sensibile ex loeo tam procul dissio appareat. Neque morari debet τινι - , qudd nobis in eodem Terrae loeo exsstentibus non vi deantur debete semper eaedem stellae essu verticales, eiusdemque apparere magnit
dinis i sed quas habemus quidem , ma-pnasque videmus si pia verticem , Terra exsistente in Cancro , commutasse debere situm, apparereque minores Terra trans. lata in Capticornum a ex quo rursus consequatur, ut non debeat semper inobis esse . eadem . sed nunc quidem elatior, nunc vero
depressior Poli estitudo. si quidem expinsta ante axis: Terreni eontinentia in sui parallelismo id praestat , vi quamuis Terinta nunc ad Cancrum ae sedat ,,nune ad
557쪽
Carti cornum recedat, iisdem tamen partibu sui Boream, Austrumque respiciat, iiDgem parteis coeli intermedias : atque adedui linea , quae , centro Terrae per verticem nostrum in caelum usque traducitur,
terminetur semper ad easdem stellas, siue visibilia eadem caeli puncta. Visibilia gi-co ; nam in eaelo quidem potest tantum esse discriminis , siue distantiae inter loeum terminantem lineam verticalem , Terra exsistente in Tropi eo aestiuo magni oibis,& locum te minantem eandem , Terrae, sistente in Tropio hiberno eiusdem , quantum discrimitiis, seu gistantiae est ii tet ipsos Tropieos eiusdem magni orbi tat eum semidiam tet magni orbis , ut mox dicebamus , in tanta distantia sensbili,
non sit , sed pro puncto habeatur ; non erit prosectd sensibilis quoque , sed pro puncto habebitur , quae est distantia intelaropi eos aestuum , & hibernum eiusdem. Ex quo consequenter intelligitur , non posse stellas apparere amplioris magnitudinis
ex Tropico viro , quam ex alio ; clim a
cessus , 8e reeessis sensibilis non sit, &duae stationes non possint haberi quasi dinsitae , quae in eodem quasi puncto assumuntur. Quod ad immutatam poli altitudinem attinet , iacit eadem axis continentia,
Oibisque nrigni exilitas , ut in uariata adsensum appareat. Revoca in mentem duos citculos , quos Aictum est ab axe Terrae eontinuari intellecto defetibi utrimque in Firmamenti forniee a ipsi, tametsi aequatori Orbis magni aequales sint , Ob immensam tamen distantiam , habentur quasi duo puncta, eaque de causa depictos viiiii quasi terminos ingentis columnae , quod cum sit perspicuum columnae , aut cuiuscunque rei, cuius latera parallela sint, erassitudinem tanto magis deciescere ad visum, quanto spectatur remotius, issed liceat concipere tam procul extendi columnam , cuius crassitudo sit magni orbis diameter ,
ut eiusmodi crasIitudo sensim . sensimque extentiara . & pro pyramide habita in verticem desinat , qui aequalis licet magni olbix diametro J habeatur 1 visu pro unico uncto ; idque seu in boream , ut a nobist, seu in austrum , ut ab Antipodibus , spectetur. Itaque tales duo circuli , seu talia duo puncta sunt nobis duo poli, quorum
unus semper eandem elationem , alter eandem semper depressionem seruat, quod tametsi spatio sex mensum tantum mutetur, quanta est diameter magni orbis , mut
tio tamen est quasi puncti, siue si in puncto , cuius latera , & a centro, & inter se, uod ad sensum spectata, non distant. vne, vi vides , non negatur quidam, quin mutatio aliqua fiat; quin venis quasi polus habendo sit ipsum e trum: circuli, in quod terminari eoncipitur axis aequatoris magni orbis per medium Solem transiens ; quin Punctum terminans axem Terrae distet ab eo semper tota semidiametro ,& nune qui-.tim in unam partem, nunc in aliam : sed
negatur tamen quie quid illud est , inducere spectantibus obfetu abillain varietatem. Neque morari debet ci νιο qudd nulla videatur else i osse inter dies , nocteisque inaequalitas , nullaque proinde aestatis , hiemi se vicissitudo ; quas translata per Zodiacum Terra petinde semper a Sole distet, eodem modo eandem semper illi obvertat saciem. Siquidem exposita axis in parallelismo continentia obstat , ne ipse
Terrae aequator cum Zodiaco congruat , ii
ue in eodem plano , & absque interlectione sit, vi contingeret, si axis Terrae parallus esset axi Zodiaei, non uerli aequatoris; quo san casu non solet dietum , noctiumque inaequalitas , sed constans ubique s rei aequinoctium ; perindeque esset, ae si Tetra in centro quiescente , sol ad Trop cos non deflecteret, sed in aequatore perpetuo circumduceretur : unde neque ullussoret aequator praeter Zodiacum , neque
ulli sorent poli praeter polos Zodiaci , pari
modo concipiendos , quos de caeteris dictum est Chm parallelismus veto ille esticiat , ut aequator Tettae secet continenter Zodiacum , & maneat constanter parallelus aequatori magni otbis; Leine fit, ut nobis V. g. qui ad boream sumus, dum Terra in Cancro est, obstet gibbus Tetrae , ne Solem in centro tam apertum videamus, ac
dum Terra in Capricorno est , .nge ille gibbus nihil nobis obstat. Fit quoque ri
inde , ut Terra exsistente in Cancro, diem minimum, hiememque habeamus ,& exii- stente in Capiteor no , diem maximum, aestatemque , & in locis aliis eadem pro
portione. Quod perspicuὸ intelliges , si quem globulum supra vulgaris sphaerae Zodiacum teuoluendum monui, notes in boreo aliquo puncto .& ipsum punctum compares eum Sole in medio sphaeret desere antellecto i idque dum globulum saxe eius sibi semper parallelo detento) in Cancro, in Capricorno , iv partibus aliis Zodiaci
reuolueris. Neque morari debet. Ainto. quδd sphaera Fixarum obsit fletur m ueri in ortum a ac seeundum Eclipticae longitudinem, lento illo motu ob quem constellatio Arietis , quae ante bis mille ei rei ter annos ad interiectionem aequinoctialem erat, ab ea recessit, Aistatque iam toto pene signo , seu duodecima Zodiaci parte ; qua e dem ratione reeesserunt, ae promotae sunt caeterae , omnesque aded stellae fiYae sedibit. suis sunt emotae , ae speciatim Polatis dicta,
quae manifestὸ effecta est longh, ouam olim, polo propinquior. Siquidem & stellae Ariotis . de caeterae omnes non ita apparent m
ueri, qu3d motu sibi proprio secundum signorum seriem progrediantur ab aequin
Aialibus punctis ; sed quδd aequinoctialia
puncta ob Terrae motum , retardationemve antε expositam , regi ediantur eontra signorum successionem. Quemadmodum nempe seu Terra moueatur in ortum . seu sol inoueatur in occasum, Sol semper imoueri in occasum nobis apparet, ut declaratum sae-
558쪽
pius iam est sita seu stellae progrediantur ab aequilioctiali puncto in consequentia , seu
aeqii inoctiale punctum a stellis in antecedentia . apparent nobis iamper stellae ab aequinoctiali puncto in consequentia moueri. Quod Cope inicus autem suerit opinatus non stellas teipsa promoueri, ac.recedere, sed ipsae aequinoctia anticipate , seu praece dere a idcirco non motum stellarum , seu octapae sphaerae , sed aequinoctiorum anticipationem , seu praecessionem appellauit. Adnotaui porro, ut Ecliptica immobilis est. in uariatosque polos habet id arguente qasa , vi vocant, stellarum latitudine , siue distantia ab Eclipti ea , quae eadem constant et manet ὶ ita intei sectionibus aequatoris sensim antecedentibus , polos ipsus aqua toris sensim antecedere , sue tenediendo circum polos Eclipticae ire. Polos autem aequatoris voco non tantum planeta ipsa indivisibilia , in quae terminari concipitur axis per Solem traductus , sed oppositos etiam illos circulos ,& columnae veluti ba suis , quae non maiora punctis apparere aliquoties iam repetitum est. scilicet talia puncta sunt, quae singulis annis non-nihil transferuntur, & ad alias stellas accedunt, ab aliis tecedunt. Neque est interim quod mirere poli altitudinem supra horizontem manere nobis inuariatami quoniam ut Terta horizontem euiusque regionis secum transferet , ita transfert etiam suos polos, cum eadem semper ad eandem regionem habitudine. Ex quo fit, ut eas caeli parteis, ad quas poli Terrae respectant , immotas et amus, quod Terra immota appareat,&polos mundi vocitemus, quos aisnetimus ipsi mundo , cui motum quoque altingimus , interea veth Eclipticae polos, reuera immotos , habeamus pro mobilibus ; neque vocemus polos mundi , qui reuera tamen poli mundi sunt, saltem terrenorum respectu. Dieetem aliquid de illa Libratione duplici ob quam tum motus apparens fix
tum nune velocior esse, nune segnior censetur ; tum latitudo quoque siderum , & maximὸ Solis, nonnihil vatiari. idque etiam non sine quapiam inaequabilitate , dicitur: sed , vi praeteream Copertileum explicare utramque ex tantilla variatione extremorum axi; Telluris, deseribentium quandam intortae, ut appellat, eorollae speciem , cuiuia modi reptae lentatur nota Atithmetica 3 ; planius est , ut quoniam rationes non contemnendm habentur, ob quas liceat in dubium obseruationes vertere, quae pro utra que circumseruntur a planius, inquam, est, ut in istis discutiendis non immoremur.
Neque morari Postremo debet , qudd Sol
non videatur futurus nunc Aoogeius , nunc Petigeius , quasi nulla exsistente excentes citate , nullove circulo excentrico, ratione cuius sol nunc minus , nunc magis accedat ad Terram. Siquidem constat perinde fore,s quam soli excentricitatem , quem excen trieum tribuunt, ipsi Terrae alitibuas , ra
tione cuius nunc minus, nunc magis aec
dat ad Solem a & sol appareat Apogeius ,
eum Terra erit Aphelia, & Perigeius, comperihelia. Sei licet has Aphelis, Periheliique nuncupationes excogitauit nuper Reppletus ; qui aliunde docuit illum , quem huc usque diximus annuum circulum , seu gelipticam , aut Zodiacum magni orbis , concipiendum est ' non tam circulum exquis- tum divam et lieta , seu oualem teneam, quam Terra describens , idem , quod per excentricum , faciat. Quippe cum in di metro longiore ellipseos duo sint centias appellant f os in Sol ita erit in eorum vno , ut cum Terra seret ut ipsi vicina . Psithelia sit, de Sol Perigeius dieatura cum vicina alteri, ipsa sit Aphelia , & sol dieatur Apogeius: quod idem proportione seri
in caeteris Planetis censuit. Quin-etiam , ut diceret causam , Ob quam motus fiat ellipti ea forma, animaduertit, ut in uno magnete sunt duo poli, quorum unus appetit alterum polorum alterius magnetis , alius eundem refugit; ita esse posse in Terra, squae si quasi magnes, & ad solem , quasi ad maiorem magnetem comparetur esse , inquam, posse parte is aliquas Solipetas. Soli sugasque, ob quas dum e lacumducitur soli, nune ad ipsum magis alliciatur, nune ab eodum magis auertatur; eaque ratione motu suo non
circulum , sed ellipsin describat.
vi attingam & caetera, apparent quidem Mercurius , Venus, Mars, Iupiter , Satur nus nunc stare, nunc retrogredi, nunc directὸ pr egere : sed quae Mediterraneo nostro viderentur , si praeter nauim . in qua esset, ae moueretur , scirent quoque aliae, quae circa illam eandem immotam propids. aut temotius , velocius, aut tarditis serreniatur ; mirum non est, idipsum nobis ex hoe terrae globo apparere , dum collati eum aliis globis eitea eundem Solem immotum ei cumducimur. Quin- etiam tantum abest , ut ex obseruatis hisce assectionibus, apparente, inquam, statione, retrogradatione , & directione Planetarum ; quidpiam colligatur ad stabiliendum Terrae quietem , ut potius
non sit argumentum magis consentaneum,
quo motus illi asseratur. Quaeso te enim quidnam possit este probabilius , qu ira in gna ista corpora, globos , inquam, Planetarum , uno tenore incedere , & suam semper viam , seu prors)m antrorsum ve ire
Ibunt porro , si Terra quidem inter ipsos
media incedat, ae directa esse nunquam desinat & quod interdum stationath, retrogradique appareant, continget apparitio ex commistione motus ipsius. Explieant haee vulgo per Epicyclos, quorum centra circa Terram uno tenore se serantur; ut Planetae interim in superficiebus Epi elorum moti,
ad superiores quidem parteis dilecti sitit. ad
inferiores retrogradi, de in medio descensu, astensuque , stationarii. At quantum quaeso compendium, ut unica Terra vilico incessii Epi clos omnes faciat superuacaneos, Planetas illis eximat, alteroque motu absoluat Et de duobus quidem Soli proximis , Mesecurio , nempe, ae Venere, ut primam discam ; quid est, cui Epicyclos fingam, quo
559쪽
Ium centra contineantur invariabiliter in linea a Terra in Solein directa 3 Cur Planetarum temotiorum epicycli liberi sunt ; epicycli istorum duorum ad solem ita illigati Cur saltem non est alter duorum liber 3 Cur neuter horum Planetarum ad sextilem usque
aspectum heinc inde a Sole discendit , sed cum vix signo , aut sesqui- signo sepostus
est, ipsim repetit, seu retrogradus ab ortu, seu directus ab occasu Cur non proinde instar aliorum motibus suis nos circumdant, ita vi nobis aliquando in medio ex silentibus Sol ex una parte sit, illi ex aduersa a sed nempe ita fieri , ae apparere necessum est, cum remotiore ex silente Terra , illos ex ipsa obseruamus circumeunteis Solem. Non potest enim Sol non haberi, essἡque centrum motus utriusque , aut utriusque circulus non esse Soli illigatus. Non potestvterque non videri directus , cum ultra Solem peragit iter i non retrogradus , cum citra ; non stationarius , eum in medio de Leensu accedit, aut in medio ascensu recedit,
quasi per rectam lineam; eo modo , quo
viator , qui nos procul antegreditur , vel nobis occurrit secundum rectam viam , non apparet moueri ; cum appareat tamen, si eodem passu transuersum eat. Non potest Sol, tanquam centrum circuli vitiusque non apparere eontinuo moueri per Zodiacum,
iuxta signorum seriem , quoniam Terra promouetur in parteis oppositas ; neque potest utervis separari longe a Sole , quia circuitum suum limitatum tam heinc , qu im inde , tam sursum , quam deorsum habet. D nique neuter potest nos ambire, ambireve Tetram se inter , ae Solem interpositam a quoniam Terra est extra ambitum virtus. que, de utrumque semper ad eandem par tem , qua solem , habet . perti porrd vitii inque Sidus supra, & infra Solem , non verbin Epi clo nos inter, & solem contento,
memorataeque lineae alligato, tum obseruata nostra conuincunt , ac praesertim circa Mercurium , tum praesertim de venere manifestae eius Teleseopio phases. Nempe quod
appareat corni lata , cum retrograda est;
plena, cum directa; id haud- dubie arguit ipsam esse, citia Solem quidem , dum corniculata apparet , quasi parte residua illuminata in solem spectante s vltra Solem
verδ , dum plena , quasi parte illuminata
spectante tam Solem , quam nos: Ne memorem , dum est corniculata, videri tam
magnam, dum plena tam paruam ; quod illese maxime propinqua , hele dissita maxime sit i h. e. tantundeam sexies o possit. que ille te via a particula maior videri , quam
heic tota. Deinde , ut de tribus quoque remotioribus, Marte . Ioue , Saturno di- eamus , Quid est, eur nunquam retrogradi appareant, nisi elim Tetram habent interpositam inter se , & solem aut eursemper tetrogradi , edtra habent interpositam Cur epicyclus Martis maior est, quam epicyclos lovis, di iste maior , quam epicyclus Saturni Cur planetae tantum ac capiunt magnitudinis incrementum, ut Mars,
qui alia, stellula est, Veneri intersum , aut
iovi magnitudine non concedat Cur Mars adeo velocior per excentricum , quina lupiter , sit per epicyclum adeo segnior, e denaque proportione lupiter , quam sat ut .mus i atque ita de caetetis. sed nempe ita fieri, ae apparete necessum est, Terra inter Solem , ct eos ineedente. Nam quamuis tam Teira , quam ips eandem semper viam,& suo unusquisque tenote procedant ; efficitur tamen , ut quia Terra veloci hs , quam illi mouetur; efiicitur , inquam , ut dum
procul adueniens , est prope ipsos transitura , seu sese ipsis , ae Soli interpositura . appareat illi iam lentius incedere , quam antea a & cum recta quasi accedit , appaream quasi consistere ; ae deinceps quoque retrogredi, quoniam ipsa velocius pet-
gens , illos tergo sensim saeti ; adeo viretrogressio maxima appareat, clim proxima est , illosque E regione habet; ac postea appareat paulatim decrescere, quoviaque , dum discedit ab ipsis secundum te
ctam quasi lineam , videntur rursύm quasi stare. Post secundam autem stationem apparent ut prius, dii ccte , & magis , magisque velocitet incedere ; quia deinceps Terra , ut vitta solem transitura , obseruat illos progredienteis iuxta signorum seriem ; qui in stu opposito videbantur contra eandem seriem ire. Heinc ergo est, quare non possint apparere retrogradi, ni si in oppositione cum Sole , siue Terra exsistente interposita ; neque non possint non apparere , ob velociorem Terrae motum. Heine. quare epicyclus Martis videatur maior epi-
cyclo Iouis ; quia videlicet ob maiorem illius propinquitatem, retrogradatio in ipso apparere propius incipit , & desinit longi4s. Heine , quare tunc Mars adeo magnus appareat , qui aliis aded paruus est; scilicet quia Terra est illi tam prope , quae alias tam procul incedit ; octo , ut puta , vi
ei bus remoti s. Heine quare Mars , nonnisi biennio semel tetrogradus si i quippe
quia, Terra non incedens , nis duplo velocius , non potest illum assequi , nisi duplδ temporis, quo periodum ipsa absoluit. Quare Iupiter quotannis percurrat , retrogradusque essetatur, idque uno solum mense tardius ; quia Terea nempe velocior est dum decuplo, illumque semel relictum assequitur semper decimo tertio mense. Quare S
turnus etiam quotannis essiciatur retrogradus , i/que vix tardius dimidio mens s , quia nimirum Terra velocior trige pid est, de ab eo digressa illum Drsds assequitur dii decimo mense, & vix semisse pi aetere . Ex
quibus prosecto mirabile st, nis elim omnia ita onsentiant, & omnia, quae apparent . aded saei te simpliciterque ex una
Terrae circunductione inter Martem , ae Venerem intelligantur , explicenturque ; ne
que sit opus tot maehinis, tot ambagibus, tot commentis absque ordine, & verisimilitudine introductis i nis , inquam , Terra id loci moueatur. Et coiisdera, quαio , cur Luna nobis nunquam appareat nec stare ,
560쪽
nee retrogradi; nis quia ipsa sempct eircumducitur nobis , quas m centro illius constituis, 3 Cur nunquam sol : nisi quia nos semper ipsi erreumaucimur, tanquam incentro coluisti Quam-obrem verta none dem euenirent aliis quinque, si vel nos ipsis centrum eisenuis , vel ipsi tiobis: &non poti sis mixtim iremus, circumducere mur ine circa eundem Solem , ut ei rea ideira cerati uiri λ Tycho certe , qui Terram incentro immotam detinuit, ita ipsi Lunam. Solemque circumduxit , ut coactus suetit circumduecie soli quinque alios . tametsmira , ut videtur , inconcinnitate voluerit Solem dieii in circumeuntem Terram, trania ferre illos oniseis secum , Obeunt eis in terea motus proprios ; neque potuerit sit gere , quomodo ille interea eorriperetur a Fit amento, mobilive primo ; quomodo item Luna ut praeter motum menstritum,dietim quoque Tetram obeat j idque spatiis liberii mi, , fluidissimisque ex sinentibus;
quae sane , aliaque incommoda plane tolluntur . s solem , ae Tetram exposito modo transposuerimus. Et consdera aliunde ulchram seriem. Nam quo modo nos haemus semper versus Solem , de nunquam in oppositione , Mercurium, ae venerem; ita Mars praeterea habet Terram, Iupitet Mutem , saturnus lovem. Aervicissimquemadmodem Terra habet citcumdanteis,& aliquando in oppositione exsistenteis, Martem , Iouem , Saturnum . ita Venus habet praeterea Terram , de Mercurius Venerem. Ex quo proin/e ciscitur, ut Sol videatur omnino congrue collocati in Omnium medicit unde omnibus lucem , cal remque dispenset ; vir de quas Gubernator clauum teneat , quas princeps moderetur, di si in ilia. Haud abs te sane in centro exs-hens deprehenditur viro prope inense H ca proprium axem reuolui ; veluti arguunt
Naculae , quas in eius disco promptissmum est obseruate. Qui pre hac sui reuolutione, emissisque Hreum radiis , quasi quibusdam
virgulis , Planetas omneis non te luctanteis, aut etiam propensos veluti abigere , ei cum agereque videtur . de propinquiores quidem vehementius , accitius ἱ remotiores
vera languidius, ae tardius a prout radii suerint magis conserti, aut magis rari. Quo sane loco mirabile est, semitas Macularum, exsistente Sole aliquanto ante solstitialia puncta, quas rectas lineas in disto illius il certibi: in aeteris, ae potissimum aliquan- id ante aequinoctialia , cutuas : Neque id posse commodius saluari,quam ex eo, quadSole super sui , iisque aliquant1 ἁissii, , vulgatis Eclyrticae in disco appatente Polis
semper reuoluto , deuehemeque Maculas,
Testa se illi ita s stat, nune quas ad dextram . sinistramve ante solstitia ; nune quasi
sitsum, deorsum ve ante aequinoctia, vi propter expostam axis sui continentiam, Maiaculas videat non uno modo per discuim S lisit edenteis; sed eum varietate rectitudinis. curnitatisque memorata.
terea debetur , quδd ex ampnatis Terrae motibus , ita Maiis aestum exposuerit, ut videatur denique causam eius germanam adinventile. Nimirum , qu d nauiculae aqua semii lenae , dum placido Mari , aut lacu transscitur , contingit; id ipsum Terrae aquas marinas in suis cauitatibus continenti , s per placidum aethera transferatur, eueniet. ut enim. s nauicula aequabiliteem utatur , aqua contenta aequabilitet
manet a de , si moueatur tantum rapidius, aqua ex prora refugit in puppim , eleuataque veluti haeret , donee rapiditate non- nihil remissa, proprio pondcre recuserat in proram, resuetitura iterum proprio pondete , sue aequabilis si motus , sue tardior , sue nullus; de iecursura itetum
proprio pondere , si vel nihil , vel parum augeat ut velocitas , ac refugitura,
vi prius, si vi prius velocitas , seu rapiditas augescat : ita est nec elle accidat in Teira , Matique in eius ea uitatibus conia tento , neque parteis solidiores, ob su-xibilitatem , perinde consequi idoneo. Nam si Terra quidem , aut pars eius , in qua Male est , aequabiliter moueretur , nulla esset ratio , cur Mate reciprocationem subiret: at necelle est subeat, quatenus Terra, seu eius pars, in qua, ut in nauicula, aut vase est , inaequabiliter mouetur. Ac non est quidem motus diurnus ex sese inaequabilis;
non item motus annuus; non axis contianentia ; verum ex his mistis creatur quae
dam inaequabilitas , quae de geminatas reciprocationes in singulos dies patiat ;de illa, per solstitia, atque aequinoctia vehementiores faciat ; de s ad sto aliunde motu Lunaeo etiam in noviluniis , pleniluis
ni isque intendat. Imprimis enim , cum pars Terrae, quae . ex. gr. continet Mare Mediterraneum , serat ut continuo in ortum motu annuo , di triplo quidem velocius, uam reuolutione diurna ae reuolutionei urna non pergat continud in ortum, sed dimidium quidem circuitus in ortum a b luat, dimidium velli in oceasum redeundo eonsumat ; etalitur, vi utroque motu ver sus ortum conspirante . locus maris Medi terranei seratur velocius per spatia mundana , quam dum reserente diurno in occasum , solus annuus superest in ortum.
Id si , quemadmodum dicebam de pila, quae tametsi pati utrimque vi manus moueatur a puppi in ploram , de a prora in puppim a velocius tamen molietur a purpi in proram, proptet ipsam nauis superadditam vim. itaque , dum Mediteri neum incipit die quodam motu g minato,
ac proinde velociore moueri in ortum, ne-eesse est aqua ex Sytia versus Gadeis, quasi refugiat , de ad oram Syriae fiat non. nihil depressior , ad oram Hispaniae nonnihil elatior, quousque in medio geminati m lux velocitas incipiat remitti , de aqua excita Hispaniae pondere proprio refluat,
ac versus o tam syriae recurrat: & ritisus, dum incipit motu in ortum unico , atque adeo tardius moueti, necesse est aqua ad X x oram