Extracts from Cicero, narrative and descriptive;

251쪽

II. Q. ROME 'S RULE O HER NOUINCES. 23 Isolum in orbe terrarum, unde nihil eiusmodi rerum de publico

63 per vim, nihil occulte, nihil imperio, nihil gratia, nihil pretio

posset auferre. Verumtamen hasce eius cupiditate eXponam alio loco nunc ad Sthenium revertar. Itaque iste vehementer Sthenio insensus hospitium ei renuntiat domo eius emigrat atque adeo exit: nam iam ante migrarat. Eum o autem inimicissimi Sthenii domum suam statim invitant, ut animum eius in Sthenium inflammarent ementiendo aliquid et criminando. Hi autem erant inimici Agathinus, homo

nobilis, et Dorotheus, qui habebat in matrimonio Callidamam, Agathini eius filiam. 75 4. Itaque hortari homines coepit, ut aliquid Sthenio periculi Crearent criminisque confingerent. Dicebant se illi nihil habere, quod dicerent. Tum iste his aperte ostendit et confirmavit, eos in Sthenium, quidquid vellent, simul atque ad se detulissent, probaturos. Ita illi non procrastinant Sthe-8 nium statim educunt: aiunt ab eo litteras publicas esse corruptas. Sthenius POStulat, ut quum Secum sui cives agant de litteris publicis corruptis eiusque rei legibus Thermitanorum actio sit quum senatu populuSque Romanus Thermitanis, quod semper in amicitia deque manSiSSent, Urbem, agros,

85 legesque suas reddidisset Publiusque Rupilius postea leges

ita Siculis ex senatusconsulto de decem legatorum Sententia dedisset, ut cives inter sese legibus Suis agerent idemque hoc haberet Verres ipse in edicto ut de his omnibus causisse ad leges reiiceret. Iste homo omnium aequiSSimus atques a cupiditate remotissimus, Se cogniturun esse confirmat: paratum ad causam dicendam venire hora nona iubet. Non erat obscurum, quid homo improbus ac nefarius cogitaret. Intellectum est, id istum agere, ut quum Sthenium sine ullo argumento a sine teste damnasset, tum homo nefarius des homine nobili atque id aetatis Suoque hospite virgis supplicium crudelissime sumeret. Quod quum esset perspicuum, de amicorum hoSpitumque Suorum sententia Thermis

252쪽

Sthenius Romam pro sugit hiemi sese fluctibusque committere maluit, quam non Stam communem Siculorum tempestatem calamitatemque Vitare. Co5. Iste homo certus et diligens ad horam nonam praesto est. Sthenium citari iubet. Quem posteaquam videt non adesse dolore ardere atque iracundia furere coepit Venerios in domum Sthenii mittere equites circum agro eius villasque dimittere. Itaque dum exspectat, quidnam sibi Io5 certi afferatur, ante horam tertiam noctis de foro non discedit. Postridie mane descendit Agathinum ad sese vocat iubet eum de litteris publicis in absentem Sthenium dicere. Erat eiusmodi causa, ut ille ne Sine adverSario quidem apud inimicum iudicem reperire posset quid diceret. IIo Itaque tantum verbo poSuit, Sacerdote praetore Sthenium litteras publicas corrupisSe Vi ille hoc dixerat, quum iste

Pronuntiat, STHENIUM LITTERAS PUBLICAS CORRUPISSE VIDERI: et haec praeterea addidit hOm VeneriuS, novo modo,

nullo exemplo, OB EAM REM S QUINGENTIES VENERI ERY ii 5 CINAE DE STHENII BONIS EXACTURUM : bonaque eius statim

coepit vendere : et vendidisset, Si tantulum Ora suisset, quo minus ei pecunia illa numeraretur. Ea OSteaquam nUmerata est, Contentus hac iniquitate non fuit palam de

sella ac tribunali pronuntiat: SI QUIS ABSENTEM STHENIUM Iao REI CAPITALIS REUM FACERE VELLET, SES EIUS NOMEN RECEPTURUM : et Simul, ut ad cauSam accederet nomenque

deserret, Agathinum, novum affinem atque OSpitem, coepit hortari. Tum ille clare omnibus audientibus, sese id non esSe acturum neque se usque eo Sthenio SSe inimicum, ut Iaseum rei capitalis amnem esse diceret. Hic tum repente Pacilius quidam, homo egens et levis, accedit ait, Si liceret, nomen absenti deserre se velle. Iste vero, et licere et fieri solere et se recepturum. Itaque defertur. Edicit statim, ut Kalendis Decembr. adsit Sthenius SyracuSi S. Hic, qui Ro raomam perveniSSet satisque eliciter anni iam adverS tempore

253쪽

II. I. ROME S RULE OF HER PROVINCES. 33 navigasset omniaque habuisset aequiora et placabiliora quam animum praetori atque hospitis, rem ad amicos suos detulit: quae, ut erat acerba atque indigna, Si videbatur omnibus.13 6. Itaque in Senatu continuo Cn. Lentulus et L. Gellius

consules faciunt mentionem, placere Statui, Si patribu conscriptis videretur, NE ABSENTES OMINES IN PROVINCIIS REI FIERENT RERUM CAPITALIUM Causam Sthenii totam, et istius crudelitatem et iniquitatem senatum docent. Aderat in se-I o natu Verres, pater Stius, et sen Unum quemque senatorem rogabat, ut filio Suo parceret; neque tamen multum proficiebat erat enim summa voluntas Senatus. Itaque Sententiae

transigi nihil potuit, quod et id tempori erat, et ille, pater

istius, invenerat homines, qui dicendo tempta Consumerent. Postea senex Verres de sensores atque hospites omnes Sthenii convenit rogat eo atque orat, ne oppugnent filium suum: is de Sthenio ne laborent confirmat his, Curaturum Se SSe, ne quid ei per filium suum noceatur se homine certo eius rei causa in Siciliam et terra et mari esse miSSurum. Et erat spatium dierum sere triginta ante Kalendas Decembr. quo die iste ut Syracusis Sthenius adesset dixerat. Commoventur 55 amici Sthenii, sperant ore, ut patris litteris nuntiisque filius ab illo surore revocetur. In Senatu PO Stea CaUS non agitur. Veniunt ad istum domestic nunti itterasque a patrT erunt ante Kalendas Decembr. , quum isti etiam tum de Sthenio in integro tota res S Set eodemque ei tempore de eadem rei 6 litterae complures a multi eiu amicis ac necessariis asse

runtur.

. Hic iste, qui prae cupiditate neque officii sui neque

periculi neque pietatis neque humanitatis rationem habuisset umquam, neque in eo quod monebatur auctoritatem patris, i 65 nec in eo quod rogabatur Oluntatem anteponendam putavit

254쪽

234 EXTRACT FROM CICERO. Sect. V. libidini suae: mane alendis Decembr. ut edi Xerat, Sthenium citari iubet. Si abs te istam rem parens tuus alicuius amici rogatu benignitate aut ambitione adductu petiSSet, gravissima tamen apud te voluntas patri esse debuiSSet, quum vero abs te tui capitis causa peteret homineSque certo 17o domo miSiSSet, hique eo tempore ad te veniSSent, quum tibi in integro tota re esset, ne tum quidem te potuit, Si non pietatis, at Saluti tuae ratio ad ossicium sanitatemque reducerest ita reum: non respondet. Citat accuSatorem: attendite, quaeso, iudices videte, quanto opere Stiu amen 175tiae ortuna ipsa adversata sit, et Simul videte, quis Sthenii CaUSam caSUS adiuverit: citatus accusator, M. Pacilius, neScio quo CaSu, non reSpondit, non affuit. Si praesens Sthenius reus esset actus: Si manifesto in maleficio teneretur tamen, quum accuSator non deSSet Sthenium On-ISodemnari non oporteret. Etenim, Si pOSSet reu abSente accu- Satore Condemnari, non ego a Vibone Veliam parvulo navigio inter fugitivorum ac praedonum ac tua tela eniSSem, quo tempore omnis illa mea sestinatio fuit cum periculo capitis Ob eam cauSam, ne tu e rei eXimerere, Si ego ad diem non 185

affuissem. Quod igitur tibi erat in tuo iudicio optatissimum,

me, quum Citatu eSSem, non deSSe, Cur Sthenio non putaSti prodesse portere, quum eiu accuSator non assui SsettItaque fecit, ut exitus principio Simillimu reperiretur quem absentem reum fecerat, eum abSente ACCUSatore condemnat. I9o4. The SD Caitas Hesus. I. C. Heius est Mamertinus omnes hoc mihi, qui des-

Sanam acceSSerunt, facile concedent omnibus rebus in illa civitate ornatissimus. Huius domus est vel optima MeS- Sanae, notiSSima quidem certe, et nostri hominibus apertis- Sima maximeque hospitalis. Ea domus ante adventum istius 5 sic ornata suit, ut urbi quoque esset ornamento Nam ipsa

255쪽

II. ROME' RULE O HER PROVINCES. 235 Messana, quae Sit moenibus portuque ornata Sit, ab his rebus, quibus iste delectatur, Sane vacua atque nuda est. Erat apud Helum sacrarium magna cum dignitate in aedibus, aio maioribus traditum, perantiquum in quo signa pulcherrima quattuor summo artificio, Summa nobilitate, quae non modo istum hominem ingeniosum atque intelligentem, Verum etiam

quemvis nostrum, quo iSte idiota appellat, delectare possent: unum Cupidinis marmoreum raxiteli nimirum didiciis etiam, dum in istum inquiro, artificum nomina. Idem, opinor, artifex eiusdemmodi Cupidinem secit illum, qui est Thespiis, propter quem TheSpiae visuntur: nam alia visendi cauSa nulla est. Itaque ille L. Mummius, quum Thespiadas, quae ad aedem Felicitatis sunt, ceteraque prosana ex illo et Oppido signa tolleret, hunc marmoreum Cupidinem, quod

erat ConSecratuS, non attigit.

2. Verum, ut ad illud Sacrarium redeam, Signum erat hoc, quod dico, Cupidinis e marmore ex altera parte HerculeS, egregie factus ex aere is dicebatur esse Myronis, ut opinor: aDet Certe. Item ante ho deo erant arulae, quae cuivi sacrarii religionem Significare possent: erant aenea praeterea duo Signa, non maXima, Verum Ximia venustate, virginali habituatque veStitu, quae manibus Sublati sacra quaedam more Atheniensium virginum repoSita in Capitibus sustinebant: a Canephoroe pSae vocabantur Sed earum artificem, quem Θquemnam i recte admones, Polycletum esse dicebant. Mes- Sanam ut quiSque OStrum Venerat, hae viSere Solebat: omnibus haec ad visendum patebant quotidie domu erat non domino magi ornamento, quam civitati. C. Claudius, a cuius aedilitatem magnificentissimam Cimu suisse, Sus Stho Cupidine tamdiu, dum forum diis immortalibus populoque Romano habuit ornatum et, quum esset OSpeSHeiorum, Mamertini autem populi patronus, ut illis benignis usus est ad commodandum, sic ipse diligens sui ad repor- o tandum. Nuper homines nobiles eiusmodi, iudices, et quid

256쪽

236 EXTRACT FROM CICERO. Sect. V. dico nuper immo vero modo ac plane paullo ante vidimus, qui forum ac basilicas non polii proVinciarum, Sed ornamentis amicorum commodi hospitum, non surti nocentium, ornarent: qui ante Signa atque Ornamenta sua cuique

reddebant, non ablata ex urbibus ociorum, quatridui auSa, 43 per Simulationem aedilitatis, domum deinde atque ad suas villas auferebant. Haec omnia quae dixi signa, iudices, ab Heio de sacrario Verres abstulit nullum, inquam, horum reliquit, neque aliud ullum tamen, Praeter unum pervetuS ligneum, Bonam Fortunam, ut opinor. Eam Ste habere sodomi suae noluit.

3. Pro deum hominumque fidem quid hoc est quae est haec causa quae haec impudentia St Quae dico Signa,

antequam ab te Sublata Sunt, MeSSanam cum imperio nemo

venit, quin viderit. O praetoreS, tot ConSules in Sicilia, tum 53 in pace, tum etiam in bello fuerunt tot homines cuiusque modi non loquor de integris, innocentibus, religiosis tot cupidi, tot improbi, tot audaces quorum nemo sibi tam vehemens, tam Potens, tam nobili vi Sus est, qui ex illo

sacrario quidquam POScere aut tollere aut attingere auderet. o

Verres, quod ubique erit pulcherrimum, auferet nihil habere praeterea cuiquam licebit tot domus locupletissimas domus istius una capiet idcirco nemo Superiorum attigit, ut iste tolleret ideo C. Claudius Pulcher retulit, ut C. Verres posset auferre λ 654. Sed quid ego tam vehementer invehor verbo uno repellar. Emi,' inquit. O dii immortales praeclaram

defensionem Mercatorem Cum imperio ac Securibus inprovinciam misimus, Omnia qui Signa, tabula pictas, omne argentUm, virum, ebur, gemma Coemeret, nihil cuiquam orelinqueret IHaec enim mihi ad Omnia defensio patefieri videtur, emisse. Primum, Si id quod i tibi ego concedam,

ut emeris, quoniam in toto hoc genere hac una defensione usurus S quaero, cuiuSmodi tu iudicia Romae putaris esse,

257쪽

II. ROME' RULE O NE PROUINCES. 237: si tibi hoc quemquam concessurum putaSti, te in praetura atque imperio tot reS, tam pretiosas, omne denique reS, quae alicuius pretii fuerint, tota e provincia coemisSed

Videte maiorum diligentiam, qui nihildum etiam istiusmodi

SUSpicabantur; Verumtamen ea, quae parvi in rebuS accidere 8 poterant, providebant. Neminem, qui cum potestate aut legatione in provinciam esset prosectus, tam mentem ire

PutaVerunt, ut emeret argentum, dabatur enim de publico :ut vestem, praebebatur enim legibus : mancipium putaverunt, quo et omne utimur, et non praebetur a populo. 85 SanXerunt, NE QUIS EMERE MANCIPIUM, NISI IN DEMORTUI

LOCUM. Si qui Romae esset demortuus Z immo, Si quis ibidem. Non enim te instruere domum tuam voluerunt in provincia, Sed illum usum provinciae supplere. Quae fuit CauSa, cur tam diligenter nos in provinciis ab emptionibusso removerent λ Haec iudices, quod putabant ereptionem e SSe, non emptionem, quum venditori suo arbitratu Vendere non liceret. In provinciis intelligebant, si is, qui esset cum imperi a poteState, quod apud quemque SSet emere Vellet, idque ei liceret, fore uti, quod quisque vellet, Sive aeSSet 95 Venale, SiVe non SSet, quanti Vellet auferret. Dicet aliquis: Noli isto modo agere cum Verre noli eius facta ad antiquae religionis rationem Xquirere: Concede, Ut impune emerit, modo ut bona ratione emerit, nihil pro potestate,

nihil ab invito, nihil per iniuriam. Sic agam. Si quid venaleio habuit Heius; si id, quanti aestimabat, tanti vendidit desino

quaerere, Ur emoriS.

5. Quid igitur nobis laciundum est Num argumentis

utendum in re eiusmodi Quaerendum St, Credo, eius iste num ae alietium habuerit, num auctionem fecerit Silo secit, num tanta dissicultas eum rei nummariae tenuerit, tanta egeStas, tanta Vi preSSerit, Ut sacrarium Suum Spoliaret, Ut deo patrios venderet. At hominem video auctionem secisse nullam vendidisse praeter fructus uos nihil umquam non

258쪽

238 EXTRA CPS ROM CICERO. Sect. . modo in aere alieno nullo, Sed in suis nummis multis esse ac semper fuisse; si haec Contra ac dico SSent omnia, tamen Ioillum haec, quae tot annos in lamilia Sacrarioque maiorum fuissent, venditurum non fuisse. Quid, si magnitudine pecuniae persuaSum est id verisimile non est, ut ille homo tam locuples, tam honestus, religioni Suae monumentisque maiorum pecuniam anteponeret. Sunt ista Verumtamen abitu 1 i5cuntur homines nonnumquam etiam ab institutis suis magnitudine pecuniae. Videamus, quanta Sta pecunia fuerit, quae potuerit Helum, hominem maxime locupletem, minime Varum, ab humanitate, a pietate, a religione deducere. Ita iussisti, opinor, ipSum in tabula referre: HAEC OMNIA SIGNA Iao

VENDITA SUNT. Recita e tabuli S. Iuvat me haec praeclara nomina artificum, quae isti ad caelum serunt, Verris aeStimatione sic concidisse Cupidinem Praxitelis, c131oc Prosecto hinc natum est VIIal emere, quam rogare. Ias6. Dicet aliquis: Quid tu ista permagno aestimas λ'

Ego vero ad meam rationem Usumque meum non aeStimo: verumtamen a Vobi ita arbitror Spectari oportere, quanti

haec eorum iudicio, qui studi OS Sunt harum rerum, aestimentur; quanti venire Oleant quanti haec ipsa, si palam 13o libereque Venirent, Venire OSSent denique ipse Verres quanti aestimet. Numquam enim, si denariis quadringentis Cupidinem illum putaSSet, commisisSet, ut propter eum in sermonem hominum atque in tantam vituperationem venireti Quis vestrum igitur nescit, quanti haec aestimentur In asauctione Signum aeneum non magnum HS L millibus venire non vidimus Quid, si velim nominare homines, qui aut non minoris aut etiam pluri emerint nonne possum Etenim

qui modus est in his rebus cupiditatis, idem est aestimationis. Dissicile est enim sinem sacere pretio, si non libidini feceris. 1 o Video igitur Heium neque voluntate neque dissicultate aliqua

tempori meque magnitudine pecuniae adductum AESSe, ut

259쪽

II. . ROMES ULE O HER PROVINCES. 239haec signa venderet: teque ista simulatione emptioni S, i, metu, imperio, saScibus, ab homine eo, quem una cum Ceteri Si 5 Socii non Solum Potestati tuae, sed etiam fidei populus Romanu commiserat, eripuisse atque abstulisse.

. Quid mihi tam optandum, iudices, potest esse in hoc Crimine, quam ut haec eadem dicat ipse Helui Nihil profecto. Sed ne dissicilia optemus Heius est Mamertinus:

is Mamertina civitas istum publice communi consilio sola laudat omnibus ipse ceteris Siculis odio est ab his solis amatur eius autem legationis, quae ad istum laudandum missa est, princeps est Heius: etenim est primus Civitatis ne sorte, dum publicis mandatis serviat, de privatis iniuriis reticeat. i5 Haec quum scirem et cogitarem, commisi tamen iudiceS,Heio Produxi eum prima actione neque id tamen ullo periculo seci. Quid enim poterat Heius reSpondere, Si SSet

improbus, si sui dissimilis ξ Esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem Qui poterat quidquam eiusmodi dicere λ16 Ut homo turpissimus esset impudentissimeque mentiretur, hoc diceret illa se habuisse venalia, eaque Se quanti Oluerit, Vendidisse. Homo domi suae nobilissimus, qui vos de religione sua a dignitate vere existimare maxime Vellet,

primo dixit se istum publice laudare, quod sibi ita mandatum

165 esset deinde neque se illa habui SSe venalia neque ulla conditione, si, utrum Vellet, liceret, adduci Umquam Potui SSe, Ut venderet illa, quae in Sacrario suissent a maioribus Suis relicta et tradita.

8. Verum haec emisse te dicis Quis illa Attalica tota

17 Sicilia nominata ab eodem Heio peripetasmata emere Oblitus es t Licuit eodem modo, ut signa. Quid enim actum est ZAn litteris pepercisti Z Verum hominem mentem hoc sugit: minu clarum putavit ore, quod de armario, quam quod de Sacrario esset ablatum. At quo modo abstulit Non possumi et dicere planius, quam ipse apud VOS dixit Heius Quum quaesissem, numquid aliud de bonis eius pervenisset ad Verrem,

260쪽

et o EXTRACT FROM CICERO. Sect. V. respondit istum ad se misisse, ut sibi mitteret Agrigentum peripetasmata. Quaesivi, an mi Sisset respondit id, quod necesse erat, scilicet dicto audientem fuisse praetori misisse. Rogavi, perVeniSSentne Agrigentum dixit pervenisse. Quae-I8osivi, quemadmodum reVertissent negavit adhuc reVertisse. Risus populi atque admurmuratio omnium acta est. Hic tibi in mentem non venit iubere, ut haec quoque referretus vi millibus 1 se tibi vendidisses Metuisti, ne aes alienum tibi cresceret, iis v millibus Is tibi Constarent ea, 85 quae tu facile posses vendere iis cc millibus Fuit tanti, mihi crede haberes quod defenderes nemo quaereret, quanti illa res esset Si modo te posses docere emisse, tacite cui velles tuam causam et factum probares nunc de Peripetasmatis quemadmodum te eXpedias, non habes. 19O

I. Iam ut haec Omnia reperire ac perscrutari solitus sit, iudiceS, est perae pretium CognoSCere Cibyratae sunt fratres quidam Tlepolemus et Hiero quorum alterum fingere opinor e cera Solitum SSe, alterum SSe pictorem.

Hosce opinor Cibyrae, quum in Suspicionem venissent suis 5 civibus sanum expilasse Apollinis, veritos poenam iudicii ac legis, domo profugisse. Quod Verrem artificii sui

cupidum cognoverant, domo perfugientes ad eum se X-sules, quum Ste SSet in Sia, contulerunt. Habuit secum eos ab illo tempore, et in legationis praedis atque Iofurtis multum illorum opera consilioque usus est. Hi sunt

illi, quibus in tabulis retulit sese Q. Tadius dedisse iussu

istius Graecis pictoribus. Eo iam bene cognito et re probatos secum in Siciliam duxit. Quo po Steaquam venerunt, mirandum in modum, cane venaticos diceres, ita odora 15bantur omnia et perveStigabant, ut, ubi quidque SSet, aliqua