장음표시 사용
191쪽
falli Ipse possit,nec sallere, ut certo scire possimus, quae vera si inter-Prctatio Scripturarum. Neque vero latis hoc argumentum soluunt
aduersarij, cum dicunt,Scripturam sui ipsius interpretem esse debere, ita, ut unum locum per alium interpretemur; si enim duobus in locis, eadem de re loquatur in uno proprie, in altero metaphorice, contendat autem Haereticus locum eum, in quo metaphorice loquitur esse proprie intelligendum,locum contra,in quo proprie la- ruitur, metaphorice accipi oportere; cuius tandem iudicio stanisum erit,uter locus proprie, ter metaphorice explicandus sit Exemplo res tota planior fiet Verba coenae Domini, Caluinus cum Saciamentariis metaphorice intelligi vult, nos proprie intelligimus Veterem Ecclesiam sequuti De eadem coena Domini Paulus I.Corinth. H. loquens, vocat Panem in verba, cum suis proprie Calui-rius intelligit nos aliter interpretamur: medius inter utrosque Lutherus, quia vult, panem ipsum esse corpus Christi, utrumque locum propric interpretatur; explicent, si possunt aduersarij, qua ratione hane controuersiam possit Scriptura dirimere, seque ipsam interprctari. Quarid, de doctorum hominum controuersiis populus non potest facile iudicare,&plerumque etiam videmus, in rebus etiam naturalibus, quae probabiliora sunt populo ea longius abesse a vero; id quod in rebus diuinis multo facilius potest euenire, quia vim superant humanae intelligentiae; quare nisi sit aliquis constitutus in Ecclesia magister a Deo quem crrare ac fallere non ponse in explicatione Scripturarum, certum atque exploratum sit fiet plerum qu ut eae Scripturarum explicationes multitudini probentur, quae fidei, atque ipsi verbo Dia minime congruunt; quia eas maxime probabunt,quaerem doceant a captu Miudicio suo minus
abhorrcntem. Quamobrem, ut concedamus sacram Scripturam,
regulam esse posse sapientioribus, qui eam intelligunt rudioribus quidem certe nulla ratione esse potest regula fidei, nisi ad eas magia
iter accesserit, qui in explicandis Scripturarum oraculis, errare non possit. At rcgulam fidei uniuersalem esse necesse est,ita ut ad omnes
pertineat, atque ornnium fidem dirigat Ergo sola sacra Scriptura reguli fidei esse non potest. Id ipsum exemplo planum,ac manifestum faciam. Fuit aliquando haeresis Anthropomorphitarum, qui humanam Deo speciem,ae membra tribuebant id imperitae multu tudini multo probabilius est,quam si Deum expertem corporis dixeris; nam substantiam spiritualem atque expertem materiae,
192쪽
quantitatis,aegre doctiores etiam animo concipiunt;& eum de Deo
cogitamus, humana nobis semper imago solet occurrere. Hane haeresim, si quis multitudini persuadere velit, isque utatur Scripturarum locis,quibus Deus ambulare, sedere, scabellum pedu habere dicitur,quibus manuu, pedum,faciei,cordis eius mentio fit,quanto facilius persuadebit,quam is,quia corporis atque concretione materiae remotum esse Deum,ac puru plane Spiritum dixerit 3 aut qua ratione eo multitudinem adducet, Vt haec improprie ac metaphorice dicta credat a Spiritu sancto Argumentis opinor, ac rationibus, quibus Deus expers esse corporis ollendatur at neque rati nes eas,quia subtiliores sunt, potest populus facile capere;& instabit Haereticus, non esse Diuinis oraculis fidem, propter humanas ratiocinationes abrogandam Scripturam diserte, manus, digitos, pedes,faciem,os,brachia, cor, Deo tribuere;haec porro sine corpore esse non posse,captiuandam esse mentem,atque intellectum,in obis sequium fidei, maioremq: Diuinorum librorum auctoritatem haberi oportere cuiusuis humani ingenticaptu nam homines errare
posse, plerumque etiam solere; Deum,neque falli ipsum, cum sapientissimus,neque fallere cum optimus sit, ulla ratione posse. Id si contingeret,ut aliquando contigisse memoria proditum est,utramnam partem sequi populus, aut quam fidei suae regulam in re tam lubrie adhibere debebit, si nullus est in Ecclesia a Deo Scripturarum interpres constitutus, cuius iudicio standum sit Quinto, videmus eos ipses,qui ad Scripturarum iudicium prouocant,& solo Dei verbo finire controuersias volunt, inter se dissidere, atque in nouas quotidie Sectas discindi, neque posse solo Scripturarum iudieio conciliari;cum utrique Scripturas pro se stare, suamque interpretationem veram,ac genuinam esse contendant:& plerumque ita concurrere, ut vinci alteri non possint ab alteris, sed aut discedi a certamine, incerta victoria, aut nunc hos, nunc illos succumbere. Contra ver,in Ecclesia catholica summam esse unitatem fidei, atq; ita inter Scholamcos res agitari, ut cum reliquis in rebus, quae adfidem non pertinent,magnis contentionibus agatur in rebus adfidem pertinentibus,nulla unquam dissensio sit, quia regulam hab
mustide nostr qui auditis partibus fert sententiam, quam omnes summaeu veneratione amplectimur,&tuemur: ergo sola Scriptura
ad finiendas fidei controuersias satis non est, neq; nisi animatus co-trouersiarum udex sufficit ad finem controuersiis imponendum-2. His, Cooste
193쪽
a. His, aemultis aliis rationibus conuieti aduersatia, ad sacra
ipsa oracula Scripturarum addunt internum Spiritus sancti motum, quo Doctore, certum est errare non posse animam;&sine quo Scripturas intelligi rite non posse, docet Phtrus Apostolus epistola sua 2. cap.I. v. 2o. 2I. Sed ne hoc quidem effugium satis illi esse potuit. Primo quia scimus, Satanam transfigurare se solere in Angelum lucis, ita ut non facile dignoscatur. Quare monet nos beatus Ioannes epistola I. capite . versi. non omni Spiritui credere, sed probare Spiritus, si ex Deo sunt. Necesse igitur est esse
aliquam regulam, qua probare possimus, atque examinare Spiri tus, si ex Deo sunt, quae sine dubio erit regula fidei; nam si ipso primo aspectu Spiritus dignoscerentur, non esset opus monerinos, ut ante probemus Spiritus, quam credamus nam oblatos iam statim dignosceremus Eam difficultatem, ut soluant quidam,dixerunt Spiritum per Scripturam probari oportere ut quando dictat consentanea Scripturis , tunc Spiritus sanctus esse intelligatur, quando velo aliena,iqnc malus esse credatur Spiritus. Sed ea reis
sponsio, qua mirifice delectantur Aduersarii, manifestus est, ae plane inutilis circulus, si enim Sc lituris utor, ad probationem Spiritus,notas eas mihi esse necesse est, nam ex ignoto, qua ratione a
sumentabor Si autem iam intelligo Scripturas inutilis mihi est iste Spiritus, quem adhibeo Scripturarum interpretem. Rursus. si Spiritu tor, ad intelligendas Scripturas, notum mihi iam esse debet, Spiritum, quo agor bonum, ac diuinum esse Spiritum, ae proinde recte me eo magistro Scripturas interpretari quare,si Spiritum per Scripturas,Scriptura exploro per Spiritum, fit, ut& Scri-oturae notiores mihi sint Spiritu, Scripturis idem spiritus notior; nic autem si irrisus a Dialecticis circulus. Neque vero quicquarn cfficiunt, cum respodent, ex locis Scripturae quosdam usq; esse adeo claros,&apertos,ut de eoru interpretatione Gubiu esse non possit; quosda obscuros S inuolutos,ad quoru explicationem opus sit magistro Spiritu saneto: porro eam esse explorandi Spiritus regulam,ut quando iis congruit, quae aperto traduntur in Scripturis,cognoscatur esse bonus,eumq; deinde adhibeamus interprete obscurorum. Hac,inqua,responsione aduersarii nostri nihil efficilii: nam si idem plane reuelatur loco illo obscuro, atq; difficili, paperto,ac manii
sto, idque aded nobis constat, ut dubium esse no possi, quin eadem sit loci utriusq; sententia, nihil opus est interni instinctu Spiritu ad loci
194쪽
ad loci Inuoluti sententiam percipiendam si autem,aut allud uno
loco, aliud alio traditur, aut licet idem re vera utroque in loco Scriptura doceat,id tamen ita esse nobis non constat,qua ratione, ex eo quod spiritus noster cum eo loco consentit, cuius est aperta sententia, certi esse poterimus, nos eum quoque locum ad Spiritus sanciri
mentem interpretari,de quo controuersia est nam ij quoque, qui de loci dissicilis intestigentia, a nobis dissentiunt, nobiscum de loci
minime dubi interpretatione consentiunt: quare cum eorum Spiritus in loci facilis intellectu bonus sine controuersia sit,&tamen
in loci difficilis explicatione fallantur, fieri potest, i qui bono Spiritu ducuntur, in loci unius explicatione iidem in alterius interia pretatione ducantur erroris Spiritu. Non est igitur haec certa aeminime fallax regula dignoscedorum Spirituum, sed aliquam alia nainueniri necesse est. Quanquam ne si id quidem vere dictum concederemus, aduersarius vim dissicultatis euaderet; nam quia desaiaeri, ipsis voluminibus interdum oritur dubitatio, canonica ne ea esse censeantur, an secus vel interdum hunc motum Spiritus ad senuinos sacrae Scripturae libros, spuriis dignoscendos, regulam adhibebimus,vel alia regula erit opus, qua dirimi haec controuersita possit; si Spiritu sacrorum quoque voluminum veritatem explora bimus, quod aduersariivolunt; profecto omnium sacrae Scripturae librorum iudex, atque ut ita dicam explorator est Spiritus, totum enim sacrorum librorum canonem in ius vocari posse docuit nos Suuenchfeldij ac Libertinorum insania, qui literam occidentem uniuersum verbum scriptum Vocare ausi,ad internum ac vivificantem, ut aiebant, Spiritum prouocarunt. Eam igitur haeresim , ut agnoscere ac fugere possemus, si regula utendum erat, interna Spiritus motione; omnium sacrae Scripturae voluminum iudex Spiritus constituendus erati Deinde vero quoscunq; libros in canonicis habemus,si non temere hanc eis authoritatem tribuimus, ide&habemus,quia exploratum accertum aliqua ratione nobis est, eos esse canonicos. Quod si explorandorum sacrorum voluminum solus Spiritus regula est; omnes profecto Spiritu explorari nec cile erit. Si autem totius Scripturae iudex cst Spiritus, intrinsecus movcns animum,aut per eam ipsam Scripturam, de qua iudicat, explorabitur ipse;atque ita redimus ad circulum, aut inexploratus ipse, minimeque probatus relinquetur. Eam ob rem acutiores alii, ut incommodum hoc effugerent dixerunt, Spiritum, cum adest, ipsum
195쪽
eestImonlum perhibere de se, ac fidem sui, animo, quem assauerit
facere quare ad aliam normam exigi Spiritum sanctum non oportere,sed ei cum adsuerit obsequendum. Sed ne hi quidem effuge. runt dissicultate, tum quia, si Spiritus ipse cum adest, testimonium
perhibct,atque animam certam sui reddit, frustra moneremur ne
omni Spiritui credamus, neque quisquam plane deciperetur in Spiritu dignoscendo nam nisi eum in se Spiritum experiretur,qui
certam redderet animam, se non falli, certus csset, eum instinc uim Spiritus sancti non esse: at multos tamen decipi, &credere Spiritui suo,non et,qui desursum est, certo certius est veritas enim una est. sectae de eadem re dissidentium plurimae, quae omnes Spiritu authore, atque interprete Scripturas explicare se gloriantur. Eam ob rem cum Spiritus etiam erroris, ita Spiritum Dei esse se simulet, veanimam certam reddat se Spiritu veritatis afflari, atque ita decipiat, regulam aliquam inueniri necesse erit,qua dignoscamus,sitne testimonium veri Spiritus, an ficti illius,& seductoris, qui diuini Spiriatus speciem induit, ut decipiat animas Deinde Caluinus&Iuth
rus in multis consentiunt, in tota re Sacramentaria differunt, non
nullis in rebus nobiscum senti urit, i, plerisque dissentiunt: quando ergo Scripturas ita interpretatur Caluinus, ut cum Luthero eonueniat,Luthcranis etiam testibus, Spiritu Dei ducitur; quando a Luthero dissentit,erroris Spiritu luditur. Dicant ergo Lutherani,qua re non discreverit Caluinus testimonium Spiritus sancti praesentis, a Spiritu falsitatis,quem sequutus est cum a Luthero discessit. Idem de Luthero Caluiti ianos interrogo, idem de nobis, quos in mysteis xio Trinitatis atque Incarnationis recte sentire, aliis in rebus errare utrique existimant, idem, inquam, de nobis virosque interrogo, nos certoetam firma atque inconcussa fide credimus, quae contra monstra illa nostri saeculi docuit Synodus Tridentina, quam certo credimus ea, quae Nicaena, quae Constantinopolitana, quae Ephesina,quae Chalcedonensis, quae reliquae docuerunt, de Trinitatis atq; Incarnationis mysteriis, neque istud Spiritus discrimen agnoscimus.Addo vero etiam illud,velintne aut Caluiniani Caluinum,aut Lutherani Lutherum, aut Pacemontanum Anabaptistae, aut Tritheista Gentilem,aut noui Arriani ac Samosateniani Seruetum,aut aliquem alium e suis progenitoribus, omnia sua volumina, omnibus in rebus dictante Spiritu sancto exarasse, an secus, illud si dixerint, libros ergo eos canonicos esse volunt, nihil enim aliud ad li-BB brum
196쪽
brum ean nIeum requiritur nisi ut dictante sancto spiritu ser
plus sit at hunc honorem, neque Buz Idolo suo Caluino, neque Philippus Luthero, neque Lutherus ipse sibi, qui tam facile
quae uno loco assirmat alio negat, neque cuiquam auctoruin suorum, quod ego sciam, nunc usque ulla secta habere voluit si nauis tem in iis quoque parentum suorum libris naeuum liquem inesse fatentur,quem ipsi non viderint; profecto hanc Spiritus sancti praesentiam dignoscere in se ipsi non poterant, qui aeque affirmarintea,quae Spiritu sancto authore didicerant; atque ea, quae, quia falsa sunt, a Deo discere non potuerunt. Praeterea vel donum boc Spiritus sancti, omnibus fidelibus concessiim dicunt, vel iis tantum, quos Spiritus ianssus constituit in Eccletia Pastores, atque Doctores; si omnibus id concessum volunt, quorsum igitur D cetores in Ecclesia a Spiritu saniuo constituti sunt quorsum donum interpretandi Scripturas,cum id aeque omnium sit Sin autem iis tantum hoc donum conceditur, qui ad docendam Ecclesiam vocatur a Deo:qui eo dono caret,qua regula fide suam exploraturi sunt Respondere Aduersarij possunt dari omnibus Spiritum ad dignoscendum, quis Doctor,quae vere doceat. At si hoc vere dici ab hoe Doctore,illud falso, Spiritu sancto authore cognoscunt, profecto cognoscere debent hunc esse verum Scripturae sensum,illum contra adulterinum ac falsum idque non a Doctore extrinsecus sonante verba, sed a Deo intrinsecus illuminante eor; at si hoc a Deo iam docti sunt,ideoque de Doctorum interpretationibus iudicant, in. utilis tota haec est Doctorum interpretatio; ac donum illud plane superuacaneum in Ecclesia quorsum enim donum docendi atque interpretandi Scripturas, cum is qui docendi sunt, tanto praesta tiorem habeant magistrum Spiritum loci 3. His permotus Danaeus, cum neque solam sacram Scripturam
ad soluendas omnes fidei quaestiones satis esse, neque haereticum illum,ac peculiarem Spiritum,quippe qui Spiritus est vertiginiis,consistere posse animaduerteret re Caluini atque Haereticorum castris defectione facta, ad Ethnicorum signa transfugit, ac post longas
ambages,&circuitus verborum, ad lumen naturale rationis omnia reuocat Pollicitus enim saepius,&quidem gloriose notam se minime dubiam,planeque certam dignoscendae sacrae Scripturae veraeq;cius intelligentiae traditurum tandem ad finem libri criij primae controuersiae, ea de re digressionem instituit, in qua digressione.
197쪽
uanquam Ipse, utest erroris Spiritus, etiam ordinis Inimicus,sine ulla methodo disputat, atque ipsum inuertit ordinem tractationis hae tamen sere docet. i. Doctrinam diuinam non quamcunque veritatem,qitas Deo proficiscaturuesed eam duntaxat uici debere, quHUI Deum coledum agnoscendum pertinet.Sic enim poli suam illam notam traditam scribit dilae obstat,quod obiicipotest,erra quaevis eritMseu medica ,stu ilosophis erit ditiina doctrin nos enim,de ea duntaxat hic agimus,quae adpietatem,id est Deum, Cr colendum , agnostendi spectatri pertinenomnis enim aliaveritas etsi donum Dei est, quia tamen aliud=biectum, quἀm Deum,tractar,neque cessis,n que diuinaveritas,aur doctrina diei proprie potes. 2. Eam doctrinam, quae nos docet unius Dei gloria in solidum quireresesse vere,certo,asseueranterdiuina,&coelestem doctrina statuendam. 3. Doctrinam quae nos docet, nostram,aut creariirarum coetellium vel terrenaru gloriam quaerere,aut eam stabilit ut praefert gloriae Dei Peam ver,neq; diuinam, neq; coelestem censeri oportere. q. Quae nam doctrina eiusmodi sit,quaeue no sit, natiuali u lumine posse numquemq; , qui modo non it insanus dignoscere, ac iussicare:ac proinde noessee in re iudicium Episcoporum .aut Ecclesiae requirendum. Sic enim ipse scribit post probatam seam notam PortahE flora: rex a, quanquam iis notioren,qui erripi/,oe assidue verbum Descriptum ractant;tamen neque seolis iis co-xnita en .sedc 'astis quoque, neque ex eorum duntaxat iudicio pendet. Nam quemadmodum Deus, vi reddere omnes homines inexcusabiles iis ammbu reisquis aliquas reliquias Iustitiae agnoscenda, e disseremiasielatissas sic etiam discerissentae veraepseratu. nost pauca explicansa cum Pauli I.Cor. 2I.Iyrditedigitur,inquit,ι christum impletae doctrinae non autem denota illa: regulagenerali, quavisa es diuina de Deo doctrin , a falsa dissitani, discerni poten, quam
etiam animalis homo,qualem hic nominaure Paulus, capit: intestigit,uel axAlis naidiralis lucis reliquiis. Et Infra Exsiuperioribus autem,inquit, apparet, non magis Pontificiorum soporum quiscilicet Dei merbum, et omnino ignorant, vel Erissolum causa tractant iudicium, concilium , ad distinguendum , quae sit eri doctrina diuina, quae non sit, non magis,inquam, requiri, quam quorumvis hominum non infanorum. 3. Omnia alia, quae de Deo tradit fides ChriIliana, praetcr mysteriulnearnationis&redemptionis,nota esse lumine naturali priefatus
enim relictas a Deo fuisse hominibus f intillas dignoscendae verae
198쪽
fieri aduersus eum posse videbatur,his verbis respondet. Quod a stitur Dei cognitio esse quaepiam areana doctrina t. r. cap. 2. v. T. non omnibus nota, pertinet ad cognitionem salutis . redemptionis hominum,
in qua mirus illesalutis humanaepe Christum modi declaratar. Est enim hae doctrina nobis disterium. s. Coronidis loco illud addere se tandem dicit, cuius causa tota ea instituta disputatio est. Ex omnibus scriptis, quae ex illa nota, diuina,vi sacra cognosci possunt eam solam sacram Scripturam, & canonicam fuisse dictam, quae imm diate Dei iussu scribi praecepta est. Id quod,inquit,non magis Concilia Pontificia definierint,nuam quiuis pii exsereri historia. His sex dictis, tota Danaei de regula fidei, deque nota dignoscendae sacrae Scripturae,ac verae eius interpretationis, doctrina continctur, quam capite sequenti examinabimus.
Danac desides regula. doctrina examι-
STAT quaestionis, ac Danaei de fidei regula commento, eapite superiore propolitis, non difficile hominis confidenti imi in eis Pta, atque imperita blasphemia hoe capite refelletur.
I. Quod enim primo illo dicto continetur,eam doctrinam,qum quamuis a Deo proficiscatur, ad De tamen cognitionem eiusque cultum non facit sacram, autDiuinam doctrinam non esse, hoc inis quam nulla ratione ferendum est; nam sid verum esse concesseris; aut erit aliqua sacrae scripturae pars, quae ad sacram Doctrinam non pertineat; aut multa, quae in scripturis, sine controuersia eanonieis continentur,partes sacriscripturi n5 erunt: at neutrum horum femrendum est. Alterum porrδ ex his necessario sequi ex eo manifeste colligitur juod esulta sunt in sacris libris,*historias continet,neq; ad cognitionem,neque ad cultum Dei spectantes Multa quae nihil docent,nis plane morale, ciuile, aut naturale, quae ad cultum aut cognitionem Dei non faciunt. Aut ergdeae sacrae scripturae partes non sunt, aut aliqua, & quidem non exigua Diuinae scripturae pars ad diuinam doctrinam non pertinet,aut certe falsum est eam dumtaxat diuinam doctrinam dici, quae ad cultum&cognitionem Dei
facit, Quod ad historias spectat, ex libro Genesis multa proferam,
199쪽
ra praetermittam, quae qua ratione ad venerationem Dei, eiu que cognitionem faciant, doceri a Danaeo velim. Serpentis ne an alterius animalis specie,ad primos parentes tentator accesserit, quid facit ad cultum,&eognitionem Dei aut si facit, cur ab Euangelistis narratum non est, qua specie Domino, sese tentator obtulerit' iij ne fleus, an pampinis vitium, an alio frondis genere,nudita
tem suam post peccatum primi homines texerint: quot,qui.quantique fluuij egrederentur de Paradito, aut anullus omnino esset in eo loco fluuius, narrari ad Dei cognitionem cultum, quid intemfuit Ancognosci Deus,&coli satis non potuit nisi Scriptura narrasset, quos in filios genuisset aut quibus parentibus progenitus,quas uxores duxerit, quid cum eis loquutus fuerit, quos ex iis liberos susceperit Lamech Causam exprem Moses, cur e nomine Noctit appellatus: hoc ne etiamsi nesciremus, non satis haberemus ad colendum, cognoscendumque Deum praesidii quid, quae narrantur de columbae& corvi emulsione ex arca, de plantata a Noe vinea, eiusque ebrietate; de rixa inter pastores Abraham i, Loth, de eorum separatione, de ebrietate,& concubitu Loth, ea ne etiam tam sunt ad Dei venerationem,scientiamq; necessaria Inueni e Isaacu in agro, quo meditadi causa egressus erat Rebecca cum ad eum duceretur,seque ipsa pallio operuisse describitur. Esau, MIacob diuersa studia, eorumque inimicitiae, ac reconciliatio;Duo Iacob matrimonia,atq; uxorum cius inter se dissidia narrantur: ad ditur etiam historia de aduectis ex agro mandragoris; haec omnia scriptura si siluisset,magnam videlicetReligionis,Diuinaeque scientiae partem desideraremus quare aut haec omnia,atq; his similia sexcenta,deleamus ex libroGenesis; aut ut morem Danaeo geramus, ad sacram, & coelestem doctrinam,cam scripturi partem vertinere negemus. Iam illa praeter doctrinam physicam nihil continent: Sarra: conceptum,quia, ipsa,& vir cius, prouecta iam aetate erant, desierantq; ei muliebria fieri, fuisse dissiciliorem. Oves, quas Iacob pasicebati partus concepisse varios, maculosos; quia opportune eis virgas varias Iacob obiecit Massam ficorum ad emollienda apostemata vim habere,quo remedio usus est Isaias, ad curadum Ezechia. Serenitatis, aut pluuiae futurae indicia esse, solis occubitu aut ortum quo Pharisaeos vis,&quidem recte testatur Dominus Matth. tis.
Modici vini usum, ijs, qui infirmo sunt stomacho, & valetudinarsis Vtilem csse, quod remedij loco praecepit discipulo suo Paulus. Haec
200쪽
igitur, atque his similia,quia medica,aut physica sunt,quamuis Dei iplius ore tradita,& sacris consigiuata literis, ad coelestem doctrinam non pertinent Zam,si libri ij,quos accepta diuinitus sapientia Salomon de plantis exarasse cribi tur.3 R eg. q. incipieaxa edro Libani, usque ad hysopum, quae est in pariete, eos Dinaeus, ant in sacris vciis luminibus non haberet, aut facros illos quidem, ae diuinos libros,sed doctrinam, quae iis contineretur, sacram dici oportere negaret triam ver,in libris, quos Sapientiale vocant, quam multa sunt, quae praeter praecepta ciuilis ac , alis vitae nihil continenti Insibro Prouerbiorum Salomoni tam multa traduntur huius generis,ut si ea remoueas,librusi ipsum remouisse videare AD feram nonnulla exempli gratia, cap. 6. a v. I. ad 6. monet fideiusso in
rem, qua ratione se gerere debeat G mi inquit, si spvondisti pro
amico tuo, defixisti apud extraneum manum tuam , illaqueatm es verbis oris tui, e captus propriis sermonibu/; face ' quod dico,Νι mi, temeti umbbera, crina incidisti in manum proximi tui, discurre, fe-pina Auscita amicum tuum, ne dederis fomnum oculis tuis, nee Larmitent palpebrae tuae . eruere, quasi damula de manu, si quasi avis de m . nu aucupis Quid hic,quod ad Dei cognitionem religonem T)pertineat quid tota ea, quae sequitur increpatio pigri,gnaui, atqae in pigri hominis collaudatio, ad versum usque duodecimum made, inquit, adformieams ster, eineonsidera iis eius, Endisi astientiam,
quae eum non habeat Ducem,nec Praeceptorem, nec Principe parat in aestate cibum bi σcontregat in messe, quod eomedat dissue quopi re dommiud quando consuetasomno tuo Zpaululum dormies, paululum dormitabis,paulum conseres manus idormias e veniet tibi quasi viator egestaε,σpauperies, quasi rii armati ,σe. Haec tota oratio,quid habet, quod nos ad eognitionem Dei, eiusque religionem euehat' Porro totus Prouerbiorum liber, & reliqui sapientiales, his praeceptionibus pleni sunt: ut capita integra interdum reperias, quibus vix quicquam aliud continetur vide cap. 23. 27. 2D. ac II. Prouerbiorum, ubi de laudibus bonae matrisfamilias agit Sapiens. ii odsi libros ipsos legis inspicere vesimus , quam multa reperiuntur, quae censorio hoc Danaei decreto resecentur Exempli gratia nonnulla proferam ex cap. 22. Deuteronomij, ut reliqua lector ipse consideret Auem nido incubantem teneri vetat Dominus, pullos teneri permittit: Vineam altero semine seri vetat: non vult arari in bove simul, asino. neque vestimentum adhiberi, quod