장음표시 사용
221쪽
suam gram, tam gloriose toties laudatam notam, nulla ratione satis esse. Ita nihil, tota ea digressione attulit, quod ad fidei regulam faciat. Porro, quod ad veterem historiam attinet, quaero ab homi ne satisne praesidii collocatum in veteri historia putet ad sacram scriptura, tuto, ac sine erroris suspicione dignoscedam si affirmat. satis hoc unum fuit ad totam scripturam inuestigandam it quado vetus historia, prophetieum, aut apostolicum esse librum aliquem doceret: is canonicus haberetur. Nam si vere docet historia, eum Apostolicum esse; profeci reliqua necessario consequuntur. Neque enim dubitare possumus, quin Apostoli, ac Propnetae vera docuerint. NequeApostolos,ac Prophetas,eorumque dicta,in ius vocari a nobis par est sed etiam ii, quia rerum sublimitatem non capimus, minus vera nobis aliquando videantur quae ab iis tradita
sunt; captivandus tamen est sensus noster in obsequium Christi, eaque credenda, quae magistris fidei nostrae, Spiritu sancto auctore didicimus . in autem veteris historiae fides tanti non est, ut librum aliquem eius testimonio pro Apostolico habere debeamus , prosecto sua hae tam prolixa digressione, nihil
essicit Danaeusci quia neque nota illa docet, qui sit vere canoni eus liber, neque vetus histori , hoc satis testificariis test. t praeter haec duo , nihil aliud docet Danaeus, quod ad explorandas seripturas , ae diiudicandas faciatri quare incerta
omnia , ac dubia relinquit, neque quicquam tanto hiatu dignum promissor hic attulit.
VTmedaeium natura multiplex est , atque ins nita propem du erroris a vero diuortia; ita dissicillimu est, eum, qui falsitatis patrocinium susceperit sibi ipsum perpetuo constare, ut eam
ob rem veteri prouerbio moneamur, mendacem memorem esse oportere; ne, si pro renata loqui voluerit, mendacium suum antilogia prodat. Id adeo in hocDanari aduersus Bellarminum libro, si unquam alibi, manifeste tenetur. Qui enim viro grauissimo. atque doctissim o, antilogiam saepissime per calumniam obiecit; ipse sibi verissime, neque raro contradicit prosera ex plurimis pauca, quibus id probe. Atq; ut ordines, ac ratione rem transiga ea priu i E a memorabo.
222쪽
memorabo, quae modo ait, modo negat tum vero ea quae ipsa leeuertunt, ac sibi ipsa aduersantur cuius generis quia non pauca obiteria supra notaui;curabo ut parcius etia locum hunc exequar. I. Controuersiae. I. Libro a. ad caput 2 rcprehendit Bellarminum, quod velit Hebraeos codices, non esse illos quidem plane, aut magna ex parte deprauatos, irrepsisse tamen in eos quoque mendum aliquod, ut eam ob causam, purissimi fontes esse, ac dici
non possint. Paradoxum, inquit,c re, Nauditu, hebraicum textum
non esse puris imum,ex quo sententia veteris testamentisit hauriendason rem. At ipse paulo post caulam assignat, quam etiam ipsam a Bellaris
mino mutuatur, cur factum siti in nullis in locis hebraeus codex, quem nunc habemus pra inanibus a vetere dissentiat. Iste, inquit, vehemcnter udat, σaestuat, ut rimetur causim, cur quaedam ho die in Hebraeo codice nostro a eteri immutata appareant. penihil immutamm vult,fallium est sed causa istius mutationis Dit haec, quod habiisdem literis consonantibus diuersas notiones,seu vocales legerunt illi, nos alias. Quibus verbis, mendacium, duplex contradictio continetur. Mendacium , quia Bellarminus nunquam negauit aliquid immutatum esse in Hebraeo codice sed negauit magnan
admodum, aut multarum rerum mutationem factam, vicam obeausam absolute dici possint Hebrari codices deprauati Contradictio altera ea est, quod ait Bellarminum negare, fontes illos esse purissimos; quia nimirum aliquo in loco corrupti sunt, eundemque postea contendere,&quidem tota posteriore capitis eius pam te, nihil esse immutatum. At si nihil est immutatum, purissimi fontes sunt, si sontes aliqua ex parte turbati sunt aliquid est immutatum. Quare, quod uno loco Bellarinino vere tribuit, id alio loco ab eo dictum talso inficiatur aut si antilogiam per calumniam, affingere homini voluit; cur cum eius criminis non accusauit Alis tera porro contradictio est , quod cum Bellarminum reprehenderit ipse, quod aliquo in loco deprauatos Hebraeos codices dixerit, ac negarit ipse ullo in loco deprauatos; moxin fatetur deprauatos, rationem, qua mendum irrepsit in eos codices, &quidem ut dixi suffuratus a Bellarmino, reddit. At si nullus est error, codicesim mutati nullo modo sunt, si quo in loco immutati sunt, atque a veteribus discrepant,profecto corrupti sunt. si erratBellarminus cum negat immutatos codices hoc enim ei Danaeus affingit Inon errat, cum negat eos sontes purissimos fluere.
223쪽
Lib. Π. p. V. raret Hille Illud est simile, quod ad caput Eusdem libri septimum
excandescit inBellarminum,quod eadem dcGraecis codicibus doceat, quae ante de Hebraeis docueratis aitque eo capite totam Diuinae scripturae semel fidem abrogari; quod&inmcbrxis veteris testamenti codicibus, cin Graecis noui eos errores esse censeat, propter quos, purissimi fontes nobis esse non possint. At ipse non multo post ad illud ipsum caput haec scribit. Quae addita, immutata, Cr menda Bellarminus in Graecis codicibus reperit. sunt in accidenteaereo leui sacrae scripturae, id est descriptione quarundam iterarum, non autem in ipsa scripturae ουσία fidei doctrina, veluti cum legitur si, pro
κως ω Rom. m. . D. literarum autem huiusmodi mutatio nullum prae
iudicium, aut mentis errorem gignit, aut dubitationem de veritate doctrinae animis affert; necfacit quominusapostolica illa in Graeca editio sitfons urisiimus, ad quem nobis est recurrendum contra quam tamenis sentit, G peribit. Hos enim leues errores esse tolerandos, siemersupraeontendit, invit, col. o. I. C.,elut vitia librariorum dumtaxat auropographorum. Quibus verbis non simplicem antilogiam admittit Danaeus si enim sunt in Graecis codicibus menda aliqua, siue ea, librariorum errore , siue malitiam ameticorum irrepserint pro- etd errores,ac menda sunt,neque erunt iis in locis Latini codices, ad Graecorum exemplarium fidem corrigendi.Neque vero purissimi fontes esse ij codices possunt; in quibus cnda atque errata aliqua sint, tametsi h leui literarum mutatione corrigi possint. Quare
dum haec menda in Graecis codicibus esse fatetur,&ea tame magni monunti esse negat. concedit non esse quidem eos codices plane deprauatos, ac perditos, sed tamen non plane integros, ac tales,
quales ab Apostolis scriptos accepimus. Iam vero quod negat in ipsa scriptura esl ntia mendum esse, quia cum legendum esset
Rom. Ia v.Ii. osito legitur κ I, quae est quarundam tantum literarum in uersio causam ipse suam prodit. Quaero enim ab Danaeo, idemne sit tempori seruire, quod Domino seruire profecto longe aliud est ne Danaeus quidem ipse negauerit quanquam Melanchthonis studiosissimus est, cui articulos etiam fidei ad tempora accommodare religio non fuit. Et plerumque fit, ut dum seruire tempori volumus, Dominum ipsum contemnamus. Qua ergo ratione negat multum interesse, ita ne legamus, ut habet Latinus codex,an potius ita ut Iraeti corrupte leguntὸLatini codices legunt Domino seruientes: Graeci contra tempori seruientes & nullum
224쪽
esse dicit earu sentesarum discrimen; Hac literarum mutatione Α-postoli sententia non ne periit; alia apostolico indigna Spiritu, digna Luthero eiusque catulis supposita λQuid vero interest, multarum ne vocum, an unius apicis mutatio intercesserit dum modo apostolicam nobis sententiam sustulerit, alienam intruserit Altera porro huius loci contradictio ea est, quod cum Bellarminum accerime reprehenderit ad caput. a. quod dixit errores leues qui longo tempore inscripturis fuerunt, tolerari, quia cum obesse fidei nulla ratione possint, offensionem aliquam gignere post ncii tollerentur cum inquam eo nomine Bellarminum reprchenderit, eandem ipse hic pro se responsionem affert. At si tolerandi leues errores sunt , quando fidei nihil obsunt, cur Bellarmino succenset . qui hoc docuit si tolerandi nullo modo sunt, cur ea responsione utitur ipse, inuidem extra rem Neque enim quierimus in praesentia virum Graeci codices fuerint corrigendi, sed utrum menda aliqua in iis reperiantur. At ea responsione satis apta redditur ratio, cura maioribus nostris errores nonnulli inscriptu ris tolerati sint, hodieque tolerentur , nullum autem in iis men dum esse , ea ratio non demonstrat. Imo vero , quia toleranda in Graecis eodicibus menda fuisse demonstrat menda utique in sic ita concedit, quae oportuerit tolerari. Denique etiam, non
sine antilogi aliqua illud est, quod cui libro primo historiam Adultera Ioannis 8. vltimum Marci caput,&nonnullas alias scripturae partes , quae in Graecis codicibus plerumque non
habentur,veras sacrae sicripturae partes essedo euerit: tamen hic contendit Graecos codices, fontes esse purissimos; neque quicquam in iis, praeter paucas quasdam litteras, immutatum. At profecto historia tam enuescate, moreIoannis descripta aut ex sexdecim Euangelii secundum Marcum capitibus, integrum caput, paucarum literarum nomine censeri non possunt: non igitur solae nobis paucae literae ex Graecis codicibus perierunt, neque possunt ii fontes dici purissimi, in quibus tam bona desideretur scripturae pars.
Iam illud festiuum, quod ad caput is libri eiusdem scribit
quo capite ostendit Bellarminus non esse necessario vernacula populi lingua sacram scripturam in publico fidelium coetu coen dam interque alia argumenta hoc utituri quia Apostoli Irioaserunt Graeca tantum, Hebraea, aut ad summum latina in ua at multae Ecclesiae sunt apud alias nationes constitutaeΛpostolorum
225쪽
etempore, qtrare iis linguis necesse est dicere, aut sacram se Ipturam
tum temporis lectam in coetu fidelium non suisse, aut aliena, ne qtie vernacula lingua iis lectam fuisse. Quod Bellarmini argumentu egregiusDialecticus ita diluit Alias linguas, inquit, norante Dei dono postoli, quam lambraeam, CTGraecam euique enim enti, Fuo, ver naculoque ipsiusgentissermonesacram stripturam egerunt, atque
praedicarunt: atque idcirco donum linguarum a Deo primum omnium ae
ceperunt; cur autem Graece tantustri erunt Apostoli, ratio est, quod ea lingua scripta siua edi voluerunt , quae tune Ecclesiis Dei, quae ex Gentibua collec ae fuerant esset notissima erat aute Graeca, non mana, sed tamen
cuiq populo seu lingua loquebantur. At, nisi forte nouum lectionis genus, Danaeus comminiscatur, legi nisi scripta non possitnt;
ti ergo Apostoli non, nisi lingua Graeca scripserunt, eaque vernacula omnibus gentibus lingua non erat; qua ratione legere lingua earum gentium vernacula potuerunt: Aut si ea lingua legerunt , quae et se iis nationibus vernacula, ea etiam lingua ante exarauerant; quod postmodum publice recitarunt. Deinde.
si omnis multitudo rare intelligebat, quorsum scripturam
in eorum lingua conuerterent 8 si non omnes intelligebat, cur non singulorum populorum linguis, sed una tantum extare scripta sua voluerunt λ quia inquit, erat omnibus Ecclesiis notissima Itane, ut latina hoc tempore, Ut cum multi intelligant literis tantisse expoliti vulgustainen,&rustici non intelligant patea, magna erat fidelium pars, cui sua lingua , sacra scriptura legenda erat, si Haeretici vera somniant; nili forte utilitati Ecclesia a therus , Caluinus, magis quam Apostoli consuluerunt. An potius ita erat omnibus Ecclesiis nota, ut ea totum etiam vulgus, non fugeret, nisi paucos quosdam plane rusticos, imperitos pAt si scripturam, dum in coetu fidelium legeretur , ab iis etiam intelligi tanti fuit , ut operaepretium Apostoli ducerent in eorum linguam scripturam vertere tanti profecto etiam fuit, ut operaepretium esset eam seripturae versionem, seu editi nem potius, illis Ecclesiis commendari. Sin autem tanti non suisit, cur inutilem eum laborem Apostoli susciperent, actam multis, magisque necessariis ad bonum Ecclesiae occupationibus subriperent otium, ut scripturas singularum gentium linguis exarare, aut cur tantum laborem, tam male deinde perderent & extare
nollent ad eorum utilitatem, quorum causa sesceptus fuisset Cooste
226쪽
ut pastores, qui onsequentibus temporibus gregem eum cur
turi erant, quo saluti earum animarum consuleretur, minore cum utilitate eundem scripturarum vertendarum laborem moliri eogerentur. Aut igitur non legerunt, Vulgari earum gentium, apud quas concionabantur, lingua, aut scripta sua postea dilamni,&parum prudenter,&inuide. Neque desunt in 3 libro, quae ad hoc propositum numeres,quo libro disputat Bellarminus,de intelligentia scripturarum,quaeritq; .utrum scriptura facilis sit intellectu, deinde de scripturarum interprete. Ad eius porro libri caput. I.Danaeus haec scribit Huius evitis a secopus e Mocere nonsoludfficile essesacrae stripturae interpretatio ae intelligentiam quiuuea explicare conetur d quod,s nos quoquό, που in niue Uu concesserinis G Quibusverbis satis apte coneedit seri turaru intelligentiam, non cuiuis perse,peruia,ac facilem esse, idq; ab omnibus concedi doceti Si enim explicare scripturae intelligentiam, atque interpretationem afferre non cuiuis est faciter profecto aut non quivis eam intelligit, aut non quivis eam intelligens dicere potest quod intelligat. At nisi mutus sit,aut elinguis minus quidem ornate, atque minore cum apparatu. copia; sed tamen dicere poterit,quam ijs verbis subesse sententiam, ae significari a Spiritu sancto existimet.At vero ad caput. a. aliquanto post initium ita scribit. Ere quibus εο cura scriptura, se nempe, qui eam legendo, nolunt ex ea ouisquam discere, ex quodam animisui in eam,praeiudicio, G contemptu. Et paulo post Ergo put contemptoribus, non autem eultoribus, dissicilis, reo curassae scriptura: π quid/msolum. Praeterea illa ipsa obscuritissaerat scripturae,etiam Is ipsis,uuibus tecta est,quique ex ea nihil docera eupiunt edulii potius ontradicere: non in eo posita est, quod ea, quae in ea Feriptura dιcuneurscribunturque non intelliganti, sed quod ea ipsa, quae in- euigunt, neq;sequi neq; crederes olunt. Haec Danaeus,ex quibus satis colligitur neminem esse hominum, seu pium, seu impium, dummodo non insaniatiqui vim scripturae sensum atque interpretationem per se ipse non assequatur quamuis quia impius est,ea credere nolit, quae dici a sanctoSpiritu in scripturis videt si enim ijs tantum scriptura obscura, &tecta est,qui eam contemnunt, idque ita ut nὸ eos quidem lateat,quid ijs verbis sibi velit scriptura; nemo profecto erit, quem sacrae scripturae germanus fugiat sensus. Id quod Dana os ipse pluribus deinde explleat.Qua autem ratione sibi haec constat non cuiuis homini facile esse veram scripturae interpretatione, alu
227쪽
intdligentiam assequi: neque quenquam esse hominum , qui si
eam legerit non intelligat8Adde vero etiam illud, quod cum omnium rerum, ad fidem pertinentium,4 doctrinae in scriptura traditae cognitionem ita facilem, cuiuis nota sibi lingua scripturam legenti esse contendat, ut neminem ea latere, aut sugere; quamuis rudem, atque idiotam possit tamen libro. 2 eiusdem controuersiae ad caput s. ad I Bellumini argumentum, ita scribit. Ludit,ocis interpretandi ambiguasignificatione, nam interpretari significat mentem, non linguam, G idiomastriptoris exponere; quosensu G modo Christus est interpretatus locum Maia gr. Lucae. q. atque Esdras, G scribae legem intre Iudaeos interpretabantur in coetu Item significat linguam; siuidioma alienum in vernacula lingua transferre, quod prophetare Pauluscat. I. Cor. q. quomodo Esdras non est locum stripturae a se recitatum interpretatus. Haec eo loco Danaeus scribit ut Bellarmini argumentum effugiat, qui ex eo quod scripturam, quae publice legebatur, Esdras, & leuitae populo interpretati. a. Esdrata c. S. dicuntur: colligit, tunc scripturas lingua no vernacula recitatas. At quaero ab Da. naeo, si tam sunt faciles scripturae, ut quiuis, qui modo lingua sibi nota eas legerit, per se ipse satis intelligat; quid hacEsdrae, ac leuitarum interpretatione opus fuerit Z aut quorsum Populum tandiu frustra detineret Esdras, ea interpretando, quae iam satis intellexissentλaut denique quaenam haec interpretatio est,ea alteri edisserere, quae iam sciat 1 Addam ex. r. controuersia non nihil, ut Danaeum , in omnibus libri sui partibus eundem agnoscas. Lib. q. ad cap. 8. mirum in modum irridet,&exagitat Bellarminum quod ad tertiae suae ratio nis confirmationem illud addidit; si Christus damnatorum hominum supplicia, cruciatus in anima pertuli et futurum fuisse via veteri Ecclesia pingeretur inter damnatos in flamis, quemadmodum quia inter latrones crucifixus est, inter latrones cruci assivum, pingi solitum videmus. vspondeo, inquit Danaeus, ineptus homo est Bellarminus su nos ad picturas ,σ pictores reuocet, quorum nullas
QuidIibet audendisemper fuit aequa potestas. At hic idem, ex Gra eo Apostoli eodice, cuius est tantopere studiosus, doctus non Dominis seruire sed tempori controuersia 3 libro. I. ad caput. 7. ita scribit. Denique, quod se aestuat in argumento, quod
228쪽
e paullaannum excellentioris Petro, pictura aduersus siuam siententiam ducitur,soluendo: nihil agit Vetus enim illa Paulisupra Petrum pici ra, insitus, arguit, quae 'erit primitiuae Ecclesiae de troqα sententia:
nimirum ea ut omnibus modis Paulum Petro praeferret, non autem P
trum Paulo. Ita , si quod argumentum ex pictura pro nobis ducitur, ineptum est, quia pictoribus quidlibet audendi semper fuit aequa potestas si quid fauere impietati suae picturam existimat; ea vero primitiuae totius Ecclesiae iudicium exprimit atque argumentum irrefragabile est. Quid si nos vicissim', pictorum nulla auctoritatem esse contendamus, quod ab ipso Danaeo prius, ut parum idonei, quibus fides habeatur reiecti sint; qua tandem ratione acturus est aduersum nos palleru ergis eligat Danaeus. ut aut pictorum testimonium admittat, soluatque quod aduersum se controuersia a. obiectum , risu, stomachatione clusit aut istam nobis Pauli ad dexteram Petri expressi essigiem ne obiiciat: nam nos, quia picturas sacras, ex communi fidelium sensu, non ex pictorum libidine fieri solere nouimus, hoc quoque de Pauli pictura argumentum exacte soluimus, quod eo loco praestitit more suo doctussimus Bellarminus. Neque vero libro s. a. controuersiae sibi magis constat Danaeus, nam ad caput eius libri. 8. sic scribit. Christus, qua homo, nihil apud Deum prop te meritus est. Idque no semel postea repetit. At hic idem ad caput eius lib. .haec scribit; Superior error Beliarmini hune quoquepeperit. nempe ristumprosein quoqμemeritum fuisse, cum ne prose ipso quidem homos actussit, nedum meritus.
sed dumtaxat pro nobis: principium autem mereniformale in Christo sit humanitas Christi, non autem ipsius Deitas cum igitur principium, σfundamentum den*atur, emea, qua ex ipso principio promanant, haec eo loco Danaeus Vbi satis vides, ex eo, quod humanitas, non autem Deitas Christi, sit formale merendi principium, colligere Danaeum conari Christum sibi nihil mereri potuisse,hunc in modum rprincipiu formale merendi est humanitas; humanitatem pro se non assumpsit,ergo neque meritus sibi est. nam cui denegatur fundametum, atque principium, illi denegari necesse est ea, etiam, quae principium consequuntur.Non disputo in praesentia, quam inepta haec Danaei tanti Dialectici ratiocinatio sit, cu eadem ratione argumetari liceat, stomachum. cum non sua sed viventis causa in corpo re a natura constitutus sit, non sibi etiam, sed reliquo tantum corpori cibum concoquere. Decio inqua, in praesentia non disputo;
229쪽
illud huius loci est. Nihil aliud est; mereri Christium qua hominem,
nisi princ ipi uis sormale merendi,humanitatem eius nonDeitatem esse qua ergd ratione aut nihil qua homo meritus est, si formale merendi principium est humanitas 3 aut principium formaleis rendi est humanitas, si nihil qua homo meritus est
6 Alteram huius capitis partem , qua ea numeranda sunt, quae se ipsa euertunt, contrariis libi partibus aduersantur ex 2 plerumque controuersa exequar , ita tamen , ut non nihil ex prima ctiam proseram , ne ullum in ulla operis huius parte vitium desiderari quis existimet Libro. 3. I. controuersitae , ad caput. 2. si unquam alias vecordiam suam prodit, dum scripturam aeram facilem, difficilem esse intellectu docere vult utin nostris rationibus satis videatur facere; neque ah haercli sua discedere Natotam scripturae interpretationem in his potissimum collocat .Priamo in sensu intelligendo Secundo in intelligenda verborum vi. Υertio in series, connexione , orationis percipienda. Quarto in robore, ac pondere arguincti,quod in eo loco continetur , siue ut paulo post ille dicit, in syllogismis, qui in textu latent, rimandis. Primum hoc est sententiae intellectum, ait, esse omnium hominum cetera literatorum Atque ita sacram scripturam quoad sensus intelligentia facilem, atque omnibus expositam esse; quoad cetera literatorum commentariis indigere. Quibus prolatis, ut sapere sibi, rem acu videtur tangere; ita se ipse implicat, &consutat. Cui enim dubium esse potest, quin vis, ac propria vocum signiscatio perspecta, plurimum consera ad locum aliquem
intelligendum &plerumque magnae oboriantur lectori tenebrae, quia propriam vocum significatione non tenet imo vord sentetia longe alia,&nonnumqua contraria subesse verbis videatur,quam quae subest, quia vis vocis, ac proprietas ignoratur qua igitur ratione cuilibet exacte scripturae sensus poterit sic perspectus, cum paucis tantum, ac literatis vis,&signiscatio vocis perspectast Iam ver,quis est tam rudis, atque expers Dialecticae , qui nesciat, eandem plane nunciationem, pro rei,de qua sermo est natura , aliam , atque aliam gnificationcm induere ut non nisi excipi sermonis textu, atque antecedentium, cum cons quentibus consensione statui possit, quae, cuius piopositionis
hoc, aut illo loco propria significatio sit 'Nam haec propositio, verbi gratia, ille homo cuirit, ide pictura dicatur, idem significa
230쪽
ac si dieeres, imago illa cursum hominis exprimit; eadem propositio, si de homine ipso sit sermo significat illum hominem vere currere; neque vero dignosci, aut diiudicari ex ipsis huius propositionis vocibus potest, hocne, an illud significare velis; sed rim ri ex adiunctis, eius significationem cogimur. Multum igitur interest , ad mentem scriptoris eliciendam, ipsam orationis seriem.
textumque sermonis tenere, ac vix videtur fieri posse, ut qui seriem orationis non tenet,is integrum aliquem scriptoris cuiusquam locum bene intelligat. Dum ergo Danaeus omnibus hominibus ita concedit scripturarum sensus intelligentiam, ut neget expositam iisdem esse ipsam orationis scripturae seriem cita vult ab iis scripturas intelligi,ut revera non intelligantur. Denique si ipsa ar. gumentorum vis,4 latentes in sacris oraculis syllogismi, non omnibus noti sunt, magna etiam scripturarum, atque articulorum fidei pars necessario ignorabitur. Nam Iovi ex Danaeo iam ante docuimus, non solum ea qtuae totidem verbis in sacris libris expressa legimus, sed etiam ea, quae ex analogia fidei,&bona consequentiae regulis ex iis, quae scripta sunt necessario sequuntur,verbumDei censenda sunt atque eodem habenda loco, quo ea, quae conceptis inscriptura verbis leguntur: at, qui vim, ae pondus argumento rum, quae in scriptura latent non percipit, neque diiudicare potest, quid, ex quo necessario sequatur, quid secus; is haec omnia nosse non potest: magnam igitur verbi Dei partem, quae in scriptura latet, ii ncsciunt, qui dialeeticis exculti non sunt, hoc est hominum maxima pars Deinde cum quis ratiocinatione utitur, ut aliquid probet, nisi vim ratiocinationis cius, atque argumenti pondus animo teneas eum profecto nunquam intellexisse diceris aliud
est enim occs,in grammaticam earum significationem vicum
que percipere, aliud ipsam scriptoris mentemicrspectam habere; illud, modo linguam intelligas satis assequeris hoc nisi res ipsas
capias,nnnquam habebis. Intelligebant Discipuli verborum fgnificationem, cum eis Dominus deascensu suo,&morte, quam obiturus erat Hierosolymis loqueretur Lucae I 8 neque enim haec ignota eis lingua dicebat;at illi, nihil horu intellexerui, quia cu verba intelligeret, sentetiam no tenebant; quare si vim rationu, atq; argumentoruno intelligunt,nisi qui Dialecticis eruditi sunt, maxima scripturae parte, non intelligunt idiotae Adde etia illud, quod plerumque scriptoris sententiam, quia ambigua est ex ratione colli