장음표시 사용
151쪽
Pella bovis surdis etiam prodesse loquuntur, Si iungas olidae graue quod minxere capellae.
res bou9. rca boμ0. Ila bubula ueIta urina, quae caeteris, testante Dioscoride, sunt efficatiora. Et Avicenna, Fortiora sella quadrupedum sunt, set vaccinum siue taurinu. Plinius li. bro is . Si grauitas sit audiendi, set bubulum cum urinarurou. caprae uel buci, uel si pus sit. Surru.) Surdus proprie diricitur qui nihil audit,aut qui male audit. Dicitur etiam de eo quod non auditur.Iuuenalis, Surda nihil gemerer graue buccina:& herbae surdae,quorum nomina no audiun. tur, quia non sunt.Tran, sertur aute&ad alia. Vitruvius
Architecturae libro r. Etiam diligenter est animaduerte a. dum, ne sit locus surdus, Sc ut in eo uox quam clarissime uagari possit. Plinius libr. iis. Ad hoc quibusdam incurrit umbra, surdust color fit. Et, Hebescunt ni color surdus repercussu angulorum excitetur. Persius,Seu spirent cla Serm .lib. 1. nam a surdum. Horatius Fervida quod subtile exsurdantuina palatum. Obidae.) Foetidae. Sunt enim grauis ac solis di odoris caprs, quarum graveolentem odorem Sc uirus
Trago odor nunc tragum nunc hircum uocat. Catullus aut caprum,scuhst , aut Laedit te, inquit, quaeda mala fabula qua tibi sertur Vallecuperi sub alarii trux habitare caper. Graue quod minxere capellae. Lotium Ori- Hoc est, excrementitium illum uesicae caprarum humo nam. rem Rraueo Ietem, ac tetrum laeti dumi odorem reddentem. Huiusmodi aute humorem & urinam aurium doloribus conferre, autor est Dioscorides,dicens:Vrina caprina aurium doloribus medetur instillata,
Si uero in patulas animal penetrauerit aures, Proderit admixto pauidi fel muris aceto, At si lympha potens peruaserit, anseris aptus Immittetur adeps, ceparum non sine succo, Qui grauis est oculis, sensum tame auribus auget. Patales. Semper enim aperti sunt aurium meatus & an fractus
152쪽
sractus. An nral. Ceu 'pulex, aut aliud tale animal parauum. Nuiri. Trepidantis & periculum semper perti
mescentis. Ad omnem enim sonitu in&strepitum expauescunt mures & fugiunt. Fel muris. Fella remedio esse si quod animal in aures ceciderit, testis est Avicenna senquarta tertii. Et Plinius libro is .cap. LSi quod animal, inquit, in aurem intrauerit, praecipuum remedium est nauis xinum fel aceto dilutum. ompha potem. Aqua multa Sccopiosa.Solet enim nonnunqua aqua aures intrare quae multitudine&frequetia sua potenter &uiolenter nocuis metum eisdem adfert. peruas rit. Intrauerit&ad intima ausi penetrauerit. Anseris adeps. Plinius libro i,. cap. i Si et aqua intrauerit . adeps anserinus cum cepae succo rem eis dium est Sextus Platonicus, Aqua in aurem si introierit, anserinus adeps cum cepae succo mixtus bene, auriculae infundatur, prodest. ceparan non sine bucco Hoc est, cum cepc succo ceparum: cui tamen non anserinum sed gallinaceorum adipem iungit Dioscorides. dices ceparum succum cum gallinaceorum adipe utilem esse ad grauitatem au rium,incertos earum sonos, purulentas ex eis destillationes, S exhauriendas quae in eis coierunt aquae. Quam uis per se etiam tum gallinaceum tu manserinum adipem ad aurium dolores facere testetur Avicenna. Distilla tur, inqui ceps succus in aurem, propter grauedinem capi tis & tinnitum N putredinem in auribus & aquam. Pli nius libro xo. cap. r. Multos in auriculis sonitum Sc grauitatem emendantes, sylvestrium ceparum succu una cum anserino adipe in easdem stillasse scribit. Qui. Ceparum succus. Graniis est oculis. Id est, oculis nocet praesem tim sanis. Nam male assectis saepenumero auxilio est. Nocet autem comestus quidem, quoniam uaporosus est. Omne autem uaporosum, oculis noxium. Unde Iesus vaporosa ora Hali dicit, Omnes concordati sunt, quod comestio salis lis nocentic. debilitatui sum,lac, cepe, porri, caules, lentes, labar,& uniuerialiter omne uaporosum. Nocet etiam oculis imposi-
153쪽
tus ui sua acri & exulcerante. Imo odor ipsius oculis no . . xius est, lachrymas ipsis excutiendo. Vnde quia lachry AOg mas mouet, prouerbio etiam cepas edere aut ollacere tu hemus eos quos flere iubere uolumus .Lachrymosam cepam uocat Columella.Et Plinius, Omnibus odor est Ia chrymosus,inquit. Sensium auribus auget. Hoc est, aurium sonitus & surditatem auferendo, auditu recuperadiuuat.& corroborat,bona mi iacit auditionem.
Vis ec phoebigenae diuinam discere curam, Siti uel annosis consecta doloribus auris, Allia tum septem numero, septem in lupinos Muriceam dabis in testam, tum Delphica frondis
Addatur,mixto totum seruescat aceto, Doctus eris tepidos illinc immittere rores. Phoebigetis. Phoebo geniti Aesculapia . confecta. Asso Assim. Eu, saucia&laesa. Allia. Avicenna sen quarta tertii cap. a Oleum instillari iubet in quo coctum sit allium. Plinius
uero libro xo. cap. s. alliorum succum cum adipe anseri Isi no. Lupinos Lupinus Iegumen est notum, cuius sucin Murex. cum instillare iubet Avicenna. Muricem. Murex con chiliis adnumeratur ceu purpura, quorum sanguine ue stes tinguntur infectu precioso. Per se autem, ut Plinius tradit libro si. cap. 4. conchilio insecta lana magnopere
prodest auribus. In est autem & testis uirtus deficcans atque detergens auribus utilis, quam & medicamenta illis imposita ad se rapiunt,quare illa cum eadem coqui et prpparare iubet nuc Serenus. Ni pro testam legere malueris του. rextam,ut lanam in telligas murice insectam, ex qua &sasciolae fieri possunt quibus capilli in capite alligantur dc textae dicuntur.Et forte non male, ut Plinii sen tenti te iam relatae c5cordet. Verum in scripto codice pro muriceam legitur Puniceam: ubi per testam Punicea intelligito ma. licorium quod Punici mali cortex est,& is quidem in magno usu. Et in quo decoctu ex porri succo efficaciter sanat aurium
154쪽
autium dolores,ut libro io ad finem tradit Plinius, & liabro ,1.ait, Ad aurium dolore utile est ex Delphica oleum in mali Punici cortice tepefactum. Delphicabrondis. Folia L -- laurus DeIphicae. Sunt enim duo genera laurus.ut Cato traditi Unum Delphicum, sic dictum quod eo uictores Delphis olim coronarentur, & est uiridior laurus: AIte rum Cyprium,folio breui, nigro, per margines imbrica to, crispum . Sed de lauri generibus plura Plinius libr.ir. ca io. Vis lauro excalfactoria & foliis S cortice S baccisi
ualenterP siccant,molliunt,& discutiunt, ac contra avis rium dolorem S grauitatem ualent. Vnde Avicenna inaquit, Faciunt ad dolores auris frigidos N elongationem auditus & conserunt tinnitui. Plinius item libro as.cap. s. Aurium inquit dolori et grauitati instillatur succus cum uino uetere & rosaceo. Et, Ad aurium dolorem utile est ex Delphica oleu in mali Punici cortice tepefactum. Celsus porri succo cum laureo oleo utitur. Ad haec habet de contra uenena remedium laurus, unde in prouerbium abiit, ut qui foeliciter e periculo effugisset, & tutum se asserere uellet, is diceret, δα ἰνκμ φορῶ hoc est,Lau ADtis. reu gesto baculu. Et quia haec arbor sulmine non icitur, ideo δc aduersus su i me uis eius tueri creditur. Vnde &Tiberius Caesar,qui tonitrua autore Suetonio, praeter mo dum expauescebat,turbatiore csto nunqam non corona
lauream ceruice gestauit, quod fulmine amari ne etur id genus sesidis. Est autem Apollini sacra, uaticinata arbor laurus. Nam quia nihil crepitantius uritur, unde etiam sit daph ne dicitur, ab particula ιρα qus in tetionis uim habet,& φων. quod loqui est & canere, hinc ueteres re
rum euentus ex crepitantis modo aucupabatur.Si enim
crepuisset abunde di sonantius,scelix auspicium existimabatur. Vnde Tibullus, Laurus ubi bona signa dedi ligaudete coloni. Quod si tacita conflagra sset, insculix habebatur. Hinc Propertius, Et tacet extincto laurus adusta se
co. Ain vero laurum Apollinis tutelae adscribunt, ideo
155쪽
OcVLORUM DOLORI. quia si noetu dormientibus ad caput puluilio stibieceris, uera somnia uisuri sunt, uti Fulgentius recitat mythologiarum libro primo. Frondis. Frondis in recto casu posuit, quemadmodum intra quoque capite M. ubi ait Per fica frondis.
s v M M A boni est, alacres homini conungere 'Quos quasi custodes,defensores* pericli uis
Prospiciens summa natura locauit in arce, Sic tamen ut nullos paterentur desuper ictus, At supercilio pauidi tegerentur opaco. CVLORVM Olari. oculos humani coraporis partem esse preciosissimam, ut qui lucis
usu uitam distinguat a morte scriptu est a Plinio. Hos Galenus nunc uisuae potentiae uo cat organum lucidum,nunc solare animalis particulam,
re diuinum quom membria,utcuius prscipue inexplica hilis 8c mira sit subtilitas, si quid aliud in animantiu natuo iactum ra.Vnde AuezOar theizir sui lib.i. Oculus, inquit, memrarier. brum est subtile&delicatu prae caeteris membris. Huius Humeres r. particulae sunt humores contenti tres. Tunicae uero conτunitae 4. tinentes ab alijs aliter statuis.Suntenim qui quatuor easses r. faciunt,quarum summam S timam uocant Consoli i dativam, robusta, solidam & pinguem,quat oculi conucon olidativa. stitutio tueatur uniuersa. Alteram quae huic subest Graeadi ci Ceratoide appellat, uulgo Cornea dicitur,eo quod pel mea. lucida sit ut cornu attenuatum, quo si speciebus peruia. x Tertiam uocat Uueam,ab nigrore uus, ut obscuretur in V a. ea humor
156쪽
c APUT πω. . γ4 ea humor in quo uisus facultas uiget, alias enim species
in eo se non ostentarent: esti densa, ne si laxior esset, in clusus humor se promeret: habet tamen in anteriore parte orbicularem pupillae meatum, qua se uisibilium insi- .nuant species. At intra tunicam hanc humore statuunt albidum, ovorum albugini similem ac pellucidum.Glacialis enim omnium humorum est intimus, glaciei assi- . nulis: quem bisariam diuidunt, in partem scilicet anteriorem &postiri ore,quam vitream uocant, quae glaciale M. . Sueat&alat. Et hiis circuiecta est tunica quarta tenuissima quam aranea dicunt,&Herophilus arachnoiden nomi a . η nauit. Et sic tres sunt in oculis humores, et tunics quatu. Tm σσου or. Ain tamen septe constituut tunicas. Primam coniunis Asia tunicmaactivam siue consolidativam.Cornea quam a dura matre diuisio. oriri dicunt,bisariam diuidunt,&anteriorem cornea uo con illi .cat,interiore uero scierotica. Consimiliter uueam, quam cornea, a pia matre oriri tradunt, in duas secernur, & partem an Sriirotica.
teriorem uueam, posteriore secundinam uocant. Idem in Vuea, aranea lactur,eandem ibi saria diuidunt,&anteriore ara secundis. neam,S posteriore retina appellant. Sic P dece sunt quas Aranea, intimas uocant oculoru particulae, uidelicet, tunicae con Rctina. ti nentes septem,& humores tres con tenti. Diuiduntdcaliter tunicas quidam, sed illos nunc sinamus. Omnium autem harum utilitatem & operatione dissicile S quasi impossibile est tradere. Unde Abin zoarthei zir libro a. sic scribit: Et scire debes oculi partes esse multas, discireati cognoscere utilitatem seu operationem cuiuslibet earum difficile ualde tepore Galeni erat, adeo quod Galen. in corde suo proposuit, n5 reddere rationem singillatim de praedictis, nec earum causas& utilitates declarare in libro suo de iuva metomeni broru . Et Averrois sui Coutiget libro i. maiorem partem iuvamentorum arbitrii iudicii esse scribit. C erit uirtus uisuum, ut tertia tertii traudit Avicena,& materia spiritus uisibilis procedit Spenetrat ad oculu per uiam duorunei uoru cocauoru, quos Nc optici.
157쪽
ocvLORvM DOLOR L - Πικουρ uocant Graeci, ab eo quod uisivum spiritum ad oculos per ipsorum spiracula deuehant. Qui nerui a cerebro ad oculos producutur effigie in primis literae Graecae χ, qui in contactu ad crucis modum intersecare se ui dentur, quod tame neutiquam fit, si acrius atq; R ertius
quis inspiciat. Sed a cerebro exorientes ad eundem ten dunt locum. donec iungantur ita, ut meatus, qui antea duplex uisitur, unus et communis fiat: mox iterum diseiuncti resiliunt,&qui a dextris oritur,dextrum item oculum petit,& qui a leua, itidem ad Ieuum tendit oculum, autore Galeno de utilitate particularum libro io.Vnde Avicenna prima primi ait:Ille qui a sinistra oritur,dextratur:&ille qui a dextra oritur, sinistratur: deinde sibi suis per sectionem cruceam obuiant: postea ille qui a dextra oritur, ad pupillam dextram penetrat:&qui nascitura, sinistra, ad sinistram pupillam: quorum adeo dilatantur. b, orifici/, donec humorem qui uocatur uitreus,comprehe, d3nt. Quoniam itaque utriusq; oculi ex neruorum illo qm ' eongressu unum fit deseres,& uisibilium species in como simp muni coeunt coceptaculo: hinc fit quod sensibile utroq; η' g ' haustum oculo , simplex & non geminum se ostend/r,' quod alias dubio procul contingeret: hinc etiam quod spiritus uisivus, altero oculorum obisse, ad reliquum delabitur totus, Scroboratur, ualidiori promitur ina
ctum, ut clarum est, alteru claudentibus oculum. Quod
. in oculi meditullio nigricans uisitur, pupilla dicitur, in Hum' g qua qui sunt humorum medius est glacialis, Sipse qui-U dem clarus sicut grando. Et situs est in medio, quoniam
νεηιJςM- est dignior locis qui sunt cum custodia, autore Avicen na. Idem humor glacialis dicitur &crystallinus&granis Videndi facul- dineus. Et in hoc precipue uidendi iacultas uiget.Vnde DK in quo bu- Abinetoari Humor grandineus est radix &subiectusen more eon pati sus uisus .recipiens spiritum uisibilem per neruum optiacum uenientem a cerebro. Et Iesus Halii Humor crystallinus est nobiliorpartibus oculi,quia per eum fit uisus,et
158쪽
c APUT π PII. 7s reliquae partes oculi sunt paratae ut serviant illi humori
nobili, aut expellant noctua aut prebaeant ei utilitatem. Galenus item therapeutices libror. Ipsum uisus instrumentum inquit, est crystallinus humor. Et lib.,. eiusdem mcnt-M. tractationis, Visio,ait, non oculi totius, sed crystallini in ipso humoris est, cuius causa reliquae oculi partes sunt laetae, quarum etiam singulae aliquam seorsum actionem sunt nac e. Ac uena quidem S arteria & neruus toti an iamanti communem:membranulae oculi omnes,cum sint
nutrimenti participes, omnino naturalibus facultatibus sunt prsditae,ac perinde etiam iunctionibus, quae ab hiis proficiscutur. Sed qui perficiatur uisus,an intus per aeris media suscipiendo simulachra an extra ab oculis profluetibus rad is,autorum inter se est discordia. Plato enim &Academici uisum ab oculis emanare & extra prodire uoulunt:contra quos pugnant Aristoteles 8c ipsi Peripateti ei, qui uisum fieri intus suscipiendo dicunt. Sed quia haarum opinionum scrutinium,&, ut inquit Avicenna,verificatio certioris in his duobus sermonibus pertinet ad sapientes, non ad medicos, ideo de his nunc non plura. Quod reliquum est, oculorum cuique duo sunt anguli Q ρ quos Lachrymalia uocant medici recentiores, Avicenna 8μ ' Almacheni, Graeci uero Canthos: de quibus sic scribit Aristoteles, Κανομ δε τους Ελε Ner fee u se isto κατω, 'πιπλῆ μ μι προς vi luco lin τοῖς κροταποιο hoc est.' qm Communis uero pars palpebrae superioris N inferioris,
canthi,duo quidem iuxta nasum,duo uero iuxta tempoαra. orum hos sylvestres uocant recentiores,illos uero
domesticos. Graeci γας id est pagas nuncupant, quasi Petc. lachrymarum sontes quosdam: hinc enim Iachrymae Lachonuina fluunt singularis in homine admirationis. De quibus ab defluunt. oculis emanantibus sic scribit Plinius: Hinc illae miseri cordiae lachrymae, hinc fletus,& rigantes ora riui. Quis ille humor est in dolore tam laecudus & paratus, aut ubi
reliquo tempore : Sunt aute nihil aliud lachrymae quam Lachomi V quiri
159쪽
chrdinias non iliacm moueat ut cepe.
Conone gene ratesciri a ci rationem.
oc VLORUM DOLORI. aquosus humor siue sudor quidam ab oculis profluens. Aristo. τι δει δακρυορ, ilicet τι is γίνοντα υπο θερ-
ma autem sudor quidam est, quapropter & a calefactione fiunt ambo haec, &salsa sunt similiter. Hinc etiam quae
acriorem ac mordaciorem odorem ex se reddunt, oculis
quoq; lachrymas moue .si cum acredine lentitiam quandam etiam habuerint, ceu de oleo c5stat& cepis. Oleum enim quamuis leniter mordeat, subintrans tamen suam ob lentitiam atq; subtilitatem, mouet dolorem, di subin de humorem ac lachrymas elicit.Cepe uero quod et humore & uapore est calido, tenui, & lento, acriter oculo mordendo, lachrymas commouet. Et hinc prouerbiis quoq; locum lacit, ut si cui fletum imperare uolumus, tuo bemus hunc cepas edere aut ollacere. Sed dicet aliquis, Cur allium lachrymas no itidem mouet ut cepe, cum sit etiam calidum,acre,& humoris quid continens Respondetur, quoniam lentitia illi non inest,quare et lachrymas mouere non potest. Nam, ut Aristoteles tradit, si quod lachrymas mouear,id mordax esse debet, humidum quoqiti lentum, quod ultimum allio deest. Sed lixas o inissis ad
oculorum assectiones Rearundem curationes procedendum. Ingentibus autem, ut Celsus libro s. ait,& uariis casibus oculi nostri patent, qui cum magnam partem ad uitae simul Rufum 8c dulcedinem conferant, summa cura tuendi sunt. Assectionum autem oculos infestantisi, quaedam uniuersum oculum male afficiunt, quaedam parti culis quibusdam sunt propriae: de quibus omnibus sin gillatim scribere prolixum esset, neq; Serenus omnium sed paucissimarum tantum curam tradit. Qus igitur communis affectionum oculorum curatio requirit, subscribam. In primis autem, si cu oculorum assectu capitis dolor assuerit, is prius sedandus est, ubi ab oculis non pro cedit oculorum dolor non sit uehementior. Item si at
teri membro compatiatur oculi, id quoq; prius medicandum
160쪽
c APUT π III. 76 dum. Amplius cognita aegritudine et ex medicamentis salute non cito succedente, nihilominus continuanda cura est, accidit enim aliquando uel uentositatem aliquam
uel crassum difficilis resolutionis humorem in meatibus contineri strictis. Duabus item aegritudinibus acuta 8cchronica in oculo coniunctis , ab acuta inchoandum
quo usi remoueatur, chronicam non negligedo, ne foratificetur,deinde redeundum ad causam chronicae: autor
Iesus Hali. Adhse, medicandi sunt oculi, ut inquit Cana. musali, cum serro 8c sine serro. Qui uero medicandi sunt cum ferro, cum maxima subtilitate 8c sapientia medican di sunt. Aliqui uero medica di sunt cupulvere,aliqui cum
aqua,al l cu unguento, alii cucoctura, alii cu medicamini hus,etas acu purgationibus,&ita liberantur.Oportet autem ut Iesus inquit, quod eligatur de medicinis quod fuerit bonum, recens,non uetus, nosophisticatum,&quod teratur quaelibet earum separatim, non simul, quia error est: quia ex medicinis quaedam sustinent longam trituraistionem sicut minerales, quaedam modicum sicut succi,&quaedam teruntur magis quam expedit& elongantur a natura sua. Omnes autem terendae sunt quatenus nulla relinquatur in eis asperitas, qua oculis nocumentum in
serri possit. Est enim multi sensus membrum.Unde Aut cinna etiam inquit tertia tertii: Oportet penitus ut n5 sit in medicina administrata in oculo & proprie in ophthalmia asperitas, neque qualitas saporis aceto si aut acuti. Et oportet quidem ut conterantur ualde,quatenus ipsius remoueatur asperitas, & quanto tibi plus est possibile ut sis contetus insipidis odore priuatis, nam illud est bonum. Quod si tactus suerit necessarius oportebit ut sit cu facilitate. Exigitur enim propter membru ipsum superflua laacilitas. Nam .uti Galenus therapeutices libro is . tradit, uehementior etiam humoris casus in oculis non conducit, nam quae seri uturin hiis membranosa quaedam imbecilla P corpora sun t. Et quod feritur non est diuersum ab eo