Petri Gassendi ... Opera omnia in sex tomos diuisa, quorum seriem pagina praefationes proxime sequens continet. Hactenus edita auctor ante obitum recensuit, auxit, illustrauit. Posthuma vero totius naturae explicationem complectentia, in lucem nunc p

발행: 1658년

분량: 709페이지

출처: archive.org

분류: 철학

561쪽

De Motu impresso

oram syriae eleuata versus oram Hispaniae iterum refugiat, quousque ex medio nutus

tardioris motus iterum recurrat ex ora Hispaniae versus oram Syriar ι sicque, die, iam alio iterum , ut prias , refugiat, reciproca tionemque perpetuam tueatur a vi si plumbum pendulum a perpendiculo elatum ex currere snas, & iecundo quoque recursu vim nouani illi imprimas. Atque ad oram quidem Syriae recessus & accestus aquae notabilis admodum est: ad oram verδ Hi spaniae minus . propter allabentem ex Oceano aquam per fretum Herculeum. Ad later aleis oras quos spectat , eiustemodi reciprocationes sunt minus sensibiles , eoaem modo, quo in nauicula , aut quolibet vase commota aqua deprehenditur ad parteis motus oppositas attolli, atque deprimi; sub medium verδ aut solum excurrere , &recurrere, aut etiam veluti constare. Et patet id certὸ iti simi Hadriati eo, in cuius

extremo, Venetiis nempe, reciprocatio per

elationem , depressionemque eu adeo sens-bilis:in medio vero seu ad Anconam , secus: Et circa nostram specialem oram , eum ipse rem superiore septembri, & sub nouitu nium quidem aequinoctiale, San- torpeti, vix ad usque sesqui pedem attolli, deprimique Mare obseruaui. Accepi autem in exemplum mare longiusculum , & ab occasu in ortum situm; quoniam qui sinus angusti sunt,uel siti

ab austro in boream , ii adipisti sensibilem

reciprocationem non pollunt; ut neq; lacus, atque stagna , quorum orae propiores sunt, quam ut elatio, aut depresso seu continuari, seu obseruari valeat. Ex quo patet, cur in Oceano, ubi tanta libertas est. reeiprocati nes sint adeo ins est insignes,inquam, non in alto,vbi quod gicebam de aqua circa me

dium vass,contingit; seg ad ipsa littora, in

quibus quae eumq; attendi varietas potest, ad locorum situm reserenda est; cum aliunde mirabile st, reeiprocationes esse in singulos Aies ubiuis gentium geminas, ut geminae sunt in motu Terrae ex velocitate in tarditatem,& ex tarditate in velocitatem redeuntes inaequalitates t tametsi aqua pro suo lentore non consequitur praecise inaequalitatum p

tiogos, sed reciprorationes singulas absoluit

horae propε dimidio t& geminatas in sngulos dies hora prope integra ) tardius. Atque haec quidem videri potest generalis aestus,

siue reciprocationis in singulos dies geminatae eausa. Reuolue porro globulum , de quo amὸ dixi, pia Zodiacum materialis,ae vulgatis sphaerae in tropico alterutro, ita ut, dum centrum Terrae gradu integro promouetur, intelligas punctum aequatoris globuli initio reuolutionis esse in principio gradus , de in fine reuolutions esse in hiae eius. dem gradus. Reuolue deinde in alterutra quinoctialis interseetione , ita ut idem

globuli punctum in principio , ae fine

reuolutionis pari modo in principio , ae fine eiusdem gladias intelligas r Obserua bis sane , quia aequator globuli ob expositam adiis continentiam est semper parallelus aequatori sphaerae , illud eius punctum magis promoueti ad ortum supra Tropicum , quam supra. aequin etialem ;quia longitudo gradus supra Tropicum est veluti directe iacens ab oecasu in Dr-tum ; supra aequinoctialein veth obliquε se liabet. Ex hoc autem fit. , ut speeialis quaedam inaequalitas reuolutioni diurnae contingat tam in solstitialibus, quam in aequinoctionalibus locis ; ob quamdiu

nae illae reciprocationes alterationem subeant , dum in ipsis Terra versatur ἔ neque tam vehe nenteis stibeant in locis intermediis , ubi eiusmodi inaequalitas aut minor est , aut evanescit. Atque hae ealiunde videri potest causa , cur aestus vehementior sit sub solstitiis , aequinocti inque , quὶm temporibus caeteris : c. metiam , quia motus diuinus assuersatur magis motui annuo ad AEquinoctialem,

quam ad Tropicum s quod uterque motus Terra exsiliente in Tropico conspiret directe in ortum, exsistente verδ in AEquinoctiali alius ad alium obliquus sit in inde

fieri posse videatur , cur mouinoctiales re eiprocationes sint solstitialibus aestuos res. Denique imaginare Lunam esse Terrae quas illigatam , unaque delatam ἔ &orbem magnum , per quem Terra motu

annuo incedit , comprenendere non tam

tum iter ipsus medium . sed totum etiam spatium hesne inde versus Martem , ac

Venerem , cuius extrema a Luna Terram motu menstrato circum ambiente attinguntur. Imaginare rursus vim , qua Sol tam Terram , quam Lunam mouet , explicati per radium . seu quas virgulam , chordulamve a sole protensa ira: concipies s nὸ hane eordulam longiorem elle clim Luna est in cippostione , ultra nempe Terram , qu ira dum in coniunctione est, sue citra Terram . Caeterlim , ut plum

hum et nidulae appensum', & post abductionem a perpendi lo libertati suae permissum , tanto vibratur celerius , quant1 chordula suerit breuior , tanto tardius ,

quanid productior ; ita potest contine

re , ut motus Terrae annuus, qui aequabili, ex se foret, essiciatur in coniunctione, seu novilunio velocior , in oppositione, seu plenilunio tardior: seque bis in mense eueniat specialis inaequalitas, ob quam

rursus diurnae illae reciprocationes alterationem quandam patiantur. Atque haec

potest videri causa , eur in singulis pleniluniis , atque noviluniis vehementiores

aestus sint r iam iidem possint per pleni

iunia, atque novilunia solstitiis , aequinoctiisque vieina sed aequinoctiis praesertim

esse vehementissimi , ob supetiorem causam adiunctam. Haee porrδ summa est i tiocinii circa maris aestum , quem proinde vi comprobare ipse motus Terrae videtur ; ita ipsemet motum Terrae videt ut prorsus adstruere i aded vi alter alteri non malὸ fidem eonciliet,vi relatorum proprium est, ae specialiter eausae , de esse Tis. Quinetiam hoe unum videtur experimentumansbile Copera utis subsidio esse; cum

aliis

562쪽

a Motore trans7 D.

ali; motus generalis, quo Terra oculum una transscit, inobseruabilis sit. pinge nempe trauiculam , de qua pauli; ante dicebam, non nisii, aut laevi innatare . sed esse iii tra maiorem navim , ipsique seu Hauis , setialia ratione des xam . ut eius partem cohae-icte: ad hora nem Mediterraneum ad aquam attendete. Tune si aqua quidem inita nauiculam quiescat, nullum plane erit argumentum , quo ille moueri nauim iudicet, tametsi v locisso me per mediiim mare transiferatur. At, si aquam illam a prora in puppim e Quere , ct iurius ex purpi in proram

refluere adnotati erit; tunc eius nactus cau

sam inquitens, asino et ipsum esse non po se, nisi aut extrinsecus corpus aliquod in immotam navim impingatur, ipsam ue alia

ratione agitando commoueat, de conten tam aquam affuere , ae refluere saeiat; aut ipsa celth nauis per mare moueatur , de

cum inaequabilitate quidem aliqua , qtrae eiusdem emtaxus, de refluxus si causa. Et quia si extra navim circumspexerit, nullum extrinsecus obseruabit corpus, quod in na- uim impingatur, aut illam subagitet; ideo erit, cur colligat, moueri natum igitur , de cum nonnulla quidem in quabilitate. Pari autem modo , coni nos in eadem Terrae naui quasi vehamur, una cum sinu bus, ca-Ditatibusque , quas nauigiolis , in quibus

marina aqua continetur; & obseruantes huiusmodi aquam eontinuo emi ere, ac re fuere , argumentemur hunc effvxum , te- suxumque esse aut a causa externa , quae Terram in aethere medio consistentem commoueat , ae subagiter; aut ab ipsam et Terra , quae per aetherem cum aequabilitate aliqua moueatur: nec videamus tamen, ubi eulos circo in quaque coniecerim iis , vllain else causam externam, quae impinga

tur , subagitetve a quidni colligere possi-nuis causam esse ipsam mei Terram uatenus potest per aetherem , de cum aliqua qui- dein lut puta iam exposita ) inaequabilitatera ueti a Verum his tandem modus esto : quando anitatis dicere solum de imberit itale eius algumenti, quod ad quietem Terra adstruendam familiare est petere ex motu letum proicctilium , eo sensim deductus sum, ut videri possim praecipuas ci ea problema celebre attigisse dissicultates. Non exigis , ut repetam fecisse me id, non ut Telluri assererem motum . sed ut vetita tis amore, innuerem quietem ipsius firmio- te ratione esse stabiliendam: ne exige etiam, ut quasi me putes aliquam habere eiuscemodi , ipsam tecum eommunicem ι quippe si haberem , sacerem iam sponte. Et non pauci quidem hactenus non paucas, nosterque imprimis Morinus , magna soler-t ia excogitatunt: sed , me tamen quod attinet , hae tete aquam semper video , ae in eo proinde sum , ut placitum illud reverear, ora Carsinales aliquot approbasse Terrae quietem di euntur. Etenim licet Copernieani tueamur loca sacrae Scripturae, ae Terraestituin , siue quietem, Se soli motum tri-

quuntur, app.raentia, dόque accommoda tione ad captum , inoremqtie loquendi vulgarem , quali Scriptura non loquatui de rebus nisi vi apparent, & vulgo cognoscuntur,

exprimunturques ex quo tam saepe ad alium latissim , quam ad litetalem confugiendum est de pro seopo habeat non eruditionem in Physicis , Mathematicis , caeterisque id senus rebus; sed institutionem ad gratiam, supernaturalemque salutem I ex quo , ut sua salus omnium interest, se usurpandus sermo fuerit omnium captui accommoda tus : Vel intelligenda esse de consstentia , de ut ita loquat, indissipabilitate partium, quae

non excedunt a tota Terra, locumque duntaxat, aut formam commutant ; eo modo,

quo partes massis cereae vari E sigillatae , ab ea non excedunt, sed positum solum, figuramque variant , ae dum fguratio una praeterit, alia aduenit , massa interim ipsa semper stat, seii perseuerat eadem , caete laque sinitia: Nihilominus, quod ea loca secus eYplicentur a viris , quorum, ut eonstat, tanta est in Ecclesia auctoritas; ea

propter ipse ab illis sto, de hae occasone

facere captiuum intellecti m non erubesco. Non quδd propterea existimem arti cultim fidei esse; neque enim squod sciam quidem id assertum ab illis est, aut apud uniuersam Ecclesam promulgarum , atque receptum : sed quJd illotum iudicium habendum praeiudicium si, quod non possit apud Fidei eis non maximi esse momenti. Quod superest, tu nihil morare , sed excusatam potio, habe prolixitarem hane meam

tantam ἔ ratus voluisse me nihil aliud, quam dum tuae erga me beneuolentiae me mor sum , meam erga te obseruanti ain f eere testatam. saluto semper optimum Fratrem , consessum ire per-erugitum. Vale. Aquis-Sextiis, i i l .Eid Decemb. M. DC .XL.

OVod tua , de aliorum Ami eorum vota isthaee eonscribens praeuenerim , est cur maximo perh gaudeam i tametsi nihil. quod dignum sit exspectatione, praest tum

sentio. Q uda autem , cdm Epistolam superiorem pellegetetis, id quaestionis inciderit, de qua me rogatum voluistis i Puam . .

causam res sex tis, teluιι virga , aut Iamina,isi manti a sma es , aranti terrae manu moueatin , Dantiqvie situm repetat ' ne morosis

videar , pauca haec subiicio. Habe primum in aequilibrio supra digitum laeuae manus bacillum aliquem transuersum : adige deorsum

ictu dextrae manus eius extremum , quod ad dextram i videbis extremum sinistrum sur-som adigi, ob resistentiam digiti, Se continuitatem, compactionemque saeuli. o currat extremo sinistro fixum aliquid i ut s digitus suetit ad superexstans quidpiam admotus tum id extremum reflectetur deors hin , de aliud , quod tu percusseris, sursum. Cum duplex ibi motus si, unus ditectus deorsum ad dextram, sursuin ad lauam; Xx a M

563쪽

De Motu impresso

re altu; ressexus deors)m ad laeuam , sursum ad dextram : quaenam viri usque causa est Nempe unicus manus tuae ictus ; ut unicus

ictus reticuli est quo adacta pila in parictem tendit , 3e a pariete resilit. Contine deindebae illum . unumve illius extremum, puta in serius , sinistro pugno 1 tum , si manu dextra impresseris ictum superiori versu, sint. ut et pollicem, persenties in serius impingi in oppostam inferiorem sinistrae partem ,

ae persenties reflexionem seri tum in serioris extremi in apicem auricularis, tum superioris in radicem indieis. Quid reilexionem saetet 3 An- non implestiis 1 dextra ictus , de resistentia eum pollicis , tum inserioris mamus partis Agno es ex his , pro cul-dubici , quid ad quastionem dicturus sm. Sei licet deflexo altero extremo rei sexilis , debet alterum ob parem rationem contineri firmum , debentque esse in continente partes duae Oppositae, una exstantior , quae res stat , alia profundior ciuae tepellat s appellabunt mechanici illam n 3 oinoctium, hanc onus , ut de rem ipsam exilem , vectem.ὶ Neque obstat , quod in allato baeilli exemplo ictus imprimatur , heie deflexionis tenot sit . squidem hie tenor nihil aliud est, qu ira series quaedam continua ictuum , quorum ultimus ille est , ad quem immediate sequitur reflexio. Neque obstat rursus , quod bacillus tigidus si, eum de te se ili agatur ; nam in fleYili quoque te debet esse rigiditas, non omnimoda quidem , sed aliqua tamen; hoc est compactio , de firmitudo , quae quo

fuerit maior, eo sit vehementior sutura re-

sexto ι cum de , si nulla suetit, nulla si reflexio sutura. Quδd si pletumque plures

reflexiones, seu itus, reditusque nant; causa manifesta videtur , qudd ad parteis continentis oppostas , opposta quas hypomoelia , δe onera fiant, quae vices permutentivi vices permutant duo parietes opposti, in quorum v num pilam ita adigis, ut ex illo repeteutiatur in alium , quo pari modo in priorem restiat. Addo in te deflexatam secundum concauam , qu1m secundum conuexam partem fieri eontinuam quandam sitiem hypomoeliorum , de onerum, a

uibus compressio, de te pressio fiat. Ad

o eandem rem secundum partem concauam varie corrugari , secundum conuexam

varie hiscere; & ad illam particulas quaiadam superficialeis adigi introrshm; ad istam ruasdam interiores in superficiem exprimi:

cque , dum assidua dessexione altera superficies contrallitur , altera ampliatur, fieti curvitatem. Addetem alia; sed haec nimis..Vale iterum.

In librum quia Uiro Cl. IOANNEM O R i N O , Regio Matheseos Prose sibi e conscriptus est aduersus duas priores Epistolas,&inscriptus ALAE TEL

LURIS FRACTAE.

Cavio initatis, Oprius frNxx. Morinum nostrum remis ille veteri amicitiae nunciu, edito aduersu melabro,an quo vivo in ostensusque sese insess5mum gessit3 Atinon tibi pside perspectus eius.ce viri genius 3 is nempe, qui eae icta bonus, nihilominus eam sbi opinionem secit de se, vi se unum sapere putet, se unum agnoscere verum, se unum quidquid attipit Aemonstratione statim tenere; ut reputet eos , qui a sedissentium, hebetes, stolidosque esse ,& -- eutiisse humanum genus , quousque ipse Ω- perueniens incomperta tot se eulis, atque exoptata primus reuelauit; ut amicos nihili dueat, nisi si quid ipse proba uetit, probent, tueantur , in caelum tollam , de peius etiam, quam inimicos excipiendos existimet, quoaeos sbi malevolos, invidos, & infidos fingat Meministi erit λ.edm ille suffragium nostrum expeteret,ut pro euulgata sua illa Longitudinum inuentione mercedem quampiam consequeretur, quanto sudore annuerimus; cum Ee abesse exigenti ossicium amico nollemus, Ee non possemus tamen inuentum, quod ne

que receus,neque conducens, albitraremur,

comprobare ; de abundE intelim foret pet- specta viri indoles. eui nihil praetet elogia, plaususque foret placiturum. Meministi etia, cuira ille editis quibusdam litterarum nostr tum fragmentis, uberiores deposceret,id nose isse eouslij,ut nihil planὸ responderemus, rati nostro silentio neque vetitati sueum itinctum,ut si praestaremus obsequium; neque viro ullam iactura,vt si quod res etar, palam saceremus. Meministi demum qu , in aegrEessilium nostru acceperit; quam nos pro de

sertoribus amicitiae; quam nos patienter eius querelas perserendas censuerimus, donee ipsi post suae meteedis desperationem pectus detumuit. Ista in memoriam tibi revoco vi minus mitele,s eam amicitiam religiosἡ eolia tim; eum nihil ipsum ossederim: cum semper commendauerim ; eum GH me propemo-duin exsibilandum feeerim, virum excusans, qui Antichristum &iam natum,& iam iam stragein editurum prosteretur; id tamen

gratiarum ex eo tulerim, ut aduersam me amarissi in alti eis derit amatulentiam. Ne evetd etiam demitate quam Oecasionem qua sit,

564쪽

sit, v ab amico recederet; siquidem eius artificium vel ex ipso molimine . quo adiuuitur, satis patet ; ac simul apparet, quae illi mens, dum amicitiae iura peti indans,

edicit tamen nise se anticitia nostra nisum, a. siti, , sed arreus strinoi opere . quasi id agat, quod staceti ae sne selle amici est quasi illud nomen quod est ad eblanctum , venerabit Eque ludibrio habeat i

Iactat sese quod veritatem ma ιν arenicam , yuam Platovem . aut Sacrasem ;quasi aut ego veritati aduersarii is habendus lim cui esse quid litam augustius, atque amabilitas non potest ἔ aut nemo valeat de veritate cum amico contendere, nisi inhumane ipsi conuitietur ι ac omnem valere amicitiam iubeat 3 Quod me attinet, nihil caetera moror: scripserit enim. non seripserit aduersum me, perinde est, quando ipse quoque comparatus sum , si quid me errain deprehendero , scribere aduersus me ipsum. At quia interim , cum ille proculcet amicitiae ius , nil non agit, ut ipse ego , cui intaininatissimum est , viola illa ipsit ira prior videar I ac non mod5 an celitatem , sed religionem quoque a me temeratam suilla obiectat; idcirco te

neor de coram te meorum amicorum an

tiquissimo , de coram tot aliis tam bonis , tamque mei amantibus , quidquid i to libro est bilis , ine calumnia: dicam respersum. leui saltein examine disquirere, a stergereque.

In primis verδ quoniam ille fastos sollicite retexit , temporaque dinumerat , ut

tanquam disseili causae praetextum , Sccolorem quaerat ; ipse bona fide sie omnia retexo. Nosti ipse Octobrim fuisse anni M. DC. XL. eum ego Massiliae coram optimo Principe ae Pro rege nostro Ludovico Valesio varia peregi experimen-

Ia Urca motum rerum tam emissarum,

quam dimissarum a motore aliunde veri; de maximἡ circa motum lapidis surtium proiecti E triremi transata velocissi nae , ac in ea inde in partem illius iecidui i itemque dimissi E mali carchesio, ae sieeunddm malum ita delabentis , ut neque in proram'pellatur, neque ad puppim relinquatur ; sed utrim uix ad eius plantam , prorsus , ut si malus quiesceret , cadat. Ea cum persetipsissem ad nostrum Luilletium , ipsεque mea x litteras coram Puteanis fratra bus . ac in erudit consessu legisset , aegre fidem habuit Petrus natu maior vnde dc rescribens Luil-lerius hortatus est me , ut ad ipsum illum darem literas , quibus causim exponerem huiuscemodi experimentorum. Ipse illico obsequutus , geminas dedi litteras inseqtientibus mensibus , priores Nouem bri . posteriores Decembri. Et prioribus quidem causam exstetitam , quantum per vite is lieuit, exposui ; ac pavea simul inreti erui de motu naturali . ac violento, deque proportione incrementi velocitatis rerum cadentium . aliisque assinibus. P sterio ibiis vero exsequutus sum, quod ex e Gessendi Alia Philsophica.

a Molore transi ιto.

ptioribus ansam habuit; seillaei deduxi illud argumentum , quo vulgo probatur Terram non moueii ob proiectam sit sum E puppi figiti Lin , quam recasuram esse in navim continuo motam non reputant , merit 6 iure habendum nullum: e que occasioni simul attigi imbecillitatem aliarum aliquot rationum , quibus Terra solita est in Gntro mundi constabiliri, quo innuerem esse rationes probabiliores conquirendas. In iis conscribendis , nullos habui libros, neque de Morino magis cogitaui , quam de Tychone , Scheine ro , Fromondo, Claromontio , imo de de Aristotele , Ptolemaeo , aliisque innumeris , qui nuper de olim pro Terrae quiete scripserunt ι sed ex iis sollim , quae legendo , audiendo , meditando , defixa erant animo , quicquid tum forte mihi occur- rit, exarare stylo currenti permisi. Mem ni solum , eum posteriorem Epistolam re legerem , de ad calcem perueniens in verba illa inciderem': Et non pauca qui dem hactemia non paucas s supple lationes pro quiete Terrae 3 magna solertia ex inquarunι , tum me illius memorem v

luisse amicitiae nostrae vestigium quoddam imprimere , ac interline rem proinde se- cille hane parenthesin , noste/que mirmis Uri . , ut proinde periodus tota huiusmodi constiteriti Et non pauci quidem ha-Lientia non paucas, nosisque imprιmis M rimu , magna solertia excellarum i sed me amen quod astinet, barere aquam semer v deo , ae in eo proinde sum , ut placitin t Iud erear , qua Caramales aliquot approbasse Terra quietem Hontur. Quae verba ideo

commemoro, ut notes, si aliquid dixi, quod sue scriptores uniuerse caeteros , siue ipsum speciatim Morinum offendere potuerit, t tum his verbis conpineri. Veni in hane urbem consequente anno M. D C. X L I. ae memoratis illis amicis , aliisque prae terea, ut Mersenno , atque Hobbaeo Epistolatum consciis varie e filagitantibus, ut meo consensa ederentur , vix tandem asisensi , ae ipsis Puteanis , quos penes reserat , ut quo vellcnt Librario uterentur, integrum feci. Itaque coepit quidem Librarius urgere ante finem anni typographicas operas I at graui morbo interiae-niente non evulgauit tamen, nisi per aest

tem superioris anni M. DC. XLll. cum ipso aliquot ab ipso donatus exemplaribus, illa in amicos distribui , ac unum speciatim ad Morinum misi. Clim pellegisset, nihil

unquam , me Conueniens , conquestus est

Epistolas se attinere ; sed dixit solum aliis qua elle suo in libro argumenta , quae in illis non attigissem; ae mens denique an

tius fuit, cum accedente ad ipsum me, coepit primum expostulare Epistolas aduersum se quidem inscio, conscriptas. Superiore postea Aprili aduenit significaturus prodit tri iam breui in eas aliquid , de dia denique vigesima Iunii, voluit, haberem exemplum libri h Praelo prodeuntis, titulo,

ALL TELLURIS FRACTAE

565쪽

i M.

Et se quidem paucis se habet ipsa rei historia a quam n adscripsissem prosectd , uis me operosa viri scrupulositas instigasset Quippe cum librum diuisetit in ca

pii a XIV. de in extremis quatuor dumtaxat secerit Alarum mentionem ; interme ἁ iis .eio Vli. aut de motu praeluserit, aut

δe aestu maris parenthesin scripserit ; censuit III. prima de me potius , quam de re instituenda esse, disquirens, quando , quomodo , 5e qua mente suerint Epistolae scriptae. De his veto priusquam dicatur , admonendus es , nihil ipsum minus , quam quod Libri titillo secit sperandum, atten disse. Nam ptimo ; cum ut insinui, qu tuor velut parte is libri secerit , non est cur putes ipsum initio prooemii loco declarasile , quas seu ad natas, seu adsutas, Telluris A LAs diceret ; quare ipsas stactas

snempe quasi es aua) & non resectas potius i nempe quasi ense , siue forcipe ) interpretaretur , exteraque similia : Rippe cum parte soldm quarta argumenti sui meminerit , se exorsus est undecimum caput:

&c. Deinde ; cum nomine duarum Tellu- ALARvM, nemo non putet intelligi duas quasdam rationes praecipuas , innixi quibus Copernicani asserant Tellurem moueri ; non

est quamobrem existimes venisse id illi in mentem. Siquidem tota illa parte meminit solum h)potheseos , qua Copernicani

utuntur non inter probangum Tellurem

moueri. sed solum inter respondendum ad obiectiones aliquas ipsis in oppositum s ctas. Quia enim , qui se vulgo iactant

quietis Terrae demonstratores , assumere solent ipsam grauitatem , vi qualitatem absolutam , atque insitam , quae in centium mundi detrudat, inque eo eontineat grauia omnia ; id ed respondent Copernicani nullam essetassumpti vim , quatenus omnia experimenta ad grauitatem illam relata explicari possunt per vim Vnitivam, aut Magneticam , qua Tetrae semper con-

neniat , siue in centro Mundi desat , siue extra siti & , siue quiescat , siue in

tum subeat. Itaque relinquens intactas tum opem ieanorum rationes , tum obiecta caetera in Demonstrationum figmenta , hoeunt eum delegit Caput attributa Terrae Magnetiea vi; ad quam scilicet impugnandam sese maxime instructum putauit ; θ: ut posset suo fictitio titulo quaerere col

te in , illam in duas quasi dispescuit, Vni

tricem , & Attracticem a ne quia volucres duabus ALII volant , uniea Telluri ad volandum esset. Tertia ; chm debuisset saltem prouidete , ut vi reis de ligeret Telluti tributas ad motum in or bem , sue circularem, ipsumque seu diur.

Dum seu annuum ; nihil minus tamen praestitit; quoniam neutra illarum virium alis terutri motuum istorum inseruit , inseruiarEve supponitur , aut affirmatur a Coper

nicanis. Vtraque potius insiluit soldm ad

impresso

motum rectum partium, de eontinentiam ipsarum in toto; idque, ut iam innui, potest Telluri competere , siue quiescat, siue moueatur: Ex quo si, ut etiam plerique ex iis, qui defendunt Terram in centro mundi

quiescete , eamdem vitamque vim usurpent,

de penitus instar Copernicanorum supponant, Terraeque attribuam. Et quaere proinde ex eo, quorsum dixerit, AxΛRYMsaltem altera te uolui Terram circa proprium

profecto aberit, vi dicere pollit vita illa sit;

ad vir una motum residua iuuet: quomodo reuolutio ab alterutta, aut utraque fiat, fieri ve existimetur. Quartδ proinde; cum nemo sit qui non hete speret aduersus motum

Telluris disputatum iri ἐ nihil tamen de prehendes miniis; quandoquidem ille exiit penitus ab eo , quo coepit , aut quod se proposuit velle , instituto. Nimitum tota non de Terrae motu , qui et eve est , sed solum de vi , qua grauia mouentur . ac opinionem solum impugnat tam quietis

Terrae defensoribus , quam motus Terrae propugnatoribus communem. Denique .cam agens in me, in eo solum esse deberet , de quo solum est controuersa; nem pe , demonstratione si, quae moueri Te ram conuincat a nihil min is exsequitur,

sed in me se agit, quasi quaestio st, Te

ra-ne Ieipsa moueatur, an non 3 de ego sinterram moueri persuasus. Vettim quia ista sunt uberius in sequentibus cognoscenda; ideo praemonuiste sussiciat, tum ut appa Ieat quemadmodum titulo ALATO, hoe est in auras abeunti satis secetit . tum ut agnoscatur quo iure suarum A LAR v Moccasione , seu mauis impetu , abreptus in haec verba excesseriti Projm miror sv d

ter ipsortim qnorant am esse projMum talis πιπιοnu funda rerum. Quo loco , ut vides,

Galileum potissimum notat; vitum scilicet dignum , cui Morinus exprobrare stupidi,tatem, de ignorantiam debeat. Iterum au

tem postquam praedixit eam esse Cepermo

dem perpetuo repetere cansilenam , qua satitem gnari ricipiantiare tum , quod Terra, inquit ,su magnes , opinio est dumtaxat versa ginosorum, qua os venetinem ipsam in nisi staditi fandament. Dissera valentes parati gismortim eis dis perpritia reuoluuntur ; Quo

loco Κπplerum prae caeteris arguit, cui parsit vertiginem eciebri 1 Morino exprobrari.

Et rurs)s : Gurtim, inquit, nequeo non μιν τι Cepereie oram protriuiam ; ego enim in mea Sotaisone adeo euidem ter ostiis, , se. Re reau ter ida, qui poterit. sed hae e nempe est viri moderatio, melius agnoscenda ex ita quae sequuntur.

566쪽

a Motore Iranslato.

PARS PRIMA.

De Expostulatione, in Stylo Morini

aduersius Authorem.

stionis instituenda in tria prima capita ; conqueritur in ipsis primum , quod aυρ-

dam Quartum : Et ne putes ipsum non se gerere , quas Herculem, serro , stimniaque

monstra domantem : Ecce, Ca, inquit, ad honorem suprema veritara, Me roso visa decar suquoad putas frenuum mι Asem exhastis mus Meque vreMalis : Et stati in , ut victis m-gnum lanun ιa , Oroaque remeia νι puens, tandem ferro eatissim , vel igne extirpari s

otiam Giassenso nostro assuruissima indicetur, ona via dunlaxat a d pristiara vertiginos-rum , aut Drauagorum imaginatione. Et poste Sentiendam velim , ct coneliadendum, quod Copermeani perconiam eo fine damaxaranduer. s A prope eras , ut solutionis mea fiandam nia semitis stabitire me cogeret, velantienare vatia ora , pravi in iis Epistola II. insinuar. Faciam igitur quia experιι ι sed verioν ne ipsum perni reas , quod inritua C pe ι rana chlamyde me prior aggressus Ia.

re non feret , sed polias pro ipsa gratiam raserat , &e. Quae refero solum , ut

diiudice, , qui distet a Milite illo , euiat tribuitur verseulus: M.ti ego diiseo; mihi ego sapio a mihi ego

ιν do plurimum.

Agedum veὰ , quinam sunt isti quatuor labores celebres , quos , ut Alcides repti gando , se ipse sistendo Terram exantia-tiit 3 Scilicet scripsit primo librum , cui pra sedit hune titulum , G ψι , ct antistii pro ιtimaru de Inltaru motu , ω quiete . hanctus

optata solutio e Institit seeundi aduersus Apologiam non Ioannis , ut ait, sed Iacob. Lans ιι 13 r seripsi teri id in phiulatim , edito libro, eui titulux praefixus est , T cho B a- hem. Quartδ se ipsi aduersum me librum tituli ante memorati. Et quδd primum uidem laborem pro lubitu susceperit, resuit ex se non improbanda. Erant , qui moueri assererent Terram : Erat ipse in ea sententia , ut quiescere arbitraretur i scripsit pro sua sententia; Id quis improbet, &non potius laudet . si modo e natum suum explicans ipsemet de se non sensi magnificὸ nimis 3 An neerit autem , vel ipsemet libit titulus abundὴ declarat; simulque quod inter praefandum se rem sacere est gloriatus,

quam , inquit, nee Aristoteles, nee prolemaeus, nec veteνum , aul recentium Plim aggressa, fricera : Atque id quidem, editi pet id tempus

Mersennus, de ego, quibus manu scriptum praelegendum commiserat , monuissemus . ne tanti se, suumque Cpus saceret ue nullas asserti ab eo rationes, quae demonstiati nes dici meterentur ; caussae huiuscemodi statum manere semper coniecturalem, ni

hilque posse viti nivis stringi , quod non utrinque postet resolui ; Si eius solutio ea

foret , quae iam tandiu suerat optata, concessuros omnes in eius sententiam , ut

demonstratione solida firmatam a at secussore , nam saltem nos demonstrationis vim non sentire, ae huiusmodi extera. Ad sociandum quod attinet ι minus sori ἡ mirum,s sese erit': Nam tamets Lans bergius ad tuendum patrem Philippum non abnque ratione alma sumpserat , attamen pro hoste sese gesterat , dum Solutionem im-l gnarat , quam ipse tueri ut so tum di e histinuim tenebatur. Quod ad tertiuini mirandum potius eur in Philolaum , eius ve aut horem se inarserit; virum amicum, de a quo prouocat is nihil fuerat ue ut qui suam tradens sententiam de siderum systemate , neque solutionis samosi Problematis commeminisset, neque ullam imp gnandarum ipsius rationum suscepisset curam : sed nempe habeti is voluit , quem 3e sese haberi tinxit ; eanem ut puta vigilem , qui dormientibus caeteris solus allatraret , 5e quemvis siue prouocantem , sue tacite praetereuntem , ae proinde sue inimicum siue amicum commorderet. Nam Ee postquam dixit Philotia Gliseinia lumine naturati demiti a s huiusmodi soletit este eius laudes ) ct ab aliquibus tamen visis stas. Onceis , sapienιdustiqe excepta . sed ego, inquit , qai inicus hoc sempere Gietti a snsν appetiari stio , Aee. Postremo veto cum in me quoque hium non mod1 exaeuit , sed toxico etiam intinxit, qua oecasione quaeso id feeit 3 Non ego Terrae motum asserui, professus poti sis eius quietem a Cardinalibus assertam : non ego contemps rationss , quibus Terra quies vulgo confirmatur ι gratulatus potitis eas stilite magna solertia excogitatas , caussatusque solum , quod aqua haerere semper videt tur e Non ego aduersds eum serips , neque speetatim eius rationes mihi impugnandas

assumps ; non ipsum ullo modo offendi, abreptus potius nescio quo beneuolentiae sistatio ad hyperbolem ossiciosam. An- non putas, serit , quod suam Solutionem ita

amet , depereat , exosculetur , veneretur,

ut serte non possit eam non haberi, de a suis praesertim amicis, euiusmodi suit hactelius optata ; quae si inuictὸ demonstrata , quae dubium prorsiis nullum relinquat; quam nemo qui sit sanae mentis, non suspieere & complecti debeat; quam nemo,tiis stolidii, , denigiisque infriari audeat Annon quia tamets de eius solutione non cogitarim , ut nee de consimilibus caeterorum operibus , ouorum . ut dixi . libros non habui, nee vllum speetatim delegi s 3e magna praesertim Epistolarum parte con- eti pia in itinere , ae per prouinciae comitial

567쪽

De Motu impresso

ipse tamen aut reputauit, aut finxit omnia de se dicta ; adeo vi quatiatumvis innu- meti sint , qui pridem ac recens ideira a gumentum versarunt , Ae ad quos rotius uniuerse quam in eum spectatun rejexi; gellerit tamen se instat omnium i se solum dignum duxerit , qui cum res debet et decerni ; se unicum habuerit , qui vilicus eo terapore Quietis defetisset appellaretiit Verba eius sum : cur aurem in meam s. talionem scripsemi ι . nescio ; ipse scit. Deum immortalem l ut somnia fingit i Eius Solutio ne ineam quidem inter scribendum memoriam subiit 1 & cut in eam tamen scripserim , stupescit l Dicit me scite euiseeetim : de quomodo sciam cur id secerim , quod ut facerem , in mentem non venit a Non venisse certe , ipsinet constate uel ex eo solo potuit , quod clari glorietur a se allatas pro constitutione , quie-

teque terrae in centro mundi rationes quatuordecim , octo earum fuerint a me printermissae , caeterae sorte occurrerint, prout

ab aliis quoque allatae , aut meditandomitii obiectae , existimatae potiores sunt, denique de eomplures aliae fuerint pix terillas congestae a me a vi prorsus suille casus appareat quδd aliquid attigerim in Solutionem eius illatum, Heliae lepidus pros eid est, cum id fis e mihi proposiιum d citim se euerem aἁ stabati sedum Ilim ius sis G Iu isnu fanaamania i siquidem id de nullo minus quam de ipso esse propositum potuit,

quod monui conquirentias ei se Orsones veri

Iim liores. Quid facias tamen a videri vult impetitus sui in a me , vi ex me quoque gloriam reportet ; atque idcirco Hihil est quod non in suum scopum desectat. Hue illud spectat i Aι seio inquit , desumptam scribori occasonem ex morti improso a motore ιν sis o nimis obliquam esse ; agnostis enim ut in obliquum sectat quam semitam rectam ego institi. sie, statim pdst , imeum

e . inquit , sentire videastir e verum di cet ut non multo post, qua sincetitate apertam sententiam diuertere studeat. Subdit. me nescire non posse , qaoά nune coactis

p=o A. Solarionis defensione H nviat. Ego vel 5 testor me prorsus nescire , nisi quatenus ex iam dictis intelligitur assectate ipsum , ut videri possit sacere eoactus, quod molitur sponte. Et quamvis non contenderim , ut ille sibi ipse snxit , eitis

pro contraria sementia rationes Gerιὸν. ; sputauit tamen me id contendisse , aut suam Solutionem impugnatam fuisse; unum hoc scio . potuisse eum quidem & Solutionem defendere , & aduersum me depugnare et id mihi certe pergratum suis set , qui nihil magis cupio , quam mea ratioeinia , s saltor , refelli a at non potuisse tamen eum iure s ad hoe saltem nusquam eoactum a me , cui id

praesertim eordi est , ut inter bonos be-nh agier ullum virus effundere , alioque modo seribere , qu in qui virum bonum , & cordatum deceat Quetitia deinde his verbis : decunia,

quod veterem eum illo amicitiam ingenue pro mea parae excolens . Dia υι a dua fere annas . quibus in hae riusiare morata , illam circiser Onites Duiso M ; cum alti de

δε tium LM. suo in. ac/m edita , me no- panum ex tiliara sapore non minimo assecerat anni 16 1. aestare materita. Vides quo argumento ductus amicitiam mihi renun-

ciet. Nam quod me quidem dignatus fuerit adeo sicquens inuisere , de variis de rebus sermones eo lintre, ut magno semper honori habui , Ita habeo etiam-num gratias ; qui profiteor quoque non mereri me , quas adhuc laudes interspergit. Quod vero caussatur me nunquam de meo in ipsum instituto , ut neque de Tellulis motu commemorasse aliquid , primo , nihil unquam , ut iam dictum est , scribere in ipsum institui. Deinde non tum, cum inuist me, Epistolis illis scribendis ineu-bui , quae conscriptae fuerant praecedente anno. Ad-haee applimh memini, cum illae typis mandarentur , sanificasse ips me Aeargumentum , & occasionem ; ipseque esse oblitus non potest, quemadmodum tune dixerit , se eo fine conscendiste Coibellense vectorium , ut exploraret , Lapis.ne e ve tiee mali demissus in mali pedem decideret sactumque suisse exinde certum, argumentum illud vulgate contra motum Terrae inualidum esse. sed sae oceasonem hae

ipsa de te differendi non incidisse . ne

me eam ultro declinasse , ne bilem mouerem opiniosissimo amicorum , an verti potest crimini , quo se debuerit ea acerbari 3 Aι , inquit , si aura ιμ es iliam a uiserem , sua .ubia , v/l discutiates mihi amice proposuisset , porream istum ab abse ais infiis exponendu , mirumque nostram a Fribendi Molesia , s me prasertim as expensa lue M. Nae ego infelix , & merito meo metitissimo impetitus, qui doctorem tantum , timque Oniciosum , non sin diasnatus consulere . de veritatis stiens noluerim bibere ex sontei Verum hae de re in sequentibus plura. Quod hiee interim subnotat Epistolarum mearum exemplum ad se transmis.

sum per famulum , nc scio an velit existimem suisse eum magis delicatum , quam ut meum munusculum , nisi mea manu gratum non haberet Gratiosus certe in eo fuit , qudd ut par pari reddet et , accessit quidem ad limen domus suo cum Libro prae manibus i sed meum famulum euocans iniecit librum in eius manus, mandauitque ipse mihi traderet , sibi scilicet non vacare. Heine a limine quidem ipso tanquam Canis e Nilo abiit: sed fateor tamen illum viae plusquim par sitit, consectile ; eum ad me tam pros E accessit nis fortassis voluit compensare quadamtenus , quo A esto ad ipsum pauci xantE diebus de acuesseram s daturus mea

568쪽

a Molore translato.

manu exemplum Censurae de visis nouem circa Iouem stellis , deque obseruata diu Da reciprocatione perpendiculi . quam edi

Naudaeus voluerat de tum hospitium no Dum tulit aram , tum amica .ra in horto

aliquantisper i eam bi latam. Quod dicit inopinum se e, lectione libri stupore eo

reptum ; mirere quam ob caulam tamdiu hune stuporem concoxerit. Coliue

Diens me certe aliquoties post libri te iionem , nihil testatus eth simile , ut paulo ante tetuli , neque conquestus quod scripsistem Epistola, aduelsus ipsum . aut nouincidem e seium ι sed dixit solum multa manete suis ex seriptis in soluta , lino quae esto non attigissem; te prima quidem vice illud de retardato dictim refluxu lux

ta exortum Lunae te tardatum t altera volo illud de Magnetulo potentiore tota Tellure , E qua inuita sertum abducat. Quid eatissae veto esse putem , quam bieni com Mense Decembri inuisissem illum , vi restitutam ex morbo quodam valetudinem gratularet, de sermo sorte ii cidillet de responsone , quam tum moliarer ad Epistolam vici Reuetendi , apprimeque docti , Ae eomitate praecellentis meas etles Epistolas tum coeperit demum stuporem testari , de queri , quod aduertara se nihil praemonitum , scripsis sim i sui ipse pio secto stupore pereulius , neseius cilicet . quo id tenderet ; sed

nempe iam intelligo coepisse illum tune meditari quid foret in me conscripturus , ae usum suisse praeparatione ad id , quod nune tandem paturiit. Et sub finem quidem April λ . cum iam esset praelo datu rus , accessit ad me . de admonuit proditurem breui in Epistolat aliquia i Esto veto t nihil graue , inquam , cui ianitaliud cordi est . qubiti vi vetitas inclares.cat. Absuit intere, ut Ae hii acerbitate quicquam innuerit . de qua tamen ipse prope certus sui : quippe non ignotans eum este ex iis , de quibus olliri dictum est,

amicum potius perdere qu ira vel bum a ac ratus eum esse ita comparatum , vidissentire ab aliquo , nisi de suas laudes pleno ore stingat , de in alium probra , maledictaque profundat , non possit. Mitum interim cur non illud quoque inter seri bendum occurrerit , quos venit postea illi in mentem , dum se excusans apud illos, qui pylum ipsi . ae praesertim erga amicum exprobrabant, cisi mihi temperasm . inquit,stianda illa σι Aoris aduo sum m. scriptis se

commetiit me , ut exinde inciderim in per em

i Graism morbum Praemisso postea titulo , quo di eot in ei in Solutionem βνilens aestarias fuisse exiguam suco tinem ing seu au imi di-eete malis j id probat quatuor argumentis. Nempe hoc statuens quasi dogma,

quod fit mare intererat r Prebarur primo, inquit , quia me altam θνe Memtia am cavisi antem . n. quam de sua cantra me siscepta monuit. Verum , eum istud ipsum

sit , quod iam ante obiecerat . nihil est

ad responsa addendum a nisi quia potuit

in me ad summum inurbanitatem , seu mauis, tiis licitatem quam3 in caussaii; aetnieipretati nisi in incerus sinceritatis deis Rcium non potuit. Pergit ; at in sua ἱμ

c patim e M. intentiam fuisse tu meam S. a

tuMem siribere. Quibus ex vobis saltem

id constat, non me seriesisse aduersos ipsum, sed ipsum velle , vi seripserim , quia id in animo defiYit ; quia de se diei credidit , quod ipsum nihil attinebat a quia eum se habuit , in quem solum manus

omnium sint comparatae , ut ipse in Omneis comparatus est. Sane , si ipse suis. sit sincet ux a ex eo , quad nomen eiustetimetim , de illet intelligete , aut non esse se , qui impeteretur ι aut ine Deille, quod existimarem laudi non verti , aliis quem nominatim refellere. - Ma e. inquit , aperto altilior. Delechetur sanὸ , Ses velit etiam in ipse meridie pugnet in

luissem in eum speciatim seribere , wssm-ve , ut ait . praecipue setire ; si illas ipsius rationes squas sane timendum non fuit . ne non diceret vatiau in P impugnate ; putat-ne inquam , me non potuisse aperto Marte sacere.. ae gissimulandum necessatio suisse 3 recissem quippe , & ea quidem , vi mihi videtur . in

delatione animi , ut laudato . eius conatu . laudato progressu , dixissem solum

d. Qisa mihi imbecillitate rationum , ac ostendissem me unicam veritatem disquirere , longeque ab sui siem , ut moles vel minimum attingerem , vel quicquam quod posset iure asperare , pro nitem. Probat s cunas , quia , inquit , suam da Terea matusntemsam nimis dub am escit a nis verius forie aseratur ictam non eredere , quod sacredere postes, . Quaeso te vel δ , hiseene verbis testatur cor mundum , & memtem sinceram , ae prodit se virum ex iis,

qui s vi pia loquutio est ) interpretantur omnia in bonum Quidnam feeisset , saperte asseruissem Tertam moueri . cum ut triaucere me possit , qui aded apothsum piosessus Oppos tum , non ebuecinat modo me meam sententiam sectile nimia dubiam ; sed me etiam non credete id . quod me credete profiteor 3 sed paulo post hae de te plura. Pruvi tertύο ; se quidem iπι-e Meliter De , ree. Sed

D. G sensus, inquit . pallim rasiones meas , fra silvisma pramissas, qui s ranciari,

supprimens , tantum refera eones ones, iisque Δαι ora versati , ne dem prolata , re

ιιν potius es. istisi Rheιονυ veriratem De re satagentis . quam ingenm vh Ioseph, v ritatis Usus amore fagristis. Quxso heicetiam . . virumne bonum , sincerumque amicum agit , dum in immmerentem ita de baechatura

569쪽

a Motore translato.

morem natur alcm , ut ignis rursum i &violentum , ut ignis deorsum ; assignatur medius , seu neuter , ut ignis elementatis

eaelo Lunae circum e uerit 3 Nonne id ipsam speciatim doeuit optimus ille Claudius vicatus . communi, noster , dum viveret ; illo nimirum quondam est Philosophiae magistro visus Eequid ergo de partitione in t a ista membra gloriatur Addo eum non intellexisse aut distimulare voluisse . quo sensu motum naturalem, atque violentum dixerim ; aut qua rati ne distinxerim ; & eonatum solum quidpiam a me dictum in se detorquere , contuli, alle omnia . ac luna , eum nihil satis quadrat et , succensiisse , quia res

aut verba mutatim. Heine nemo , opinor, Epistolas meas eum eius Libro eontule

rit , qui non lepidum illum iudicet, dum propolitis meis verbis de propulsione aeris , & Tolluris tractione i subdit : Qua mea promus est sententia , quam sequa fac re sis s. Et statilia r Qua in re mihi eoη

initium deseensus se a sola trairace , ego vero a sola grauitate , ex qua M am ieemcotatis non abscis re cogeti tir . &c. Parvero

lepiditas est , clim poste, argutatur mes ramus , aut eorrexisse. quibasiliam omisti , dupinudatis , aut fucaris ; & eum statiini sera , inquit , quod nataralis motus ii sitidi c. iis ι- , dee. D. Gagenam vero orerisam ei μ λ ιι ombus ait , &e. Itemque, D. Guis avi iidem Mne morum med iam Teia 'is motas officere , de filo taeet , ct quam

&e. Ad quae si qui iam attenderit . nescio an risurus , an miseraturus potitis sueti topetosam aded tam misellae laudis , quae sua non sit , arrogationem. Quod ad me spectat , tametsi illam , quam sum conatus dicere eausam proportionis , quae obseruat ut in acceleratione motus , commentus ex meipso fuerim , non illam tamen tanti saeto , ut esse momenti alicuius putem l quod idem dio de eaetetis quae pollent forsan censeti) Quippe eam solume ita volui ex hypotheseon tenere , qua sorte quidem verae sint , sed quam tamen esse salsas nihil prohibeat. Quin- etiam , tametsi veri quid contineat ; non idcirco tamen eam se vendico . quas non ille, non alius incidete in ipsam valeat. Se quae

me natura eam do erit . do te alium

minime possit. Atque , id quidem . cum is sin , qui ubi quidpiam ab alio demonstrante accipio , id semper eum animi stati testatione commemorem , ut saepius

in Epistolis iactitatum est ei rea Galileum: Vtinamque idem liceret circa Morinum facete ; siquidem . vi mihi nihil est iu cundius, quam addiscere noui aliquid , se nihil propensus , acceptiusque est, quam Per quos author es me proficere fuerit concessum , prosteri. Praetereo demum , quod , ut probet debere me post librum visum coli exule Epistolas', ait me an assu

Atque os id is , cum aute annos qua νον eumanti seret. siquidem & longum intercessit tempus , ex quo ille eum authorem inui-st', quousque selibens aduersus ipsum. amicitiam quoque illi renuntiauit , ac pro inde si dies diem do illet , nihil mirum foret . elim si posterior semper sapientior ; de quod caput est . ego in illis litetis nihil aliud , quam commenda ui aut horis soleri iam , in demonstranda proportione , qua eredidit grauia decidentia accelerari , diuersa methodo ab ea , qua Galileus idem probarat : nam quod spectaret ad proportionem , apprime memini opposuisse me , eam cum ex petientia non - nihil pugnare; tuque etiam,

mi Galleri , meministe id potes , quo conseio serips eas literas , postquam ratiocinati Dimus , sequi ex illa proportione , ut ex quaeumque distantia grauia ea- suta in Gntium snt, spatio sex praecise ho

rarum.

suceedit tandem praecipuum caput, ex quo, an bona , an mala mens ipsi suetit. contietas. videlicet , tamets ego , Deo bene propitio , & corde sincero complectar , & Ore aperto profiteat . quidquid Sancta , Catholica , Apostolica . Romana que Ecclesia complMitur , de profitetur: amets quod specialiter ad praesentem quaestionem spectat, apertissime dixerim , reis uereri me Placitum , quo Terrae quies dicitur a cardinalibus asserta; state me ab illis , quδd sit tanta eorum in Ecelesia auth ritas; ducere me vitt1 captiuum hae oecasone intellectum i tametsi proinde

uaestio heie non st de veritate ipsa rei,

ed de ne eessitate medii , quo Inconcus.sa tenenda est; tamets ego istud inedium prostear esse sacram Scripturam , adiuncta interpretatione Procerum Ecclesae iam exposita r Tametsi Morinus contendat eia se noc medium praeterea Solutionem sum. famosam i ego nihil aliud contendam, quam esse hoe medium infirmum , seu demonstrationes non esse, quae ipse non in nullique alii demonstrationes reputam; hu que praecise quaestio attineati tametsi, inquam, res ita habeati nihilominus ille nihil non egit, ut me faceret Ecclesiae suspectum. Nam ab ipso statim . Cres Iu , inquit. stina m .um Disse ara tum , quia D.

malignus videri nolo it , geniumque suum non prodete quas ego usquam aduerissus doctrinam Ecclesia perinde ac in ene

piam rationum ipsus f s ipsius fuerunt quicquam diae erim 1 Quas ipsius latiociania tam snt veneranda, augusta, de san, ac ipsa Ecclesiae aut holitas est i Siev III.

570쪽

118 Ge Motu impressi

non multo post , ubi primi sit gessisse

pi tis. An etiam hele noluit a quasi idem suerit ratiociniorum ipsius imbecillitatem patefacere . di seducere simpliceis ; quibus diuitii id, iubetur habendum esse ratum id, quod non humana ratio , sed diuina fides

e firmat 3 Hisce non sontentus , eaput

insequens isto insignit titulo suasu siu

lier , magna est fides itia i An videli etiam hele noluit malignus simul , & prophanus; dum non modo ex amicitia hausisse me &opinionem , & dissimulationem in s nuat,

verum etiam iocum sacra ex re captat Illaenam , pergit , ex fama mira Ioram Chrio , praesertim an eiiciendis damombus , cre-ὰ die eiti. ωινttii. O misericordia ; ad D.

quietem. An , inquam , videri heie noluit malignus , & prophanus vir , dum suas rationes eum Domini Iesu miraculis comis parans , ideo me redarguit , quod ob illa, tuas rationes non perinde credam , ut ob Christi mira tum credidit mulier Chananaea 3 ει nihi omistis', inquit , ipse credis Terea quaerem 3 Ita sanε , eredo ; sed quia

me Sacrae literae eum interpretatione adiuncta, non ipsus rationes mouent. . De ast , pergit , credere in ratιonem praserrat onem , υι de Abraham πιι D. Pacilus,saod oediaerit in oem , nater stem. Vide qua frontis securitate pergat falcem immittere in scientiam diuinam , sacramque Setipturam an intellexit quid dixerit,esim me credere in rationem praeter rati nem tam argute obiecit Quod credere dicor Terrae quietem , hoe dicit esse ereaera

in rationem e turbet . ut volet , voces con

sundat , utcumque dicat , ctedo quietem. hae credo matre rationem 3 Ita sanὸ est. quia Christianus homo non rationem sequi, qua scitur ; sed fidem , qua creditur, debet; at ipse , Christiani3sne est , qui illu-git , ac ridet me, dum captiuum sacio intellectum in obsequium fidei, es non sit mitto potius vanis illis rationibus , dum soli haereo fidei ; quae tum non habet meritiam , cum humana ratio praebet experimentum Conatus subinde pauca aliqua quo potest modo thetoriori , quaerit , si

non habeam via ιλ- rationem pro Terra quiete , cur vireis exhauriam in raboranda

sentem a fria meae eonirama , ct parulus mss .tin .ixas semxa sed nimirum loco validae rationis , validam fidem habeo, eui , nisi si impius , suas aequiparare latio Des non poteit : neque viceis exhaurio , ut contrariam firmem sententiam, sed attingo Obitet solum quid illa respondeat iis rationibus , quas ipse habet & inuictas , & eiusmodi . quae extolli debeant aduersos fidem seu Lieni iam Dei ue id ite ut ratione utrimque nutante , distamus haerete viii saei , quae sola est nobi; habenda columna & firmamentum veritatis. Quaerit, tur non misias incum m inuetiae

ais rationabia. in Eretem gratiam ρ Sed cum reuera quaserim , chira , nullas , quae dici mereantur demonstrationes inuenerim; deprehendi ineptum me, qui faculam requirerem , ut in metidiano illustraret sole. Vnde , & eonatus sum , non quod ille est , sdem meam etire era , sed rati nem deprimere . non fido . mea , Padere mesoribus , sed author esse ut non rationi,

qua nihil est sallacius, sed ut Fidei, qua

nihil vetaeius , simiter inhaereant. Frustra deinde argutatur; si vatidam habeo ν ιιonem pro motu , qtiemecia ea sιι eum fri ηιraria ' Quippe supponit rem , Quae non est ι & quod impossibile dieit, habere simul scientiam . & sdem contrariam; cum debeat per seientiam intelligere con-Husonem notam naturali lumine , qualis est, non posse s mul unum corpus vise in locis pluribus; non posse plura in eodem loco; quaeso quomodo eius mens habere potest fidem contrariam 3 Sed immota dum in hoc non est. Quod vero quaerit, curror nugis exponendis m. ipsum rorqueam, it

cautumque Iectorem sponse aeeip am, id eodem, quδ iam dictum , spectat. Vctum attende , num quiduis potius , quam se malignum noluerit, dum pro A., inquit, ιυῖ amice constiti , ne eum sua fido postillane versis sinis ambetiis expassa , facie sis Onquam Romipera, sed semper Ro-hga, τι de Planetu ais post Id pleram, eos haere paraeis S petas ct Δοι Agas --

νιον enim ne ibi δενιῶs tollaretur , quam Galilem , quod post Iaram in hanc sente tiam Use terrirusorum irieriis conira E

uerat. Quaeso te enim , Optime Vit, ill Enepotuerit illustriore nota malignitatem prodere , cam , ut vides , non stet per ipsum, quin evulgato libro , tanquam buccina , quae

SEARCH

MENU NAVIGATION