장음표시 사용
221쪽
altera personam excludat, vel ad proprietatem relativam; primo modo capi non .lcbet, quia non est una persona sine alia, at secundo modosio, quia ibi notatur Hrietas relativa uni, ita ql non alteri conuenire. Unde siensius est. Solus Pater, idest, qui ita es Pater, quod non lius. Similiter dὐm dicitur ius filius ensius est, qui ita es filius, quod classiliatio alteri nequeat in diuinis conuenire, O Ac apparet, quo modo in diuinis exclusitiae dictiones il beant capi. aid ve/o tenendum sit de illis pnpositionibus, in quibus de pt se talibus termini essentiales cum exclusione affirmantur, ut declaret Magister sient. ait, negandas esse tales propositiones, V.g- solas Pater es Deus. Spiritus sanctus est solus Deus, vel filius est solus Drus. Cur vero negand ut tales propostiones ratis scilis est, esse enim Deum toti trinitati conuenit, non sol muni persionae. Sed dicetis: nonne termini essentiales de per naliabus a sirmantur ' cur ergo non debent concedi tales propositionesqium ditamus causim, quia nomen Dei tribus divinispersonis comune est Pare, me. Duabus iam enodatis partibus de tribus ime propositis, tertia, oe ultima accedit, ubi modus generalis nobistra itur, quo prςdicta sanius intelligantur. Cum itaq; diu epersonae tantasint cohςrentiae , stati eara ina nequeat exprimi
absq; a laru cointelligentia, iccirco licet in sacra scriptura quandoq: Flus Pater nominetur, vel silus Abus , inde tamen minime separa tur Spiritus anctus. Quae verisas Aug. testimonio ita dicentis consi, mari potest. I erom si de My Patre prςdicta dicere tur, non tamen excluderetur filius, mel Spiritus furitus, quia hi
222쪽
LECTIONES LIB. PRIMI. r 87 DE DICTIONIBUS EXCLUSI VIS. Lectio LXXII
AD maiorem euidentiam eorum, quae in proximo prete rito Magistri sient. siermone dista sunt, .n b. tror, duo
maximae confiderationis 'osa in prfnriparte ma- minand ore. Quorum primum erit. Virum d esto ex Asiua uni relatiuorum addita, reliquum excludat. linuper, Utrum exclu-
sua dictio vere addi possit termino e entii tu reflectu presicari personabs, V. t sic dicendo. Solus Deus est Pater. Quantum
ad primum. Unico medio negativo videtursio posse a tu. D. Atio exclusiua, id, ql est de intellectu rei, minime excludit, id in rci, cui ad Atur, I . . quando toti es addita, partem ttinc non excludit, nec homini applicata animal excludit ,sed unum cor relativorum dicitur esse de intellecta ab exius, quare exclusua dictio et ni addita ab erum non excludet. Ex alio latere in oppositum si habet
illud, quοὸ primos' sicorum habetur, videlicet, quod di tio exclusiua addita principioprincipiatum excludit, at principium, principiatum 1 elatiae dicuntur: igitur, me. Pro determinalione huius rei duo perpendenda occurrunt, primo, quia Antio emcli tua signisi et, maxime loquendo e illa circa terminsim, cui adiungitur: deinde, quid habeat excladi per dictionem excl O,σ quid non, ex quibus,quid tenendum, te facili apparebit.Circa primum ergo, ut videre est lib. Elenchorum, apud Philosophum, solus dicitur hπ dictio exclusiva significare idem, i non cum alio. Quantum ad secundum, dici Poterat, quod exclusima didiis, eti l
223쪽
quimur in prsenti, uni applicata persona in diuinis aliam personabier excludat,non tamen essentialiter. His itapositis, argumemto adducto ab aduersarijs difficile respondere non erit: dicamus itaque,quod dictio exclusio illud excludat, quod est de intellecturet, dum modo non faciat cum re unum per essentiam, vel per m-hςrentiam, ut euenit, contingitve in relativis. Quaepr itila licet vera sint de virtute sermonis, in inu tamen sacra siripturae, sanctorum quandoque aliter inuenitur, ideo tunc temporis tales
horitates pie erunt exponendae, ilicet in sense, in qu unt, non in siens, quem de virtute sermonis faciunt. Et hπ de primo
quesio. Huic necititur alterum,dum quςritur. Utrum dictio exclusua υere termino elemiab re sterita personalis presicati addi possit, dicendo sic. Solus Deus est Pater. Mihi sane videtur, ql non: nasi b c vera esset dolus Deus est Pater, asimili siua coaesa fret vera e solus Pater est Deus, consequensfalsum est: ergo σid, ex quo falsitas con sequentis sequitur, consequentis fastas
batur, quoniam tunc temporis sit queretur, 3s suus non e re Deus, boc, quia dictio exclusiua uni correlativorum addita alterum excludit , ut alias dictum fuit. Deinde, quo modosoli Deo con-henire potest, quodsi tantum Pater, cum es Patrem et creaturisco elat Vasa ergo erit ista Jolus Deus est Pater. In oppositum s habet Magister in textu, propterea pro veritate terminanda hac in parte notanda erunt nonnulla, ex quibus, quid tenendum,pat b. t. tetis igitur primo, quod bςo dictio, μlus, duobus considerari pol modis: Uno modo chategorice ,siue chalegorematice, alio modo, syncialegorematice. Si primo modo Amatur, tunc importat
224쪽
portat solitudin m ut ita loquar in illo, cui additur,o sic cespropositiones in diuisis,ubi ponitur hπ dictio sucis,falsae sunt.Si
vero, i solus, capiatur , ynchategurematice, eulosae, tune duo consideranda: primam erit de veritate propostionum, in quibus dictio excisma ponetur exparte uti ii. Secundam de
veritate illarum, in quibus ex parte pr dicari ponitur. Quantum ad primum ,sciendum est, quod vel loquimur de veritate talium propositionum, quantum es ex virtute sermonis, vel quantum es de benigna interprpatione dictorum scripturae, sinctorum υῖpr imo modo, sic est regula generalis, quod cum propositio, in qua ponitur ducidio exclusua ex partesibiecti, duas ereponentes habeat ipsam, videlicet affirmativam unam, oe negativam aliam; tunc exponentes , si fuerint vera, ipsa quoq; vera erit,sed uise, vel earum altera, m ipsa non sicus scis. Hoc ut videatis, inducenda erit in omnibus:pot enim dictio exclusiva termino essentiali addir lectu prςdicari essentialis, vel per sinalis, V g. selus Deus est
Deus, uelsolus Deus est parer, se ,starim de qualibet earum patebit, an verasse per regulamsupradiciam: prima etenim duas exponetes habet, Deus est Deus, m nullus alius a Deo est Deus quarum quoibet vera est,si liter σsecunda, dummodo pro persona diuina sumatur Pater. Quantum vero es de benigna doctorum expositionescripturae,m sanctorum,oportet 3 t exclusio quandoq; no ait re pectu principalis presicati , re ste lusorma subiecti ratisne si intellectae implicationis, sic istaverificari posset, solus Pater est Deus, vel silus Pater es tantus, quanta sunt tres personasmui,sub hocses solus Pater ille, qui
225쪽
est Pater,s nullus alius in diuinis ab eo os Pater, Σίl totus, vomodo loquitur Aug. in initio distinci is, G per hunc modum lictio eaecli tua non excludit correlatiatim a parιicipatione principalis predicati, sid a participationeformae sub ecli ratione i intelleόla implicationis. Multa alia bis similia iud clis lac uesicriptura, an torum occurrunt, in qu bus emper videtur alj- qua improprietas ideo expromi is, quomodo Pppsum D tconcedendae, patri. At quid dicemas, quando dictio eae A masiumctur expa te priaicati, chategmmatice 'tunc ris stac dum erit, q/ 07spropositio in diuinis se sal a sit: nam sicundu'H larium in diuinis non est confitendam aliquid loe litarium.
poterit addi icrminose .mtiali, vel personali in pi silicato posito dupliciter, sicilicet per sie ct cum alto termino numerodi, siue par iitrio ,siue expressxo, sicut cum hoc termino unus, vel verus. Si addatur tetmino an tauper in s dicato posito, Pater mel trinitas eassus Deos: sic huiusmodi propositio cino impropria est. Nos expositione. His ita postis, nsnc primae ratior formane pdi cileno erit sati facere, dum ergo dicebatur, J βωDeus est Pater, re pondetur, qδ de rigore sermonis falsi est
propositio, quatenus ut ro in hanc uerti pol, C.g. dicendo nibi ql s Pater,s aliud a Deo,tovc vera e te incetur. Insi per D do addebatur, ὀ esse Patrem, et creaturis competit, non e o Deo,r 'sndciar ad bor, s ob Patri in diuinis, Patrem isse co-Demi a perlonatu diuinarum aestinctionem, ad excisonem, sed non crea tirarum, nis Ita ad modum, tempus. Et hos DE
226쪽
LECTIONES LIB. PRIMI. I9IDE NOMINUM DIFFERENTIA QViBUS
UTIMUR LOQUENTES DE DEO.. Distinctio XXIL is Lectio LXXIII. P racto tractata de dialiis rebus, ex consequenti Magistersent. de d uinis nominibus est verba facturus. Duo itaq;.obis ad aures Magistri polliceor in pro mi: primo diuinoru nominum digerentias, mi per prςdicationis eorsi regulas. Euantum ad primum. Nomina de Deo iunia in septuplici aegrirentia inueniunt ,adqua depromendam veritatem memplariter procedemus, ita dicentes, lari civ dam nomina notionalia eupem
sonales proprietates exprimentia, T. .ut generatio, verum, D num, Pater. Filius, Spiritus sanctus.Inuem turprperhς , P a alia nomina essentialia essentia, secilicet unitatem refer etia, V. Desitis Deitas, Iapientia, paeelia, bonitas, magnitudo,virtus, substantia. In ver, quςda alia transiimptiua nomina pronun-riantur deDe cundum ilitudinem pr dicantur, I g. vi I plendor, candor, 'ec lum, leo, agnus, oessimilia. Trperca ab his dantur nomina temporalia, quae Deo eα tepore solum sunt conuenientia, oe hoc duobus modis, vel in restem ad creaturam relatione extrinseca, C. g. Ut Dominus, creator, refugium, redemptor , saluator, π ahab simodi, vel habent confiderari in reste D ad creaturas infrinseca tamen relatione, V. g. dum diciacitur incarnatres, m humariatus. Dande videtur dari aliud nomen, quod de omnibus simulpersonis dicitur, σ de nullas inguia-
227쪽
tim, licet intrinseca relatione, V.g. ut trinitas,qu)d nomen insi a relationis terminos claudit. Et hςc de primo strento. In se cundo A agister regulas prς dicationis horum nominum ponit in in textu,quarum primae a talis.Nomina propria ad sim lavem sonas pertinentia non siubstantialiter ,sed relative dicuntur, non
enim dici potest, quod Pater, si filius, oe quodsibus st Pare nec quod Pater , lius sint Spiritus sanctus ,siae vice venias qua presicatio est absolute e sentialis, m substativa. Bene dicitur. quia Patersus j Pater quod lius es Paris filias, quaprςdicatio relativa est. Insii per post primam regulam altera infer tur. Pa respicit nomina ad unitarem essentiae 'ectantia, I g. insipientia, bonitas, potentia, virtus, magnitudo, σ alia huiusmodi, qua de singulis personis gillatim, σ de omnibus simul, noretitiae ,sed substantidire in singulari, re non in plurali
mantur. Nam bene dicitur, Paeter es Deus,sapientia, magnis do, bonitas, virtus militer de filio, m de Spiritu sancto, de omnibus ut , V .g. Pieri ius , O Spiritu anctus, .. sunt Deus, apientia, bonitas, me. Non tamenpi rariter dici potest, Pater, tr F has, O S - . ritus sanctus, unι Diν ,sapient ire, po
228쪽
LECTIONES LIB. PRIMI. . I93VTRVM DEO NOMEN ALIQUOD i
Pauca insuperiori distinctione diximus de diuinis nominia
bus, s recte recolitis, propterea hac in parte multo plura dicturi sumus, hoc ne probrosignari posse videamur. u emys ergo primo. Utrum Deo aliquod nomen proprium, conueniat. CPrperea, Vtrum nomina Deo conuenientia de eo
secunda abstantiam dicantur. Circa primum, CPartem negatiuam quidam defendentes ita ratiocinantur. Quςcunq; de Deo dicuntur, verius ne antur, qua assumentur,ut colligitur ex Di ustio. Sed huiusmodiproprie non dicuntur, immo potius transi ilaee ergo, oec. In per eiusdem authoritate arguitur, supponedo in primis dari duplicem theologiam .s. mastica, γ' symbololicam; at Deus secundum utroq; translative nominatur: igitur oss Dei nominatio translatis nulla propria; verum, g a in tex. M silersent. in oppositumse bet; iccirco P clusiti determinatione duo videndae quoru primu erit,p Deus ex creaturis multipliciter nominari pol. Insiper perscruta iam, quo modo illorum nominamquςdam proprie Deo coueniant. Quantum ad primum,nostis, svnumquodq; nominare, ut intelligimus; nam intellectus ille ε' qui nomina rebus imponit, quas intelligit, sed Deum ex creatur multis modis, quarum ad conditiones multas, intelligimus: propterea ipsum multiplicitor nominare valemus, τοῦ. per ca Atatem; a in eiusAunt actus multi, operationes, oe effectus, ut creare , --N bernare,
229쪽
bernare, iussi re, glorificare, me. Prςtere olet nominari per remotionem; nam multasiunt,quae remouentur a Deo,ut imperfe-ἱliones in creaturis, S sic multis solet nominibus nominari, V. g. τι increatus,infinitus,immensius,incomutabilis, ita de similibus. Quantum vero assecundum, sciendum est,proprium diuidi corra commune,m contra metaphoricum,nec non cotra trarsatum σquia nomen non dicitur rei conuenire, nisi visignum signato: idconomen aliquod Deo conuenire,duobus pol modis confiderari: uno
modo, qui gnificet diuina sentiamfecundueiuspropriam, mi sectam natura, quas dis time, qualiter animal rationale significa hominem, oe hoc modo nullum Deo proprie nomen conusnit. Nec id mirum uobis videri debet,quia pro hoc statompliciter, π quid litatiue Deu minime cognoscimus, licet de ipse posse haberi conceptus quidditativus. Dum ergo Dion us de diuinis nominibus loquebatur dicens: nullum nomen a nobis impositum esse, quodpropriam eius essentiamsignificet, simpliciterim quid-ditatiue intelligi debet. Alio modo nomen Deo conuenire proprie dici potest, quatenus ei nec metaphorice, nec transatiae couenit,
sub quo si v propositum qu tum intelligi habet. His itaq; ordi
natis, nune rationibus duabus adductis re pondendum erit, σprimo ad primam, deinde ad secundam. Dum ergo dicebatur, qJ nomina de Deo ditila verius negantur,quam obmentur, re 'on- . detur hoc duobus confiderari posse modis, uno modo per modum inhςrentis, alio modo per modusignificantis.Si primo modo, cumrit argumentum, sicundo modo,nullum est. Licet ergo multa inueniantur , qua per modum abstracti accidentis alteri inb entis V. Deo
230쪽
Deo minime conuenire pol At, quantum ad gnificandi modum, non ob id ne raripossunt a Deo, quamu ad rem gnificatam, quae proprie in Deo reperitur. Adsecunda instantiam de duplici Theo Iogia adductam Mic r ondetur, quod quamuis ipse Deum per pirituales creaturas nominet, id tamen solum nonscit per rerusimilitudinem ,sicut fit in locutionibus metaphoricis ,sed quia mereaturis Epiritualibus in eorum cognitionem deuenit, quae Deo proprie conueniunt, quibus etiam nomen imponit, qsod proprie Deo couenit, ut res per nomen significata. Et hςc de primo dubio. Cui alterum succedit, dum quςr r. Vtru nomina dicta de Deo secundum Fbstantiam pronuncientur. Mihi certe primo allectu consideranti discultatem hanc liceat quibusdam rationibus pro parte negativa argumentari, nec toto ob id dicar aberrare erio. Primo ergo sic. Oportet singulum eorum, quae de Deo dicuntur,
non quid est siecundum substantiam Auficare, sid quid non est
ostendere, inquit Damascenus: ergo nomina de Deo non videmiur secundum substantiam posse dici. In peri Aug. v. de trinit. ait. Quae dicuntur ad aliquid de Deo substantialiter non pronunciantur, at in diuinis multa siunt talia nomina personarii maxime, m proprietatum, quare de Deo non . A nomina secundum se santiam dicuntur. Iis oppositum dicetis vos ingenij acumine potilentes : in diuinis nomina vel absoluta, vel resspecilia sunt, sidiam ab oluta, quam relati secundu ubstantiam de Deo dicam tur : ergo, σc.Ad huius que fui euidentiam altius exordiri oportebit. Omne ergo nomen, quod de Deo dicitur, aut essentiale , aut
personale, aut notionale est. Esentialium quςdam siunt substanti-