장음표시 사용
131쪽
Et eampis servat mandatum adfixa cadaver. Nec non exemplo laudis suriata iuventus,
Syllae due, Crai sique simul, uite usque Metello
Fannius, ac melior dextrae Torquatus, inibant Praelia, .unanimi vel Dorte emisse volebant Spectari Fabio : miser hinc vestigia retro Dum ianito molem subducto corpore vitat In torti Bibulus saxi, atque in terga refertur Strage super lapsus socium, qua fibula morsus Loricae crebro laxata resolvera ictu, Accepit lateri, penitusque in viscera adegit, Exstabat fixo quod sorte cadavere serpum. Heu sortem necis evasit Garamantica tela, Marmaridumque manus, ut inerti cuspide usus occideret, telo non in sua vulnera misso. Volvitur exanimis, turpatque decora juventa Ora novus pallor membris dimissa solutis Arma fluunt, erratque niger per lumina somnus.
Venerat ad bellum Tyria Sidone , nepotum Excitus prece, auxilio socia arma serebat Eoa tumidus pharetrati militis ala Gens Cadmi Cleadas, fulva cui plurima passim Cassi de S aurato fulgebat gemma monili. Qualis ubi oceani renovatus lucifer unda Laudatur Veneri, certa majoribus astris. Ostro ipse, ac sonipes ostro, totumque per agmen
Purpura Agenoreis saturat micabat ahenis. Hic avidum pugnae,in tam clarum exscindere nomen Brutum exoptantem, varie nunc laevus in Orbem,
Nunc dexter levibus flexo per devia gyris Ludificatus equo, volucrem post terga sagittam Fundit, Achaemenio detrectans praelia ritu. Nec damnata manus, medio se flebile mento Armigeri Cascae penetrabilis haesit arundo, Obliquumque secans subrecta cuspide vulnus
Uventi serrum admovit tepefas a palato. At Brutus diro casu turbatus amici, Ausum multa visum is spargentem in vulnera saevos Fraude fugae calamos, iam nullis cursibus instat Prendere cornipedis, sed totam pectoris iram Mandat atrox altae telumque volatile nodo Excutit, summum , qua laxa ni Onilia crebro Nudabant cursu, transmittit cuspide pectus. Labitur intento cornu transfixu S, Muna Arcum laeva cadens, dimisit dextra sagittam. At non tam tristi sortitus praelia Marte Phoebei Soradiis honor Charmelus agebat .
Sanguine quippe suo jam Bragada tinxerat ensem , Dux rectorque Iubae populi jam fusus eidem Zeusis, Amyclei stirps impacata Phalanti,
Quein tulerat mater claro Phoenissa Laconi. Talia dum metuit, nec pugnae sus in hoste Tam rapido, nec deinde fugae, suadente pavore, Per dumos miser in vicina cacumina quercu SRepserat, atque alta sese occultabat in umbra Nampsicus , insistens tremulis sub pondere ramis. Hunc longa, multa orantem Charmelus in altos Mutantem tali ramos, transverberat hasta e Ut qui viscatos populatur arundine lucos , Dum nemoris celsi procera cacumina sensim
Subtracta certat tacitus contingere meta Sublimem calamo sequitur crescente volucrem . Enudit vitam, atque alte manante cruore Membra pependerunt curvato exsanguia ramo. Janaque in palantes ac versos et erga feroces
Pugnabant Itali, subitus quum mole pavenda
Terrificus nigris proruta pit Maurus in armis Nigra vito membra, furvi juga celsa trahebant
Cornipedes, totusque novae formidinis arte Concolor aequabat liventia currus equorum Terga, nec erectis similes imponere crisiis Cessarat pennas, aterque tegebat amictus. Ceu quondam aeterna regnator noctis, ad imos
Cum fugeret thalamos, Et naea virgine rapta Egit nigrantem Stygia caligine currum At Cato tum prima sparsus lanugine malas, Quod peperere decus Circaeo Tuscula dorso
Moenia, Laertae quondam regnata nepoti, Quamquam tardatos turbata fronte Latinos
Collegisse gradum videt, imperterritus ipse Ferrata calce, atque est usa largus habena Cunctantem impellebat equum negat obvius ire Et trepidat crassa sonipes exterritus umbra. 'Tum celer in pugnam dorso delatus ab alto Alipedem planta currum premit, atque volanti Adsilit a tergo cecidere, Ora repente, Et stimuli, ferrumque super cervice tremiscenῖ. Palluit infelix subdudio sanguine Maurus Ora rapit gladio, praefixaque cuspide portat. At saevo Mavorte ferox perrumpit anhelum
Dictator cum caede globuin miserabile visu
Vulneribus sessum , ac multo labente cruore Ductorem cernit suprema ac foeda precantem. Manavere genis lacrimae, clypeoque paventem
Protegit, miratum stimulans , Fortissime labem Hanc pellamus, ait, Poenoque ob mitia facta, Quod nullos nostris ignes disperserit agris,
Dignum expendamus pretium tunc arte paternZAc stimulis gaudens iuvenis, circumdata Poenum Aginina deturbat gladio, campumque relaxat, Donec Sidonius decederet aequore ductar. Ceu stimulante fame , rapuit cum Martius agnum Averto pastore lupus, foetui que trementem Ore tenet presso, tum si vestigia cursu Auditis celeret balatibus obvia pastor jam sibimet metuens, spirantem dentibus imis Rejectat praedam, vacuo fugit aeger hiatu Tum demum terris, quas circumfuderat atra Tempestas, Stygiae tandem fugere tenebrae. Torpebant dextra: sese meruisse negabant Servari, subitisque bonis mens aegra natabat. Ut qui coli apsa pressi iacuere ruina, Eruta dum subito membra, nox atra recessit, Connivent, solemque pavent agnoscere Visu. Queis actis, senior numerato milite laetus, Colles, o ut repetebat in aggere castra.
Ecce autem e media Iam morte renata uventus
Clamorem tollens ad sidera, ordine longo Ibat orans, Fabiumque decus, Fabiumque salutem
Certatim, magna memorabat Voce parentem.
Tum qui partitis discesserat ante maniplis Sancte, ait, O genitor revocati ad lucis honorem, Si fas vera queri, cur nobis castra virosque Dividere et licitum ' patiens cur arma dedisti, Qua solus rexisse vales λ hoc munere lapsi sternas nauli cum sanguine vidimus umbras. Ocyus huc aquilas servataque signa referte, Hic patria est, murique urbis fiant pectore in uno. Tuque dolos, Poene, atque astus tandem exue notos,
Cum solo tibi jam Fabio sunt bella gerenda. Hae ubi dicta dedit, mille hinc, venerabile visu, Cespite de viridi uigunt properantius arae. Nec
132쪽
Nec clus aut epulas, aut mulier grata Lyaei Fas cuiquam tetigisse filii, quani multa precatus In mentam Fabio sacrum libavit honorem.
PRimus Agenoridum cedentia terga videra
'neadis dederat Fabius Romana parentem Solum castra vocant, solam vocat Annibal hostem. Impatiensque morae remit, ut sit copia Martis, Exspectanda viri fata, optandumque lub atatiis Parcarum auxilium namque hae spirante senecta Nequidquam sese Latium sperare cruorem. Jam vero concors inites , sfignisque relatis Indi visus Oaoς. iterumque rursus idem Soli obluctandum Fabio, majoribus zgrum Angebat curis lentando servida bella Dictator, cum multa deo, tum miles egenus Cunctarum ut rerum Tyrius Oret, arte edendi Egerat,in quamquam finis pugnaque manuque Haud dum 1rtus erat, jam bello vicerat holiem. Quin etiam ingenio fluxi, sed prima seroces Vaniloquum, Celtae, genus, ac mutabile mentis, Respectare domos D cerebant, et aede sine ulla Insolitum sibi bella geri, siccasque cruoris Inter tela sui Mavortis hebescere dextras. His super, interna tabes , civica vulnus Invidi augebant: saevus conatibus Anno Ductoris, non ulla domo submittere patres Auxilia, aut ullis opibus uvisse sinebat. Queis lacerum curis, MIerum extrema paventem Ad spes armorum, surialia vota reducit Praescia Cannarum Iuno, atque elata futuris. Nanaque hac accitam stagnis Laurentibus Annam Adfatur voce, blandis hortatibus implet: Sanguine cognato juvenis tibi, diva , laborat Ani ibal, a nostro nomen nemorabile Belo. Perge age, insanos curarum comprinae fluctus. Excute sollicito Fabium sola illa Latinos Sub juga mittendi na ora jam discingitur armis: Cum Varrone manus, cum Varrone serenda Praelia: ne desit satis ad signa movenda Ipsa adero, tenda jamdudum in apyga campum. Huc Trebiae rursum, Thrasimen fata sequentur. Tum diva Indigetis castis contermina lucis, Haud inquit, tua jus nobis praecepta morari Si fas sit tantum, quaeso, retinere a UOrelis Antiquae patriae, mandataque magna soror ii, Quamquam inter Latio Anna stet numen honores. Multa retro rerum iacet, atoue ambagibus aevi obtegitur densa caligine mersa vetustas, Cur Sarrana dicent Enotri numina templo, Regnisque neadum germana colatur Elisae. Sed pressis stringam revocatam ab origine famam Narrandi metis, breviterque antiqua revolvalia. Iliaco postquam deferta est hospite Dido, Et spes abrupta e medio , in penetralibus atra In Fes mat furibunda pyram , tum corripit ensem Certa necis, pro suo donum exitiale naarili Despectus taedae regnis se imponit Hiarbas, Et tepido fugit Anna rogo. quis rebus egenis Ferret opem Nomadum late terrente tyr inno Battus Cyrenen in olli tum sotie fovet inti inpexi O nutis Battus, Lacrimas lite dedisse
Casbους humanis facilis, qui supplie visa
intremuit regum eventus, dextramque te tene t. Atque et duin flavas bis tondet memor aristas. Servata interea sedes nec longius uia His opibus attoque suit: nam terre per aesu
Exitium miserae iam Pygmaliona docebat Ergo agitur pelago divis inimica , sibique. Quod se non dederit comitem in suprema omne Donec iactatam laceris pniiserabiles velis
Fatalis turbo in Laurentes expulit oras Non caeli, non illa soli, non gnara colentum Sidonis in Latia trepidabat naufraga terra Ecce autem Eneas sacro comitatus Iulo iam regni coni pos, noto sese ore ferebat Qui terra defixam oculis, multa timentem, Ac deinde adlapiam genibus lacrimantis Iuli Attollit, mitique manu intra limina ducit Atque ubi iam casus, adversorumque pavorem Hol pati lenivit Onos, tum discere moesta Exposcit cura letum infelicis Elisae Cui sic verba trahens, largis cum fletibus Anxa
' I b δ' M addit pro tempore voces: Nate dea, solus regni, lucisque suisti
Germanae tu caussa me vi mors testis, Mille Heu cur non idem mihi tunc rogus ora videre Postquam est ereptum miserae tua', litore seditnterdum, stetit interdum, ventosque sequuta
Infelix oculis, ni agno claria Ore vocabat Aeneam, comitemque tuae se imponere solam Orabat paterere rati , na Ox turbida anhelum Rettulit in hilamos cursum, subitoque tremore
Substitit, lacrum timuit tetigisse cubile. i R de amens, nunc sideream fulgentis Iuli Etligiem se vel amplexu , nunc tota repente Ad vultus convella tuos, ab imagine peiadet. Coi queriturque tibi , sperat responsa remitti . Nonnumquam spem ponit amor iam tecta, domumque Deserit,m rursus portus furibunda revist, Si qui te reserant con .erso flamine venti.
Ad magicas etiam illax atque improba gentis
Millyta levitas deicendere Ompulit artes. Heu lacri vatum ei rores, dum numina noctis Euci uiri, spondentque novi medicamina curis. Quod vidi decepta nefas conge sit in atram uncta tui monumenta puram, non prospera dor .
Tu n ii aeneas dulci repetitu , oh.
tellurem hine auro, vota inter nostra requenter Auditam vobis auro caput Anna, tibique Germanaeque tua dilecti mitis Iuli, Relpiciens, aegerque an in tu in regna reliqui e stra, nec abicessem thalamo, ni magna minatin
Meque sua ratibus dextra imposuisset is alto Egilset rapidis et lassem Cyllenius Euris. Sed cur heu seri monitus cur tempore tali Incustodito saevire dedisti amori λContra sic infit, volvens vix murmur anhelum Inter sinet ultus. labiisqii trementibus Anna: Nigro sorte ovi, cui tertia regna laborant, Atque atri sociat thalami nova sacra parabam uti eis aegram mentem, & trepidantia corda levaret Infelix permana tori, servasque trahebam Ipsa manu properans ad vita pianda bidentes. Namque a per somno dirus in impleverat horror, Terque suam Dido, ter cum clamore vocarat, Ut ia exultans ostenderat Ora Sichaus
Quae dum abigo mente, sub lucena, ut visa secundent,
133쪽
oro eaelicolas, ac vivo purgor in amni, Illa cito passu pervecta ad litora , mutaroseula qua steteras bis terque infixit arenae Dei ille amplexa sim late vestigia fovit,
Ceu cinerem orbatae pressant ad pediora a res. Tum rapido praeceps eursu, resolutaque crinem
Evasit propere in celsam, quam struxerat ante, Magna n.ole pyram , cujus de sede dabatur Cernere uncta freta, totam Carthaginis urbem Hie Phrygiam vestem, baccatum induta monile, Postquam illum infelix hausit, quo munera primum Sunt conspecta, diem, convivia mente reduxit, Festasque adventu mensas , teque ordine Trojae Narrantem longos se pervigilante labores, In portus amens rorantia lumina flexit: Di longe noctis, quorum jam numina nobis Mors instans majora facit, precor, inquit, adeste , Et laei di vi inos ardore admirtite manes.
AEnee coniux, Veneris nurus, ulta maritu in ,
Vidi constructas nostrae Carthaginis arces Nunc ad vos magni descendet corporis umbra. Me quoque sors dulci quondam vir notus amore Exspectat, curas cupiens aequare prioreS. Haec dicens , ensem media in praecordia adegit , Ensem Dardanii quaesitum in pignus amoris. Viderunt comites , tristique per atria planctu
Concurrunt, magni resonant ululatibus a d s.
Accepi infelix, dirisque extermia latis
ora manu lacerans lymphat regia cursu Tecta peto, celsosque gradas evadere nitor . Te diro fueram coliata incumbere erro, Ter cecidi exanimae membris revoluta sororis. Jamque serebatur vicina per oppida rumor. Tum Cyrenaeam satis agitantibus urbem De venio , hinc vestris pelagi vis appulit oris. Matus erat, placidumque animum, mentemque quietan Troius in miseram rector susceperat Annam. Iamque omne luelus, omnesque e pectore curas
Dispulerat, Phrygiis nec iam amplius advela tectis Illa videbatur tacito nox atra sopore Cuncta per terras, lati stagna profundi Condiderat tristi quum Dido aegerrima vulta
Has visa in somnis germanae effundere Voces:
His soror in tectis longae indulgere quieti
Heu nimium secura potes nec quae tibi fraudes Tendantur, quae circumstent discrimina cernis Ac nondum nostro infaustos generique soloque Laomedonteae noscis telluris alumnos tDum caelum rapida e Has vertigine volvet, Lunaque fraterno Iustrabit lumine terras,
Pax nulla fineadas inter Tyriosque manebit. Surge age, jam tae ita suspecta Lavinia fraudes Molitur, dirumque nefas sub corde Olutat Praeterea ne falsa putes haec fingere somnum Haud procul hine parvo descendens sente Numicus Labitur, taeni per valles volvitur amne
Hu rapies germana viam, tutosque receptus.
Te aera excipient hilares in flumina nymphae,
reternumque Italis numen celebrabere in oris Si Sta in tenuem Phlaenissa evanuit auram. Anna novis somno excutitur perterrita visis, Itque timor totos gelido sudore per artus. Tunc ut erat tenui corpus velamine tecta,
Prosiluit stratis , humilique egressa senestra
Per patulos currit plantis pernicibus agros,
Donec arenoso sic fama Numicius illam
Et Rutu um magno errantes amore per agrum.
Vicini ad ripas fluvii manifesta sequuntur Signa pedum, dumque inter se mirantur, ab alto Amnis aqua cursumque rapit, tum sedibus linis
inter caeruleas visa est residere sorores
Sidonis, placido Teucros adfarier ore. Ex illo primis anni celebrata diebus
Per totam Ausoniam venerando numine culta est Hanc postquam in tristes Italum Saturnia pugnas Hortat est, celeri Superum petit aethera curra Optatum Latii tandem potura cruorem. Diva deae parere parat, magnumque Libysta Ductorem gentis nulli conspeela petebat. Ille virum coetu tum serie remotus ab omiti Incertos rerum eventus bellique volutaus
Anxia ducebat vigili suspiria voce. Cui dea sic dictis curas solatur amicis rQuid tantum ulterius, rex o sortissime gentis
Sidoniae, duci cura egrescente dolorem
Omnis iam placata tibi manet ira deorum, Omnis Agenoridis rediit favor et age Gnes Rumpe moras, rape Marmaricas in praelia' vires. Mutati fasces, jam bellum atque arma senatus Ex inconsulto posuit Tirynthius heros,
Cumque alio tibi Flaminio sua bella gerenda Me tibi Cne dubites summi matrona Tonantis
Misit ego Oenotriis aeternum numen in oris Concelebro vestri generata e sanguine Beli
Haud mora sit, rapido belli rape fulmina cursu, Celsus Iapygios qua se Garganus in agros Explicat haud longe tellus, huc dirige signa. Haec, ut Roma cadat, sat erit vi toria Poenis. Dixit, Win nubes evanida sustulit ora. Cui dux promissae revirescens pignore laudis:
Nympha decus generis, quo non sacratius ulla Numen, ait, Obla, felix oblata secundis. Ast ego te compos pugna Carthaginis arce Marmoreis sistam templis, juxtaque dicabo Equata: gemino simulacri numine Dido. Haec fatus, socios stimulat tum estus ovantes: Pone graVes curas, tormentaque lenta sedendi Fatalis Latio miles placavimus iras
Caelicolum, redeunt divi, finita maligno Hinc Fabio imp.ria, Minutatos consule fasces
Nuntio nunc dextras mihi quisque, atque illa re terro , Quae Marte exclusus promittere magna solebas. En numen patrium spondet majora peractis: Vellantur signa, ac di ira ducente petamuSInfaustum Phrygibus Diomedis nomine campua . Dumque Arpos tendunt instructi pectora Poeni Subnixus rapto plebeii muneris ostro, Saevit jam rostris Varro, ingentique ruinae Festinans aperire locum, fata admovet urbi.
Atque illi in luce genus, surdumque parentum
Nomen, Wimn. odice vibra bat in ore canoro Lingua procax hine auctus opes, largusque rapinae Intima dum vulgi fovet, oblatratque senatum; Tantum in quassata bellis caput extulit urbe, Momentum ut erui π, fati foret arbiter unus rQuo conservari Latium vidiore puderet. Hunc Fabios inter sacrataque nomina Marti
Scipiadas, interque Iovi spolia alta ferentem Marcellum, fastis labem , sustragi caeca Ad si se .
134쪽
Addiderant, Cannisque malum exitiale fovebat
Ambitus, Grajo funestior aequore campus. Iden ut turbarum sator, atque accendere Olers Invidiam, pravusque togae, sic debilis arte Belligera Martemque rudis versare, nec ullo Spectatus erro, lingua sperabat adire Ad dextrae dec iis , atque e rostris bella ciebat. Ergo alacer Fabiumque morae increpitare prosemus Ad vulgum in patres Movantia verba serebat: Vos quorum in perium est, consul praecepta modumquerellandi pol co sedeone an montibus erro Dum mecum Garamas, Madustus cor te Maurua
Dividit Italiam an ferro, quo cingitis, ut Ort Exaudi bone dictator, quid Martia plebes Imperit et , pelli Libyas, Romamque levari
Hoste ubet: num estinant, quos plurima passos Tertius exurit lacrimosis casibus annus y Ite igitur, capite arma viri, mora sola triuria pho Parvum iter est quae si ima dies istenderit hostem, Et patrum regna, Poenorum bella resolvet. Ite alacres, Latia devinc una colla catena Annibalem Fabio ducam spe et ante per urbem. Haec postquam increpuit, portis arma incitus aestert, Impellitque nroras, veluti cum carcere rupto Auriga indocilis totas et tundit habenas, Et praeceps trepida pendens in verbera planta Impar sertur equis, sumat naale concitus axis, Ac stoena incerto fluitant discordia cui ru. Cernebat Paussus namque huic commuiri a cain pus
Iura atque arma tulito labi mergente sinistro Consule res, pessumque dari, sed mobilis ira
Turbati vulgi , signataque mente cicati ix Undante aegro fraenabat corde dolores
Nam cum perdomita est arinis juvenilibus olim
Illyri ora , nigro tunc adlatraverat Ore
Visorem invidia, Qventis jactarat in iovis.
Hinc inerat metus, durae reverentia plebis. Sed genus adnaotum Superis, summumque per altos Attingebat avos caelum numerare parentem Assaracum retro praestabat Amulius audior,
Assaracusque Iovem nec qui spectasset in armis, Abnueret genus huic Fabius iam castra petenti: Si tibi cum Tyrio credis ore maxi in bella Ductore invitus vocem hane e pectore rumpam Frustraris, Paulle, Ausoniam te praelia dira, Teque hostis castris gravior naanet, aut ego multo tequidquam didici calus pernoscere Marte . Spondentem audivi piget heu, taedetque senectar, Si, quas prospicio, restat pastura ruinas' Cum duce tam fausti Martis , qua viderit hora,
Sumturum pugnam. irantum nunc, Paulle, tu prerno
Absumus exitio , vocem hanc si consulis ardens Audivit Poenus iam latis obvia credo Stat campis acies , expectaturque sub ictu Altero laminius . quanto in lane ciebis
Varro viros tu , proli Superi, tu prolinu arma, Tu cai apum noscas ante, exploresque trahendo Quantum hostis vi ictu valeat, quae copia rerum, Quae natu a loci quod sit, inlabere olers, Armorum genus, mantem super omnia tela
Tomirnam adspicies ser, Paulle, in devia recti Pe lora cur, uni patriam si diligere se est, Uni sit servare nefas epet improbus arcto Jam victu Libys in belli servore rectulo, Laxa fides sociuili est non hic dotariis hospita tecto in ita patrio, n0n ae moenibus urbes
Excipiunt, renovatque pari se pube iuventus:
Tertia vix superest crudo quae venit Ibero Turba virum persta cauti inedicam in belli Leiatus ama si qua interea invitaverit aura, Adnueritque deus, velox accede secundis. Cui breviter moesto Consul sic ore vici Isini: Mecum erit haec prorius pietas, mentemque seremus In Poenos, invicte, tuam : non me unica lassit Cunctandi ratio, qua te grassante, senescens Annibal oppressum vidit considere bellum. bed quaenam ira deum consul datus alter, opinor, Ausonia est, alter Poenis trahit omnia secum , Et metuit demens alio ne consule Roma Concidat e Tyrio consortem accire senatu Non tam saeva volet nullus qui portet in hostem Susticit in lano sonipes incedere noctis, Quod tardent cursum , tenebras dolet, iique superbus
Tantu in non strictis mucronibus, ulla retardet Ne pugnas mora, dum vagina ducitur ensis. Tarpeiae rupes, cognataque languine nobis
Te et a Jovis, quaeque arce sua nunc stantia linquo Maelii felicis patrie, quocumque vocabit Summa lalus, testor, spreto discrimine iturum Sed si surda mihi pugnabunt castra naonenti, Haud ego vos ultra , nati, dulcemque nroratai Assaraci de gente donaum, similemve videbit Varroni Paullum redeunte in saucia Roma. Sic tumidi versa turbati mente petebant Cal ra duces , ac praedictis jam sederat arvis stolos Poenus servans ad praelia campos . Non alias majore virum, majore sub armis Agmine cornipedum concus, est Itala tellus. Quippe extrema limul gentique urbique timebant, Nec spes certandi plus uno Marte dabatur. Faunigenae socio bella in valere Sicano Sacra manus Rutuli, servant qui Daunia regila, Laurentique domo gaudent, sente Numici
Quos Castrum, Phrygibusque gravis quondam Ardea misit, Quos celso devexa iugo lunonia sedes
Lavinum, ac altrix tali Collatia Bruti: Quique immite nemus Trivi .e, quique ostia Tusci Amnis amant, tepidoque fovent Almone Cybelen. Hinc Tibur Catille tuu in lacrisque dicatum Fortunae Praenesta iugis, Antemnaque pri ico Crustuinio prior, atque habiles ad aratra Labici. Nec non sceptriferi qui potant Tibridis undam, hiique Anienis habent ripas, gelidoque rigantur Simbrivio, rastrisque domant Equicula rura.
Hi Sc iurus monitor, tenero tunc Scauru in aevo,
Sed a in sana dabat nascens in secula virtus. iuoi illis io litum ii spare hastilia campo, Nec mos pennigeris pharetram implevisse sagittis Pila volunt, brevibusque habiles mucronibus enses,
thre caput recti, urgunt super agmina cristis .
At quos ipsius mensis seposta Ly.Di Setia, cincelebri miserunt valle Velitrae, Quos Ora quos spumans inlinico ignia musto, Et quos pestifera o intini illi rine cainpi,
ita Saturae nebulosa palus restagnat, de atro Liventes coeno per quali lx turbidus arva Cogit aqtias iens , atque inficit aequora limo, Diicit avis pollens, nec de vir indi innus avoru in Sc. vola, cui dir. celatur laudis holitora Etligie ypcus. flagr. nt altarib iis itineS,
syrihenum valli medio fiat Mutius iralia seu et ursa, laevitque in magii e virtus. Tui π
135쪽
Tme icti specie ruere aeri in bella magistis
Cernitur effugiens ardentem Porsena dextram.
Queis Cirtae iuga, scopulosi verticis Anxur, Hernieaque impressis raduntur vomere saxλ, Queis putri pinguis sulcaris Anagnia gleba Sylla Ferentinos Privernatumque maniplos Ducebat simul excitos, oraeque iuventus Addita fulgebat telis hic Scaptia pubes, Hic Fabrateriae vulgus, nec monte nivoso Descendens Atina aberat, detritaque bellis Suessa, atque a duro Frusino haud imbellis aratro. At qui Fibreno miscentem flumina Lyrim Sulla reum, tacitisque vadis ad littora lapsum Accolit Arpinas, accita pube Venafro, Ac Larinatum dextris socia hispidus arma
Commovet, atque viris ingens exhaurit Aquinum. Tullius aeratas raptabat in agmina turmas
Regia progenies, QTullo sanguis ab alto. Indole pro quanta iuvenis quantumque daturus Ausoniae populis ventura in secuta civem l Ille super Gangem, super exauditus Indos, Implebit terras voce, furialia bella Fulmine compescet linguae, nec deinde relinquet
Par decus eloquio cuiquam superare nepotum. Ecce inter primos Theramnaeo a sanguine Clausi Exultat rapidis Nero non imitabilis ausiis. Hunc Amiterna cohors, Bactris nomina ducens Casperula , hunc Foruli, magnaeque Reate dicatum Caelicolum matri, nec non habitata pruinis Nursia, o Tetrica comitantur rupe cohortes: Cunctis hasta decus, clypeusque refertur in orbem, Conique implumes, ac laevo tegmina crure, Ibant, .laeti pars Sancum voce canebant Auctorem gentis, pars laudes ore ferebant Sabe tuas, qui de patrio cognomine primus
Dixisti populos magna ditione Sabinos. Et qui Picenae stimulat telluris alumnos, Horridus, squamis, equina Curio crista,
Pars belli quam magna venit non aequore verso Tam creber fractis albescit fluctus in undis, Nec coetu leviore , ubi mille per agmina virgo Lunatis acies imitatur Martia peltis, Perstrepit, tellus inmaetonius Thermodon Hic, quos pascunt scopulosae rura Numanae, Et queis litoreae sumant altaria Cuprae , Quique ruentinas servant cum flumine turres Cernere erat Hypeata procul sub sole corusco Agmina, sanguinea vibrant in nubila luce. Stat secare colus nec Sidone vilior AnconMurice, nec Libyco, atque humectata omano
Adria, Minclemens hirsuti signifer Aseli
Vepicus, quondam nomen memorabile ab alto Saturno, Fatui genitor, quem carmine Circe Exutum formae volitare per aethera jussit, Et sparsit plumis croceum sugientis honorem.
Ante ut fama docet tellus possessa Pelasgis,
meis sis regnator erat, fluvioque reliquit Nomen, is sese populos tum dixit Alisos.
Sed non ruricolae rinarunt robore castra Deteriore, cavis venientes montibus Vmbri:
Hos Esis, Sapisque lavant, rapidasque sonanti
Vertice contorquens undas per saxa Metaurus:
Et lavat, ingentem perfundens flumine sacro Clitumnus taurum, Narciue albescentibus undis In Tibrim properans Tiniaeque inglorius humor,
Et Clanis, Rubico, Senonum de nomi ueraena:
Albula, immota perstringit moenia ripλ. His rues, Arna, latis Mevania pratis, Hispellum, duro monti per saxa recumbens Narnia, re infestum nebulis humentibus lini Iguvium, patuloque Iacens sine Icenibus arvo
Fulginia his populi sortes, Amerinus, Marmis Uel rastris laudande Camers, his Sarsina dives Lactis, haud parci Martem coluisse Tudertes
Ductor Pilo viros spernaces mortis agebat Ore puer, puerique habitu, sed corde sagaci AEquabat senium, atque astu superaverat annos. Is primam ante aciem pietis radiaba in armis Artacidum, fulvo micat ignea gemma monili. Iamque per Etruscos legio completa maniplos Rectorem magno pectabat nomine Galbam. Huic genus orditur sui mos , inelusaque tauro Pasiphae, arique dehinc iant ordine patres Lectos Caere viros, lectos Cortona superbi Tarcontis donius, Qveteres misere Graviscae .
Nec non Argolico dilectum littus Aleso Altitum, obtestat campo squalente Fregellae. Adfuit, lacris interpres fulminis alis Faesula, antiquus Romanis moenibus horror
Clusinum vulgu, quum, Porsena magne, lubebas Ne quidquam pullbs Romae imperitare Superbos. Tunc quos a niveis exegit Luna metallis Insiignis portu, quo non spatiosior alter Innumeras cepisse rates, audere Intum. Maeoniaeque decus quondam Vetulonia gentis: Bissenos haec prima dedit praecedere fasces Et unxit totidem tacito terrore secures Haec altas eboris decoravit honore curules, 'Et princeps Tyrio vestem praetexuit ostro,
Haec eade in pugnas accendere protulit aere.
HO juxta Nepesina cohors, quique Falisci, Quique tuos Flavina socos, Sabatia quique Stagna tenent, Ciminiqne lacu in qui Sutria tecta Haud procul, Macrum Phoebo Soracte frequentant: Spicula bina gerunt, capiti cudone ferino
Sat cautum Lycios damnant hastilibus arcus. Hae bellare acies norant, at Marsica pubes Et bellare manu , chelydris cantare soporern, Vipereumque herbis hebetareis carmine dentem. et prolem Angitiam mala gramina primam Monstravisse serunt , tactuque domare venena, Et lunam excussisse polo, stridoribus amnes
Fraenara tena, ac silvis montem nudasse vocatis.
Sed populis nomen posuit metuentior hospes Quum fugeret Phrygios trans aequora Marsi a Crenos, Mygdonia in Phoebi superatus pectine loton.
Marruvium veteris celebratum nomine Marri
Urbibus est illis caput, interiorque per doSAlba sedet campos, pomisque rependit aristas. Cetera in obscuro famae, .sine nomine vulgi, Sed numero castella valent: conjungitur acer Pelignus, gelidoque rapit ulmone cohortes. Nec cedit studio vicinus sanguine miles, Quem genuere Cales non parvae conditor urbis Ut fama est DCalais Boreae quem rapta per auras Orithyia vago Geticis nutrivit in antris
Haud illo levior bellis Vestina iuventus
Agmina densavit venatu dura fera rhim. Quae, is celle, tuas arces, Pinnamque virentem,
Pascuaque haud arde redeuntia tondet Avelle,
136쪽
Corsini populos, magnumque Theat trahebar. Omnibus in pugna sertur sparus, omnibus alto Adsuetae volucrem caelo demittere undae. Peetora pellis obit caesi venatibus ursi. Jam vero quos dives opum, quos dives avorum, Et toto dabat ad bellum Campania radiu , Ductorum adventum vicinis ledibus olei Servabant, Sinuessa reperta, fluctuque sonorum Vulturnum, quasque evertere silentia, Anaycle,
Fundique, regnata amo Caieta, domusque Antiphatae compressa freto stagnisque palustre Linternum, quondam fatorum Orascia uine, Illi e Nuceria, Gaurus navalibus apta, Prole Dicharchra, multo cum milite Graia Illic Parthenope, ac Poeno non pervia Nota Alliphe QClanio contemta semper Acerrae:
Sarrastes etiam populos, totasque videres
Sarni miris opes illic quos ulla re pingues Phlegrae legere sinus, Misenus, Wardens Ore riganteo sedes Ithaceta ait:
Non Proe hv te, non ardentem sortita Typhoea Inarime, non antiqui saxosa Telonis Insulari nec parvis aberat Calatia muris, Surrentum, pauper sulci cerealis vena. In primis Capua, heu rebus servares serenis Inconsulta moduin, pravo peritura tumore. Lecto venturo formabat Scipio bello: Ille viris pila, ferro circumdare pectus Addiderat, leviora domo de more parentum Gestabant tela , ambustas sine aspide cor nos, Ac lidis usus erat, factaeque ad rura bipennes Ipse inter medios venturae ingentia laudis Signa dabat, vibrare sudem se transmirrere salta Murales fossas, undosum frangere nando Indutus thoraca vadum es spectacula tanta Ante acies virtutis erant : saepe alite planta Ilia per istam is campi per aperta volantem Ipse pedes praevertit equum . saepe arduus 4 iem
Castrorum spatium ciaxo transmisit Whnstat
Martia frons, facilesque comae, nec pone retroquσCaesaries brevior fiagrabant lumina, miti Adjectu, gratusque inerat vilentibus horror. Adfui QSamnis nondum verge me savore Ad Poenos, sed nec veteri iurgarus ab ira.
Qui Batulum, Mucrasque colunt, Boviani quique
Exercent lustra , aut Caudinis faucibus haerent, Et quo aut Rufe, aut quos idernia, quosve Obscura inculiis Herdonia misit ab agris. Bruttius liud dispar antinorum , unaque uventus Lucanis excita iugis, Hirpi iraque pubes Horrebar telis, o ergo hirsuta ferarum. Hos venatus alit, lustra incoluere , sitit amne δε vertunt fluvio, bmnique labore parantur . Additur hi Calaber, Salent in .eque cohories, Nec non Brundusiui a quo desinit Itala tellus. Parebat legio audaci eminissa Cethego Cui Ocitis vires, atque indiscreta maniplis Arma recensebant nunc sese osteridere miles Leucosi e scopulis, nunc quem cl)icentia Paesto Misit, exhausti mox 'oeno Marte Carilla: Nunc Silarus illios nutrit aquis quo gurgite tradum Duritiem lapidum mersis inolescere ramis. Ille c pugnacis laudavit tela Salerni Falcatos enses, quae iuxentia pubes Aptabat dextris irrat e robora clavae:
Ipse humero exsertus, gentili more parentum,
Dὶ scili gaudebat equo, roburque iuventae
Flexu cornipedis duro exercebat in ore. Vos etiam accisae, desolatae uiae virorum Eridani gentes, ubi atten lente deorum Votis tunc vestris, casura ruistis in arma.
Certavit Mutinae quassata Placentia bello.
Mantua mittenda certavit pube Cremona , Manilia Musarum doinus . atque ad sidera cantu
'Evecta Andino, Smyrnaeis aemula Ie et ris. Tun Verona Athesi circumflua undique solers
Arva coronantem nutrire Faventia pinu in
Vercellae, suscique serax Pollentia villi, Et quondana Teucris comes in Laurentia bellta Ocni prisca domus, parvique Bononia Rheni Quique gravi rem, limosis segniter undis
Lenta paludos perscindunt stagna Ravennae. Tum Trojana manus, tellure alariquItus orti Euganea , profugique sacris Antenoris oris. Nec non cum Venetis Aquileia perfurit armis.
Tum pernix Ligus, & sparsi per saxa agenni
In decui Annibalis duros misere nepotes. Maxima tot populis rector fiducia Brutus Ibat,in hortando notum accendebat in hostem. Laeta viro gravitas,in mentis amabile pondus. Et sine tristitia virtus non ille rigoris Ingratas laudes, nec nubem spontis amabat. Nec famam lavo quaerebat limite vitae. Additi erat ter mille viros, in Marte sagittae Expellos, fidus Sicula regnator ab strita. Non totidem Ilva viros, sed te istos cingere ferrum Armarat patrio, quo nutrit bella, metallo. Ignosset, quamvis avido committere pugnam. Varroni, quicumque simul tot tela videret. Tantis agminibus Rhoeteo litore quondam Fervere, quum magna Troiam invasere Mycenae,
Mille rates vidit Leandrius Hellespontus. Ut ventum ad Caniara, urbis vestigia priscae. De figunt diro signa in selicia vallo.
Nec tanta miseris, iamque impendente ruina, Cessarunt Superi vicinas prodere clades. Per subitum attonitis pila exarsere inaniplis, Et celsa toto ceciderunt a re inire, Nil tantique ruens prostravit vertice silvas Garganus, fundoque imo mulsivit anhelans
Aufidus, magno late illantia ponto
Terruerunt pavidos accensa Ceraunia nautas.
Quaesivit Calaber, subducta luee repente Immensis tenebris, terrana in litora Sipus Obseditque frequens castrorum dimina bubo, Nec densa trepidis apium se involvere nubes
Cessarunt aquilis non uniis crine corusco Regnorum eversor rubuit letale cometes
Castra quoque ballum rabid. sub nocte lenti
Irrupere serae, raptique ante ora paventum
Adiunctos vigili spari erant membra per agros. Ludificante etiam terroris inagine somnos c allorum visi bustis rupere nitores Terque quaterque solo penitus tremuere revulsae Tarpei. rupes , atque atro sanguine flumen Manavit ovis in templis, lacrinirque vetusta
Etligi patri large fluxere Quirini. Maior horrificis sese extulit Allia ripis,
Non Alpes sedere loco, non nocte die velia gentes inter stetit Apenninus hiatus. Axe super medio, Libye a parte, coruscae In Lati una venere iaces, ruptusque fragore Horri
137쪽
Horrisono polus, Qvultus patuere Tonantis.
Aetnaeos quoque contorquens e cautibus ignes
Lemnius intonuit, scopulisque in nubila actis
Phlegraeus tetigit trepidantia lidera vertex. Ecce inter medios belli praesagus Wore Attonito, sensuque simul clamoribus ini plet Miles castra seris, anhelat clade futura. Parcite crudeles Superi, a a stragis acervis Deficiunt campi, video per densa volantem Agmina ductorem Libyae, currusque citatos Arma virum super atque artus' signa trahelitem. Turbinibus furit insanis, praelia ventus Inque oculos, inque ora rotat cadit immemor aevi, Ne quidquam, Thrasimene, tuis Servilius oris
Subductus quo Varro fugis proh uppiter ictu Procumbit saxi sessis spes ultima Paullus.
Cesserit huic Trebia exitio pons ecce cadentum Corporibus struitur, tacitusque cadavera fundit Aufidus, ac victrix insultat bellua campis. Gestat Agenoreus nostr de more secures
Consulis, sparsos lictor seri sanguine fasces, In Libyam Ausonii portatur pompa triumphi. dolor, hoc etiam Superi vidisse jubetis,
Congesto, laevae quodcumque avellitur, auro Metitur Latias victrix Carthago ruinas.
TUrbato monstris Latio, cladisque futurae
Signa per Ausoniam prodentibus irrita divis, Haud secus ac si fausta forent, prospera pugnae
Omina venturae, Consul traducere noctem Exsomnis, telumque manu vibrare per umbras, Ac modo segnitie Paullum increpitare, modo acres Exercere tubas, nocturnaque classica velle. Nec minor in Poeno properi cerrtaminis ardor.
Erumpunt vallo fortuna urgente sinistra, Consertaeque manus jam sparsi ad pabula campis Vicinis raptanda Macae, sudere volucrem Telorum nubem ante omnes invadere bella Mancinus, gaudens hostili tinguere primus Tela cruore cadit, caditis numerosa juventus. Nec pecudum fibras Varro, contraria Paullo Auspicia incusante de una, compesceret arma, Ni sors alterni iuris , quo castra reguntur, Arbitrium pugnae properant in fata negasset. Que tamen haud valuit perituris millibus , una Plus donasse die rediere in castra, gemente Haud dub e Paullo, qui crastina iura videret Amenti cessura viro, frustraque suorum
Servata a caede animas : nam turbidus ira
Infensusque morae, dilata ob praelia ductor, Siccine nunc, inquit, .grates pretiumque rependis Paulle tui capitis λ meruerunt talia qui te Legibus, atque urnae dira eripuere minanti Tradant immo hosti revocatos licet enses, Tradant arma iube, aut pugnantum diripe dextras. Sed vos, quorum oculos atque ora humentia vidi, Vertere cum consul terga, remeare juberet, Ne morem pugnae signum exspectate petendae Dux sibi quisque viam rapito, cum spargere primis Incipiet radiis Gargana cacumina Phoebus. Palidam egomet primus portas, ruite Ocyus, atque hunc
Ereptum revocate Eein Sic turbidus aegra
1 7 Pestifero pugnae castra incendebat amore
At Paullus iam non idem, nec mente , nec Ore,
Sed qualis stratis dilecto milite campis
Post pugnam stetit, ante oculos, atque ora futuro Ooversante malo, ceu iam spe lucis ademta, Cum stupet exanimata parens, natique tepentes Ne quidquam fovet extremis amplexibus artuS. Per toties, inquit, concussi moenia Romae,
Perque bas, nox Stygia quas ram circumvolat umbra, Insontes animas, cladi parce obvius ire, Dum transit divum furor. consumitur ira Fortunae novus Annibalis sat nomina ferre
Si discit miles, nec frigidus adspicit hostem.
Nonne vides, cum vicinis auditur in arvis,
Quam subitus linquat pallentia corpora sanguis Quamque fluant arma ante tubas cunctator, aegex Ut rere in pugnas Fabius, quo se umque sub illis
Culpatis duxit signis, nunc arma capessunt, Haud quos Flaminius, sed dira avertite divi.
Sin nostris animus monitis, precibusque repugnat, Aures pande Deo : cecinit Grynae per orbem Haec olim vates, o praesaga tuosque Vulgavit terris proavorum aetate furores. Iamque alter tibi, nec perplexo carmine, coram Fata cano vates sistis ni crastina signa,
Firmabis nostro Phoebeae dicta Sibillae
Sanguine, nec Graio posthac Diomede serentur. Sed te, si perstas, insignes consule campi. Haec Paullus , lacrimaeque oculis ardentibus ortae. Nec non noctem sceleratus polluit error: Xanthippo captus, Libycis tolerarat in oris Servitium Satricus , mox inter praemia regi Autololum dono datus ob virtutis honorent: Huic domus, gemini fuerant Sulmone relicti Matris in uberibus nati, Mancinus, Muna Nomine Rhoeteo Solymus nam Dardana origo, Et Phrygio genus a proavo, qui sceptra secutus ineae, aram muris undaverat urbe ni Ex sese didiam Solymone celebrata colonis Mox Italis paullatim attrito nomine Sulmo. Ac tum barbaricis Satricus cum rege catervis
Advectus, quo non spretum in posceret usus
Noscere Getulis Latias interprete voces. Postquam posse datum Peligna revisere teista, Et patrium sperare larem, ad conamina noctem Advocat, ac furtim castris evadit iniquis. Sed fuga nuda viri, sumto quia prodere ecepta Vitabat clypeo, dextra remeabat inermi . Exuvias igitur, prostrataque corpor campo Lustrat, exutis Mancini cingitur armis. Iamque metu levior: verum cui demta serebat Exsangui spolia, cuius nudaverat artus, Natus erat, paulo ante Maca prostratus ab hoste. Ecce sub adventum noctis, primumque soporem, Alter natorum Solymus, vestigia vallo Ausonio vigil extulerat, dum sorte vicissim Alternat portae excubias, fratrisque petebat Mancini stratum sparsa inter senera corpus
Furtiva cupiens miserum componere terra. Nec longum celerarat iter, quum tendere in armigAggere Sidonio venientem conspicit hostem. Quodque dabat sors in subitis nec opina, sepulchroditoli condit membra occultata Thoantis inde ubi nulla sequi propius pone arma, virumque Incomitata videt vestigia ferre per umbras, Prosiliens tumulo contorquet nuda parentis
138쪽
In terga, haud frustra, Mullam : Tyriamque sequentum Satricii esse manum in Sidonia vulnera credens, Auctorem eci trepidus circumlpicit ictus Verisi ubi victore in iuvenili robore eurius Attulit is notis fulsit lux tristis ab arinis, Fraternusque procul, luna prodente, retexit Ante oculos sese Wradiavit cominus umbo. Exclamat iuvenis subita flammatus ab ira. Non sim equidem Sulmone satus tua, Satrice proles, Nec frater, Mancine, tuus, fatearque nepotem Pergameo indignum Solymo, si evadere detur Hinc nostra te impune manu tu nobile gestes Germani spolium ante oculos, reserasque luperba, Me spirante, domus Peligna perfidus arma Hare tibi ara parens, Aeca, ad solatia luctus Dona seram nati, ut figas aeterna sepulcro. Talia vociferans stricto mucrone ruebat.
Ast illi iam tela manu, iamque arma fluebant Audita patria, natisque, conjuge, in armis A membra sensus gelidus stupefecerat horror. Tum vox semianimi miseranda est unditur ore Parce precor dextrae, non ut mihi vita supersit, Quippe nefas hac velle frui, sed sanguine nostro
Ne damnes, o nate, manus Carthaginis Ille
Captivus patrias nunc primum ad vetitus in orMIlle ego sum Satricus, Solymi genus haud tua, Me, Fraus ulla est, iaceres in me cum servidus hastam:
Poenus eram, veru in castris elapsus acerbis
Ad vos carae properabam conjugi Ora. Hune rapui exanimi clypeum sed iam unice nobis
Haec fratris tumulis arma excusata report. . Curarum tibi prima tamen sit, nate, rete ire
Ductori monitus Paullo producere bellum
Titatur, cetroque neget certamina Martis.
Hugurio exsultat divum, immeniamque propinqua Stragem acie sperat quaeso prohibete iurentem Varronem iamque hunc ama est in i pellere sigira: Sat magnum hoc misera suerit mihi cardine vitae Solamen, cavisse naeis: nunc ultima, nate , Invento simul atque amisso redde parenti Oscula: Sic fatus galeam exuit, atque rigent IS. Invadit nati tremebundis colla lacertis, Attonitoq9e timens verbis sanare pudorem Vulneris impressi, telum excusare laborat. Quis testis nostris, quis conicius adfuit actis: Non nox errorem nigranti condidit uni brat Cur trepidas da nate magis, da jungere pectus. Absolvo pater ipse manum, atque in line laborum Hac condas oculos dextra precor at miser imo Pectore ni spirans juvenis, non verba vicesque Alloquio vocemve reseri, sed languinis atri Silure sestinat cursum, Meroque ligare Ocyus illacrimans altum velamine vulnus . Tandum inter gemitus miserae erupere querelae: Siccine te nobis, genitor, Fortuna reducit In patriami sic te nato natumque parenti Impia restituit felix o terque quaterque
Frater, cui satis genitorem agia Olcere ademtum.
Ast ego Sidoniis i in perditus, ecce parentem Vulnere cognosco: laltem hoc ortuna suisset Solamen culpae, dubia ut mihi sigila dedisses Infausti generis: verum linquetur iniquis
Idon ultra Superis ris stros tolerare labores. Hac dum amens queritur , iam deficiente cruore In vacu.is senior vitam di I perierat at las.
Tum juvenis instum attollens ad sidera vultum,
Poli ουtae dextrae. facti Titania testis
Infandi, v. nocturno mea lumine tela Dirigis in patrium corpuet, ioli amplius, inquit. His oculis,m damnato violabere visu. Hae memorat, simul ense sedit praeeordia, coitum Sastentans vulnus, mananti sanguine signat In elypeo mandata patris, Fuge praelia arro.
Ae summi tegmen suspenὸit cuspide teli.
Defletumque super prosternit membra parentem. Talia venturae mittebant omina pugnae
Ausoniis Superi sensimque abeuntibus umbris Conscia nox sceleris roseo cedebχt Eoo. Ductor in arma suos Libys is Romanus in arma Exeibat de more suos, Poenisque redibat
Qualis nulla dies omni surrexerit aevo . Nec verborum, inquit, stimulantum, Poenus, egetis, Herculeis iter a metis ad Japygis agros Vincendo emens , nusquam est animosa Saguntos, Concessere Alpes, pater ipse superbus aquarum Ausonidum Eridanus captivo defluit alveo. Strage virum mersus Trebia est, atque ora sepulto Lydia Flaminio premitur , lateque refulgent Ossibus, ac nullo sulcantur volnere campi. Clarior his titulus, plusque allatura cruoris Lux oritur, mihi magna satis, at vera superque Bellandi merces sit gloria , cetera vobis
Vincantur: quidquid diti devexit Ibero, Quidquid QTtnaeis iactavit Roma triumphis , Qui ii etiam Libyco si quid de litore raptum
Condidit, in vestros venient sine sortibus enses. Ferte domos quod dextra dabit, nil victor honoris Ex opibus posco raptor per secula longa Dardanus edomitum vobis spoliaverit orbem. Qui Tyria ducis Sarranum aD Origine nomen, Seu Laurens tibi Sigaeo ulcata colono Arridet tellus, seu sunt Byzaci cordi Rura magis, centum Cereri fruticantia culmis, Electos optare dabo inter praelia campos, Addam etiam flava Tibris quas irrigat unda Captivis late gregibus depascere ripas. Qui vero extremo socius mihi cardine Byrsae signa moves, dextram Aulbnia si caede cruentam Attolles, hinc iam civis Carthaginis esto. Neu vos Gargani, Daunique se fellerit ora. Ad muros statis Romae, licet avia longe Urbs agat, Quostro procul a certamine distet: Hic hodie ruet, atque ultra te ad pr.elia miles Nulla voco, ex acie tende in Capitolia cursum.
Haec memorat, tum propulso munimine valli Foss. rum rapuere moras, aciem ciue locorum Consilio, curvis accomna Odat ordine ripis.
Barbaricus .evo stetit ad certamina corna Bellator Nasamon . unaque immanior artus Marmarides, tum Maurus atrox, Garamasque, Macesque,
Et Massyliae acies, erro vivere laetum Vulgus dyrmachidae, pariter gens accola Nili Corpora ab immodico ervans nigrantia Phoebo Queis positum agminibus caput, imperiumque Nealces. At parte in dextra, sinuat qua flexibus unda in
Aulidus m curvo circum errat gurgite ripas, Mago regit, subiere leves, quos horrida misit Pyrene, populi, varioque auxere tutariti tu Flumineum latus, et uiget cetrata iuventus: Cantaber Mite alios, nec tectus tempola Vasco,t Ac torto miscens aplearis praelia plumbo, Baetigenaeque viri cellus media ipse stercet
139쪽
Agmina, quae patrio rinavit milite , quaeque Celtarum Eridano perfusis saepe catervis. Sed qua se fluvius retro labentibus Indis Eripit is nullo cuneos munimine vallat,
Turritas moles, ac propugnacula dorso Bellua nigranti gestans, ceu mobilis agger Nutat, erectos attollit ad aethera muros. Cetera iam Numidis circumvolitare citosque Ferre datur ursus,is toto servere campo.
Dum Libys incenso dispensat milite vires, Hortandoque iterum atque iterum insatiabilis urget Factis quemque suis, se cognoscere jactat Qua dextra veniant stridentis sibila teli Promittitque viris nulli se desere testem: Iam Varro, exacta vallo legione, movebatCladum principia: at Milenti laetus in unda
Laxabat sedem venturis portito umbris Stant primi, quos sanguineae pendente vetabant Ire notae clypeo, defixique omine torpent . Iuxta terribilis facies, ni iseranda jacebant Corpora in amplexu, natusque in pectore patris imposita vulnus dextra letale tegebat. Enuste lacrimae, Mancinique inde reversus Fraterna sub morte dolor, tum triste movebat Augurium, Q miles desuncto in corpore vultus. Ocyus erroris culpam, deflendaque fata
Ductori pandunt, atque arma Velantia pugnam
Ille ardens animi, Ferte haec, ait, omina Paullo Namque illum, cui semineo stant corde timores, Moverit ista manus, quae caede imbuta nefanda, Quum suriae expeterent cenas, Ortasse paterno Signavit moriens sceleratum sanguine carmen. Tum minitans propere describit munera pugnae , Quaque seras saeves gentes, aciemque Nealces Temperat, hac sese Marso cum milite, cumque
Samnitum opponit gnis, Iapyge alumno At campi medio iamque hac in parte videbat Stare ducem Libyae Servilius obvia adire Arma QPicentes Umbrosque inferre iubetur.
Cetera Paullus habet dextro certamina cornu.Ηis super insidias contra, Nomadumque volucrem Scipiadae datur ire manum, quaque arte dolisque Scindent se turmae, praedicit spargere bellum. Iamque propinquabant acies, agilique virorum Discursu , mixtoque simul calefacta per Ora Cornipedum hinnitu, multum strepitantibus armis
Errabat caecuna turbata per agnanina murmur
Sic ubi prima movent pelago certamina venti, Inclusam rabiem, ac sparsuras astra procellas Parturit unda ireti, undoque emota minaces Exspirat per saxa sonos, atque acta cavernis Torquet anhelantem spumanti vertice pontum. Ne vero fati tam saevo turbine, solum
Terrarum sui ille labor discordia demens Intravit caelos, Superosque ad bella coegit. line Mavors, hine Gradivum comitatus Apollo, Et domitor tumidi pugnat maris, hinc Venus amens, Hine Vesta, meaptae stimulatus caede Sagunti Amphitryoniades, pariter veneranda Cybelle, Indigetesque dei, Faunusque satorque Quirinus,
Alternusque animae mutato Castore Pollux. Contra cincta latus erro Saturnia Iuno,
Et Pallas Libyeis Tritonidos edita lymphis,
Ac patrius flexis per tempora cornibus Ammon, Multaque praeterea divorum turba minorum .
Quorum ubi mole simul venientum & gressibus alma
Intrem sit tellus, pars implevere propinquos Divisi montes , pars sedem nube tu alta
Ceperunt vacuo descensum ad praelia caelo Tollitur immensus deserta ad sidera clamor, Phlegraeis quantas effundit ad aethera voces
Terrigena in atrapis exercitus, aut sator aevi
Quanta Cyclopas nova fulmina voce poposcit Iupiter, exstructis vidit cum montibus ire Magnanina os raptum caelestia regna gigantes Nec vero prima in tantis concursibus hasta Ulla uir stridens nimbir certante furore Telorum simul effusus, cupidaeque cruoris Hinc atque hinc animae, ge inina cecidere procella. Acrius insanus dextra qua ducitur ensis Bellantum pars magna jacet, super ipsa suoru in
Corpora consistunt avidi, calcantque gementes.
Nec magis aut Libyco protrudi Dardana nisu Avertive potest pubes, aut ordine pelli Fixa suo Sarrana manus, quam vestere sede Si tente Calpen impacto gurgite pontus. Amisere ictus spatium, nec morte peracta
Arelatis cecidisse licet, galea horrida id tu Adversae ardescit galeae, clypeusque fatiscit
Impulsu clypei, atque ensis contunditur ense, Pes pede, virque viro teritur, tellusque videri Sanguine operta nequit, caeluinquein sidera peiadeps
Abstulit ingestis nox densa sub aethere telis. Queis adstare loco dederat fortuna secundo, Contorum longo, procerae cuspidis ictu,
Ceu primas agitent acies, certamina miscent. At quos deinde tenet retrorsum inglorius ordo Missilibus certant pugnas aequare priorum
Ultra clamor agit bellum, milesque cupiti Martis inops, saevis impellit vocibus hostem. Ussum nec defit teli genu, hi sude pugnas, Hi pinu flagrante cient, hi pondere pili:
At saxis, undaque alius, iaculoque volucri. Interdumque ipsis metuenda falarica muris Interdum stridens per nubila sertur arundo. Speramus ne deae, quarum mihi sacra coluntur Mortali totum hunc aperire in secula voce Posse diem y tantuna ne datis confidere linguae, Ut Cannas uno ore sonem λ si gloria vobis
Nostra placet, neque vos magnis avertitis ausis, Huc omnes cantus, Phoebumque Vocate parentem.
Verum utinam posthac animo Romane, secunda, Quanto tunc adversa seras, fitque hactenus oro, Nec libeat tentare deis, an Troia proles Par bellum tolerare queat, tuque anxia fati Pone precor lacrimas, adora vulnera, laudes Perpetuas paritura tibi nam tempore Roma Nullo major eris mox sic labere secundis, Ut sola cladum tuearis nomi: a fama. Iamque inter varias fortuna utrimque virorum Alternata vices, incerto eluserat iras Eventu, mediaque diu pendente per ambas Spe gentes, paribus Mavors flagrabat in armis. Mitia ceu virides agitant quum flamina culino , Necdum maturas impellit Ventus aristas,
Hue atque huc it summa seges, nutansque vicissim
Alterno lente motu incurvata nitescit. Tandem barbaricis perfractam viribus MerDissipat incurrens aciem clamore Nealces: Laxati cunei, perque intervalla citatus
Irrupit trepidis hostis tum turbine nigro Sanguitiis exundat torrens, nullumque sub ima
140쪽
Culpide procumbit orpus dum vulnera tergo Bellator timet Ausonius, per pectora saevas Exceptat mortes, ciet dedecus arcet. Stabat cum primis mediae certamina pugnae Aspera semper amatas, par cuicumque periclo Scaevola, nec tanta vitam iam strage volebat, Sed dignum proavo letum, sub nomine mortem. Is postquam frangi res, atque augescere vidit Exitium, ite vis hoc vitae quodcumque relictum
Extendamus ait nam Virtus futile iis men,
Ni decus adsuerit patiendo, ubi tempora leti Proxima sint, pulchramque petat per vulnera laudem Dixit in in ni edios qua dextera concita celii Limitem agit, vasto connixus turbine fertur. Hic exsultantem Calarim , atque tepta volentem Induere excelso caesi gestamina trunco Ense subit, capuloque tenus serrum impulit ira. Volvitur ille ruens, atque arva o lilia mortu Appetit, ω mortis premit in tellure dolores Nec Gabaris Sichaeque virum tenuere furentes Concordi virtute inanti; sed perdidit acer, Dum stat, decisam Gabar inter praelia dextram. At Sicha auxili una, magno turbante dolore, Dum temere accelerat, calcato improvidus ense Succidit, in nudae serio vestigia tantae Damnavit, dextraque iacet morienti amici Tandem convertit fatalia tela Nealcar Fulminei gliscens iuvenis uror exsilit ardens Nomine tam claro stimulantae ad iraemia caedis . Tum silicem scopulo a vultu in quem montibus altis
Detulerat torrens, raptum contorquet in Ora Turbidus: incusso crepuerunt pondere malae Ablatuique viro vultus, concreta cruento Per nares cerebro sanies fluit, atraque manant
Orbibus elisis, Wtrunca lumini fronte. Sternitur unaninio Marius succurrere aspro Conatus, metuensque viro superesse cadenti. Lucis idem auspicium, ac patrium & commune duobus Paupertas, sacro juvenes Praeneste creati
Miscuerant studia, ciuncta tellure serebant: Velle ac nolle ambobus idem, sociataque toto
Men aevo, ac parvis dives concordia rebus.
Occubuere simul, votisque ex omnibus unum Id ortuna dedit, junctam inter praelia mortem. Arina suere decus victori bina Silii etho.
Sed longum tanto laetari munere casu SI Iaud licitum 'ceni : aderat terrore minaci Scipio conversae miseratus ter I cohortis,
Et cunfli sons Varro mali , si avusque comarum Curio, is primo descendens consule Brutus. Atq1ie his ulta viris acie C repararet ademtum MOle nova campum, subito ni turbine Poenus Aginina fra nasset iam procurrentia ductor. Isque ut Varronem procul inter praelia vidit, Et juxta sagulo circumvolitare rubenti Lictorem Nosco pompam, atque insignia nosco et Flaminius modo talis, ait: tuni servidus acre in Ingentis clypei tonitru praenuntiat iram Heu miser, aequari potuisti su nere Paullo, Si tibi non ira Superum tunc esset ademtum Annibalis cecidisse inai tu . quam saepe querere Varro deis, quod Sidonium de sugeris ensem Nam rapido iubitam portans in morte Alutem Procursu coepta sese in discrimina uertit
Scipio, nec Pinnuni quamquam est ereptus opimae Caedis honor mutasse piget maiore tu hoste
Praelia, Merepti Ticina ad flumina patris
Exigere Oblato tandem certamine ceu M.
Stabant e ludi diversis tibi ab Oris, Quanto non alias vidit concurrere tellus, Marte viri, dextraque pares, sed cetera ductor Anteibat Latius, melior pietate fideque. Dimi luere cava turbati ad irati nube Mavors Scipiadae metuens , Tritonia sino, Adventuque de uni intrepidis uinoribus, ambae Contremuere acies ater, qua pectora flectit Pallas, Gorgoneo late micat ignis ab Ore Sibilaque horrificis torquet uerpentibus argis Fulgent sanguilaei, gemitium vibrare cometen Ut credas, Oculi summaque in cassida largus Undantes volvit flammas ad sidera vertex. At Mavors moto perturbans aera telo, Et clypeo campum involvetis, Et naea vclopum Munere undente in loricam incendia gellat, Ac pulsat ulva consurgens aethera crista. Ductores bignae utentio quantumque vicissim Auderent, propius mensi, tamen arma ferentes
Sensere advenisse deos, laetus uterque Spe tiri Superis , addebant mentibus iras. Jamque ictu valido libi a tam a pectore Poeni Pallas in obliquum dextra detori erat hastam . Et Gradivus Opem divae portare serocis Exemplo doctus, porgebat protinus ensem Ttnaeum in pugna iuveni, ac maiora jubebaei.
Thim virgo igitescens penitus, violenta repente Sustudit flammis ora , atque obliqua retorquens Lumina, turbato superavit Gorgona vultu. Erexere omnes inamaenia membra chelydrim gi de commota , primique furori ad ictus Rettulit ipse pedem sensim a certamine Mavors. Hic dea convulsam rapido conamine partem Vicini montis, scopulisque haerentia saxa In Martem furibunda iacit, bngeque relatos Expavit sonitus , tremefacto littore Sasson At non haec Su rum fallebant praelia regem Demittit propere succinctam nubibus Irim,
Quae nimios ira ne laotus ac talia fatur:
I mea . V notris velox allabere terris Germanaeque truces, dic Pallas mitiget iras, Nec speret fixas Parcarum vertere leges Dic etiam, ni desistis Onam virus Maestus Flammifera novi mentis nec colligis iram is gide praxellant quantum horrida fulmina nosces. Quae postquam accepit dubitans Tritonia virgo, Nec sat certa diu, patriis an cederet armis, Absistemus, ait, campo sed Pallade pulsa Nuit fata avertet ea loque arcebit ab alto
Ceriae re Gargani serventia caedibus arva Haec effata cava cenum iii certamina nube Sublatum diversa tulit, terrasque reliquit. At Gradivus atrox , remeantis in aethera divae 4bscessu revocat mentes, usamque per aequor ipse 1nu magna, nebula circumdatus atra, Restituit pugnam convertunt signa , novamq inliis aurant Itali, versa formidine, crdem. Tum ventis positus custos , cui flamina carcer
imperio compressa tener, caelumque ruentes
Eurique poreae parent Corique Notique. lunonis precibus proniissa alid parva serentis
Regnante ua holiis Vulturnum in praelia campis Et fraenat, placet hic tr. 1 exitiabilis ultor.