장음표시 사용
331쪽
L 1 IO. PAVLI PALANTERII VTRVM DEI PRAESCIENTIA SIT
. U Lectio CI ILVT recentiorum valeatis euitarescommata, existimaui tria hodierna die fore examinanda de Deiproci mia,
σ primo. Utrum rerum catis queat dici. Disuper V trum rebus necessiῖαι e imponat. Tertio, Vtrum certitudinem
habeat. Circa primum pro parte adfirmativa videtur posse momyrari, ql Dei praesentia sit rerum causa: nam illa dicitur causa fecundum phibobum, ad quam sequitur eo ius: at sequituriqisi Deus aliquid prasi is, hoc erit, igitur Dei praeficientia causfuturi. Ad hanc instantiam doceo vos duobus modis reJondere primo per distinfiisne inam aliquid qui potadabud dupliciter. uno modo sicundum esse, o, sic siumitur infinitione causa, quia cisus est illa, ad quam equitur esse ius. Pylio modo sicundum rationem, vel ordinem consequentis, sicilicet quando in antecedente includitur consequens. U.g. cum dico i homo est animal, est: se quitur enim animal ad hominem, quia in homine includitur animal , . hoc non requirit causam essendi, sid siolum consequendi. quia concomitatur illud. Similiter in proposito, Deus praestit alia quid, illud 'futurum, quia in hoc antecedente,quod est.s Deus p aestit aliquid, includitur consequens, scilicet, ql illud futurtim fit, sicut in homine includitur animal, ut siupra. Secundo, dum dicitur. Sι Deus sicit asiquid, illud erit, consiquens habet sumi.
332쪽
modum cognoscentis, qui is res in si ipsa futura sire, tamen secundam modum diurna cognitionis ' sns est, . ideo magis di- tendum est,si Deus scit aliquid, illi d i H, qtam si,u erit D us
enim intuetur ab aeremo νη-mquodq; contingentium, non lotum
pro ut in causis uis, scd pro vi est in esse d terminato. VJ pidim qualitersit, euidenter is en dit Boetius in Ine de cos latione. Ctim igitur Deussiit aternus, poraci,quod eius cogni is aeternitatis modum habeas, quae est totum simul siue succcisione: unde quamuis tempus successimum sit, Gemitas tami npi st ηs cs i ibus temporibus, muna est, ita cognitio uela intuetur ira temporalia, quam sibi succedentia visibi prasintia,nec aliquod futurum est ri Jecia ipsius, sed bene re pedia alterius. Vnde melius eius cognitio defuturis,m magis proprie diceretur prouid ita, quam prauld. n-tia, potest nihilominus vocari prs cientia, inquantam cognoscit
illa quod es uturum nobis, non sibi. Et hςc de primo puncto. In subsequenti videtur pspe probari, quod Dei prasilentia rebus necessitate imponat: Anselmus enim Doctor celeberrimus in libro de cocordia procientia Dei, liberi ai bitriν ita fatur. Qua sicit, necesse est e I futura: ergo. Insuper rassione sic. 'scua a Deo, aut impo bile est non euenire, aut pol sibile ,si primo modo, ergo necesse est euenire , ero posibilese non euenire ponatur, quod non eueniat,'s praeficitu, ergopraescientia Dei fallitur, at hoe est inconueniens, igitur prascitum a Deo impos bile est non eurinire : ergo nec se est euenire. Ad hoc restondeo,s dico, qδ Mihil conuenit rei absolutae secundum si cor Herata, oe aliud in quam tum res est cognita, id secundum modum cognos iis, V g si ego
333쪽
ego intelligo abs d,oportet illud esse immateriale, no enim oportu quod illud, cil intelligitur* immateriale, nisi secundum quod est in intellectu. Unde licet Deus iat aliquid, istud cosequens, qlest , illud erit, debet sumi non sicundum rei di positionem inseipsa,sed ecundum modum cogno centis. Quamuis enim res in se ipsa confiderata sit futura, tamen secundum modum cognostentis, vel cognitionis diuinae proens es; ideo magis dicendu est,si Deus scit aliquid, illud est, quam hoc erit, non enim intellecitas diuinus intuetur,vel fertur in rem aliquam seb hac conditione,m espraeterita, vel sutura, sied ut presens, quia intellectus diuinus, unico actu cum set aeternus, omni temporipraesens est. His itaprςmissis, resspondeo ad thoritatem An Amidicentis: Quaepi scit Deus, nec se est esse utura. Duplex datur necessitas, una consequentiae, sπ est conditionata, I .g.s homoest, animal es. Aba est ne-nestas consequentis, est absoluta, quae est in causando, vel inessendo, non in consequendo. Si ergo μὴ primo siense nec passumatur, verum dicit Anselmus, at si secunda modo, nequaquam: non enim sequitur, Deus procis: ergo necessario eueniet: nam Deus iis, quod infe AZ uturum contingens cd non sub illa conditione, sed pro ut est prsens,innecessarium. Ad illam vero rationem, qua probator , pre citum a Deo impossibile non euenirerer o nece se, duobus hic renpondeo modis,vel comansitim, vel di-usim. Si primo modo, concedo veram, at si secundu modo, nego.
Exemplum primi, V. impossibile est, quod scit Dei cientia melprscientia mul, mi nius reru contrarias. Exemplum ecundi,
I .g si dicas, Dru non potus Gi scire omne, qJfit, spum dicis, potuit
334쪽
potuit enim facere, ut non fleret, π ita esset non pro tum, vel aliter dicatur, omne stilum, vespraeficitum a Deo, imposibile esse non euenire, ex consequenti se necesses eri, vel esse, hoc duplicitersummi, vel de dicto, re. L primo modo capiatur, tunc copo fua est, oe vera, hoc enim dictus nece rium, sicilicet scitum a Deo est se necesiarium versi, π euenire. Sι vero secundo modo sit de re,sie est diuisa, hanc rem, quae ponitur scita a Deo, non est neces eri, quia contingentersit. His tertio loco addenda venit illa quasso de Dei pr ocientia. Utrum certitudinem habeat. Pro parte negativa sic primo arguitur. Posito
possibili nullum sequitur impossibile ,pd bile aut est, aliquem p
destinatum, ut Petrum, peccare, π tunc occidi, π itaprςdestia nationis essectus rustrabiture non ergo Dei praescientia ceriit udi- em habet. Insuper, aliquis pressinatus quandoq; est in peccato mortali, ut patet in Paulo,quando Ecclesam Dei persequebatur, pol aut talis, v perseuerare in tali peccato, vel tunc temporis imterfici, m ita Dei prscicntia nullius erit certitudinis. Ad primu argumentum de Petro re*ondeo, m dico, quod Petrus, vel P libet alius pressinatus dupliciter considerari potest, uno modo secundum sie, alio modo ut spr desinatus. Primo argu mentum
habet concedi, sed serando modo negari; impossibile enim est, qlm prς sinatus ruat, licet sicundum se aliter appareat; non ergo prςd sinatis falli potest. Ad illud vero Pauli restondeo dico, quod quis aliquid dicitur pose dupliciter, uno modo cosiderando potentiam, qua est in ipsa, C. g. cum dicitur, Pod lapis pol deorsum moueri. Alio modo considerarido potentiam alterius, ides S proiici-
335쪽
proj cientis. Cum ergo dicitur,quod Paulus,vel quis alius, pol inmortali mori, si consideretur potentia ipsius,ucrum est, at si loquimur de prςdestinato sicundum ordinem, quem habet adpredesia nantem Deum, sic ille ordo non patitur istu euentum, qui spr dolinatum damnari. Habet ergo Dei prscientia certitudinem,m infallibilitatem. Et hπ de Ppositissatis. Insequenti ab cita digna apponemus.
sese osserunt ,σprimo eius proprietas. Secundo quomodo exclustat a rebus neces tatem Dei procientia. Tertio, quod includat infallibilitatem. Quarto, quod concludat simul arbitrij libertatem. Quantum ad primum, ut nobis exprimat prscientiae Pprietatem Boetius, ita est,quod cognitio diuina magis debet dici 'cientia, quaprscienti σratio assignatur,quia scientia dicit notitiam prsentium, prscientia verὸ notitiam suturorum : nam prescire est ante futura ire. Et bπ de primo pumcto. Quod vero Deiprocientia a rebusnescitis necesseatem emeludat , nunc dicendum: nam triplici via id comprobari potest, primo ratione, sicundo exempli inductione, tertio distinctione. Vi ergo Descientia,vel prscientia non causat rem, ita nec pem turbat, L mutat, vel variat naeturam rei, quo ad necessitatem,
336쪽
eontingentiam, qua secundum naIuram contingens est, non ergo
rebus necessitatem imponit. Secundo hoc idem probari potes exempli similitudine, quia sicut nos id, quod de si necessarium eis, puta solem oriri in talo, quod de se contingens est, cin volum
tarium , sicilicet homnem ambulare per terram, ita Deus, vel intuytus d uinus minime perturbat, idest mutat, vel variat qualitates rerum necessitate, vel contingentia: ergo. Tertio idem disimctione probari pote datur enim duplex necessitas, una est plex, mel ab obιω i quae determinatur ex causa materiali, M. g. nec se est oes homines spe mortales, alia est conditionata ,siae secundum quid, ripsi videas aliquem ambulare, necesse est eum ambulares Irimo modo, Dei prsciemia nullam ponit in rebus prsitis η cessitat oecundo modo sic, quia inquam um videt Dei prsciemsa, est nec se, id esse, quamuis dest nullam habeat nece finem
naturae. His tertio loco ad mentem Boelij addenda est considera iis de Dei prσιentia insaebititate, certa enim est. Na rei eventum Deus cognoscit proenualiter. Vnde,quae nobis contingentia fiunt, futura, Deosum promtia.Sed dicetis lonamus Socrare 'situm a Deo , cras ad forum iturum, cum sit in eius hoc potia sate, nonne poteris mutaresententiam, oe ita non ire. quare Dei procientia euacuara videbitur, m non certa. Ad hoc reJond tur , quod Deus pr idit, ac prsciuit utrunque, videlicet mpropositum, potestarem non eundi, m mutationem proposti, Gys actu eundi, cras ita non poterit aliquo modo Dei pre scientiam effugere, σ licet utrunq; mutetur in Socrate, ob id no debet d. I.
se diiunurscientia mutationi subdatur, quia esia simul cognoscit S i Deus
337쪽
Deus tanquam proentia. Et hςc de tertio puncto. In quarto tindendum est, quo modo Deiprscientia arbitrij libertate includar, non enim quis necessitatur , siue cogitur ad bonom, vel ad malum faciendum ,sed manet in omnibus viatoribus libera toluntas; ne ergo penas incurratis sed assequamini prpnia, exercete virtutes, subleuare animum in Deum,ut qui est finis omnium,det vobis,σmihi vitam pernam. Amen. Et hπ de pollicitissatis.
Ircap Videntiampost diuinam procientiam versaturi,
hodierna die unu tantum percurremus P rentes, Num sit Deiprouidentia concedenda. Ad cuius euidentiam primo confiderandum erit , quosdam Dei prouidentiam negastio Oia a caseu, ετ a fortuna procedere voluisse. Quibus vero m
rivis, ac rationibus niterentur, audite: nam primo ratiocinaban
tur dicentes, omne a Deo prouisum, est m rectum, oe ordinatu, Oper oppositum Oe inordinatum ,πconfusium, est improuisum, V. . quod mali preferantur bonis, oe stulti prudentibus qlseruus regnet, non er go videtur, quo it Dei prouidentia. me aut ritate Ecclesiis.xaeonfirmatur, dg dicitur, Vidi,quasi aliud malum subsole, stultum positu in dignitate sublimi . . Prpere si Dei prouidentia esset eorum, quaesunt in mundo, m bonis bona, malis mala redderentur, at hoc non videmus, sed totum oppostum, propter quod conqueritur Hier. xii. Quare via impiorum prost
338쪽
pro 'eratur' smiliter Ab imo: Quare taces deuorante impio iumstiore e ' non ergo videtur esse Dei prouidentiam. 'perea,s Deus prouidentiam habet , cur imaginem, quam menti hominum impressis, deturpari permittit ' at quia in peccatoribM oppositum videmus, non ergo, me. Tandem si Deus prouidentiam habet, cur ergo tot damnari permittit ' His ita positis, nunc argumenta diluenda, ieinde erit finis. Dici igitur pol ad argumentu primum, qt licet multa in mundo nobis confuse, m inordinata videantur, re tediu tamen diuinae prouidenti uni ordinata. Nam, oesi quandoq; pluuia in alici parte appareat inordinata, nec no loco, Ut pluit nociva, est tamen hoc ordinarum a Dei prouidentia reis
si edis uniuersi. Afimili, licet desi videatur malum, oe inordis natu, quod mali, oestulti, oestruis mi in loco Apremo, attamen quia hoc est a Dei prouidentia ordinatum, ex qua isti, 'ii simi in loco superiori, m prosint bonis, cin possunt prodesse m alis, ideo
bonum. Ad alteram rationem so dico, quod quamuis videatur inmordinatum nobis. 6ὶδ bonis mala, σ malis bona eueniant, tamen id totum est ea Dei prouidentia, ut bonis mala pmae eueniant,maduerstates multa, viscilicet eae eis maius bonum eliciant.Sim liter ex diuina prouidentia es, qJ malis eueniant bona p) o per ut ex eis reuocentur a malo: tales enim Dei beneficium consid rarites, citius a malis reuocantur. Ad ratione tertiam potest dici,
quod deturpatio imaginis Dei, quae menti ea impressa a Deo, ns ex Dei prouidentiae defeelu, immo ab ipss malis, σpeccat
ribus, qui cadunt. Hoc malum tamen ordinare ,scilicet imaginem deturpatam, vin bonum misericordia ,si peccator asiua malitia S 3 recedat,
339쪽
Decedat, m convertatur ad Deum, vel in bonum iustitiae, is siua perseueret malitia, a Deipronidentia est. Ad Urimam sportus allatam rationem de tot damnaris, o c. r θondetur, hoc non ex Dei cies tu ouenire, immo ex illorum deferitu, quoniam sensi Mates potius, quam rationem siquuntur. Sed inde hoc ' certe ea
Mertate arbitri j deficiente,qs tibera arbitrium de se si diem sta cadendiι ,sed non ad proficiendasne Dei gratia. Et b csatis.
DE DEI PROVIDENTI A. QVO AD QUID SiTi
EX νο vidimus dari Dei prouidentiam, nee ivdre posse
negari,consequenter circa eandem, quo ad eius quid, uem
sandil erit. Nam Hugo de sancito Victore uereba faciendo, de Dei prouidentia sic direbat: Providentiam esse illam, qua Deus de omnibus curat, quae fecit, m nihil relinquit ex omnibus, quae pertinent ad ipsin, π quo iecta fiunt ipsi, m mprouidet singulis, m habeat unumquodque, se sibi debetur,'conuenit, qua in definitione videntur quatuor tangi ad prouidentiam n cessaria. Exorum primum estpr cogniti nis, alterum dist itio
ordinis, intentio mentis tertium, π operis executio quartum. NaDeus primo reis endae finem prςconcipit ,secundὸ eiusdem rei or dinem ad illum finem disponit, tertio proponit, in intendit dare ea, qua utilia sunt ad illi fine, π esia noctua excludere.Quartὸ omnia, quae pi misit, aritualiterfacit. Asimili in an festabus id habet manifestari : O artifex circa artificium, sescere intendit.
340쪽
l LECTIONES 'LIB. PR. IMI. 27'. circa Domum, hςc quatuo acit, primo enim cogitans de Hino facienda siclem Domus prςconcipit, sicilicet habitatione, propterque Rem Domam intendit ς care, secundo us' nit ordinem partiam Domus adinvicem, σ ad finem Domus, puta quodΡρ damentumst siubparieribus,'paries sub tecto. Tertio in mente sua disponit, vel proponit dare ora, quae conferunt ad hunc inem, . O excludere oιa, qaea impediunt. Vnde cogitat Domus sustent -menta, oe fenestras aliquin appenditias, quibus Domus sit
apta ad habitantam. x uarto artifex actualter exequitur, coperficit ora, qua pr misit. Deus militer hπ quatuor facis: nam primo prςcognscit finem, propter quem ora creaturas produxit, qui sinis diuersimode cist Dei bonitatem participare. Secundotat onit ordinem creaturarum adinvicem ad Deum: distinest enim v ursum siecundumstarus diuersos producendo corproales, Frituales. Tertio proposivit, O statuit dare cuil bet creaturatillud, per qd quesibet creatura finem possit artivere uum, sicilicet dare Angelo intellectu, quo Desi intelligere possit, malostellas,
Io quas in feriora produceret bo ni sinsium, O .rationem, quibas Perficeretur, G ista prponsideratio dicitur prouidenti quae Liponit eura . disposivione Quarto Deus bπ, quapropo
hir ω δί' ut actuatiter acit, cuilibet dando necessaria, hoc. dicitura in b alio,Hegubernatio, quae est diuinaeprouidentia essectus. Ad cuius tacdentiam notanda bissimi tria,primum ea. qu)disti quamor . ς isto, di positio, intentis, cy' em culto,