장음표시 사용
341쪽
tione cognitionis dicitur, os non ratione alicuius operationis. DL 'stio vero dicitur ratione ordinis excogitati in re operanda. Gubernatio vero est prouidentia mecutio, ει' conseruatio prouia
dentia est alitus. Disserunt secundo in duratione, quia hπ tria, prςcognitio, distositio, intentio in Deosunt ab pernor at gabe nario solum est in tempore, quae supponit creaturam es in actu. Secundum est, qJ prouidentia melius dicitur, quamprmidentia,
Deus enim uno pereo intuitu videt esti temporalia, non ut absentia, nec ut succedentia μιμ sentia simul: ergo debet dici
prouidentia, non pr identia. Tertium est, quod diuina prouidentia quinq; attribuitur ,scilicet scientia sapientiae, bonitali, moluntari, ei potentia Dei. Scientia Geiprimo, viprς π sentis: nam prouidere, ea procul videre, videre aut procul ad scientiam Jectat: ergo, me. Sed dicetis, cui scientiae debet proludentia ascribi peculatio, aut priatica ' re pondetur,spractica: nam Deus de se scientiam habet speculatiuum, dapibus rebus, alpracticam solum de rebus, de quibus spreuidentia. Aliquando et Dei prouidentia sipientiae Dei, ut ordinantis
attribuitur,sapientis enim est .aa ordiname: quare, σα Tertio attribuitur bonitari Dei, ut se omnibus rebus communicanti, σdisundenti; δ uidens enim communicat si omnibus.Quarto asicribitur Dei voluntari, ut proponenti, vel intendenti, vel mouenti. Quinto eius potentia ascribitur,ut exequenti: pr icta ergo q&λ- que Dei prouidentia includit scientiam in prςcognitione, volumtatem inprςcogniti intentione, bonitatem insui communicatione, sapientiam in di positione, m ordinatione, tandem potentiam inta D rςcogniti,
342쪽
ς viti communicati, di 'sti, intenti executione, quae ea gubernatio omnium. Nam Descientia est, ut dirigens voluntas, ut imperans tentia, ut exequens. Et satis.
' X quo de quiduitate ouidentia 'Dei bactenus satis a Lunae sumus loquuti, perest, ut quorum siet, enodetur in --, , oreti. Habebit itaq; sermo noster duas partes, in qu rum prima, quorum sit prouidentia Dei declarabitur, in dabium eum Lolutione ponetur.Quantum ad primum, Dei prouidentia es ea satium est malorum, voluntariorum, vilium, σμ-tularium de quibus,mi r eritu quom aliqui, Deiprouidentiam negauerunt. Circa primum audite, quid 2icturus m. Dei enim prouidentia est, ut tales causae ad tales effectus concurrat, m licete uatia re pectu alicuius particularis causa , non ob id sic euenit respectu uniuersatis cavo, 'g. duorum concursus seruorum, licet quo ad eos, fit casia alis, quia concursum hunc ignoraris: est tamenn Esus a Deo, qui eos scienter misit ad talem locum, ubimus ignorabat de alis. Sub quo siens re pectu diuinae prouidemtiae , nihil est ea uale. Secun o Dei prouidentia ea non solum bonorum, sedet malorum, quod primo patet, quia non tollit ἴo ὰrebus, nee excludit veta hoc ne multa bona semoveantura rebus: ergo, c c. Sed his notet is, quod aliter est de prouisiori particulari, σ aliter de uniuersali: particularis enim prouisse
343쪽
omnem defectu, m omne malum a re I, ac uniuersiisprouisor permittit de . Eius quosdam rise, qu am mala, ne bonum senuersi impediatunia Disse estur tamen de bonis, de malis Drusprouidentiam habet: nam tripliciter bona prouidontia DraFLduntur sic icet, quia bonasci it a Dro 'r sa, intenta, ci ordinata,balent enim ordineis bona aditiicem, mala aut duobus stibduntur modis diuinae prouidentiae ,scilicet, 'uia sunt prςufa, , ordinata noh Aa intentae sunt enim maia a Deo orianiat smalum enim natura Deus ordinat in bonum naturn abim culpa per bonum iustitis. Non ob id dira , quia mala snt Frita intenta, quia malum, ut malum, κω babet, qd possit intendi seni diuina sui dentia utitur matis, oe hoc riter tres causas; prinia
aes ad eorum et tilitatem quisis mala eveniunt, visunt infirmi. res corporales , quas Deus innittit, im infirmitates Apetrituales quas Deus permittit: hae enim resultant in viditatem eorum, qui patiuntur, eo quia corripuntur. Altura in ratio, siciliore trilita tu texin bomimis parn maris, IT.' ciet expςna unius alius emem satura Tertiaratio, quare Dem ei Arisar malis, est ad militatem communitaia, ficu cum poeta massa toria ordinatur adpricem communitatis A Tertio Dei prouidentiu es ordinariorum tam voluntariorum , no enim Dei prouidentiat ollitiisertatem in Atrij , ab ala bona non Qtiit plicam tum immo tolleremur,
het Acis humanae vir vis prim secund&m ytias' tantis mientis sibino libere non a teret. Tertio cinctim peeEo in comylib. Quarto diuina prouidentia uti et ame ro ni oltim Deus si prouidentia nobi Ggae raror eam , ut Angelos,
344쪽
timines, sed et viles, ut minaba pisces, Wrmes, oe Missimodi, quod si non ita sit, omnia in ηδ iam tenderent.In Jecie tamen curam habet de homini s. Et hπ de prima parte. In altera ex ictis d4bium proponitar, Ilatim diluitur, dubitatura η se Deus de homine prouidentiam non habeat, quod en sibi dimittitur , alis uiuspiae demiae Uuditor ,sed homines sibi ipsi di mittuntur a eo ,non ergo, c c. Minor patet secundum illud Ecclesiastici xv Deus ab in constituit hominem, oercliquit m 'confiij sui ergo. Re Pondetur ad hoc, quod ex illo mei bo non ostend-ur, Uram h imm sibi omnino dereliquisse, sed benei ζη limr, Pod nonprefigitur ei virtus determinata ad Mium c Pare , . c. mmum Dei prouidentias etiamsi gul rium, quia borum esca se, ideo chram, σlrouidentium habet. t Mesatis Ar
Lectio CVIII. DE derissuendi ullicti prςdictis de Dei prouidentia
quatuor ualde utilia addemus, quorum primum est, se nulla crearura fine Deo potestsegubernare. Alterum es, qhod Deus per se ipsam 'e aliquo alio creatura prouidet. Tertium en, qu)d Deus cxeaturaeper aliam creaturam prouidet. Quartum est, quod Deus:aliquando prouidet bonis per bonos, σaliquari bonis per malos. Quod aut nulla creatura po sis gubernare
345쪽
gubernar me Deo, cluso audite. Nam id quod non est exse, si dyemper depcndet ab alio, quo modo ex siepoterit segubernare ' ut creatura pendet a Deo,non exser igitur sine Deo si gubernare, πconseruare minime poterit.Sed dicetis, cum Deussit omnipotem nonne poterit creatura regendi sentiam conferre es c, ergo seipsam poterit regere , ic. Ad hoc dico, quod Deus hoc non posinec propter hoc impotens dici debet,quia hoc totum pendet a crea
tura, qua tantamurioim capere non potest, ex impotentia ergo
creatura a Deo depcndentisproueniet, quod si ipsam sine Deo regere non possit, quare Dei proni dentia olasubjci non negandum,
sienda, oe iam faciti. Ut flenda subduntur Deo, per qhei a
bonafiunt. Ut iam facita,sic mala diuinae uiatinivrprouidentia, quatenus per ibam in bonum aliquod ordinantur. Insuper uidem dum est, quomodo Deus per se ipsum prouidentiam habeat de
omnibus creaturis: quatuor enim modis id euenit , scilicet δ dmcendo , gubernando, ordinando, m conseruando oes persei ut, creaturas. Ratio huius sic assignatur, quia immediare Deus res producit ,-cognoscite igitur perse quem illas gubernare habet. Sed dicetis, cur ergo, lita est, una creatura prouidentiam habet de altera ' Resspondetur , hoc eae Dei defectu non prouenire , sed bene ere crearinae defectu non valentis recipere immediate prouidentiam ex ipse, nisi mediante aliquo. Quo modo diuina sua pro dentia administrat Deus,mgubernat creaturas inferiores,sciliacet irrationales per homines, o homines per Angelos, eo quia imferiores crea ura propter defectum earum non sunt immedia ἐ
346쪽
propter utilitate eius, propter quem fit prouisio, oesic Deus vult administrami, prouiderique pauperibus a diuitibus p p Uilitatem diuitum. Vult et doceri quo dam propter utitialem docentium. Sed hic scitu dignum cox siderare oportet, quod dum dicitur, μDeus uni creaturaeprouidet per alteram, hoc habet duobus accipi nodis: nam illa particula, per, vel refertur ad authoritatem, uel sub thoritate, si primo modo,falsium est, quia Deus persee ipsium regit, atq; gubernat. Si secundo modo, concedi potest, quia Deis sic ereaturas per alias administrat, σ rexit ut Rex civitatem per ustum.'At dubitabitis uos ingenio L lendentes fici Cis selis mundum creauit, solus ipse regit, non ergo per creaturas. Re pomdetur , quod aliud est loqui de creatisne, aliud de regimine, sue ubernatione, b ne lus Deus, cui soli, m non alijs competit actio creationis, mundum creauit, solus ipse gubernat prisci liter ad disserentiam, me ad distinctionem aliarum creaturarum, per ordinationem diuinamgubernantium instrumentaliter. Dν ergo solus dictio capitur dupliciter, uno modo, visonat litote, sub quo sensiusiumus primo loquuti, de creatione verba facientes, alio modo solussumitur ad dictis bonem alterius, ut in P posito loquimur: nam creatio, qua Deus res producit ,solius es Dei, at gubernatio, oe Dei, m creatura est, Dei immediaee, m cremtura mediate. Cum itaq; Deus aliquando bonis per bonos, σaliquando bonis per malos prouideat , ut ait Aug. lib. Lxxxiii. sionum, quid nam melius erit' Restondetur, quod es melius bonis per bonosprouidere, quia, quiprouidet, melior est,as pro Liare bonis per malos, licet eis melius non set,qui prouident, melius
347쪽
tamen est,quo ad uniuersum, quia magis ad uniuersi pulchritudia η facit, σ ad maiorem lacidem Dei, m beauoi gloriam. Se dicetis, cur Deus ista malis concedit ' re pondetur, qs quandos
Deus malis talia concedit inpmam eorum, σ in Vititarem ali ru, ut patet in Balaam,qui licet maias esset,lamensit illuminatus
a Deo, non propter si ipsium,sitapropter alios, quibus prophetauit in Christo. Hoe ide patre in Cypha, qui cu esset summus Ponti pro clauit, se Christus σα moriturus progenere. Et hςc sagis,
VT ea, era a sacris solent dici Neologis, atatumemus,
hodierna die de tribus verba faciemus. Primo de modo Piuuentiae Dei. Secundo deseptem dissereniijs diuina prouidentiae.Postremo aliud esse ordinare bonum in malum, aliud facere malum pp bonum, σ abadpermittere docebimus. Circa primum versaturi, ut diuinae prouidentia modum cognoscere vaeleamus, a Damasiceno non recedemus, qui assignat triplice diuina prouidentias u casionem: nam triplex est prouidentia ,scilicet acceptationisvel approbationis, cocessionis,vel permissionis, dere lictionis, vel de , rationis. Primo prouidentia, qua Deus prout det bonis, per bonos ea, qua elicit bonam ex bono. Secundoprouident ia concessionis cst, qua Deus bonum ex malo elicis, vel mma Isua, quam mittit ad utilitatem sui, vel com nitasis, vel ad
348쪽
ad gloriam Dei, vel ex malo culpae, qua permittit. Tertio pro Ldentia dereli bonis est, quando Deo faciente ola, quae siunt ad mlutem hominis, homo in ensibilis, incurabilis in propriopr positoperseuerat, tunc in finem perditionis tendit, o ex emulo ς ternab Deus dicit bonum scilicet iustitiae Dei σμη6torsili titiae, quae in beatis oritur ex cognitione ultionis diuinae in dam natis. Et hπ deprimo punctosatis. In altero Damasienus proundentiam cognitionis ,sine concrisionis, vel permissionis, in septem disserentias diuidit. Prima est, cum Deus permittit, iustum in calamitates incidere, ut in eo latentem virtutem facias alijs mans sam, ut patet in Iob. hoc modo Deus ex malo pmae unius bonum elicit aliorum. Secunda est, quando Deus aliquid inconuenientium fieri permittit, ut quid maius inde eliciat, quo modo ex malo penae unius Deus bonum multorum operatur, vel olans reparte Dei. Tertia Dei prouidentias, cum sanctum pati comoedi , ne vel exsibi gratia data, vel ex recita conficientia insuperbiam cadat, it in Paulo, cui die tum fuit,S citHi gratia mea,
σ hoe ex reuelatione diuina. Quarta Dei prouidentia est,quando uis ad tempus derelinquitur in directione aliorum,ut alij intuenies in ipso instruantur, σῆ Deus ex malo culpae, ql permittit,
mel ex malo pmae, J uni immittit, aliorum elicit bonum. uinta
Dei prouidentia est, quado quis derelinquitur, mpunitur a Deo non propter peccatu proprium, vel parentum, sed propter gloriam Dei, ut patet in cςco nato ,sic Deus ex malo pmae elicit gloriam si Sexta Dei prouidentia est, carpermittitur quis pati in Zelum alterias, ad exemplum, ut gratia eius, quipassus est, Uderata mptam,
349쪽
pugna, alij Iut leuior passio, vi in mari ribus, i sic Dei proti
dentia ex malo psse unius actorum elicit bonum. Septima Dei prouidentia est quando quis permittitur a Deo inciderem operationem nefariam, in detestationem deterioris culpae commigae urelatum. in virtutibus permittit ruere in adulterium, ut ex casis humilietur, π sic Dei prourdentia ex malo culpa, qtpermittitur, bonum dicit misiericordia, cum quis de peccato p tentians facitio bonum iustitiae, perseueret in peccato Ubs et notandum venit, quod prouidentia approbationis est tantum bonorum , c hoc tribus modis , primo est aliquorum bonorum immediate, qua bona ipsi Deas per se, immediat e operatur. Secundo est alia quorum bonorum consi se alterius melante , uel non resistente, ut in virgine patiente. Tertio est aliquoru bonorum lib. arbitri mediante, ut actus nostri boni, qui adeo uni boni, quia confii murationi. Si vero non sint rationi confirmes, tunc boni minime di
centur ,sid apparentes boni. Et b c de duobus punctis. Superestertium examinare cognostendigratia, aliud esse ordinare bo min malum, oe aliud facere malum propter bonum, m aliud pe mittere, vel si tinere malum aliquod propter abs bonum. Primo modo, ordinare bonum in malum non videtur bonum, nec aliquis bonus prouisor bocfacis,quod duplici ratione probatur. Prima est, quia nullum contrarium perse suum inducit contrarium, sicut calidum non frigefacit, nec vice uersa. Altera ratio est, quia bonum deste simper ordinem bet adfinem bonum,non ad malum: m ideo hoc, si ilicet ordinare bonum in malum, non videtur posse diuina. 2 ariri uidentia. Secundum vero, clucet malii facere proptςr
350쪽
sonum,non licet,quia hocscere in homine reprehes bile est mulio magis hoc esset in Deo,quare diuina hoc non debet attribuiprouidentiae. Tertium scilicet permittere, uel Astinere malum aliquod propter aliquod maius bonum, hoc licet, unde cum Deus prout re
prudentissimus sua prouidentia non prohibet sed aliqua malapem mittit, hoc precipue triplici ratione facit. Prima est, quia Dei prouidentia permittit unumquodq; agere secundum naturam suam, sed natura quarundam rerum, conditio est, quod possis male agere, o deficere. Secunda ratio est, quiani diuina prouidentia malas ineret, G permitteret, multa bona tollerentur a rebus. Tertia 1 atio est, quia diuinaprouidentia siushnet aliquodparuum malum, ne impediatur aliquod magnum bonum; quodUibet enim particulare malum dicitur esse paruum relle tu boni uniuersalis, ideo diuinaprouidentiauliquod malum particulare permittit, melsustinet,ut bonum aliquod magnum uniuersale, uel totius universiinde eliciat. Sed dicetis, viaetur,qδ diuina prouidentia non debeat Eiqi malum permittere, ut inde eliciat aliqJ bonum tali ratione.Bonu est malo poemtius: ergo magis bonu ex bono elici pol,
qua bonsi ex malo. Ad hoc dici pol, dari alli bonum, ql minime pol elici, nisex aliquo malo, V. gscut bonum patientia,ql tunc elicitur, ns malo psecutionis, m bonup nitentiae, nisi eae malo culpae, nec hoc impedit infirmitas mali resectu boni, g a huismodi eliciuntur ex malo, non tu ex causa Me,sed per accidens, m materia liter, sec de pollicitis ad mente diui Thomae in q honea tutata de veritare. q. vii de prouidentia articulo viii. V rum motus,s actiones hora inferior si iam subjciantur . uidentiae