장음표시 사용
141쪽
Chap. IV. OMENS AN DREAMS. 121
quum oraculum ab Iove Dodonaeo petivissent, de victoria sciscitantes, legatique illud in quo inerant sortes colloca-Vissent, Simia, quam re Molossorum in deliciis habebat, et 35 Sorte ipSa et cetera, quae erant ad Sortem parata, disturbavit et aliud alio dissipavit. Tum ea quae praepOSita erat Oraculo sacerdos dixisse dicitur, de Salute Lacedaemoniis Sse non de victoria Cogitandum. 3. Quid Z bello Punico secundo nonne C. Flaminius consul o iterum neglexit Signa rerum futurarum magna cum Clade reipublicae t Qui, exercitu lustrato, quum Arretium VerSus castra movisset et Ontra Hannibalem legiones duceret, et ipse et equus eius ante Signum Iovi Statori Sine causa repente concidit, nec eam rem habuit religioni, Obiecto signo, 3 ut periti videbatur, ne committeret praelium. Idem quum
tripudio auspicaretur, pullarius diem praelii committendi disserebat. Tum Flaminius ex eo quaeSivit, si ne postea quidem pulli pascerentur, quid faciendum censeret. Quum ille quiescendum respondisset, Flaminius Praeclara vero auspicia, ε si esurientibus pulli re geri poterit, saturis nihil geretur.' Itaque signa convelli, et e Sequi iuSSit. Quo tempore, quum signifer primi hastati Signum non poSSet movere loco, nec quidquam proficeretur plure quum accederent, Flaminius, re nuntiata, Suo more neglexit. Itaque tribus horis concisus 55 exercitus, atque ipSe intersectus est. Magnum illud etiam,
quod addidit Caelius, eo tempore ipso, quum hoc calamitosum fieret praelium, tantos terrae motus in Liguribus Gallia compluribusque insulis totaque in Italia actos esse, ut multa oppida corruerint, multis locis labes actae sint terraeque 6 desederint fluminaque in contrarias partes fluxerint atque in
4. Fiunt certe divinationum coniecturae a peritis. Midae illi Phrygio, quum puer esset, dormienti formicae in os tritici
grana congeSSerunt. Divitissimum ore praedictum est quod
65 evenit. At Platoni, quum in uni parvulo dormienti apes in
142쪽
reta EXTRACT FROM CICERO. Seci. III. labelli consedissent, responsum est singulari illum suavitate orationis fore. Ita futura eloquentia provisa in infante St. Quid Z amores ac deliciae tuae RoScius num aut ipse aut pro eo Lanuvium totum mentiebatur Qui quum esset incunabulis educareturque in Solonio, qui S campus agri oLanuvini, noctu lumine appOSit eXperrecta nutrix animadvertit puerum dormientem circumplicatum Serpenti ampleXu. Quo Spectu Xterrita Clamorem sustulit, pater autem Roscii ad haruspices retulit qui responderunt, nihil illo puero clarius, nihil nobilius ore. Atque hanc speciem aSitele Cae 75 lavit argent et noSter Xpressit Archia verSibuS. 5. Obiiciuntur etiam saepe Ormae, quae reapSe Ullae Sunt, 'Peciem autem miserunt Quod contigisse irenno
dicitur eiusque Gallicis copiis, quum fano Apollinis Delphici
nefarium bellum intulisset Tum enim serunt in Oraculo oectatam esse Pythiam:
Ego providebo rem istam et albae virgines.
E quo factum, ut et viderentur Virgine ferre arma Contra, et nive Gallorum obrueretur XercituS.
1. X te ipso non commentitiam rem, Sed factam eiuSdem generis audivi C. Coponium ad te venisse Dyrrhachio, quum praetorio imperio classi Rhodiae praeesset, cum primis hominem prudentem atque doctum eumque dixisse, remigem quemdam e quinqueremi Rhodiorum vaticinatum, madefactum iri minus XXX diebus Graeciam sanguine rapinas Dyrrhachii et Conscensionem in naVe Cum fuga, fugientibusque mi Serabilem respectum incendiorum ore, sed Rhodiorum classi propinquum reditum ac domum itionem dari tum neque te ipsum non SSe commotum, Marcumque Varronem et io
143쪽
Chap. V. OMEN AND DREAMS. 123 M. Catonem, qui tum ibi erant, doctos homines VehementereSSe Perterritos paucis sane post diebus ex Pharsalica fuga venisse Labienum qui quum interitum exercitu nuntia-viSSet, reliqua vaticinationis brevi esse consecta. Nam et exi horreis direptum effusumque frumentum in Omne angiportuSque OnStraVerat; et naves Subito perterriti metu conscendistis; et noctu ad oppidum respicientes, flagrantes onerariaS, qua incenderant milites, quia Sequi noluerant, videbatis postremo a Rhodia classe deserti, Verum Vatem a fuisse senSiStiS. 2. i. Gracchus, P. F., qui bis consul et censor fuit, idemque et summu augur et Vir sapien CiVisque praeStanS, nonne ut C. Gracchus, filius eius, scriptum reliquit , duobus anguibus domi Comprehensis haruspices convocavit I Qui*o quum respondissent, Si marem emisisset, uxori brevi tempore esse moriendum Si feminam, ipSi aequius OSSe On- Suit, O maturam oppetere mortem, quam P. Africani filiam adolescentem seminam emisit ipse paucis post diebus
3 3. Tages quidam dicitur in agro Tarquiniensi, quum terra araretur, et ulcus altius SSet impressus, exstitisse repente et eum affatu eSSe, qui arabat. Is autem Tages, ut in libris est Etruscorum, puerili specie dicitur visus, sed senili fuisse prudentia. Eius aspectu quum obstupuiSset bubulcuS, Cla-38 moremque maiorem Cum admiratione edidisset concursum esse factum, totamque brevi tempore in eum locum Etruriam convenisse ; tum illum plura locutum multis audientibus, qui omnia eius verba exceperint litteriSque mandaverint omnem autem Orationem fuisse eam, qua haruspicinae disciplina 'contineretur eam poStea reViSSe rebus novi Cognoscendis et ad eadem illa principia reserendis. Haec accepimus ab ipsis haec Scripta conservant hunc sontem habent disciplinae. 4. Rarum est quoddam genu eorum, qui S a corpore
144쪽
124 EXTRA CPS ROII CICERO . Seci. III. favocendi et os divinarum aerum Cognitionem cura Omni 5 studioque rapiantur. Horum Sunt auguria non divini impetus, sed rationis humanae : nam et natura futura praeSentiunt, Ut
aquarum fluXiones et deflagrationem suturam aliquando caeli atque terrarum. Alii autem in republica exercitati, ut de Attheniensi Solone accepimus, orientem tyrannidem multo oante ProSpi Ciunt: quos prudente possumus dicere, id est providentes divinos nullo modo posSumVS non PlUS,NUam Milesium Thalem, qui, ut ibiurgatores SUOS AEOnVinceret, ostenderetque etiam philOSOphum, Si ei commodum SSet,
pecuniam sacere poSSe, Omnem oleam antequam florere Coe s spisset, in agro Milesio coemisse dicitur Animadverterat fortaSSe quadam scientia, Olearum ubertatem fore. Et quidem idem primus desectionem Olis, quae Styage regnante facta est, praediXiSSe fertur Multa medici, multa gubernatores, agricolae etiam multa praeSentiunt: Sed nullam eorum odivinationem voco, ne illam quidem, qua ab Anaximandro physico moniti Lacedaemonii Sunt, ut urbem et tecta linquerent armatique in agro XCubarent, quod terrae motus in- Staret, tum, Uum et Urb tota Corruit, et ex monte Taygeto
extrema montis quaSi puppis avulsa eSt. Ne Pherecydes Squidem, ille Pythagorae magister, potius divinus habebitur, quam phySicus; qui quum vidisset haustam aquam de iugi
puteo, terrae motu dixit instare.
1. Veniamus ad somnia Matrem halaridis scribit Ponticus Heraclides, doctus vir, auditor et discipulus Platonis,
visam esse videre in somnis simulacra deorum, quae ipsa domi consecravisset ex hi Mercurium e patera, quam deX-tra manu teneret, sanguinem ViSum SSe fundere: qui quum 5 terram attigi SSet reservescere videretur Sic, ut tota domus
145쪽
Chap. I. OMENS AND DREAMS. ias sanguine redundaret. Quod matris somnium immanis silii
crudelitas Comprobavit. Quid ego, quae magi Cyro illi principi interpretati iunt, ex Minonii Persicis proferam Zio Nam quum dormienti et Sol ad pede visus esset, ter eum scribit frustra appetiviSSe manibUS, quum se OnVOlven Sol elaberetur et abiret ei magos diXiSSe, quod genus sapientum
et doctorum habebatur in Persis, ex triplici appetitione
Soli S XXX annos Cyrum regnaturum Sse, portendi. Quod is ita contigit. Nam ad SeptuageSimum PerVenit, quum XL
natus annos regnare CoepiSSel.
2. Est profecto quiddam etiam in barbaris gentibus praesentiens atque divinans: Si quidem ad mortem proficiscens Calanus InduS, quum ascenderet in rogum ardentem, G2 praeclarum di SceSSum. inquit, e vita quum, ut Herculi contigit, mortali corpore Cremato in lucem animus excesseriti'Quumque Alexander eum rogaret, si quid vellet, ut diceret;
Optime. inquit propediem te videbo. Quod ita contigit.
Nam Babylone paucis post diebus Alexander Si mortuit S. 23 Discedo parumper a Somniis, ad quae Ino reVertar. Qua nocte templum Ephesiae Dianae deflagravit, eadem constat ex Olympiade natum esse Alexandrum, atque, ubi lucere coepisSet, ClamitaSSe magOS pe Stem ac perniciem Asiae proxima nocte natam. Haec de Indis et magis. o 3. RedeamUS ad omnia Hannibalem L aelius scribit
quum columnam auream quae Sset in fano Iunonis Laciniae auferre vellet, dubitaretque utrum ea Olida SSet, an extrinsecu inaurata, perterebraViSS quumque solidam invenisset, Statui S Setque tollere, ei secundum quietem visama esse Iunonem Praedicere ne id faceret, minarique, Si fecisset, se curaturam Ut Um quoque OCUlum, quo bene Videret, amitteret idque ab homine acuto non SSe neglectum. Itaque ex eo auro, quod Xterebratum esset, buculam Curasse faciendam, et eam in Summa Columna CollocaviSSe.
A. Hoc idem in Sileni, quem Caelius sequitur, Graeca
146쪽
126 EXTRA TS FROM CICERO. Seci. III. historia est is autem diligentissime res Hannibalis persecutus est Hannibalem, quum cepi SSet Saguntum, Visum esse in somnis a Iove in deorum concilium vocari quoquUm venisset, Iovem imperasse ut Italiae bellum inferret, ducemque ei unum e concilio datum quo illum utentem 43 cum Xercitu progredi coepisse tum ei ducem illum prae- CepiSSe ne respiceret illum autem id diutius facere non potuiSSe elatumque cupiditate respexisse tum visam belluam
VaStam et immanem, circumplicatam SerpentibUS, quacumque incederet, omnia arbuSta Virgulta, tecta perVertere et eum SP
admiratum quaesisse de deo quodnam illud esset tale mon-Strum et deum respondisse vaStitatem esSe Italiae, praecepiSSeque ut pergeret protinus quid retro atque a tergo fieret ne laboraret.
5. Apud Agathoclem scriptum in historia est, Hamilcarem SKarthaginienSem, quum oppugnaret SyracuSaS, ViSUm SSe audire vocem, Se postridie Caenaturum SyracuSis quum autem is dies illuxisset, magnam seditionem in castris eius inter Poenos et Siculos milites esse factam quod quum sensissent Syracusani, improviso eos in Castra irrupisse oHamilcaremque ab iis vivum Sse Sublatum. Ita res Omnium comprobavit Plena Xemplorum S historia, tum referta vita communiS.
G. At vero P. Decius ille Q. F. qui primus e Deciis consul fuit, quum Sset tribunus militum M. Valerio A. Cornelio sconsulibus, a SamnitibuSque premeretin OSter XercituS,
quum pericula praeliorum iniret audaciuS, Onereturque ut cautior esset, diXit, quod exstat in annalibus, sibi in somnis visum esSe, quum in medii hostibu Versaretur, occidere cum maxima gloria. Et tum quidem incolumi exercitum oobsidione liberavit. PoSt triennium autem, quum OnSUlesset, devoVit e, et in aciem Latinorum irrupit armatus.
Quo eius acto superati sunt et deleti Latini. Cuius mors ita gloriosa fuit ut eamdem concupisceret filius.
147쪽
Chap. I. OMENS AND DREAMS. I et 7 5 T. Sed veniamus nunc, si placet, ad somnia philosophorum. Est apud Platonem Socrates, quum esset in cuStodia publica, dicens Critoni suo familiari, sibi post tertium diem esse moriendum vidisse se in somnis pulchritudine eximia seminam, quae se nominae appellans diceret Homericum 8 quemdam eiusmodi versum
Tertia te Phthiae tempestas laeta locabit.
Quod ut est dictum sic scribitur contigisse Xenophon Socraticus qui vir et quantust in ea militia, qua cum Cyro
minore persunctus est, Sua Scribit omnia quorum eventus 85 mirabiles exstiterunt. Mentiri Xenophontem, an delirare
dicemus ZS. Quid Z singulari vir ingenio Aristoteles et paene divinoipSene errat, an alio Vult errare, quum Scribit, Eudemum Cyprium, familiarem suum, iter in Macedoniam lacientem 9 Pheras venisse quae erat urbs in Thessalia tum admodun nobilis, ab Aleaeandro autem tyranno crudeli Ominatu tenebatur in eo igitur oppido ita graviter aegrum Eudemum suisse, ut omnes medici dissiderent ei visum in quiete egregia lacte iuvenem dicere, ore ut perbrevi conValeSceret, pauci S-95 que diebus interiturum Alexandrum tyrannum, ipSum autem Eudemum quinquennio post domum esse rediturum Atque ita quidem prima statim Scribit Aristoteles consecuta, et Onvaluisse Eudemum, et ab uxoris patribus interfectum tyrannum quinto autem anno Xeunte, quum SSet Spes ex illoio somnio in Cyprum illum ex Sicilia esse rediturum, praeliantem eum ad Syracusas occidisse : e quo ita illud somnium esse interpretatum, ut, quum animu Eudemi e corpore X- cesserit, tum domum revertisse Videatur. D. Adiungamus philosophis doctiSSimum hominem, poe- o tam quidem divinum, Sophoclem qui, quum X aede Herculis patera aurea graVis Surrepta SSet in omnis vidit ipsum
deum dicentem, qui id fecisset Quod Semel ille iterumque
148쪽
128 EXTRA PS FROM CICERO. Seci. III.
neglexit. Ubi idem saepius, ascendit in Areopagum detulit rem Areopagitae comprehendi iubent eum, qui a Sophocleerat nominatus IS, UaeStione adhibita, conseSSUS St, pater icio
amque retulit. Duo facto, sanum illud Indicis Herculis nomi
IO. Sed quid ego Graecorum Nescio quo modo me magi nostra delectant. Omnes hoc historici, Fabii, Gellii sed proxime Caelius Quum bello Latino ludi votivi maximi iis
primum fierent, civitas ad arma repente St XCitata. Itaque, ludis intermissis, instaurativi constituti sunt. Qui antequam fierent, quumque iam populus ConSedisSet, SerVUS Per Circum, quum virgis caederetur, furcam serens ductus est. Exin cuidam rustico Romano dormienti viSus est Venire, qui diceret, leto praesulem sibi non placuisse ludis idque ab eodem iussum esse eum Senatui nuntiare illum non Sse ausum. Iterum eSSe idem visum, et monitum ne vim Suam experiri vellet: ne tum quidem esse ausum. Xin filium eius eSSe mortuum; eamdem in somnis admonitionem fuisse tertiam. Tum illum dis etiam debilem factum, rem ad amico detulisSe, quorum de sententia lecticula in curiam esse delatum, quumque Senatui Somnium enarravisset, pedibus suis domum revertiSse. Itaque Somnio comprobato a Senatu, ludos illos iterum instauratos memoriae proditum est. 13o11. . vero Gracchus multis dixit, ut scriptum apud eumdem Caelium est, sibi in somnis quaeSturam petenti Ti.sratrem visum esse dicere, quam Vellet cunctaretur, tamen eodem sibi leto quo ipse interisset SSe pereundum. HOC antequam tribunus plebi C. Gracchus actu eSSet, et se ias audisse scribit Caelius, et dixisse multis. Quo somnio quid inveniri potest certius 12. Quid illa duo somnia, quae creberrime Commemorantur a Stoicis, quis tandem potest contemneres unum de Simonide qui quum ignotum quemdam proiectum mortUUmi ovidisset, eumque humavisset, haberetque in animo naVem
149쪽
Chap. I. OMEN AN DREAMS. 29 conscendere, moneri visus est ne id saceret ab eo quem sepultura affecerat Si navigasset, eum naufragio SSe periturum; itaque Simonidem redisse perisse ceteros, qui tum
i 3 navigassent alterum ita traditum, clarum admodum Omnium:
13. quum duo quidam Arcades familiares iter una sacerent, et Megaram Venissent, alterum ad Cauponem devertisse, ad hospitem alterum Qui ut Caenati quieScerent, concubia 3 nocte Vi Sum SSe in somnis ei, qui erat in hospitio, illum alterum orare ut subveniret, quod ibi a caupone interitus pararetur eum primo perterritum omni Surrexisse deinquum se collegisset idque visum pro nihilo habendum esse duxisset, recubuisse tum ei dormient eumdem illum visumi 85 esse rogare ut, quoniam ibi Vi V non subveniSset, mortem suam ne inultam SSe pateretur, Se intersectum in plaustrum a Caupone SSe coniectum, et Supra Stercu iniectum petere, ut mane ad portam adeSSet, priuSquam PlauStrum ex oppido exiret Hoc vero eum somnio Commotum, mane bubulco
i6o praesto ad portam fuisse; quaeSisse ex eo quid esset in plaustro illum perterritum fugi SSe, mortuum erutum esse; Cauponem re patefacta, poena dedisse. Quid hoc somnio
dici potest divinius λ14. Sed quid aut plura aut vetera quaerimus Saepe tibii 65 meum narravi; Saepe ecte audivi tuum somnium me, quum Asiae provinciae praeessem, VidiSSe in quiete, quum tu equo advectus ad quamdam magni lumini ripam provectus subito atque delapsus in flumen, nuSquam apparui SSOS, me contremuisse, timore perterritum tum te repente laetum exstitisse, Dio eodemque equo adVerSam ScendiSSe ripam, nosque inter nos esse compleXOS. Facilis coniectura huius somnii mihique a peritis in Asia praedictum est, Ore OS Ventu rerum qui
15. Venio nunc ad tuum: audivi equidem ex te ipso, sed i 7s mihi Saepius OSter SaluStius narravit; quum in illa iuga,
150쪽
I3 EXTRA CPS FROM CICERO. Seci. III. nobis gloriosa, patriae calamitosa, in villa quadam campi Atinatis manereS, magnamque partem nocti VigilaSSes, ad lucem denique arcte et graviter dormitare te coepiSSe. Itaque, quamquam iter inStaret, se tamen silentium fieri iussisse, neque SSe paSSum te XCitarici quum autem Xperrectu Ι 8o esse hora secunda fere te ibi somnium narravisse Vi Sum tibi esse, quum in locis solis maestus errares, C. Marium cum ascibus laureatis quaerere ex te quid riSti eSSeS; quumque tu te tua patria vi pulsum esse dixisses, prehendi SSeeum deXtram tuam, et bono animo te iussisse esSe lictorique i 85 proXimo tradidisse, ut te in monumentum Suum deduceret; et dixisse in eo tibi salutem ore. Tum et e XClamaSSeSaustius narrat, reditum tibi celerem et gloriosum paratum, et te ipsum visum somnio delectari. Nam illud mihi ipsi Celeriter nuntiatum Si ut audivisses, in monumento Marii 9 ad tuo reditu magnificentissimum illud senatus OnSultum esse factum, reserente optimo et ClariSSimo Vir Consule,
idque frequentissimo theatro, incredibili clamore et plauSucomprobathun, dixisse te, nihil illo Atinati somnio fieri posse divinius. 395
1. Quum in Asricam venissem M'. Manilio consuli ad quartam legionem tribunus, ut scitis, militum, nihil mihi potius fuit quam ut Masinissam convenirem, regem familiae nostrae iusti de causis amicissimum. Ad quem ut Veni, compleXUS me Sene Collacrimavit, aliquantoque OS SUS speXit in caelum, et, Grates, inquit tibi ago, Summe Sol, vobisque, reliqui Caelites, quod ante quam ex hac vita migro OnSpicio in meo regno et his tectis P. Cornelium