장음표시 사용
581쪽
.hicatui faciat, sicque duplicem quanda menstruam inritualit it E indueat. Et tamen istud ipsum est , quod legere litat apud Galileum, Dialogo quarto I pagina quide . 46.S 4 7. editionis Elaeuitianae. Nee veto id moab. edetia floriatus se ira posuiste sile iiii & Latissibergio . & Philolao stametsi serunt alterum prae mero despoti nihil repositisse . allecumiieet distulerit nihil propterea remisisse subdit,meneutrius demonstrationem propugna re ausum , suas approbaste refutationes ; &non potuisse tamen pati labefactati gloriam Galilei tanti amiet,quem adii ossis ipsum defendere voluerim. Quas vero aut ego unquanto demonstratione habuerim quidquid est Lactenus allatum ad asserendum Telluri Πω- talm,& non potius dixerim solum esse aliquid
specie probabilius, quam quod afferri vuleo solet ad alleledam illi quietem; aut quas eius
resutationes venire in mente potuerint, qua rum prior iampridem lecta nihil prorsus me permoverat;posterior non tu edita,nec inente sorsan eooepta erat. Aut quasi Galilei opinionem reseres,de ipso Motino cogitauerim, crediderim ve tantum vitta. qui tum adhuc in vivis erat,egere me aduersus ipsum insultan-tc propugnatore Vide interitia qu4m lapidὸ faciat, dum no modo,me,qui reuera mihi ea ligare mente sentio, agnoseoque sed Galileuetiam comparat eum caeco,ut ait, Euangelii, qui festuca videt in alieno oculo trabemqueno videt in suo .ae subindo exclamat. o hcima mensu ambecιssitas Ecquem enim putas sese habet virum mentis claritate, atque robore,
qui tantopere miserat ut in Galileo caligine,& imbecillitat ε mentis Et quanam putas occasione λ Nempe dum eontendit non fuisse , nobis deprehensum paralogismu in eo consistentem, tiou non nitis probemui Tora motum, quam hoc moria Marti astiam;ct ista duo esse rela aut a Ierum ea am,alterum eis. Atim. Quid
viro tamen saetas,qui quamobre id obiiciat, ignorat. Quippe priusquam aliquid de aesta
maris son ara telair,hypothetis terreni motus aitumpta fuit ad exploradu caelestia-ne phae
nomena explicarentur peream melius.quain
pet hypothesin vulsa : Et cum res videretur praeclare suis successisse aut botibus. Planetarum stationes, retrogradationes, caeteraque caelestia, disquisetunt, an non res quoque in
clobo Telluris admirabilis ae stus maris videlicet declarati per illa posset.Tentata res fuit ab usque Seleuco Mathematico,cuius Plutaechus meminit; quidpia quoque de illa nuper Caesalpiniis, Reppletus,origanus,alis; sta viii demum Galilaeo res ita successit ut geminum aestu dierim contingente oriri posse agnouerit ex duplici motus inaequalitate . quae dietim contingere in ipsa Terrae superficie aquas vehete supponatur. Heine quaestio hoc loco noest, an motus reip a Terrae competat, sed an motu supposito possit aestus maris ad eum re cari neq; proinde.an antecedens verum sit, necne sed illo-ne supposito legitima si e5se- 'umio. Causa vero quamobre ille de antecedete sollicitus sit, ex eo est quod existimet se Oppol tu demonstrasse,ae eiseeisse ut Cope nicanis omnia hactenus sint insecta, utque proinde Aebeat quas ab ono incipere. An au- te lunte consequutione,iure quaeratuI, motus
rum alterii. v xstus . ne effectus motus, acre-nio: u aliud admonete n: hil attinet, uti Deque
quid si sentietistim, si quopia ex fumo ratiocinante lat Ae ignem. aliti, paralogistam cen i eat, & probandum prius ei se ignem clamet, Quam insccatur sumum ex illo prodire Allatanierat comparatio de motu aquae alternantis inita defixum natii vas ex quo quis mouerina
uim collistat,& cum inaequabilitate quide aliqua du Dihil quod aut impingatur,aut subagi
uno verso constat satis, & nihil te spodete in ssu, ut quod aqua illa in vase in queat; & prae
ter veterem cantilena de eaelesti influxu, citra experientiam, rationemque omne aeque usurpato ad incognita omnia requiri causam qua
dam genuinam speciale, & propinqua magis. Nam & quod praesertim attinet ad Lunam,expendimus iam qua felicitate ipse eam aduoe uerit, nihilque est opus illius c5parare hypothesii de tumore aquae Luna insequente, clam Galileana de aqua maris colenta in Terrae ea uitatibus ut in vasibus agitatis ad dignoscendum utra st .vitave censeri probabilior possit. At vero quonia aestus maris ita sequitur m tum Lunae,ut quemadmodum Luna tardius attingit meridianum aut eliculum horarum sex
una propE hora s seu, si per parteis dicen
dum sit,quatuor horae quintis, quadragintave octo minutis in dies singulosi ita etiam aestus pari teporis spatio singulis diebus retardetur; ideitcb factum iampride est. vi ereditu sit Luna secreto instixu , sue qualitate occulta,virtut e magnetica trahere,ac regere maria ; Acmaria aliunde eo Luns amote,des derim am-ci. ut ipsa indiuiduo quod a quasi comitatu s quantur Et certe absque motu Tertς tam diurno,quam annuo ac etiam Lunae menstruo qui etiam in datis quibusdam ad optimis Met sen-xu litetis vltirpatus suit,tametsi opposto sensis planius videri nihil potuit, quam recurrere ad Oecultu magneticumque illum in suxu,qui licet Asylum ignoranti c. Se Potis asinoru voci tali seleat; attam5 dum causa aliunde comino Aa titilla redditur, haberi salie pote st, vi commodae causae ignoratae ingenua eosessio. Nune autem suppolitis illis Tertit ae Lundi motibus. nihil magis videtur necessarium ad influxu te currere, tum statis horis mate exaestuat; qu msuppostis motibus,quibus homo potest agita
re nauicula, dia aqDa intra nauicula statis in metis agitatur ametsi enim posset tes quoq; iuxta Seleucu declarari .prout concitati aestum voluit a spiritu,seu aere Lunae,Terraeque inte ceptora Ob utriusque motum compresso, di fluente. coira pellenti que Oceanum: attamen
ob ineommda quae in mea illa Appendice cit- ea lovis stellas ins nuata sunt , videtur hoc modo planisi explicari. Verumtamen obiicit ille: Ciam par aper Piri et .ma , in qua maris
aqua, ut in vase,aut natiscula continetur, metiea
582쪽
seri potest qui reticetur Lunae motus, quique cum terreno compositus talem re tardationem pariat , obstetque ne aqua, quo lentore est , periodos illas celerit iis , tarditatisque consequatur. Ac ego quidem, quia Galileus retardationem non memorat , neque proinde illi exsicanda ipsum Lunae motum adhibuerat , ideo compendios δ omnia reserens , hoc periodi membrum duntaxat inserueram , ta mei si aqώa pro Da leniore non consequitis
me demonstrationem suppressisse , de ad suam tantum conclusonem tespondisse hoe vel bulo i quasi vel δ aut quam ille vocat suam demonstrationem , non sit res vulgδ tritissima ; aut ego nihil aliud, quam ipsum , eiusve librum cogitarim, qui saltem tune mihi in mentem non venit Hei ne in hoe etiam verbulo paralogismum esse eausatus , de probationis Hesectum arguit Nam porro id , inquit , credat qai totaeriι , no seν enim G θη- ὰ b, dce. ae demi,m reqs sonem vanam , Dianisque probare se dacit. Sed non videtur sanε imprimis aquae naturam unquam spectasse , chm probationem requisiit in te, quam debuerit habete perspectam. Videlicet aqua eius est naturae . ut sacta amotore impressione, statim ae illa desit, non ad eius celeritatem , tarditatemve s se eomponat , sed ad eam potius . quam
Aeesiuitas , propriusque lentor ipsi praestribunt. Et quia de lentore est prae se tim quaestio , esto lacus aqua , aut alia , tranquille placidinue iacens I demittatutin eam lapillus aut si velis etiam festu- ea) creabuntur statim citcelli varii , promovebunturque in ripam. Coniiciatur postea , vel ex alto cadat lapis ingens , aut moles plumbea; creabuntur etiam circuli, ac in ripam promovebuntur. Vtri-nam vero creabuntur, aut promovebuntur celetid1 3 An qui ex impressione motus incomparabiliter celetiore λ Non sanὸ ι sederit vitisque progressus aequi temporaneus.
praetereo autem idem proportione contingere in aere , eamque esse causam , cur
ex eadem distantia sonus maximi bellicitormenti non eitius ad aurem , quam fmnus minimi perueniat i nempe habet quoque aer stium lentorem , licet minorem longὸ qu in aqua, ut in serias quoque attingendum est , illud iam mittendo, quod fuit hue insertum. Adnoto nune solditi quod ad aquam spectat , ut Intelligamus, postquam aqua ex impressa summa a m
tu terreno ccletilate requit , non eandem in ipsa celeritatem vigete, ac neque etiam
ere dein , quae est a gladibus caletis decies centis ccleritatis: adeo ut, cum in sil-gulis detrahatur aliquid , etiam aliquid temporis superexigatur. Haec certe esse
causa vadetur silla addita , de qua paulo prist , una eum stu ipso locorum cur
in littore Aquitanico , & aliis , non mindo quae aqua cffuit horis senis , eadem refluat senis , de duabus quintis praeterea; sed etiam in summo e filuxu non sit , dum Luna est in meridiano , verum dum ultra illum sex iam gradus : Cur item, quod ante dicebam , maiores xstus menstrui non in Novilunio , aut Plenilunio praecise , sed plerumque via , alterove, aut ter tio etiam die rosterius contingant : Cutinate assuens littoribus, si nubusque ouam proximis , diuersis tamen admodum horis aut summum fiat, aut refluat. Vt in littore
Fliseo sub Meridiem Anasterodami tribus ante horis, Encusae tribus botis post s nimi
tum prout labere manat,aut per an Rustias dudueitur.) Cur ampliores quidem effluxus,qui Stoeolmium usque perueniunt, non pauca
tum horarum, sed complutium dierum siti; aqua nimirum se insinuata per amfractus longissi reos , ut priusquam possit ab extremo tessuere , recens ad Oras amfra-mium affuat , quae requxuram cohibeat.
Exinde ergo nihil est, quod ab illo obiicitur , quoties ad eandem Tetrae partem occurrit inaequalitas, debere sinui dissum redite ; qudd scilicet res integrae non siit; neque, quod instat, non rediturum etiam post horas pluteis assiuxum; quia quae causa illum inliaurat, ne horae quidem dimidium exspectat. Quanquam ut praemonui . causa prineisonis quatuor quintarum horae partium iri dies singulos ad motum Lunae monstitium videtur esse reserendus. Neque enim ille modδ esse causa posse videtur intensorum aestuum in Noviluniis , ae Pleniluniis , ut non tam ex me, quam ex Galia leo , quidquid ille dicat, exposui: versim etiam tantae illius in retardatione regulatitatis. Et quod spectat quidem ad intensores aestus, ex eo dictos contingere, o nodannuus Terrae motus alterationem subeat
ob radios virtutis Solaris , quibus Terra sinul , ae Luna cientur , prolixiores in pleniluniis, contractiores in noviluniis: atque aded motum illei e retardam eis : heie acceleranteis; obiicit ille , Si quo radiis Solis o ιν jor , eo G -- Luinam moueat Terram opinor dicere voluit , aut certδLunam ae tetram simul inaequa assis maia. νὼ vehemenetior sis ἱ ergo . quo uetior est ,
debere contrarium accidere ; non idem vos
ut ipsa vias , ex quo etiam dicit meo ops monem via qua hiscera , non flare. Verum non adueriit istam tarditatem, aut celeri tatem esse duo extrema ad eundem in dium, de ex se aequalem motum compa
583쪽
rata , ae ipsas illum inaequalem , suiue iistimium reddere. tarn detrahendo, quam adiici do ; Et talem inaequesitatem quae sola esse potest causa accellus di recessus mali, ) additam alii ex motu diurno, qui consumit additione . detractioneque die lim iit . facere utrimque illum intensio-rcm. Concipe certe Lunam , quo momento est in alterutra quadratura ; quia tune obtinet magni Orbis rectum , tantuinque a Sole , quantum Teita distat ;ideo tunc nulla in motu annuo propter ipsum si alteratio , aestusque ade 1 minimi sunt , quales nempe totum a motu diurno annuum sensibiliter alterante crean- tui : at ex quo Luna inde discedem p x-gere ad oppositionem . coniunctionem - e concipitur , tunc alteratio heinc detrahendo , illes ne addendo sentim incre scit , quousque facta detractione , aut additione maxima circa ipsos opposti num , coniunctionumque articulos , fieri ina,imos aestus est nec este ι quemadmodum neceste est illos deinceps decrescete , donee Luna concipitur pergere vltim vis versus quadraturam. Quod spoctat velo ad piaecisonem retardationis aD suxuum , neque repugnat Galileiis , ne que non docet expresse Κeppleius i de quo Morinus loquitur , de cui tantδ minus succensete potest , quan id ipse iam vim magneticam concedat in Luna , qua cieatitur maria i docet , inquam , ut Sol sui reuolutione , emissisque magneticis radiis circumducit omneis Planetas , ita
Planetas , qui asseclas habent, illos sui
reuolutione circumducere , ac Terram
praesertim , quae dum dietim reuoluitur,xadios emittat magneticos , quibus Lunam circum abripiat ι tametsi ut Planetae Solem sequi expedite non possiant, sed suos orbe is segnius conficiunt ; ita Luna non expedite reuolutionem Terra
sequatur . sed trigesimo demum die , seu
intra mensem orbem perficiat. Constat proinde motum Lunae menstruum eundemelle eum diurno Terraei, prout ab eodem principio , de circa idem centrum
est i de cum disserat in eo solum , quod propter fluxa interualla supcificiem Te
iat segnius consequatur , & est itionem tardius absoluat ; eum tamen esse aliunia de constat duplo velociorem , quam stipse Terrae diurnus , prout distantius a centro fit . Ze prout manifestum est in omni circulari motu parteis , quae ad cit- cum serentiam , moueri velocius iis , quae ad centrum. Heinc autem fit , ut cum aliunde Terra ae Luna eogem annuo motu simul transferantur , motus diu nus , qui dictus est nune cum ipso Gn- spirue , nune aduersum ire , non sit nu- de habendus pro vina superficiei Terrae reuolutione . sed compolite , siue cum adiecta portione motus Lunae menstrui , de ea quidem ratione , ut Ob maiorem velocitatem , qua Luna in ipsa quasi ci cumferentia mouetur , ipse eius motus po-
tiorem partem obtineat in eonereanssa gemma diurna inaequalitate. Quamobrem de quae maxima contingit diuina inaequalitas, non est praecise accipienda in ditecta auersone , aut conuersone ad solem per diuinum simplicem , sed una cum adiuncto motus Lunae menstrui. quod cum semper terminet ut ad superficiei Τeriae partem saut oppositam) quam Luna directe respecrat , essicitur , ut maxima inaequalitas semper iit in ea Tetrae partes aut opposita ) quae a Luna respectatur. viasse fit, ut cum seu in Novilunio , in Plenilunio Luna , de Sol in meridian Osupra , aut insta Terram suerint, & maxima proinde inaequalitas in Terra parte Soli obuersi , aut aueta contigerit , die tamen sequenti maxima inaequalitas 4n e dem non contingat , ubi soli obuersa, aut auetia suetit, sed cum ips Lunae , sue quando Luna in meridiano fuerit, exple uetitque quem diximus diurnum motum compositum ex adiectione motus sui ad simplicem diurnum. Atque ex hoc denique fit , ut eum summus asiluxus ob summam inaequalitatem contingat; ideo comtingat semper , non quoties Sol, sed quoties Luna in meridiano supra , aut insta Tertam est i Et quia Luna in singulos dies meridianum tardilis quatuor norae quintis attingit i ideo asiluxus quoque tardius quatuor horae quintia in dies adueniat. Intellige veto a luxum tum contingere , edm Luna meridianum attingit; niti locorum stus obstet , ex quo effici diximus vi aqua ob lentorem sinam aequa
in situm stibingtedi , de appellere in ii tus liberum non possit ; sicque tametsi post
duodecim horas eum duabus quintis, aut post horas viginti quatuor eum quatuor uintis in quemque locum specialem t eat a nihilominus in diuerss locis, etiam sub eodem meridiano haee interualla non incipiant , desnantve iisdem momentis. Nihil vel δ est necesse admoneam , id quod eontingit Luna exsistente in una parte meridiani , contingere quoque in opposta . ob reuolutionem diurnam secundum quam Terra in oppositis sui partibus paleis patitur inaequalitates, heine ob detractionem , illetne ob additionem, quam ad motum annuum fieri diximus. Verum ista, ut iam praemones , iuxta Galilei, de Reppleri mentem.
De allatis a Morino pro quiete Tena Demonstrationibus ι deque nonnullis circa motum praeludiis.
SEquitur Tettia qiras Pars in capita quatuor , qua ille se dicit instituere
584쪽
IV. v. VI. V II. s adiunctis reliquiis ex captis primo ὶ in quibus aliquas de motu voluet se quastiones attingit, & quae supponit postmodum , clim a capite X i. de teium simitia, hoe est , de Alis Telluris eo tis in gelidis agit. Pitusquini porth de iis die
mus , operaepretium elle videtiit declarare de quanam re controuersia inter nos iit, ne ille praeter fas , & aequum pergat Tr sicos imitari, qui cum reperire argumenti exitum nequeunt, confugere ad machi-Dam solciat. itaque , ut ea repetam , quariam ante testatus sum , Quaestio bete im-ptimis non est, moueatur ne Terra , an
non; quippe , ut saepe sum professus , S:
nune tuistis prosteor, sto a sententia Cat-dinalium, qui loca diuinae Scripturae controuersa interpretati, quiescere pronunciarunt Terram. Secundό . quaestio quoque
non est, an detur dena onstratio, siue eonia uincons ratio, qua probetur Tetram ino
ueri s Quippe neque ego dari vitam credo, Deque in meis Epistolis in eo incubui ut probarem dari ; sed nonnullas sol ora quales proponuntur interdum opposui , ut
ex earum comparatione probaIetur , contrarias non elle necellarias , euident eis,
inuictas. Tettid vero , quaestio est solum, an detur demora stratio , seu conuincens ratio , quae probet Terram esse immotam, quiescentemve in centro mundo. Siquidem neque amplius contendi in Epistolis, neque amplius contendi iam , quam videri mihi nullam esse huiusnedi ; & chm mul tae sint veris miles, aquam tamen semper haerere, hoe est , non constere tem , seu non esse prorsus indubia a. Quare hie sta tus quaestionis esto..Et ne existimet Morinus , ubi definitum ab Eeclesa fuerit, fideique atticulus euaserit, quiescere Teria tam , tum non licere disquirere , an res cognoscatur naturali lumine , ostendatur ve demonstratione , neque licere partem negantem desengendam assumere : addis cat rem ex ipsa praxi orthodoxorum Themiogorum in rebus etiam grauioribus. Vt praeteream enim quae solent de aliis rebus disterete ; Ecce nihil magis ad fidem spectat , quam esse in D Eo treis personas. An non tamen illi disquirunt, naturali-ne lumine cognosci Sacra Trinitas possit , aes mul defendunt non posse, ostenduntque, qua in re peccent argumenta eorum , qui defendunt oppositum , ut sunt plaeraque
Raymondi Lullis , qui professus est se habere saeti huius mysterii tam euidenteis
demonstrationes , τι per ιι - , inquit, Gentiati or I clanm conuincenditi sit , si aueri velis attendere, ea ae penetrare vatiat.
Idem porto dicendum est de caetetis articulis , quos suscit ostendete non esse
contra naturae lumen, siue naturalem rationem , declarando ea argumenta, quae
esse possunt Opposita , vitio aliquo laborare. Et licet admittant aliqua mysteria cognosci praeterea naturali lumine , distinguunt tamen hanc cogniti nem , volumque iuxta sanctos Patres , ipsam inia
let duira im/m stira , interdum epinianti esse; hoe est , in quibusdam haberi ratione quadam euidente, in quibusdam eoniectu ifili, sue probabili duntaxat. Qui imetiameitea ea, in quibus euidentem eue rationem admittunt , non quamuis rationem
pro euidente habent ; sed quam demum, facta diu uitione , indubiam reperiunt, quantumcumque nonnullae sint, quae habeti valde probabiles pollint. Itaque ubi coamcelli, ira fuerit fidei esse atticulum , quiescere in eentro Terram, nihil vetat defendere id ipsi m ratione euidente non demonis strati ἔ nihil , discutere rationes, quae progemonstrationibus afferuntur, euidentes-ne,
an probabiles tantum snt ; nihil , ipsis tribuere id ipsum quod sunt i ut si aliquarum principia esse non modo ineuidentia, sed
salsa etiam eonvincantur, Fides celth sacra ex sese consistit, & eum interdum non re spuat quaecumque ratio naturalis subministrate subsidia potest . non censendum est tamen ipsam aut rationibus egete obscuris , cum ne euidentibus quidem egeat, ob quas potias meritu in cadit aut pOmilare dubias, cum a Deo radices certitu dinis consequatur ; aut serte salsas, cum, ut est iam dictum, si sima mentum veti- talis. Quamobrem , tametsi Motinus rationes multas congerat , quas euidenteis iactitet , 5: pro demonstrationibus diue dat, non ideo tamen exigit Fides , ut quales ractantur , taleis admittamus; utque si sotth ineuidentes , aut etiam salsae deprehendantur , non inani sestentur quales fuerint. Et quaenam haec esset peruersias re
tum , si cum obuii passin sani cerebiosi homines , qui vi facillimἡ capiuntur leuissimis ratiunculis, ita ipsas quasi indubias semonstrationes esserunt , iis a sentiri teneremur quam multa contradictoria,& in dies mutanda oporteret admittere a
Ecce ratio illa , v g. quae toti meae disseti tioni Epistolicae loeum serit, se iaculo sut- sum dilecte proiecto , neque recidente in puppim , ex tot obiecta saeculis, salsa iam esse convincitur : an esuri magni etiam viii illam & usurpaverint , & pro euidente, conuincenteque habuer: nt , talis metitosuit habenda , & neque ipsam expendere, neque habere salsam oportuit Atqui sunt multae aliae praeter ipsam excogitatae Hoeest , verum quo iure illa vocata a nobis, aliisque in examen fuit, non-ne & vocare exteras lieebit Augustiores sanὸ non sunt, ut pari ratione attinsi non possunt; veritanque ipsa studiosam disquisitionem non ader- satur, quae prodire, & in aperto eollocari, non erubescit a ae talis potius salsitas est, quae de causa quaeritat latibula , & in
Et ne huie loeo diutius ins stam ; quam- do ille finem non faeit iactandi suas demonstratio nos, quae serim duo taxat, intelligat ne , quid demonstiationem appellet An- non illi saltem attribuet duas conditiones celebreis , ut si euidens , atque certa λ- - non saltem illam , vi sit euidens,
585쪽
qu spe emitudo ex euidentia pendet 3 At tribuet prosecto, cum se demonstrasse non modo et identer , sed euidentissitne etiam iactet. Qi xso autem , quid rei sit , esse
aliquid etii dens r An-non esse claruin, manifestum , conspicuirin, in aperto positum, nullo velamine Obductum Quod vel δhuiusxodi est , an - non a quovis habente oculos apertos , de sanos videtur a quovis ti bente mentem S attentam , de sanam intelligitur Hoc sane modo euidens est, nivem esse 'albam , esse Tolum vni sui parte maius ι atque ita de cateiaris r itaque criterium quo possit disternielle aliquid euidens , ipse est consensus sentientium, de intelligentium. Quare de cum demonstratio res iit euidens ; criterium quo diiudicetur, aliqua-ne ratiocinatio demonstratio sit , erit consensus , aut dissensus omnium intelligentium ipsam. Heine fit, ut illa ratiocinatio , qua concluditur, Omne triangulum habere treis angulos pareis duobus rectis, censeatur esse euidens ; atque idcirco demonstratio , quia nemo est intelligentium qui ipsi ultro non assentiatur. Quidnam proinde dicet Morinus de sui,
illis ratiociniis An- non, si sunt demonstraticines , s euidentes proinde sunt, e serit omneis , qui ea legent . ae intelli-sent, ad assensim Cum non faciant, quid sequitur , nisi ut non sint evidentia , neque proinde demonstrationes 3 Et dieri ille quidem, ut solet, eos Onaneis , qui legent , neque assentientur, esse hebetes, stu pisos , mensisque omninδ non sanae r sed qua si tamen , ut illis ipsis idem non eueniat circa ea ratiocinia, qua sunt Euelidis . Archimedis , Apollonii , virorum ali
rum subtiliss morum An prae illo, isti obtusi , aut qui istos probant, Be illum non
probant , ageo distorta mente sunt , vir raua recta , recta praua habeant An dicet lectores nolle assentiri , tametsi intellexerint i aut nolle prosteri, tametsi mente assens fuerint 3 At non assentiti rei Gidenti , seu vetitatem manifestam non a oncere , in sacultate mentis non est , quae tam parum potest non agnoscere vetitatem illius effati , Si ex aquis ilis aequa iis a mas, residaa erunt aqvialia , quoties ad illud attendent ; quam oculus non
agnoscere lucem solis , quoties in illum
respexerit. Et aliunde nenno est cordatus,
qui serio quidpiam trostratur, cuius oppositum euidentur norit; quippe cum nihil aliud, qu ni sui risum facturus sit, si A quod lieeat reuincere, sue salsum osten dere demonstratione , defenderit . 3c publich quoque ipsi evidenti demonstrationi repugnarit. An dicet suas demonstra-aiones esse non Mathematicas , sed aut Ph3sica1 , aut mistas duntaxat Verum hae sunt duntaxat si es ex materia ipsa petitae a debεtque semper omnibus eadem eneralis conditio demonstrationis attri-ui, ac proinde seu Ph3sca, scii alia de-Jonstratio sit , quia semper demonstratio est, habeat oportet euidentiam, qua ge-
nesalem omnium ipsam intelligentium consequatur assensum. Excusitio talia , qtiddseri non fossit, ut physicae demonstrationes tam sint evidentes, quam Geometricae. accusatio est, siue argumentum quod demonstrationes Don fiat, de desectu summae identiae pariant non celtitudinem , sed
aliquam solum pio babilitatem. Ex quo fit
proinde , ut quaecumque ratiocinatio non ita cogit ad astensum , neque mentem per
inde saeit indubiam . ae Ceometrica . illa demonstratio diei non mereatur : Signum est nelnpe subesse semper aliquam dubitandi ansam . ob quam assensus non praebeatur, nisi eum quadam formidine; atque ideirco in intellectu gignatur non scientia, quae ex demonstratione est , sed opinio ,
quae ex probabili , verisi live duntaxat
ratione. Heine laudandus sane Aristoteles, cum exigere probationes, quio cuiusque rei natura patiatur, maiores prohibuit: At non idcirco, qui maiores, quam rei cuiuspiam natura ratiatur . proferre non potest, venditare debet quas maximas habet pro demonstrationibus , de non potius pro in xime pio babilibus , quae de re habentur. Neque verb obstat , quod is, qui tuetur quampiam . quam iactat, demonstrationem, responsone non careat, ad ea , quae pamriunt sormidinem , ac in oppositum visentur: Quippe id nihil amplius arguit, quina
disceptationem institui de problemate; cuius cum neutra pars certa sit ; illa euadati, robabilior , cuius propugnans suerit so-ertior . Ac elusinodi quidem sunt, quae disputantur omnia ι cum si permirum eos. qui tuentur Gnclusiones Oppostas , tuet iplaerumque quas rationes habent, gora
Das esse demonstrationesi de gloriari obi cta omnia solui a se facile poste ; ac re- ipsa nunquam tacere , sed aliouid semper, sempesque comminisci , de obloqui. Peria
mirum , inquam, cum veritas stare ab opia
postis partibus non possit ; de constet ea,
quae demonstrantur , esse non poste huiusmodi , ut in disputationem cadant ι ad ea proinde , ut dicere liceat , statim ac via
gemui disputari aliquid , demonstrationem inde abesse. Profecto ubi est demonstra tio , nusmiam auditur, haec est istius , hie illitis sententia; nusquam proponuntur di
uersarum partium rationes, obiectiones, revi
sponsones , instantiae; sed omnium una sententia est ; eadem omnium ratio, de nulla
obiectio. Nam 3c quamuis saepe variae sint
rationes , quibus eassem e nclusio demonstratur a variis ti omnes tamen ab omnibus uno consensu admittuntur, neminue suam
ita probat, quin alias pari iure probet.
Quaeso uod, ecquaenam tandem suete XXIJ I. Morini Demonstrationes Nempe , ut paucis percurrantur, eae si Ere huiuscemodi. Prima , sunt stellae fixae , Copernieanis nimis
ingentes; nam sol respectu minimae eua surus ellet inuisibilis non modδ ex Terra, sed de proelii ab ea, ut subducenti caleu los constat a igitur est eorum positio a surda,Terraque proinde est in centro mundi. Zet a Secunda a
586쪽
Seeunda ; Nescitur cui v sui tantum spatiumst , quantum a saturno , ad usque Fixas assumit ut i igitul illud nullum cst ; terraque adeo in centio est mundi. Tertia ι ascendit Chiistus Dominus in caelum interdiu , de ut vulgo creditur , sub meridiem , atque iaci reo versus solem, qui s suisset in centro mundi, descensus vocandus , non aLeensus suisset. Et ne dicatur ascensum a eipi debere respectit Terrae , quae est globosa, habetque centrum i ecce caelum similiter globosum est, habetque centrum; ad quod tendere descendere sit. Igitur fuit Te ta non Sol in ipso caeli, seu mundi centro. Guarta a non potest Sol in centro mundi circumuolimas immittere speciem immateriatam . aut magneticam vim , quae circum-aucat Terram per Zodiacum ; ergo est Terra potius in centro. Ad Quintam, quam dicit & valde notandam, de ex Astrologia desumptam , praemittit quinque tandamen ta . Vnum est , quodlibet peripheriae punctum habere suum esse a centro , quod abyn sali virtute infinitum , dia incomprehensibile , Patrem in diuinis repraesentat , in quod ab omnibus circumferentiae partibus,&ex quo ad parteis omneis circumferentiae fa i reflexio. Alterum , si detur caelum intra sui capacitatem activum , cuiusnodi Primum mobile supponitur, virtutem p a tis cuiusque eius essicacissimὸ diligi in centrum. Tertium , omnem exii virtutem , parte caeli aliqua, de non a puncto aliquo indivis bili prodire. Quattum, virum quemque Planetam dupliciter agere , seorsim, S eum primo caelo : de seorsim quidem in orbem ; cum primo vetd caelo, aut vis bili eius parte , quam corpore suo ipsi centro occulit . ac velut abscindit , non nisi directe versus ipsum centrum. Postre mum, non latere Tyrones Astrolosiae Lemnem esse virtutis Solaris , Aquarium Saturninae , &c. Quare & Saturnum aliud agere in scorpione, aliud in Libra. & ita de aliis. Tum illis praemus, haec est Demonstratio : Constat experientiis Astrologicis agere saturnum in Tellurem pro ratione partis Caeli , quam visibili sua dia metio occupat, quippe in Ariete Martiali ter, in Tauro Venereitet , Sc. Igitur Teria in centro est, citin in solum centrum huiuscemodi actio dirisatur. Sista 3, si sol foret in centro , Ee Terra inter Planetas, ipsa Doaecatemoria , seu duodecim signa Piimi mobilis non agerent esseaeissime per sui parteis a Planetis exposito inodo praesicissas ; quod rursus aduersatur exserimenti, Astrologicis igitur non sol, sed Terra est in centro. Septima a posita extra centrum Trita . omnes Planetarum adspectius destruuntur ἔ .quippe cum Planetae dicantur e niuncti v. g. qui versantur in eodem radio primae Sphaerae ad mundi centrum: ij apparerent Terrae coniuncti , qui essent oppositi , ut Mercurius citra , Venus vltra solem ; & contra opposit, qui essent coniuncti . vi Terra degente inter Mailem,
Astrologiae quoque repugnant: Igitur Te
ra in centro est. Oziaua ; terra extia ea-lum constituta, non esset ratio cur in Te
ra , de non potius in Sole , s aut in Planetis certe reliquis tot generarentur min talia, vegetabilia , animalia , ac potissiimum homines, quorum caussa Deus caetera Deique Filius carnem ait imp sit , natus est, mortuus dee. Igitur Tetra est in centro mundi. Nona ; non constat apud Copernieanos de causa Telluris motrice , neque ea potest intrinseca esse , ac specialiter anima , eo modo , quo statuit Keppletus i ueque etiam extrinseca , ac speciatim Sol , ex ratione quarta ; c ura neque dici possit esse aut Deus, aut intelligentia ; nain idem diei pollet respectu caeli: Igitur Terra non mouetur. De cima ; si primum caelum non moueatur. sed Terra , nullus erit simplex motus in natura: non circularis ; siquidem tam Tetra , quam alis Planetae movebuntur elli, plicE ; non rectus , quia perpendicularisiespectu partis stipei fiet ei Terrae acceptus,
neque a centro , neque ad centrum Ait
erit: imo neque dabitur mistus ; quirpe non datis simplicibus , ex quibus misiceatur ; quae cam absurda sint ; igitur non Terra , sed Caelum mouetur. Vndeo
squam & antὰ innui , hele suisse obiectam sula finem capitis octaui) Motus ille aeris
ab occasu in ortum intra Tropicos, ex eo esse.non potest , qudd Tellure in ortum progressa restet ad occasum , propter sui fluiditatem : Nam si aqua ob eamdem eat iam restet, vel una decima parte eius itin iis , quo a Terra abducitur ; cum aer sit centies fluidior , quam aqua, circuibit cen ties velocius , quam aqua ; de decies , quiuo Terra; seque dum Terra semel cireumducetur in ortum , aer decies circumducetur in occasum; quod contra experientiam est-Igitur talis motus est potias a primo mo bili , qui caelestia omnia , de superiora quoque clementa abripit , ac interei motus
ab illo impressiis lentescit sensim de iis
aere lentissimus iam est. Duodec ma ; grauia per se tendunt ad centrum , non Teriae sea Mundi. Nam lapidem v. g. cuipiam Terrae parti perpendiculariter imminentem ab ea neque trahi , neque circum
duci , ex eo patet , quod si locus de eliuiusit, de puteus a fine decliuitatis , & in centrum vique apertus , nusquam haerebit laiapis neque ad illam partem , neque ad putei parietes, in quos impingetur, sed seretur in ipsum centrum. Eile autem hoe per se centrum mundi ex eo patet , qudd etiam redacta in nihilum Terra , aqua in ipsum contenderet, de lapis perinde versus ipsum
undequaque transmitteretur , clim tam centrum Terrae non esset, sed mundi solummodo. Igitur Terra non cireumducit grauia, neque proinde est praedita motu. De cama tertia ; non inest Telluti ea virtus inagnetica, sue attractrix . quam ipsi tribuunt. Nam nihil habet attractricem , quod retentricem simul non habeati terra autem re-terutice dest tuitur; quoniam neque lapidem,
587쪽
ut mox dictum , eadentem retinet, sst It-ve, ut magnes cirruin proxime cadens i deque tota obstat, sub minus exiguus magnes ab ipsa attollat serti frustulum i neque quin aues volent . oi in alia progrediantur , dee. igitur Terra destituta ea
tramice vi non mouetur. Decima quia tas quam reliquis adhuc illustiiorem dixit, de ex Astrologia iterum desumpsit in si Te
ra moueatur , nullum erit supta rixas primum Mobile , in quo Dodecatemoria distinguantur, & ecnstent , sicque euerten tui virtutes , quae illis tribuuntur ab Astrologis , utpote ob experimenta quae de illis habent : compererunt enim gradum quem licet , v. g. Atietis in horoscopo facere mores Martiales, de choleri eos , tamets in eo nulla si stella sqa , & ob eo non in 1 Mars , sed etiam quivis alius Planeta corpore , 5e aspectu abiit : ita.
Atque hae sunt quidem ipsi met illius
decantatae Demonstrationes tot vel bis ex
pressae , quot ipsarum vi in siluandae si si sciunt. Quaeso te autem , ut verbulo , quidquid ille causetur , dicam t Quales- nam tanam illae sunt, vi tanto hiatu reputentur dignat 3 Prima certe nihil concludit, quousque fuerit ab eo probatum esse
mundum adeo angustum . ac statuit communis sententia a neque illam tantam s-xarum scire magnitudinem posse. Qithdsi tanta magnitudo , quam tam Landime pio , Ked pleioque, obiicit , videri , nisi ire possibili , saltem admodum inconcinnapoisi ; vide quantum illi si a me detra ctum , Epistola posteriore , qua parte ille non institit : & Epistola alia ad Reuerendum virum conscripta, euius , ut dixi. argumentum apud Morinum edisserui, gum
conualescentem inuis , ae praesertim qui dem qua parte declaratum in ea sibit, quamst ineredibiliter apparens rixatum dia
meter minuenda ob naturam Lucis , de conditionem oculi intra tenebras constititii. S e da nihil etiam eoncludit , qu
usque probatum ab eo fuerit , nihil este
in rerum natura , cuius usus si incompertus hominibus ; vi illa in tetim praeteream . quae suere eonsimiliter in Episto lis eisdem deducta circa commendatam eximiam summi Aut botis magnis centiam ex amplitudine illa mundi. De tertia nihil est , quod haereatur , quatenus & Fidem pro principio habet . de ascenset iliale , ut de quiuis aliuς, rebus terrenis competens potest optime accipi , intelligique respectu Terrae , quam globosam esse,¢rum habete manifestum est ; cum nihil tale possit estendi de caelo, seu inun-do . vi in illa praesertim seeunda Epistola suit declaratum : & quamuis ostendatur non tamen eius partes , ut ipsi Planetarum globi , motu instituunt ab eius centro in circunferentiam , & vltra , ut perinde eius tespectu dicatur quidpiam ascen- aere. Duar a rursis nihil eoncludit, qu usque ille plobauerit non posse moueat G setidi Atia Philosophica.
Terram per Zodiactim, nis eopno eatur ab hominibus quae vix mouere tuum possit ade/vi sol non sit , ne possit quidem alia esse. Ex sunJamentis ad Quintam praemisi iis , primum est plat se Chimaericum , qua
tenus centrum nihil reale, nisi fictione solum est: & non circumferentiae patreis continet . sed ad illas solum relationem habet . quae est eos rationis; de uno verbo,
id dicitur , quod neque intelligitur , neque quid si , explicari potest. Secundum est prorsus ineptum , quatenus & sub conditione , de ansiluiὸ rein accipit , quae aliunde non supponenda , sed probanda omnino foret ; ut pariter esse probandum praeteream, dari primum illud caelum , deesse illud Spherieum , & quas illi virtutes
tribuunt, non posse aliunde pendere. Tei
tium admitti quidem potest , si quis sudiposierit , an, de quae pars agat , consta re ; at quia res controuectitur , penitus
inutile est. Quartum, ubi conec lum Detit de actione Planetae in orbem: statium tamen omnino est , quod spectat ad illam cum praescissa parte ex primo caelo co ctionem ; cum neque esse aliqua probetur , neque , s fuerit aliqua , probetur non impediri potius ab ipso corpore Planetae, vi ille circa rationem quartam impediri censui aetionem Solis maeneticam ab ipso Lunae corpore per Eclipilii in te posto , ne ad Terram usque pertingat. Quintum est meth commentitium ; ne que , tametsi non moab Tytones , sed etiam Magistri Astrologiae tradi illa norint de Dodecatemoriorum viribus', idcircδ ea sunt miniis sabulosa , de gratis conficta. Heine notanda quidem Demonstratio su n-ra , sed vanitatis videlicet , chira ea primi caeli actione nitatur , qua excogitari nihil potuit vanius. Nam de quae Astrologica eius experimenta dicit , insomnia sunt mera ; cum quidquid est veri in e sectibus , id ad causas alias, potiusquain ad has , aut illas primi caeli parteis ex mero arbitrio pet Zostaeum distributas, possit reserit. Sex is eiusdem est satinae, lino potios eadem eum quinta , quippe inuosa solummodo i solaque attentio noest opus ad cognostendum sutilitatem, qua Dodecaremotion Arietis censetur Mariatiale , Tauri Venereum ; Ze Saturnum in illo apere Martialiter , in isto venerest et i se loquitur ) dee. Septima , notat. adhue eiusdem a com . Lunae ad Solem positu excepto , caetera , quae de aspectibus vulgo tradunt , sint metae nugae
de si quid reale in effectibus est , id
non ad ipsam adspectuum vim , sed ad causas alias pertineat a ae aliunse , v bi- uis si Terra, quatenus habetur pro centro , aut quasi pro centro , prae caeli, &spatiorum sibi circum solum immensi te , iidem omnino adspectus sani , ac sponatur in centro mundi. OZIatia nihil prorsus concludit , quousque probauerit generationes , quae sunt in Terra , dependere potius 1 primo caelo , qu in a
588쪽
sole , de Solem non posse perinde agere in Teii alii , si ipse ponatui quiescens incentio, Tetra mobilis in radia eo ; ae dum ponit ut mobilis in Zodiaco , & Teita quiescens in centro. Quod autem affet tot de hominibus , deque diuinae Inca nationis stysterio ineffabili ι id ne ad De monstrationem , an ad Fidem spectet ma- nisellum est. De Nona idem est , quod de quarta die dum ; cam de nihil repugnet causam Terrae motricem esse intriniasteam , inali animam quoque sui generis, ut diei potest ge Iouis , Martis , Veii
ris , aeterorumque motricibus causs. Nihil tursus , esse extrinsecam ; etiam Solem ; cum vi magnes inuisibilibus cate
nulis serium pellicit i ita sol inuisbilibus quas loris circum-adigete Terram aenihil praesertim , magisquam Venerem , aliosque Planetas resistentem possit: Etiam Intelligentiam ; si Intelligentiae quidem globis caeteris concedantur ι Etiam Deum ter maiimum: s aedisse initio , ut caeteris globis, ita ipsi Terrae impulsum indelebilem concedatur. Decima nihil etiam concludit quousque probarit debete necessarid esse in rerum natura motum circularem smpliem seorsim , de rectum quo- ue smplieem seorsim i ae nis uterque 3eois ira tuerit , nullum dari posse in na- . tura mistum , de parabolam describentem,
qualem est probatum in Epistoli, esse quemlibet qui est a motore translato. Nihil etiam V uim quousque probarit eamdem esse proportionem: inter parteis temporis , quibus aliquod spatium pet-
curritur , de gradus fluxibilitatis , quibus virum corpus superatur ab alio; nem pe heine laborat etiam argumentum, quo aliqui probant sore casum lapidis in vacuo momentaneum , de absque vita sue- cessione , quda lapide per aetem velo cisis , qu- per aquam cadente , quat nux ille fluxi siliot , ae ideo minus ref stetis est , existimant velocitatem eadem proportione increscere , qua de resistentia decrescit 1 ae proinde ubi nullus est gradus tesstentiae , ibi omnes gradus ve- loeitatis superati snt ; Ee motus fiat innantaneus : Quousque consequenter pro barit , tametsi nuxibilitas eausa sit testanditam aquae . quam aeri ue non poste tamen
aerem eodem pene temporis spatio testare , quo aquam, de non maiore centuplo,
cdm centies fluesibilior st; eodem modo, quo tametsi grauitas sit causa cadendi duobus globis mole patibus . vni aureo, alii abiegno . potest tamen abiegnus eo dem pene spatio temporis cadere , quociureus , & non maiore trige pio , cum
aureus si plusquam testeeuplo grauior rQuousque denique probάrit motum illum, tametsi non fuerit a subductione Terrae. aut actione Solis i esse non posse ab alia causa, quam 1 primo caelo; de ostensum suit posse concauam supersciem seu primi caeli, seu firmamenti politissima praesertim ei an si abripere secum, eis induceteque aetherem contiguum t ac ipsum praesertim
fluidi limum) eum propagatione abreptionis, seu cireumguelonis de Planetarum interceptorum , de prorὰ ambientis Terram aeris: Quippe attentione solum opus est, ut te, este factu impossibilis iugieetur. D
decima , ae Decima-teri a nihil concludunt
sed quia ipsas habet quas duas clauas, quibus duas alas Telluris confringat; eam ob rem quid in iis si vitium occultet specialius
postea expendendum. Postrem 5 vero Decim quarta earumdem
est quibus 5e quinta , sexta , septima , nugatum Astrologiorum :. condonandum autem si videamus illum in easdem semper recidete s tanquam scilicet germanum p rentem , ut , qui se primum quaesisse illis , ac adinvenisse germana principia si rietur) qiran3d de ipse aliis odium Astrologiae condonandum putat; Quoniam Anquit illiis diatra silentia prama principia furior haes/nus emta , in hisque assignan
dam ex se scientiam sucis , figmentis , Dias que principiis verorum Leo adornatam in- ιο alias siem iaι doctorum ludibriu exposu/runt. Meministi pored tu ipse , quid illi
pids obieceris , cum scientiae huiusteia inodi stitilitatem exaggerares. Quid ego, nihil attinet: sed meracitate unum hete i uat , quod cum ad nostrum Valesum suo tempore perscripserim , nescio quomodo tibi quoque s gnificare fuerim oblitus. Autumnus erat superior chira commendante
illo suarum praedictionum selicitatem , de obiiciente non aliam ob eausam rideri a me Astrologiam , quam quδd bonas h tas in erigendis thematibus , serendisque
iudieiis non iuuaret impendere , Excepi, sati, esse mihi semel perspexisse attis v nitatem, quam de nihil non in dies confirmaret , ae me abesse ut vellem ampli lis in selicitet adeo tem omnium pretiosiss-mam , tempus scilicet , collocare. Non dissidere amicitiae me cum ille mihi enarraret ea euenisse iis ipsis diebus, quae optimo Regi euentura praedixerat , de per obsidionem Rupellae praesertim ; quaque platisque magnatibus , quorum viii , inter caetera , contigisset nuptias iis ipsis .
quibus praemonuerat , Lucalibus contrahere. Pervelle tamen , ut praediceret aliquando euentum quempiam , cuius me mature conscium saceret, vi succedente
postea re habere possem pleniorem Mdem. Laborare tune grauiter virum Oppido eelebrem , de circa cuius genesin de hadasset quam-maxime. Itaque dici ad aurem posse, quo praeelia die es. illum oeia cubiturum praemonuisset; siquidem tamet-s res sortE aut ex prognosi Medio , aut ex casu contingeret ; nihilominus id mi hi insigne de peritiae eius , de praestantiae artis argumentum fore. Ae tune ille quidem nihil mihi tespondit , neque de eo viro anie eius sata quicquam praenunciauiti sed cum me postea inuisset per morbum Regis maximi
589쪽
ietum esse memorem meae, de qua amplius non cogitabam , interpellarionis ostendit. Siquidem, cum optimus Princeps per interualla sic laboratet, ut nunc agere , nunc egille animam existiniaretur , ae Medicidimn ea tremum illi varie decernerent , ac
cedens ipse , dixit mihi ultro prorsus, nihilque rogatus , moriturum Regem die Maii octaua. Nam este quidem ipsi valdἡ periculosum diem tertium , sed superui Tum tamen dies quinque , quibus s uperatas nihil iam superesset. Cum id ergo ut per illustre obtulisset experimentum . nihil sum
oratus rem pressitam valetudine depi rata , non prospera , aut saltem dubia, &cum non potuisset ulla Medicar prouidentiae esse suspicio; grate potius illam exce-Di iratus p settim eum tanto minus de bere circa ipsam labi, quanto di caput totius orbis gloriosissimum , in quo Deeret artis suae periculum , delegerat ; & in themate eius expendendo,, plurimum pro
sus temporis , studiique collocauerat ; &de quo per decursum vitae singulareis euen- totum dies , se se prouidisse memoraus Iat , ut par esset proistis eum nihil in de
senatione Lipremi et rate. Caeterum eue nit , ut optimus Rex mortem non obierit , nisi die Maii decimaquarta , quae illi
omnino suetat incomperta ; meminique,
cum ad Valesiam ipsa die octaua sub Vesperam selibens eam praedictionem com memorassem , & paveas superesse horas adiecissem , vi veta ne suillet , an salsa deprehenderetur, reseripssse illum ad me, suisse ex placitis Morini diem octauum poticulo ri , suisse de alios antecedenteis,
superesse de consequenteis , ut decimum
sextum , de decimum- septimum ; sed nulla tamen interim decimi quarti facti mentione. An-ne istitur specimen suae artis luculentum praebuit . habuitque unde mihi deinceps exprobraret eordis duritiem , de circa sua experimenta Astrologica incredulitatem a Quanquam id dicium obiter
esto , ae eo solum sne, ut melius agnoscas,
quo iure ille etiam nobis diuendete uelit tuas tantas quisquilias. Iam ergo, ut tropi s accedam ad illius praeludia stametsi ea neque directe ad controuersiam praecipuam , quae est de motu Terrae spectant , cilin, ex initio propostis, ab hoc scopo excesserit; neque tendunt ad impugnandam aliquam rationem prae cipuam , chira eomparari duntaxat possint , ad instinandum hypothesii , qua
pernicani inter respondendum utuntur,
quaque non magis est ipsorum , quam quietis Terrae assertorum propria in en qua occasione ipsis vesitatit. Citin ego in Epi- solis influYissem in animum disquirere physicam causam, ob quam decidens sorpus
graue ita motum accelerat , ut si primo Tadam momento vinam orgyiam deci , decidat in secundo treis , in tertio quinque , &c iuxta seriem videlicet numerorum impatium ab unitate incipientium;
visus suetam mihi agnostere, Pr mo; non
modo eum motum, quo graue, v. c. lapis,
proiicitur sursum , este violentum , ted de illum quoque , quo deorsum sertur , Obin laesitatem miram , ob aurationem pene nullam, ob velimentiam tantam, quae diutius durans , S: increscere perseverans, dissipa iura lapidem foret. Se tiri , cum proinde causa huiusnodi motus videretur erit inseca , argumentatus sum eam de bere esse vel impellentem . vel attrahentem : Et impellentem quidem aliam videri esse non posse , quam incumber)tem aerem , ex propulsione deorsi in Diacta sit stim resilientem , arque siccedet tem; neque attrahentem esse aliam posse, quam Terram , virtute quadam ma graeti terrena omnia prolicientem. Tertio alteram duntaxat ipsarum non susscere, nam posta unica causa, quae primo momento
primum quas ictum imprimat , in secundo non essent nisi duo ictus siue impetus , prior perseverans , & nouus ; in tertio nis tres , nouus nempe , & duo priores , in quarto nisi quatuor , atque ita de extetis ; sicque incremenium non fieret, nis seeundum vilitatum seriem , virum, duo,
tria , quatuor, &c. clara obleniet ut tamenseti iuYta seriem numerorum imparium ab unitate inchoatotum. Quarto , neque
utramque incipere simul; alioquin enim in primo momento forent duo veluti ictus,m seeundo quatuor, in tertio sex, in quarto octo , & se consequenter iuxta sitiem numerorum a binario usque deductorem,
quod tamen non fit. cuinto debere igitur initium seri ab unica , di prosequutionem ab straque simul : ad eis rut facto ab illa primo ictu in primo momento,sant deitieepx in secundo ab utraque unus, qui iuncti eum primo stat tres ; in tertio iterum ab utraque vinis , qui cum prioribus snt quinque ; in quarto pari modo, ut stit septem . & deinceps pati ratione.
5exio , non posse aciem incipere , vel ex
ea suppostione , quod ii nusquam rerum solet aliquid praeter aerem infinitum , &lapis in ipso ; non propelleret aet lapidem, quia non esset quamobrem potius in vitam partem , quam in aliam'; vel quZd,s lapide existente in aere , Detus momento destimet et Terram , ae univcrsh praeter ipsum , & aerem caetera , non esset cur lapis propelleret ut ab aere huc , pcitiusquam illuc. Septimo , debere ergo esse Terram , quae incipiat attrahere; adeo ut in primo momento ictus ab ipsa impii matur ; & quia tune premente aerem lapide versus Terram , ac telinquente , tergo i cum , aet resiliens ed accurrit , ideo , in
se eundo momento tum Terra attrahere ret-gat , tum aer pellete incipiat ; sicque fiant duo novi ictus , qui cum piamo seu impetu illius manente) snt ties 3 in tertio tam Terra, quam aer pergant agete , imprimere-ve duos nouos ictus, qui cum ptio ibus sint quinque; ac pari modo in caeteris. OP
tio, inde explicati proportionem, seu seriem 22 4 nume
590쪽
numerorum imparium ab unitate inchoat rum , ac proinde fieri spatiorum acquisio rum aggregata , ut sunt quadrata tem rum a nempe , ut si in primo momento stacquisita una Orgyia , in secundo snt acquisitae quatuor, in tertio nouem , in quarto sexdecim , in quinto viginti quinque; eum si altera tantum causa ageret, δή progressio fieret secundum seriem unitatum, acqui tuae Orgyiae sorent in primo momento una , in secundo tres , in tertio sex,
in quarto decem , in quinto quindecim, aut si utraque simul inciperet , aequisitae forent in primo duae , in secundo quatuor, in tertio octo, in quarto sexdecim, in quinto triginta duo, dec. ista eum ego edisseruissem , Morinus , qui de ipsis ne cogitarat quidem , videri tamen voluit desumpta ex tuo libro suisse , ut iam ante telatum est , di xstque proinde hane meam sententiam nihil differre a sua,nis quδὰ loco grauitatis vim Terrae tractricem arripui , atque ideired expositis a se
gratiitate, o aere , seqvi eouem seriem κω- merorum imparium , eandem proport onem stritiorum ad ipsa temporum quadrata : Quo
uidem loco, si intellexit id ipsum, quodicere voluit. existimare debuit in primo momento solam grauitatem agere , in secundo grauitatem smul , de aerem , ae in tertio , de aliis sequentibus smiliter inempe , vi ex iis, quae sinit mox deducta intellio itur. At hoe ne putas in mente habuit Tantum certe abest, vi potius intereati illos , quos statim quaerit , improbet quod dixi, initium ab altera tantum causa fieri. Nam si , inquit , prima momenso
graua motietur rintaxat morti simplici a Diatare ιrahense , sine concursa aeris impellenti erga dabitur vacutim in stat oti , quod illa Momen o graue rati morti peraransierat, &e.s videlicet non meminit admitti a me v euum interspersum: quanquam hele neces se nihil fuit ob eontinuitatem motus aeris a primo conatu Terrae incipientis. Aerursus r quia , inquit eo modo se uertir qu a Terra semper uno gradu velocius aιιν et graue , quism impellatur ab aera , quod nomo e cesserit, &c. Quaeso proinde , an ea- uerit, ne sibi eontradiceret, aut intellexerit , quid dicere vellet Id ipsum quoque clare patescit ex iis , quae paullo post se-
ouuntur , eum dicit , grauitarem semper eam-rim remanere insutilusuis descensus momeniaris a proindeqMe graue ex o aquali c/leritate descendere ; continciam vero celeritatis intenias n/m esse duntaxas ab aeris impulsa , quis inde sit maior. scilicet quas illa series, ac proportio constate possit, nisi utraque
caula vit eis ex aquo conserat ab exacto primo momento. Quin eadem contradictio est, dum quasi plauna subiicit gratii-
ratem mouere prius natura non tempore,
quam aerem e Quippe quas antὸ dixisset uarismissa spatia esse inter se, τι quadra
ta natura , non ut quadrasa temporum. Et
tamen is est , qui non modo putet , sed etiam iactςt se ostendisse suille a me male distributam intensionem velocitatis, ut illam
spatiorum rationem , ad temporum quali ta haberem. Ecquid vero putas etiam cauillatur 3 Nempe quod diuisa externa vi in impulsionem , 5c attractionem . subieci esse
quoque attriationem atiquem impusiam ι quippe quod , inquam , attrahere nis I alitid sit, salam recti Ala ιnstrumento versum se impeniere. Argutatur enim se se me Las , Onon duas Jecies externorum moti tum , si
que me mihi Omrad xisse. sed insequi piget tam putidas nugas , ac potissinum cum tam elarum sit, quaerere illum in seirpo nodos,& prorsus nihil setio huiusmodi rerum me ditatum fuisse; ae dissimulate interea quae sint a me dicta , etiam de deflexis , recuruatis . de implexis radiis et ut propterea obitetat attractionem non fieri Per te tuatum instrumentum . compulsioneque ita eausain attrahentem sacta , Quas vel δ.s attenderit , alia ratione fieri attracti non capere possit 3 simile est, quod argi tatur , feri igitur graue defendenda gravius, foreque ais , si ad rus pateae , in centro Terra grauissmum itemque , se inredeo
grauitatem vult , O celeritarem duntaxat in
renas ; addere debuit, de remitti. Quo pro sectδ loco non animaduertit quid esse discriminis possit inter grauitatem simplicem, de compostam a seu perpetuam , de aduentitiam. Illa enim competit rei ubia eumque iit, 3e donee quiescit ; haec competit solum dum res est in motu , de maior quidem , aut minor , prout motus est citatior , aut segnior. Sane vero idem est prorsus grauitatis vultisque effectus; constatque paruum lapidem ex alto dieiduum pati ratione rem aliquam suppositam deprimere , atque magnum superexstantem; cum de aliunde constet, si motus possit c lorem intendere , nihil prohibete quδ mi nus grauitatem quoque intendat. Quanquam , si s mplex grauitas sit , ut ille vult, qualitas inhaerens . explicari nequeat , qua ratione intensor fiat; cum si ex attractionest, non male ex multipli eata attractione
intestigat ut intendi. Quod di est autem, sm- dicem competere rei ubicumque sit, intelexi seu in fundo , seu in ore putei, seu in ima valle, seu in Caucas vertice; seu ubivis
circa Terram; ubi in tam angusto altitudinis, aut depressionis interuallo nulla patere adsensiana potest attractionis diuersitas: ut nulla obseruati potest in attractione magne tis robustissimi in interuallo unius unciae.
Id vel addo , quatenus ille obiicit debete tractionem , atque ideired grauita tem sentiti maiorem de piem iis , minorem sublimius i neque videtur consae rasse minorem esse proportionem unius, alietiusve milli alii iespectu eius spatij, vltra