장음표시 사용
441쪽
ponsionesciendum est, uniuersum tribusposse accipi modis, Tno
modo, prout includit omne ens crearum, σ increatum, quod est actu, qμod in potentia , ob quoessu non loquimur nos in proposito de uniuerso, quo certe nil melius lepol,quia omne bonum, quod est, γ' quod esse pol, includit; de quo primum allatum a mmentum currat. Alio modo capitur uniuersium, P ut includit omne ens actu creatum, π increatum, oe sic dicunt quidam, uniuerso sic accepto, nil melius inueniri, nee dari posse,quia in eo includitur Deus, quo cum bonitate creabili nil ce te melius. Post, emo uniuersum videtur posse capi pro eo, qδ omne ens crevium includit,
quod est adis, m creabile, quod est in potentia, ct sic quolio duplicitor habet intelligi, uno modo. Vtram Dempossit facet e Luesum olao aliud secundum jeciem, quod isto mundosit melius, alio modo,utru Deus possit facere uniuersum,qd nunc est melius. quam modosii. Si primo modo, dicendum est, quod non; asi quς-sbo secundo intelligatur modo, tuncsic. Nunc ad argumentum se cundum pol dici, ql bonitas eorum, qua sunt ad Anem, non solum ex fine, verum et ex efficacia a sequedisium pensari debent, unde licet finis extrinsicus ipsius uniuers nequeat meliorari, res tamen creata posunt ipsum es Patris absequi,s ita quo ad hoc pol melio- rari. Expleto primo quo in ad alterum Tt accedamus, quum ea; arguunt ergo gda P parte asyrmativa sic, d Deus potuerit alii dmelius beata Virgine facere, qι fecerit, V. g. quatu ad gradu
natura, Ut siunt Angeli,quanta vero ad donagratiae, ecce hamanitas Christi, non potuit tamen facere, qό ipsa, vel alia esset mater meliori iij, quo a oppostum. Eι b c proprsent satis.
442쪽
LECTIONEs LIB. PRIMI. 38r DE VOLUNTATE DEI.
Distinctio X L V. Lectio CXLIII.
MIrabili quidem Uus est Asapstersem. artificio, ori
dine in diJonendis hsce distinctionibus. Nam cum mei bascerissuperius de Deiscientia, oe de eius pote- nate, nunc incipit de eius voluntate agere, tria pollicendo. Quid primo sit Dei voluntas. Iusiuper, quid possit. Tertio quot modis accipiatur. Circa primum, Dei uoluntas nihil aliud est, qua immmet diuina essentia realiter, disserens tamen sola ratione ab ipsa, Acut m scientia, Ob quam diuersimodi considerarionem, ahqua diuina solent ascribi voluntati, q non attribuuntur essentiae unde
bene dicitur,Deus vult ora, non tamen diripol,Deus est ora, non
obstante identitate uoluntatis, oe essentia. Et hπ deprimo puncto. Quantum adsiecundum cognoscendi gratia, quid post Deus,
arbitror, mpro coperto habeo, diuinae υoluntatis causam minimequςrendam esse, cum ipse Deussu Oiram causa, qua producuntur in tepore. At video vos hac in parte nimis euriosios dubitare,quare
cause diuinae uoluntatis non sit quςrenda, cum scire sit r m per causam cognoscere ' Ad hoc dicipo quodsi cause uoluntatis Dei quςrenda foret, tunc ipsa no ore prima cares,c haberet aliquid maius se, quod est falsum: nam ipsa secundum rei veritatem est causa uniuersalis Oium, non solum quae fiunt secundum cursium naturalem, sed et mirabiliter. Ethgo pro secundo puncto. Pro intellectu vero teriij pertinentis ad diuina uoluntatis Anficata,
443쪽
quid dicat Magister, qu se audite, quamuis enim uoluntas ben placiti Dei in se una tantum sit, nihilominus uoluntas Agni inquiuq igna Met inpari. Nam accipitre quandoquepro prς-cepto,proprohibitione,pro consilio ,pro permissone, σpro op
ratione uoluntatis Auina. Quae ola uoluntates Dei ideo dicuntur,
quoniam Dei uoluntatissigna siunt, non tamen ita ignauent, quia velit Deus orasseri, sed quia sie ad moda uoluntatis habent. Unde sciendum est, quod prima uoluntas beneplaciti dicitur, alia vero voluntates kni nuncupantur, m disserunt in hoc, quia beneplaciti uoluntas Gerna est, reliqua uerὸ sunt temporales. Insiuper beneplaciti uoluntas semper adimpletur, at alia non . Sed dicetis. cum uoluntas Dei sit ipsamesua essentia, qua una est, quo modo
varijssumitur modis es Restondetur, quod F proprie sumatur se eundum quod se diuina essentia, um eri gnificatum, at sir Jective, tunc varijs acetur accipi pose modis, ut iam dictum
est. Et hςe satis. DE VOLUNTATE DEI. Lectio CXLIIII. Nε ῖτο iis illari posse videar,pro uberiori doctrinae oram,qua in textu Magistri sunt tacta, hodierna die sum deuoluntate Dei loquuturus Golet etenim diuersimode accipi in riptura, nec mirum: nam licet Dei uoluntas una sit , m non diuero, locutio tamen de Dei uoluntate dicitur δε-
uersa, unde solet Dei uoluntas distingui in uoluntate beneplaciti,
444쪽
ω voluntarem igni. Voluntas beneplaciti duplex es, ilicet antecedens, m consequens. Voluntas uero fi ni quintuplex, scilicet prohibitio, prςceptis,consi lium, impletio, siue operatio. Permissio, hoe est ille terminus uoluntas, aliquando es idem, quod bibitio. quandoq; idemsignificat, quodprςceptum. Unde patet, quod hςc distinctio, non est rerum distin tio ,sed est distinctio huius uoca-HI uoluntatis, sicundu diuersas suassignificationes, quibus accipitur inscriptura. Voluntas Dei antecedens non e i aliquid in Deo quomodocunq; distinctum a uoluntate Dei constequente sed
ille terminus uoluntas antecedes, ea terminus connotatius multa
significans, Deum scilicet, oe creaturam, oe ita describi potest,
voluntas antecedens est uoluntas diuina dans alicui antecedentia ad consequendum aliquid cum prςcepto, m consilio exequendi, siue reuelatione contrarij parata ei agere s velit. Hoc modo
Deus antecedenter vult oes uiatores iuste vivere, quia dat potemtiam, intellectum,maffectum cuprςcepto,nec ideo prςcipit bona,
quia bona sint, vel P bibet mala, quia mala sint,sed ideo hςe bonasiunt, quiaprςcipiuntur, m mala, qvia prohibentur. Item Deus non vult aliquem antecedenter peccare, quia nec prςcipit, nec Gnsilit peccare. Item Deus non vult Abraam antecedenter ima molare filium, quia licet dederit immolandi potentiam cum prDeepto, ei tamen oppositum reuelauit. Item Deus vult prsscitos saluari,sed non vult semones, uel damnatos saluari antecedente voluntate,quia illis minime vult coagere ad opera meritoria, PL,insalutem consequantur , neq; sine meritis conferre si te, bene vult omnes uiatores saluossieri uoluntate antecedente, quia dedit potentiam
445쪽
potentiam merendi cum prςceptoparatus coagere. Fuelint, nee reuelat contrarium; vult ergo Deus oes, σοῦ. idest prςcipit , vel ob at, ut oessalussant. Voluntas vero Deus, beneplaciti conse
quens est diuina uoluntas ,sibi essi citer in esse alicuius coplacens, ipsum diligendo esse, aut P ducendo, seu conseruando; hac uoluntate immediate fertur in volitum. oesic dicitur Deus velle omne positiuum ,sine qua uoluntate nihil fieri pol in mundo , quia ipsas ut dicium cst prima est,m fmma causa olim causabilium,σhςc voluntas beneplaciti semper impletur, de hac enim dicitur in Psal.OA quςcuno; voluit dominus ecit in Cilo, in Terra. voluntas in oper igni nil aliud est, quam aliqua creatura ,suo esseEltis diuinae uoluntatis significans, vel man festans nobis iuuinam voluntatem: viae Psal. Magna opera domini exquisita in oes uoluntates eius, quamuis unica, πsimplex sit Dei uoluntas: huiusimodi aut gua, quae uoluntates in Deo dicuntur, nobis occasonem prςbent imaginandi, Deum aliquid uelle,σprimo modo, quando vult aliquid debere fieri a creatura, σ huius signum est prςceptum. Secundo modo vult aliquid debere non fera huius signum est prohibitio. Tertio modo, vult aliquid nec debere fieri, nee debere non fieri, sed expedire fieri, π huius signum est consilium . Quarto modo vult aliquid, nec deberefieri, nec dcbere non feri, sed licite fieri, huius signum est indulgentia. Apermissio. Quinto modo, utili aliquid simplicii er coe , vel fieri, huius signum est impictio,vel operatio. His ergo quinq; modispossumus ima ari, Detim aliquid uelle: nam quel bet ad extra Dei geratio Acitur coesignam holuntatis diuina cui es si tussiuae causae,
446쪽
sic ergo diuina uoluntas prςcipit bona, sicut Deum bonorare δω- Aimum amare, m prohibet mala cur Deum odisse, proximum sidere. Insuper confidit maiora bona,sicut es virginitas, paupertas, oec. inc intantion de Dei uoluntate sterna.
Lectio C X L RNE videar laconico uti uelli sermone ad uberiorem do
ctrinam eorum, qua dι ra Gnt in proXima prperita lectione, eae visceribus Magistri sent. arbitror in pro senti it is percurrenda esse γ qm primo. Vtru Drus optιmus pbera intellectualis alia a se velit. Deinceps , utrum immedi lius agat per intellectu quam per uoluntaiem, uel uice uersa. Imsper, congruene uoluntas insigni, π beneplaciti uoluntatem di Itinguatur. Quantum adprimum, negatiue ciuitam arguentes ita fantur, Umcul; volenti aliquod uoluam scit, tale nihil vult pi ter illud, at ipsi Deo uidetur si ficere Aa bonitas; nihil eraeo aliud vult a se. Prςterea, ou acias uolunt azis dicitur desiderium, τὰ aesectatio, at nullum horum insipreta crea tu potes habere Deus: quare , . Minor ut dubia sic declaratur, quia rei non habita desiderium psnam habet, qua minime in Deo es: quare, . cyc. Deinde delectatio res de nouo babita noua ere, quae simpliciter a Deo remouenda .atet it ze minor paucis enodata verbis,
quae prius erat dubia. In opposith e habet id, quod apud Sapi m. legitur, Diligis omnia, qua Di,Vnihil odisti eorum, quae
447쪽
fecisti: atqui dili ere ad uoluntat e attinet, cum eius sit actus, Deus resto vult alia a te, qscilicet fecit. Pro intellectu huius questionis, nee non dilucidatione, illud Arist.dictum no procul ab initio libri secundi posteriorum in memoriam reuocandum, siclucet qusione unum siupponere,s aliud quςrere, ut in proposito nostrost: namque 'si mota in Deo uoluntate esse siupponit, insuper aliud quςrat. Utrum scilicet Deus velit alia asi. His ita prςmissis, nunc argumenta soluenda, ut consequenter festinet nus ad aliaqusta, ad primum ergo dicendum, aliquidposse esse uolitum, bifariam conp-derari, uno modo, quia est commodum uolenti, Gr hoc uelle ex indistentia uolentis oritur, V.g. ut esuries, qua vult cibum, auarus pecuniam, quod uelle pertinet ad amorem concupiscentiae, alio modo, dicitur aliquid uolitum, non quia uolenti fit commodu, sed alij: decet tamen uolente,ut liberalis,qui vult dare pecuniam Si primo modo, Deus non dicitur uelle alia ast, non enim bonorunostrorum eget. At si sicundo modo, tunc dicitur uelle: nam decet bonitatem iuuinam comunicari rebus creatis, nec non manifestamiis eis. Nune ad formam rationis adducta dicendum est, quod cuicunqsuscit aliq2od uolitum, nil aliud velit tanquam commodumsuum, quia nullo alio uidetur egere; pol tamen aliud uelle ob aeterius commodum, nec non propter uam decentiam , oesc est de Deo, ut iam prςtactum. Ad alterum argumentu debet negari
qJ ois actus uoluntatisfit defiderium,vel delectatio, at ille tantu, qui ad concupi sientiae amorem pertinet, qui dicitur esse amor commodi proniis,mel absint is habiti, uel non habiti, de quo argumem tum currit: at nos in Deo haud ponimus talem amorem, nec talem actum
448쪽
actum uoluntatis re,pectu creaturarum , sed tum amorem, quo
vult eis bonu ob siuam decentiam. Et bςc de primo quυito. Circa fecundum versituri leue quidem erit manifestare, Deum per imtellectum agere: nam res opposito modo coparari olent ad Deum,m ad nos, quia Dei scientia es rerum causa, oe' nostra a rebus
causta, at in nobis, ut norunt periti in arte, est motus a rebus ad intellectum, mediante intellectu ad uoluntatem: ergo e contrario debet euenire, m esse in Deo, ut in ipso sit, sicundum n strum modum intel endi primo motus auoluntate in intelle Rhdeinde ab intellentu ad res. Sisc, ergo Deus dicetur immediatius agere per intellcctum, qaam per uoluntatem. P, perea, per illud unumquodq; immediatius dicitur agere, per quod magis Usiritui assimilatur, at Deus rebus magis similis dicitur, vel res ipsi Deo potius quantum ad intellectum, quam ad voluntatem: igitur. In oppositum videtume habere ipsa veritas: nam primus actus P Δ-
Elionis rerum es ipsa uoluntas: quare, σc. Pro restonsione argumentorum uelim uossi ire, circa quoionem duplicem inueniri mo-dam : nam quidam arbitrantur,Deum vel Angelum immediatius
attingere e seclum per intellectu, quam per uoluntatem, at uero, quod in oι agente aproposito, idest cum electione,ssiue creato olae increato, voluntas magis de prope se habeat ad rerumproduLbonem, quam intellectus, m hic modus illis melior apparet. His ita positis, nunc argumenta e medio tollantur, insuper ad aliud quςβ- tum properanaum. Potest ergo dici ad primum, res comparari opposito modo ad nos,m ad Dea, quo aocire, quia cognitio nostra,
aescientia dicitur a rebus causeta ,scientia vero Dei est rerum
449쪽
cause; ut Fupposito scire simili modo si habet Deus ad res creatas
producendum, uti nos ad producendum res arti tales, m quantum ad hoc, utrobiq; immediatius se habet ad rerum P ductionem voluntas, quam intellectus. AdsecundΨm argumentum, quando
dicebatur, J per illud agit immediatius, per qs magis assimilatures clui, vel isti citus il Apol dici, hoc minime veritatem habere in his, quae fiunt per artem : nam artifex non dicitur assimilare sibi, mel alicui quod in iis si principium agendi est fictum, quem acit:
vel dicatis ad minorem, qJ res non magis Deo assimilantur quam tum ad intellectum, quam quantum ad voluntatem ita ruitar mentu. His duobus quotis additur tertium, dum qu ritur. Virum uoluntas congrae distinguatur in voluntatem signi, σιeneplaciti. Mibi prima stente uidetur, quod non: nam Dcusnahil operatur, nisiuolense igitur AB Dei operario ad beneplaciti voluntarepertinet, at uoluntas gni distinguitur cotra beneplaciti voluntatem e gitur operatio no pertinet ad fgni uoluntate, cuius
tamen oppo situm habetur in textu Magistri sint. Insuper, aut illud, quod Dcc.s vult uoluntate gni, volt uoluntate beneplaciti,aur non. Si non: ergosigna sun a se, quibus gnatum no concordat. Sisic rustra ergo una contra alteram distinguitur. Pro determinatione iraq; huius dissichitatis stire debetis, qJ distin bomoluntatis diuina in uoluntatem beneplaciti, oesigni dicitur di-flmcho in uoluntarcni proprie dictam, oe metaphorice: nam beneplaciti uoluntas, Pprie dicitur uol ntas, vel a tisssius uolendi, quo aliquid sibi placet, uoluntas uero fi ni uocatur Dei uoluntas
metophorti ei eo modo,quorintim nominatur metaphorice nomine
450쪽
rei, cuius est sinu, ut imago Herculis. Histrapositis, argumeto primo in hunc modum ci it satisfaciendum, quod uoluntassigni, quae est operatio, non distinguatur a uoluntate beneplaciti, quasi non sint uniformiser de eodem sed quia uoluntas beneplaciti vi proprie uoluntas, m operatio Dei non dicitur uoluntas Dei, nismetaphorice, rig. v gnum sicut quando dicitur urina sana. Ad alterum argumentumpores dici, quod illud,quod Deus vult voluntate signi, quandoq; vult uoluntate beneplaciti, nec ob id frustra una contra alteram distinguitur: nam secundam eandem
rationem uoluntatis nomen Uraq; non conuenit, ut alias dictum
ILLI SENTENTIAE, QD DICTUM EST, ETC. Distinctio X L VI. Lectio C X L V Lα-ν phice Magistersent. in superiori distinctione
de Dei loquutus fit uoluntate secundum se, m absolute, -- arbitror uosscire; ut ergo prsens choereat illi pr declarata, intendit nunc uerba facere de Dei uoluntate quantum ad ipsum effectu. Diuidatur ergo hπ distinctio in tria segmenta, in quorum primo reJeEtu bonorum diuinae uoluntatis effectas tangitur. Insuper resipectu malorum idem declaratur. Demum quarundam authoritatum determinatio ponitur. Circa primum moraturi aliquantulum dubitabimus, num Deus aliquid uoluerit, quod non sitfacit . bisne uidetur,qUP.Nam uoluit, immo