장음표시 사용
321쪽
supposism, oe nain m dacbus p accipi mcdis. vno m. ogo, ut suppositum concretam , ut homo, π natura abstractum, ut humanitas. Tunc quoi ere, quo modo sic habeat supposithm ad naturam , ea nil aliud quςrere, quam quo modos' habeat quid litas ad id, cuius e IT, siue habens quidditatem. Possunt alio modo ca isc, ut si positum singulare, V. g. ut hic homo,stnatura, Tigil commune, siue uniuersale, V. g. vi homo, vel humanitas, b quo sensi oppositum quid super naturam addit. His prςmissis, nune ad primum dico argumentum, quod agere es siuppositi, no naturae, ob id non siquitur, ergo si positu, natura anr realiter diuersa, sed quia suppositu significatur, ut quod, oe nazara, ut SNo est. aut quid est, σ quia agere corre pondet ei, quod es csse, iccirco supposito ascribitur actio, ut quod, oe naturae, ut quo, idest tanquam
ei, Po agens agit, utrunq; tamen realiter agit, ςque unum,icus alterum: non enim duo sunt,sed untam, quamuis uni magis,quam
alteri attribuatur fecundum loquendi modum, nec non propter diauersium significandi modum. Ad secundum argumentum dicitur, quod in nulla creat a babens,'qδ habetur, uniuersaliter sunt idem: nam in om i creatura prςter suppostum,'naturam damtur aliqua, qua realiter disserunt ab utroque, nihil tamenbhibet, L in creaturast aliquid habitum, quod non d ferar realiter abente, ut diximus desi posito, oe natura. Ad tertiam argumentum dici pol, quod natura humana in Christo, narura est, σnon suppositum non propter hoc, quod naturea, oe suppositum, vel concretum, usi actum diacia important de principalisignifcino ed quia concretum ex modo Agnificandi intelligitur, ut o 1 A bens,
322쪽
bens, qVod aut aeter inititur, non dicitur habens, ut sit ,sed potus habitum, propter qδ humana natura in Christo no dicitur homo, sed humanitas. Completo primo quoto, alterum examing dum relinquitur, qu itur enim, Utrum in diuinis supposu sit idem, quod isntia. Boetius partem hic tuetur a firmativam, diim ait, indiuinis, quod est, os quo est, idem cari, ed quod re picit μιρ- positum, oe quo nasuram: igitur, oec. Pro intellectu huius reid. beti scire, aliqua identificari tripliciter possesumi , uno modo
realiter, non conuertibibter, alio modo realiter conuertibiliter,
tertio formaliter. Nunc bis itapositis, ad forma argumenti Boeti dicitur, persona. natura identificari realiter, sed no conuertitaliter,sive adequale, ne ormaliter,inita ruit Boetij authoritas-
VTRUM, CONVENIENTER DICATUR, OD
uocare, in primo. Utrum conuenienter dicatur, liressint persionae virtus essentiae. Deinde, Vtrum aliqua nomina de Deo conuenienter translative dici queant.Quantum ad prima, negative sis arguitur, eadem est ratio unius solius, oe simpliciter aut bore Arist. primo tarn orum, C. g. unius hominis, in se minis: fmtuler videtur, quod eadem rati it e pntiae, cir unius
323쪽
nec, c sint tres personae unius essentia. At quia opposi v vidimus
intextu, iccirco videtur esse dicendum, quod bene, conuenienter dici possit, quod tres personis sint unius csentia, illud enim
bene, m conuenienter dicitur, quod vere, cr congrke dicitur, tres persona pronuncientur esse unius eocntiae vere. σ congrue profertur: igitur, Nunc his ita pisitis, ad argumentum primum pol sic re ponderi, quod licelsit eadem ratio essentia, munius essentiae,attamen quidam modus habendi essentiam designatur, cum additur unius, qui non designatur absit; eius additione, quia talis modus construendi est ad designandam Pprietatem essentia habita, propterea primus modus cum additione unius,non ausecundus recipitur. Et bςc pro primo dubio.Sequitur alterum, dum qu itur. Utrum aliqua nomina de Deo conuenienter dici possist ira atrue. Mihisne, quod non, apparet,qua enim apem
tam continent fasitatem,de Deo minime habent pronuntiari, sidnomine translatiae silc se habent, ergo de Deo dici minime debent. Minor sic declaratur, quia aperte fa um est dicere, Deum esse agnum, leonem,uel lapidem: quare,oec. Ex alio latere inopposisium se habet sacra scriptura, qua pluribus in locis huiusmodi nomiana Deo ascribit: igitur, c. Pro determinatione itaq; huius difficultaris sciendum est, esia nomina, quae Deo ex creaturis o Lbuntur, translative dici: nam nullum nomen Deo,nisi ex creaturis ascribimus,m hoc, quia ipsium adami sim non intelligimus. mcta formatum argumentum dicamus, tales propositiones falsas m nime esse ,si tamen debito intelligantur modo, videlicet in sensiu, cumprimo assectusciunt: nam intelligenta siunt, non penes.
324쪽
prietatem, penes similitudinem, nec non proportionem,oitavera sunt ,si ut parabolicae locutiones. Et hςc de perfnarum d uunarum distin time is iant.
V E se Wi circa trigesimani quintam in ordine distinctio
nem pendentiam primo considerabimus, insuper ad di . si sionem accedemus. Quantum ad primum, ex quo Magister satis abunde loquutus est de Deo, nec non de coniurn nibus ipsum in essendo concernentibus, consequenter nunc acturus de ipso sicundum conditiones eundem in operando re' cientes. Diuiditur modo, siue usurpatur in partes tres hςc dstincte, iis. quarum prima declaratur, quo modo Dei fientia multipliciter dicatur, in altera inquiritur, num eius Hentia a rebus scitis pendeat. Tertio, m ultimo rimagur Magister, quae a Deosint ita,c qualiter . QVantum ad primam partem, arbitror vos scire, Dei Unicam, cir invariabilem esse mentiam, quae tamen propter varios rerum flatus diuersa nomina sortitur : nam quandoq; si entia de attributis es tiabbus, qua ut una, Jxtalem quoq; tr Hatum requirιt, nec Mumscientia, sidet procientia. δ'. tio, prςd stinatio, prouidentia. 'scientia enim est re lectu olam, futurorum, siue bonorum, siue malorum Dirit ostio υero re tectu
325쪽
ui hic amato liberantur,m in futuro coronabuntur.Prouidentia
est de gubernandis similiter. di 'stio , sed cum disicrimine. Nam dispositio flectat adferi, esse . prouidentia vero ad bene
halentem, m ad rei conferuatione. Hic tamen notandum est, cliinterdum solet accipi prouidentias scientia, at scientia ,hue sapientia illa est, quae dicitur reri ectu oiam uniuersaliter ,siue prsentium, prςteratorum, futurorum bonorum, oe malorum, o non solum reste tu temporalium, verum et re*ectu pernorum. Et
Me deprima parte. In altera inuestigaturus Magister, num Dei scientia a rebus scitis pendeat, ita fari videtur. Vtrum nulla essent futura, necfuissent, an adhuc procientia di positio, σprς- destinatio in Deo fui sient es videtur, quod non, rario est, quia Gabπ p r 'octu adfatura dicuntur, si ergo nulla futurasissent, locum in Deo procul dubio non habuisent. Sed video vos hic imgenio pollentes dicereprςdestinatio Dei, dis ositio, procientia nonne idem siunt, quod Mentia Dei s atmcntia, oe Dei essentia
idem a primo: ergo ad ultimumprscientia Dei, esentia idemerunt, at Dei fiscntia esset dato etiamquod nullum futurum esset, igitur Dei prscientiafuisset, in ipso Deo circa cripto Ajuturo: quare licet Dei prscientia tolleretur, quantum ad ress edi quem importat ad futura, non ob id, quantum ad Usentiam: ablato ergo rerum re pectu, adhuc remanet Dei mentia, quaesibi ab glemo
competit, nec augetur, nec minuitur, Ppter creatura um existem
tiam,sive disserentiam,nec a rebussiliis causeri dichar,sid cars rerum existit. Et hπ de secunda parte. In tertia, o vhima inquirendum est, qua a Deo sint scita, . qualiter e videtur enim,
326쪽
quod Deus diapi sentialiter simulpes te, ct immutabiliter cognoscat, pr sentialiter dico, hoc est ita Nide,ac si tincta sentialite orent in essentia.Simul et fit tua, qui intuendosi, quissipi sens est, . A videt. Pe secte quoq'e, qu/a cognitio eius
necpot augeri, nec minui. Scit immutabiliter, quia esia nouit per natura ut iste lectus,qui ea immutabilM. Deus igitur cun fit temporalia ne abier mutabilia immutassilier, continoentia
infallibiliter utura prsentialiter, dependentia ind pendinter creata in reale. Alia vero ase, in se, in ter se. c hςc satis. Insequenti perpulchra intel etis originem ducenιia ex Magistri
Irca diuinum p cientiam versaturi Uerentiamprimὀ
considerabimus e nam Magister sient. vi patuit in textu, ponebat disserentiam inter artributa diuina, qua sint, sapienti scientia, pr identia, vel prscientia, di 'sitio, prouia dentia,pr desinatio, σ reprobatio. Notandum ergo, qd in istis diuinis nominibus,vel attributis talis ponitur diserentia, g a unum se habet ad additionem per aliud, non quod sit ibi additis exparte scientis, sita scitorum tantum, quae diuersimode ad sicientiam se habent. V g. Hoc nomen lentia; et pientia absolute cogniti nem dicit cum conditione certitudinis. Unde scientia, vel sapi, ita Dei est reflectu Otam Juvrsntium, siaefuturorum siue
327쪽
temporalium De ςternoru.At pr identia, siueprscientia addit . durarionis ordinem, quae pol esse pernitatis ad ipsum tempus, ideo est iam re peritu temporalium bonoσum, quam malorum. Dill sitis adhuc Ordix e carsa addit ad causatum in essendo, unde diripositio diuina est resspedia faciendorum. Prouidentia adhuc plus addit , scilicet ordinem c se consieruantis, oe ordinantis ius nem, CT ideo ad gubernatione pertinet, unde Dei prouidentia est re Lyectugubernodorum. Prςdestinatio vero addit supra prouidentiam determinatum finem, unde dicitur re' eLL eoi u,qua ad gloriam ordinantur, γ ideo de bonis salubribus dicitur esciquare prςdestinatio Dei ca re In diu salvandorum, reprobatio vero, cumst re pectu maior ii, nobil ad scientiam pertinens addit supra pi scientiam ex parte reprobari, cuius rario est, quia nihilc fatur in ipso reprobato, per qd malus fiat, addit tamen aliquid exparte reprobantis ipsius Dei ,scilicet voluntatem ordinis p aeta culpam, ita quod reprobatio en tant um pi scientia culpa, non causa, quia culpa est tantum precita, . non intenta, nequec sata: bene ri probatio est prscita, . p a quoq; intenta causata,m ordinata, m h c disper elia est prscientia ab alijs diuinis a tributis. Nunc sicundo loco flat sermo de exigentia prscientiae: flet enim quςGVirum si nulla futurasu sent,pi Vcientia in Deo fuisset. Pro parte negarim, g d primo dicturus, audite. Prs cientia est Iuturorum cognitio, at si nulla fuissent futura,neq, in Deop) ς- scientia uisset. Ex alio lasere videtur esse tenendum, qJ ms et in Deo ρ scientia, licet utura nulla uissent: nam Dei prscientia
Diu si 's Doscinula fusilentia eiusdem nonne idem,quod
328쪽
Dei essentia ' at hςcasturis minime dependet, litarnatora κρfuissent, adhuc pro entia Dei fuisset hanc veritat em consi, mobae distinctione prmissae nam procientia tribus capitur mcdis, primo, ut assignata abstracte, tunc Mim i st, quod Dei fientia.
Secundosignata con rete, voba ter, V. g. udicitur, D um scire : idem enim est, quod isse Dei. Graio p= scientia Dei I nata concrete, m nominati ter, I .g dum dicitur Deuspr scius, idem enim est, quod Deus; ergo licci futura nec sent, nees sent, adhucpr enita Dei isset, licet ille re p. Eius adfuturaces sit , o, ιγ paucis dictasint et ei bis de exigentia pr scientiae
Dei. Superest modo, M tertio agamus loco de propria huius m teria: Nam duplex Dei υidetur esse prscientia, una approbationis, te est reflectu bonorum, de qua Aps. ad Rom.visi. Quos p ciuit, σ prςdes avis conformes fieri imaginis si ijsui. Vbi Aug. inglosesic ait, quos prsciuit, i. ab aeterno prςordinauit conformes fieri imagini noui, id si*j,qui est imago Patris. Daturaliap cientia reprobationis res eclis malorum, unde communia
ter dicimus, malospr scitos, m bonos presesbnatos, m hoc per appropriationem, non quia Dei prscientia si magis proprie de bonis, quam de malis, sed quia bona habent aliquid aliud reondens in Deo, quamprscientiam, ides causam: mala aut culpa nil aliud in Deo habent, ni Drscientiam, unde bonorum habet Deusprscientiam, cy' causam; malorum aut culpae,ut fiant, Deus habet prscientiam tantum non causam. Et sectatis proprasemi.
329쪽
iss IO PAVLI PALANTER IPQUOD DEl PRAESCIENTIA NON I
dam , nec non utilia de prscientia hodierna A esse culabimur , de more igitur nostro siermone hunc in punita quatuor diuidemus. In quorῖ primo docebimus, prorientiam nouescere, insecundo non cogere, in tertio non deficere, in quarto, stimo non causare. Quo ad primum, quia diuina praescientia non dicitur inducere,vel in 're causiditat em, nec imponere nec est tem ,sed includere infallibilitate, cin ex consequenti certitudinci iccirco dicendum erit, quod nec esciat, nec cogat, nec deficiat. Cleausalitatem non inducat, de cilisuaderi pol: nam praescientia Dei scientiam includit me ab tu; e eII oium, nec tamen dici pateras rerum , ns ut volantati diuinae comuncta. Insuper res na turalis, ut lapis, vel quid aliud, ad silium non mouetur locum, nisi .
mediante naturali inclinatione, ita naturalis intelligentia no mouetur perficientiam adproductionem effectuum, nisi mediante inclinatione volantaria. Prpere a duplex datur silenti ecidatio, praIlica, side prima loquamur , hoc modo reram no est cause, quia sinis eius est ire, non operari. Altera practica, hπ αὶ causa rerum. Vnde Dei cientias e latiua, quae est simplicis in- te gentiae iue notitiae, non est rerum cutis, quia tam est entium,
quam non entium, ta n bonorum, quam matirum, e petitu quorsi
non est ca se. AE Dei scientia, qua beneplaciti est, vel approba- tionis,
330쪽
tionis, est rerum Musi, o talis silentia dicitur adsimilaudis artificis, ut enim artificis scientia es causa artificiat i, ita Deses
entia causati omnis, idessoreati cause,'ut in productione artificisseruatur se progressus; primo enim artificis Mentia finemostdndit secundo voluntas eius illumfinem intendit, tertio eius uolantas prςcipit, ac imperat actum per quem deducatur opus ad finem ,sic Deus facit, primo enim suam bonitatem cognoscit, finem esium ecundosiuam bonitatem intendit, ut finem ultimum, onus e municare, tertio praecipit,vel imperat actu per quem id, ql cognosicit, π intendit, adfinem diaueat. Ethπ de primo. Nunc circa secundum, quod nec cogat , iue necessitatem imponat νebus, audite sienis, cogeret, liberi arbitrijscultas colleretur, quod non es dicendum, non ergo cogit. Insuper Dei prscientia siluti meae quam infert necessatem in nullam certe: nam salus mea non pendet a prscientia,quia est,r scit aenam, qui fecit me, non sal bis me fine me. Dei ergo praesicientia rebus necessitatem non imponit. His addipol tertium, quod non is ciat: nam Deus in-
fa libilis ε': ergo. Deinde, Dei prscientia idem est, qδ essentia
sua: quare, o c. Tertio cognitionem praesicientia includit: infallia lis ergo. Post hπ ut in siqueti magis accurare bςc percurramus, qua maxima egent confideratio e , ad quartum enodandum acce rimus probantes Dei I scientiam rerum minime esse causam, ' alioquin, cum mala etiam Deus prsciat, videretur causa, G author mali, quod non debet dici, non ergop scitorum care a Dei prς ientia censenda. uEt ες satis. i i