장음표시 사용
371쪽
dum. quod Idea res creabilis dici pot,ut intellecta, quae Imitabilis est ase ipsa, ut esecta,vel essentia diuina, ut imitabilis es aliqualiter a creatura. Si primo modo vocetur Idea, clarum, dilucidum nec non manifestum, p,res in Deo Ideas dari, quia res plures creabiles uni a Deo ab ,terno intelle', iis ita sunt in Deo obie-Aliue, secundum quem modum Ideς pertinent ad intellectum. Si vero Idea secundo modo sitimatur pro diuina essentia imitabili a creatura in Deo proprie loquendo , una erit Idea ponenda, licet rerum re θeolus plures non negentur. Quantum vero ad secundu, paucis dicitur, quod Ideς per se, π simpliciter consideratςpertianent ad rationem, vel cognitionempra licam,m ratio assignatur: nam ut est in habitibus ,sinuo modo debet esie in actibus. At inhabilibuscientia impliciter videtur dici prastica, vel Jeculativa ex natura scibilis: ergo non secus erit circa actualem considerationem ipsius Dei dicendasimpliciter, mel θeculatria, velpra Eica, ex natura cogniti, secundum quid asit, idest ex intentionestientis, vel considerantis. At quia conssideratio, qua Deus Ideas per se considerat de regulis operabilibus, est a Deo, quia Idea est exemplar, ad quod inf=iciens artifex operatur, quς consideratio per se erit,mpradbca, secundum quid vero Jeculatilia, inquam tum Deus confiderat Ideas aliquorum operabilium,qvς non intendit operari, stuproducere, vel quia uni iam productia vel quia ex beneplacitosio, non vult eaproducere: ex quibus de faciliflutio primi argumenti pol deduci ,si dixerimus, quod nos proprie non loquimur dicetesplures in Deo est se Ideas, umentes tamen Ideam
pro essentiadiuina imitabili a creatura, sebium, qVntplures
372쪽
rationes Ideales. Ad secundum argumentu dici pol, inconueniens minime esse ingquales Ideas esse, pro vi Idea sint res ipse intellectae, nec ob id aliqua inriuatiassequitur in Deo subiective, o secundum rem ed tantum obiective, c secundum rationem, quod non videtur absurdum. Et hςc satis.
QVIBVS MODIS DICATVR DEVS ESSE
Distinctio XXXVII. Lectio CXVI. SAtis abunde bactenus docuimus, quo modo res in Deo esse
dicantur: Nunc ex consequentiJeculandum erit, quo modo Deus in rebus esse dicatur. Distis fio hςc in tria usurpari potest si menta, in quorum primo modi veri declarantur, quibus Deus habeat esse in rebus, in altero in ordine secundo emcluduntur non veris Vasi modi, quibus Deus in rebus non dic tur esse. Tertio, m Ultimo exarratur, qualiter Deus de nouo incipiat Usie, nec non desinat esse in ipsis creaturis. Quantum adpriamlim, ar bili or, vos ire cognoscereue, Deum esse in orbus creatui is trUntialiter, potentialiter, o lentiatiter, i dis tameniostis, tanquampropria habitatione; Deus enim, vel est in rebus omnibus communiter, vel Jecialiter. Siprimo modo, ecce pr sentialiter,potentialiter, m essentiabier in omnibus,m diximus, rebus inuer: tur , sicilicet in omni natura, essentia snesui diari sitione. In a loco sine sui circumscriptione. In omni tempore,
373쪽
fineses mutabilitate. Alio modo θecialiter dicitur in sanctis, quos per gratiam inhabitans teplum bisum ipsos est essiciens. His duobus modis addite vos tertium θeciabsime dicithm, quo dicitur Deus se in homine Christo, in quo plenitudo diuinitatis corporaliter
habitat per gratiam unionis, ut in libro magis abunde intelligetis tertio. At dicetis,s Deus en in omnibus rebus, ergo eius diuina natu pose maculati aliquo modo videbitur, cum in rebus habeat
esse immundis,ars re te perpendatis, totum eontinget oppostum,m enim L iritus humanus per unionem ipsius ad leprosium corpus minime inquinatur, nec sol radijs suis θι attingens desedatur,
siue inquinatur, sic nec Deus presens rebus onus maculatur. Ethge deprimo puncto. In sicuri modi non veri amoreentur, quibus Deus no dicitur esse in rebus, V.g. diuina natura licet fit in loco, non tamen circumscribitur, vel a loco disynitur,qδ pa; et p r boc, quia duplex in natura mutatio inuenitur,creatura enim corporalis loco di nitur, circum cribitur, L=iritualis vero βlsi Alfinitur. Pr erea corporalis creatura I lepus,m locu mouetur; spiritualis vero I tempus,aut siecundu tempus mutaripol secundu a sentiones temporisubiacentes,licet Deo minime conueniat mutatio, nec cimcumscriptio. Unde de loco ad locum transire, ita b d Oniatur, mnon circumscribatur, hocstiritibus conuenit; at de loco ad locum circumsicriptiue transire eis minime conuenit,σ hςc depunctosecundo. In tertio declaratur,qualiter Deus incipi it ese de nouo in
creaturis, m desinat pariter esse in i sis sne sivi mutatione, V.g. quando res esse definiint,vel qVando incipiant esse. Et bςc satis.
374쪽
LECTIONES LIB. PRIMI. 3I3 AN DEUS SIT IN OMNIBUS REBUS.
Lectio CXVII. DE more nostro examinaturi prςdeclaratam distinctio
nem duo in pi senti proponemus, oe primo. Virum in ossus rebus bis Deus. Deinde, utrum sit ubique. Circa primum, pro parte negativa duobus quis posset instare mo-ciis et nam inter causas illa siola intrinsecasiunt, qua rem inesse constituunt, ut materia, oe forma, de quibus Arist. libro primo, secundo ph sicae a cubarionis. Finis verὸ, m agens sunt causa extrinseca, ut idem docet Arist. in sicundoph ficorum, at Deus ad creaturas non si habet, it materia, vel ut forma de olum ut finis, m agense igitur Deus non est in rcbus Jedpotius extra res. Deinde agere in rem presentem Jolum limitata, finitςq; caos sue virtutis esse dicitur, scut agere aliquosipposito, at Deus non est virtutis limitare e igitur non os agit inprocns, sed indistans,
ita non es in omnibus ,sed a quibusdam distans. In oppostum
legere est apud Ioan. xxxii. CHum,m terram ego impleo : quare, c. Pro determinatione huius negotij duo nobis confideranda occurrunt, primum est. Utrum Deus fit in olius rebus. Alterum
es de modo essendi in eis. Guantum ad primum, quod Deus in omnibus sit rebus, probatur: nam causa fingularis,m immediata actu ; operanssimul est cum βο effectu, quam δὴ res cst: ergo, oec. Pr erea, dum dicimus, Deum esse in omnibus rebus, nonini e stimus, quodsit in eis per modum partis intrinsica ,sed qδμprς ens rebus. Quantum verὰ ad secundum, de modo essend
375쪽
in rebus animaduertendum est datur enim triplex modus ingen re, quo Deus in rcbus dicitur esse: nam unusgeneralis est,m duo
steciales; generalis modus ille est, quo Deus dicitur esse in rebus per essentiam,pproentiam, m p potentiam, de alijs vero duobus modis heri egimus,Mideo non est, quod eadem ine causa repetamus . His ita di postis, ad rasiones adductas ut re stondeamus ςquum est, dicamus ergo ad primam, qs Deus non est in omnibus rebus ,per modum partiν intrinseca rem componentis , sed extra rese in eis tamen dicitur es per immediatam prsentiam, quam habet ad quamlibet rem a se ipsi pendentem, quo ad esse, π conservari. Altera ratioso diluitur, dum dicitur, quod fac ci e rem prsentem esse, quae prius omo non erat, vel conseruare iamfacta, non arguit impersedlionem, vel potentiae limitationem, sed potius perfectionem, dum absq; eius prefientia cςtera nec esse, nec permanere posunt , negatur ergo ilitudo de agere aliquo modosiuno- sto: nam tale agere non se extendit ad ola, ex quo aliquid sin
nit, quod imperse bonis est,m hςc de primo qusto, cui alterumne litur, dum quςritur. V trum Deus sit ubique. Mihi videtur, quod non: se enim habent permanentia ad locum, ut siuccessiua ad tempus, at in successivis unum indiuisbile in diuersi non potest lesimul temporibus: ergo nec indiuisbilepermanens, ut Deus poterit esse in diuersis locis simul ,s sic, ergo non es ubique . Ex alio latere,f Deus est in omnibus rebus, cum quilibet locus sit alia
qua res, erit dicendum, quod in omnibus t locis. Pro determin
tione igitur quoti scire debetis, qd locus duobus pol confiderari modis , uno modo pro re quadam creata , idest ut est qAςdam res
376쪽
ereata,m ita Deus ponitur in omnibus locis ut iam dictum est in omnibuscilicet esse rebus. Alio modo potest considerari locus, ut es locari contentium , siub quo sensiu Deus dicitur esse secundum se nussuam , at secundu uos efficitus ubiq; est: nam sola virtus diuina si extendit ad producendiι oes res existentes, velpossibiles esse in loco, hoc est replere locum suis esset tibus, oesic esse Gi-que Deo conuenit, non tamen ab Gerno ,sed ex tempore. Nunc ad argumentum adductum oportet considerare, triplex dari indiam ite, unumsuccesssivorum, ut nunc, vel mutatum esse, tale
minime esse potest in pluribus partibus temporis, vel motus. Aliud est non degenerouccessivorum, ut ςternitas, vel mum, o tale pol coexistere totisuccessioni motus, aut temporis,sic est quoddam indivisibile, quod est aliquid quantitatis, ut pundius, m tale non potest esse in pluribus magnitudinis partibus,sue in pluribus locis. Postremo datur aliud indivisibile,quod est penitus eatra naturam quanti corporalis, ut Deus, de quo loquentes dicimus, nihil prohibere, quintronsst .abus locis, m onus rebus. Et hπfatis.
Lectio CXVIII. RU o modo Deus in loco esse dicatur, autumosatis clargia dictum a nobis, propterea, quia obiter de natura I L-.rituali quςdam diximus, nunc duo de tali quHta proponemus primo. Utrum natura Angelica competat esse in
377쪽
loco. Insuper, utrum localiter moueatur. Circa primum artem
negat tuam quidam tenentes, ita ratiocinantur. Si esse in loco Angelo conuenire posiet, hoc maxime esset ratione siua essentia, vel virtutis,sive operationis,at nullum horum pol dici: ergo neci ; priamum. Minor,ut vobis susspe la,quo adfingulas partes, probatur, in primo, quod rationesua essentia nequeat esse in loco. Aulet naenim ait, quod locus ratione substantia corporalibus minime conuenit: ergo multo minus serituatibus, qualis est Angelus . Nee ratione virtutis, quia Angeli virtus, vel est eadem cunisua essentia, vel non minus abstra laa conditione quantitatis, oe loci. unde si ratione e sentiae non ponitur in loco, neq; et virtutis, siue operationis. Insuper arguitur authoritate Boet ij de Hebdom. ita dicentis, ql communis conceptio est, incorporalia non esse in loco, sed Angelisunt incorporei: igitur, oec. In contrarium se habet Damascenus lib. i. capite xvi. Angelica igitur natura in loco ponenda. Pro determinatione huius Psionis hςo conclusio admittenda. Angelus in loco est persuam essentiam, ita q/ ratio e senili
in loco sit eius e sentia primo non operatio. Nunc ad rationes adducias, m primo ad primam respondeosic,qδ Angelo competit
esse in loco rationsa essentiae, non merito virtutis, nec operationis primo, nec circumscriptiue,sed Pitiue tantu. Ad illud Borij dicitur, sit loquebatur de esse in loco occupative JAe circumscriptiae ,sub quo sense incorporalia certe in loco nummesiunt .. Iam primo enodato qustio, sici equitur alterum in ordine secundum, dum qu itur. Vtrum Angelus localiter moueatur. Mihi certe apparet, quod non, nullum enim impartibile dicitur moneri, at
378쪽
LECTIONEI LIB. PRIMI. 3IT Angelus sic si babet: igitur, me. In oppositum Magister sint intextu se habet, quare, quid de hac re tenendum, indagandum erit, stitis enim, quod moueri localiter, m Fuccessive de loco ad locum transferri, proprie asicribi flet corpora naturam habenti, sid Angelus non sic se habet: igitur nec ei motus localis conuenire potest. Nunc ad argumentum formatum potest dici, quod motus Angelo non conueniat, ut sibiecto cuiprobabat ratio, negari tamen δε- inde non habet, quod ei, ut principio effectivo per effectum manifestato motus non conueniat, fecundum quem modum Magistri dicta in texru exponenda unt. Et bςc satis.
N UNC ERGO AD PROPOSITUM, ET Q
Distinctio XXXVIII. Lectio CXIX. Post V m Magister sent. Aperius verba fecit de scientia
Dei secundum se, nec non de rerum sitarum compar tione , nunc intendit adpropositum redire, o loqui de comparationescientia ad rescitas, ubi tria nobis pollicetur. Dubium primo, determinationem dubi ecundo, demum nouam dubitationem cum solutione exqusionis determinatione emergentem. Quantum ad primu. Cugris Magister. Num Dei scientia, vesprocientia causasit rerum sistarum, uel uice uersa. Vbi a si maliue procedendo dicit, qlso, alioquin nec aliqua futura essent, nisi Deusprsciuisset quae prsciuit, impossibile uidetur,ea non
euenire: igitur, σc. At bic uideo uos ingenio pollentes, totum Ψ-
379쪽
postum sientire dicentes. Si Dei scientia rerusicitarum esset causa, sequeretur, Deum malorum esse causam, eo quia mala ab eo sint prς ita, at hoc est falsium: ergo, o primum: ex quo sequitur con clusio. Nec dici debet, quod ressint causastientiae Dei, quia sit,
tunc creatum, ac temporale foret ςterni causa, quo are, nec ad- . mittipote quare, ctrc. At dicetis, quid ,si daremur aut boritates oppositum tenentes, erit dicendum y Re pondeo, oes tales intellia
gendas esse de cisse,sne qua non, idest quod res scitae snt causa
Dei scientiae, idest sine quibus prorientia non diceretur. Hinc ex didiis distinZtione uetim notetis talem de scientia Dei, qlscilicet Deiscientia, uel cognitio, ut superius tetigimus, duobus pol accipi modis, uno modo prosimplici Dei notitia, π hςc nullius proprie loquendo dicitur esse cause,nis orte,sine qua noe nam Deus non cogit quemquam peccare per hoc, quodprscit eum peccaturum.
Insuper fundo potest accipi Descientia pro notitia simul,
beneplacito, ita accepta rerum causa esse dicitur. Ex his, quid ad instantiam adductam de malo sit dicendum, patet,Deus enim, licet malum cognoscat, hoc tamen non nouit, nistisicientia simplicis notitia ,sed hςc non est rerum causa: Ritur nec Deus mali causa.
Ei hςc de primo puncto. In altero sicundo in ordine pro determinatione 'stionis iam mota paucis utitur uerbis Magister sient. dicendo, qδ Dei inestabilis prsientia est causa olum bonorum,m malorum, non ut talia σοῦ iat,m causet,sid bene dicitur causa sine qua non, idest fine quibus prscientia non diceretur. Et hςc de duobus puncti viis. Superis tertium, ubi iterum dubitatur, σratio tibitationis expriaeclaraeis nascitur. Ex quo ergo de Dei scientia
380쪽
scient a aliquantulum hic si mus 'isti. pr pterea ovis dubitare posset. Nam Dei si lamia ii fallis is, nec ne ' nul) e vetitur, qhod M. Namst χrum contingens vel f pi ς Micinin a Ddo, vel
non, si primum vel potest ubi ersi habere, quam pi sc:tum, vel
non Λι non, ergo Dei silentia rebusf. his necessia e imponit, per consequens coni ingontiam tollit.Sipotest aliter euenire, Pamprotatum est, ponatur m esse, quod aliter cucniat, tunc statim mquetur, qwid Dei si lentia fallibilissit, o incerta. Ad hauo diri mendam ficultatem Messcr in textu Uinctione perpulchra ruitur de seu μ composito, atq; diu fio. Inquit ergo si talis proposuio, impos bile est non euenire, quod Deusprs ruit euenturum, oe possibile es non euenire, quod Deusprς ciuit euenturum, σcnsimiles intelligantur insensu composito,falsasiunt, ideo quia impossibile sit prscientiam Dei esse, de re aliqua carnienti simul cum euentu contrario. Λι vero huiusimodi propositiones diu , vel ius nμ diuiso concipiantur, tunc vera sunt, po sibiles, pro ut co- siderantur ab Dei re pectu adprocientiam. Et hς satis.
AN DEI SCIENTIA SIT RERUM CAVSA. Lectio CXX. EX voto Theologorum MAUs. Audit. circa prς s
claratam illinctionem duo principalia examinanda βse nobis osserunt, quoram primum ess ad Dei sitientiam
pertinens, ali eru ad enunciabilia. C. irca primum quςratur, utrum Det entiassit rerum causa. Insiper, virum Deus enhnciabilia