장음표시 사용
171쪽
o cvLORUM DOLORI. Druso Caesari blanditus no sine castigatione Tiberii pratris. confracta thura. Thus subtili limine pulueri satum, a deo ut nihil aspredinis in ipso resi qua cur. Potest aut thus omnia haec, testante Dioscoride : calefacit, adstringit, purgat quae claritati oculorum ossici unci concaua explet
ulcera, S ad cicatricem perducit. Idem tradit Iesus HaIi dicens, Thus calidu& siccum est ac stipticum, di luit materiam grossam de ulceribus oculi, δέ abstergit ea, dc implet ulcera concaua,& sigillat ea,& enudat laciem pupillae. Unde Galenus etiam therapeutices libro ς. Collyrium quod ex thure c5ficitur,exulcerato oculo expedire scribit. Ad quorum omnium sanationem, doloris sequitur mitigatio. Laticem Bacchi. Vinum quod doloris mi ligatiuum est, & ut Iesus inquit, oculum confortat &dissoluit humores crassos uiscosos. Bacchus autem pro uino accipitur, quoniam Iouis & Semeles filius uini re pertor 8c Deus habitus est. Martialis in xeniis: Nomen tana meum tibi dat vindemia Bacchu. Dictus est autem Bacchus,uti ab Eustathio scribis eorὸ του ab incondito ululatu, quo furentes bacchae personat. Postea quo retri & immanioris soni fieret expressio, inserta est litera Κ, quemadmoduexiacho quo piacchus factus esse uidetur. Foetae. Foetu libera is et exonera is atq; enixae. Lacte
eapeta. Avicena canonis libro i. de lacte sic scribit: Laesecit euenire tenebrositatem uisus maliginem, ueruntamen cum mulgetur in oculo consert ophthalmiae & nocumento materierum calidarum effusarum ad oculum Nasperitati. Est enim, ut ide alibi sen tertia tertii tractatua. cap. . tradit, medicina oculi leniens. Et iterum capites. Quondom,ait, administrantur in ea glutinatiua 8c commensurativa materierum acutaru , 8c genera lactis sunt ex summa eorum: & non est coueniens ut dimittatur di stillatio eius in oculo tempore longo, inro oportet ut re moueatur, et remouet oi hora. Ite, oportet ut oculus assidue mudificetur a lippitudine ex lacte distillato in ipsum. Nam
172쪽
e Ap UT NI ir. 82Nam in lippitudinis naudificatione est doloris alleuiatio& absterso ocuIi,& medicinis adest possibilitas operan di.Iesus ite Hatu Lac refrigerat,& in eo est abstersio pro pleraquositatem eius. Et quamuis in summa, omnes species lactis, ut scribit Averrois, ualent ophthalmiae oculo. .
rumque accidit ex rheumate calido, maxime tame quod
facit ad oculos est lac mulieris, & lac caprae, ut autor est p Canamusali. Et de hominis lacte dicit Diosco. quod addito thure cruentis ex ictu oculis instillatur.
Hyblaei mellis succi eum selle caprino Subueniunt oculis dira caligine pressis.
Vettonicae mansus siccabit lumina succus. Imbui mellis siueci. Hoc est, mel ipsum quod succosum est M Io, eis S liquidum di Hyblaeum quod post Atticum primam teneria honitatis laudem habet. Nam, ut Dioscorides resere. Primam bonitatis aestimationem habet mel Atticum. S in hoc quod ab Hymeto eius regionis monte Hymetion appellant. Probatur deinde ex Cycladibus insulis: reexSic illa,quod Hybis uni ab i niuis eius ciuitate Hybla dicunt. Idem testa tu r etia Plin. natura. historiae libr. H.cap.
13. Ibi optimum semper, ubi optimorum doliolis florum coditur, Attice regionis hoc & Siculae, Hymero et Hybla ab locis. Meminit utriusq; etiam Martialis libro M. Cum dederis Siculos mediis de coIlibus Hyblae, Cecropios dicas tu licet esse fauos. Laudantur autem huiusmodi mella maxime propter iby mum, quo his locis pastae apes mcloptimum conficiunt. Nam, ut Columella rei rusticae lib. s. tradit,saporis precipui mella reddit thymus. Vnde Plinius lib. ii. cap. io. MeIlis, inquit, Attici in toto orbe summa Iaus existimatur propter thymum. Et Varro rei ruis sticae lib. . Aptissimum, ait, ad mellificium thymum: propter quod Siculum mel fert palmam, quod ibi thymum honum dc frequens est. Itaq; quidam thymum contun
173쪽
oc VLORVM DOLORI. dunt in pila, &diluunt in aqua tepida, ea conspergunt
omnia seminaria consita apium causa. Csterum quod ad mellis bonitatem adhuc attinet: Probatius in omnige nere, ut Dioscorides tradit, quod dulcius, odoratius, a
cre, colore rutilo, non liquidum, sed ponderosum fi munii est,&quod tractum digitos sequaci lentore se quitur. Ad haec primam habet bonitatis aestimationem mel uernum, secundum aestiuum, hyemale quia crassius ideo deterius, ceragini faciendae aptius. Vis melli & na
tura exterere, aperire,& humores in summum proritare.
Purgat quae claritati oculorum officiunt. Et, ut Avice na dicit, Melui sus tenebrositatem abstergit. Iesus item Hali, Mel, inquit, utile est principio aquae & obscuritatis
hus. Felle caprino. Idem testatur Avicenna, dicens: O mnesei confert obscuritati uisus,&fel caprinum consertcaeci tali,& maxime admixto melle. Celsus libro is .eisdem cotra aspredines uti docet inquiens, Si composita media camenta no adsunt, felle caprino, uel quam optimo mel le satis commode aspritudo curatur. Et Plinius libro aeg. aliorum sententiam reserens ait, Fel caprinum pluribus modis assumunt cum melle cotra caligines. Sed Dioscorides contra oculorum uitiauim hanc selli sylvestris caprae tribuit, dices: Sylvestris caprae set incipientibus oculorum suffusionibus, caliginibus albuginibus & scabris palpebris priuatim conserti et lusciosos inunctum sanat. Sextus Platonicus item:Ad caliginem oculorum, Fel capreae qus sylvestris capra est cum melle Attico mixtum inunges, caliginem potenter discutit δc claritatem prae stat. Et ex hias autoritatibus manifesto apparet, capris selesse, quod 3c rei ueritas comprobat: quamuis Plinius naturalis historiae libro ri. cap. 3r dicat, Equi, muli, asini, cerui, caprae,apri, cameli delphini non habent sel. Quod autem hoc loco equis etiam fel adimit,in hoc alibi se etia. coarguit. Nam libro is . cap. o. Sic scribit: Damnatur selequinum tantum inter uenena. Ideo flamini lacrorum equum
174쪽
equum tangere non licet eu Romae publicis sacris equus etiam immoletur. caligine pressis. Caligantibus. Solent
autem, ut Celsus tradisicaligare oculi, nonnunquain ex lippitudine, nonnu quam eriam sine hac propter senectutem imbecillitatemue aliam. Uetonica. Vetonica her-ha est nota, qua describit Diosco. lib. 4 cap. i.& Plin. libr. M. cap. s. ubi eria ait, Folia siccantur in farina plurimos ad usus. Fit uinu ex ea & acetu itomacho & claritati oculoru.
Tantum P gloriae habet, ut domus in qua sata sit. tuta existimetur a piaculis omnibus. Quod aut solia fere lapathi serrata habere scribit,aut mendu est eo loci,aut quod uori simile uidetur,alteram betonicam,quae alio nominebritannica appellatur pro hac pinxit Nam Dioscorides briatannicam folia lapathi, helonicam uero folia quernis similia habere tradit. Idemi de uetonica testatur Augusti medicus insignis Rarchiatrus Antonius Musa in Ilia bello de hac edito&a nobis nuper recognito 8c emen dato:Et quod plus est, ambobus sensus etia astipulatur.
Sed Musam audiamus, qui post multiplices ipsius apud
diuersas gentes appellationes de ipsa sic scribit: Herba uetonica nascitur in pratis & montuosis locis, mundis Sopacis circa frutices. Animas hominum et corpora custodit, dc nocturnas ambulationes a maleficiis & periculis, R loca sancta dc busta etiam a uisibus metuendis tuetur& defendit, & omni rei sancta est. Cestron uocatur etiam psychotrophon,siquidem frigidis repperitur in locis, radicibus tenuibus, thyrso tenui ultra cubitum quadran gulo foliis querci similibus, boni odoris. semine in sum naitate thyrsi spicato, modo thymbrae. Hactenus Musa, qui etiam de uirtutibus eius quatenus oculis prodest se scribit: Ad dolores oculorum. Herbae uetonicae radices ex aqua ad tertias coquito, & ex ea aqua oculos fouetor Ipsa autem solia eius trita supra frontem & oculos imponito. Item ad caligines oculorum: Vetonicae drachmam unam,aquae calidae cyathos . . ieiunus bibaudeducit ad calle'nis oeula
175쪽
o CVLORVMaDOLORI inferiorem partem eum sanguinem qui caliginem ocularum facit.Item ad lachrymosos oculost Vetonica ma ducata aciem oculorum clariore lacit. Sicealit.) Per hoc, dat nobis intelligere quod medicina haec ualet contra caligine qus ex lippitudine nascitur. Lumina. oculosi
chrymosos oc lippientes atq; ex Iippitudine caligantes. Si tenebras oculis obducit pigra senectus, Expresbe marathro guttae cuin melle liquenti Detergere malum poterunt,uel uulturis atri Fella, chelidonio suerint quae gramine mixta.
Haec etiam annosis poterunt succurrere morbis. Tenebras obducit. Caliginem dc uisus obscuritatem inducit, ac si tunicula quaedam & uelamen obuolii tum & su
perpositum sit. Pigra senectu . oculos propter senectu tem aliquado caligare, dictum iam est ex Celsi sententia. senectus pigra. Dicitur aute pigra senectus, hoc est, tarda S multos post annos adueniens, aut quia pigri lassii sunt ad obeunda
corporis munia senes. Expressae marathro guttae. Succus scera arabron. niculi expressus. r ομ Grece,Latine sceniculus est: deroeniculari. quo in historia naturae libro io. cap. M. Plinius sic scribiti Foeniculum nobilitauere serpetes, gustatu senectam exu endo,oculorum Paciem succo eius reficiendo: unde in tellectum est hominum quom caligine praecipue eo rete uari. Colligitur hoc,caule turgescente. In sole siccatur Inungitur ex melle. Dioscorides ite Ex solds, inquit, &caulibus expressus tum in sole siccatus succus, oculorum medicinae & remediis utilis quaecunq; ad eorum claritatem conficiuntur. Exprimitur & ex uiridi semine succus cum soliis ramulis ad eadem omnia. Radix praeterea eodem modo in prima solioru germinatione exprimitur. In occidentali Hiberia gumi similem ex se liquore mittit scenicatum: medium cum floret demetentibus incolis caulem, igni P admouentibus, ut ui caloris ueluti ex su datu gumi
illud ex se mittat. Esti in oculoru medicina inulto quam succo
176쪽
siccus liquor hic efficacior. Haec ille. Sed, ut Melae tradit
ex autoritate Democriti, Foeniculum secundum omnem administrationis modum oculum detergit & uisum cla riorem facit. Est enim ex rebus,autore Avicena, quarum
usus consert oculo Sc conseruat uirtutem eius, quare fa cere collyrium omni hora ex aqua sceniculi, est mirabile S magni iuvamenti.Item ad caligationem oculorum,ex
sententia Pauli Aeginetae, mirifice prodest, si perpetuo meis quottidie huiuscemodi aqua oculis instilletur, quae quidem sic praeparanda est: In uas fictile extrinsecus pice
illitum sceniculum uirentem,aquam cppluuialem infice, deinde extracto sceniculo, quod reliquum est, seruato. Liquenti. Puro & desecato. Vergilius lib. 4. Georgico tu Dulcia mella premes, nec tantum dulcia, quantum Et Ii . quida. Vulturis ecti.) Qualis auis sit uultur, dicetur in se, Feluu Minrius cap. r. Nunc quamprsstet oculis medicinam ex aliorum automate solu dicemus. Unde Avicena fen tertia terra de cura debilitatis uisus, Ex sellibus, inquit, conserentihus cum sunt singularia est sicut sel uulturis: Rex iuuatiuis cum hoc est chelidonia.Sed Sextus Platonicus, maris rubii non chelidoniae succum commiscet, dum inquiti Vulturis set cum succo marrubii omnem caliginem di scutit, incipientem suffusionem pariter insistit. Pliniusve Plinillocraro porri succum cum modico mellis,dicens: Eadem uis animatae a. N in uulturino felle est cum porri succo & melle exiguo. Vbi quidem porri loco marrubiu potius ponere debui se sit Plinius Nanm medicamentum hoc, sicuti etiam ploram alia,ex Graecis trala tum censeo .apud quos quia uicina sunt nomina, porrum atq; marrubium significantia, ipse alterum pro altero exposuit,uti saepe etiam ilia, lacit, nominum uicinitate deceptus . Apud Graecos autem προ Alm Q μ est& Ῥάvιον, quorum hoc marrubium, illud ram. porrum significat. Quod autem marrubium oculis conis va*t-mrferat dictum iam est ex Sexti Platonici autoritate et idem in ium. Diosco. eua testatur dicet:Marrub a succus siccat melle
177쪽
ocvLORUM DOLORI.& uino addito caliginem oculoru detergit.Et Avicenna, Succus eius cum melle est conueniens ad acuendum uisum. De porro autem hanc uim non inuenio scripta, sed hene quod oculis noceat&uisui. Atri. Nigri,cuiusuis minus uehemens est, autore Plinio Iib. xy. cap. .dum in quit, An notandum quoq; minus uirium esse nigris penanarum. Dictum est autem prius, ocularia medicamenta uirtutis esse debere non nimis acutae aut uehementis, ne nocumento sint potius quam iuvamento. Chelidonio P
ctiliabiti 'ς ) Fucco foliorum chelidoniae r quam hirundines' monstrauere. Plinius libro is. cap. s. Animalia quom in uenere herbas,inprimis chelidoniam:hac enim hirundines oculis pullorum in nido restituunt uisum, ut qui dam uolunt etiam erutis oculis. Genera eius duo: florent aduentu hirundinum .discessu marcescunt: florentibus succus exprimitur, δέ in aereo uasecii melle Attico leniter cinere seruenti decoquitur, singulari remedio contra caligines oculorum. Vtuntur&per se succo in collyriis, quae chelidonia appellantur ab ea. Dioscorides, Prodest oculorum claritati maioris chelidonii herbae succus in aeneo uase in carbonibus addito melle decoctus. Expri mitur autem succus ex foliis, radicibus, et caule incipiente aestate, siccatust in umbra conformatur in pastillos. Ree. Iam dicta. Atinosis. Inueteratis nedu recentibus.
Fel quom de gallo mollitum simplice lympha
Exacuit puros dempta caligine uisus, , Sive columbarum fimus miscetur aceto, Seu sel perdicis parili cum pondere mellis, Vina chelidoniae simili ratione iugantur, i Efficiuntq; suo praeclaros unguine uisus, Aspera quin etiam mulcent ec rupta reducunt. ril talli. Felde gallo ) Averrois Colliget sui libro s. Fella ponuntur. in collyriis quae faciunt abstersionem ,& proprie volu
178쪽
CAPUT π III. 8srium sella,& est necesse eligere sella animalium quae non sunt infirma, dc sella marium , Squod plus quaeritur in medicinis est sel galli ueteris. Pli. lib. 1s.c . α Uis est in gallinacei felle alligato ad argema & ad albugines ex aqua diluto. ite ad funusion es oculoru maxime cadidi gallinacei. Mollitum. Remollitu,dilutum dc resolutum. Simpli. eb Aqua communi pura, cui nihil alieni admixtu est, βῆμ' in qua ocularia medicam eta dissoluere possumus si alius non assit humor. Unde Celsus ait: Quotiescunq; non ad
ηcio quod genus humoris adiiciendum sit, quam intel , ἡ, ius. ligi uolo. colum rura fimus. Praecipue si adsit fistula seu
albugo aut cicatrix et altarsati,ut uocat Avicenna,qui ter 'ria tertii sic ait,Fit emplastrum de foris ex stercore columis bino cum aceto aut uino .Et Plinius,Fimus columbarum ex aceto ad Aegilopas, similiter& ad albugines & cicatri . ...ces. Fel perdiris. Plinius historiae suae libro ,ο. cap. s.Laup 'datur oculis contusis set perdicum cum mellis squo pondere, perseuero ad claritatem. Astera mulcent. Ponit dictorum medicamentorum uirtutes,quae sunt aspredines lenire 3c scabricies leuare ac ruptas partes unire δέ sana
re. Vbi illud sciedum est quod Celsus scribit,scilicet, Ubi medicamenta composita non fuerint, scabros angulos leuant dc mel & uinii. Succurriti & his & arids lippitudini si quis panem ex uino subacium super oculum im ponit. Nam cum sere sit humor aliquis qui modo ipsum oculum, modo angulos aut palpebras exasperat: sic S siquid prodit humoris, extrahitur: & si quid iuxta est,re pellitur. Si genus est morbi miserum quod Iumen adurit, Hic calor in sese mitescet lacte canino. Anguibus ereptos adipes erugine misce, Hi poterunt ruptas oculorum iungere partes. Sigenus est mor. Hoc est, si morbus cst calidus & adurens, qualis est phlegmon de inflammatio oculorum, quae in
179쪽
gens aliquando tanto impetu erumpit, autore Celso lib. προπLini: sexti capite sexto, ut oculo, sua sede propellate et is7-σιμid, quoniam oculi procidunt, Graeci appellant. Solent
etia Carbunculi ex inflammatione nasci, nonnunquam
in ipsis oculis, nonnunquam in palpebris.& in lixas ipsis modo ab interiore, modo ab exteriore. Pustullae quom ex inflammationibus interdum oriuntur: S ex pustulis Iaeranimis. ulcera interdu fiunt. Lacte canino. Imo & alio quocunq; Ia die. Refrigerat enim lac omne&lenit inflammationes. Celsus: Quo grauior quaeq; inflammatio, eo niagis leni ri medicamentum debet, adiecto uel albo oui uel muli h i lacte. At si neq; medicus neq: medicamentum praesto est, saepius utrumlibet horum in oculis penicillo ad id ipsum facto insusum id malum leniti Avicenna libroi.
Lac cum mulgetur in oculo, conserto phthalmiae& no cum elo materierum calidarum effusarum ad oculum Scasperitati. Idem tertia tertii Lactis genera sunt ex summa eorum quae materierum acutarum sunt commesurativa. Aispisuviu. Anguibis erep. adipes. Plinius libro xu. cap. σ. Anguium a deps aerugini mixtus, ruptas oculorum partes sanat. Et membrana siue earum senectus uernatione exuta, si adsticetur,claritatem oculorum facit. Dioscorides aliud ex uia perino adipe conficit medicamentum hoc pacto: Adeps uiperae contra hebetes oculos, eorum i suffusiones efficax est, admixtis illi cedrino liquore, Attico melle, uete Amis. recb oleo, εc omnium pari portione. Aerugine. Aerugo ab rubigine differsiquoniam rubigo proprie ferri est et segetum. Plinius libro is. cap. 1'. Caeleste frugum uinea
rumi malu nullo minus noxiu est rubigo. Moxl post, in eo. Rubigo,inquit, maxima segetum pestis. Et lib. 14 cap. 1ς. A rubigine uindicatur ferrum cerusa&gypso & liquida pice . Aerugo autem aeris est & argenti: sed alterum pro altero non unquam accipitur: quod uel hac Plinii libro iam dicto sententia colligitur, dum infici. Aera extersa rabigi ne celerius trahunt,quam neglecta, nisi oleo peruri
180쪽
CAPUT π III. togantur. Serenus aeris aeruginem intelligit, quae ad ocu los medicam uim in se habet. Nam uis illi ficca, adstrin gens S consolidans. Quin Sin aeris sodinis immoran
tium eruentium P oculi a uapore exhalante iuuatur exismie. Oculos enim contingens uapor occulte rheumata
sistit& fluctiones achrymasi manates retundit. Quod si uapor id agit, quato magis aes ipsum & aerugo eius: cuuius quom magia' est usus, sed pluribus iit ea modis, quos
Plin.describit lib. 3 . cap. n.&Dioscor.lib. s. cap. 4τ.Lauatur aut aerugo, ut Plin. tradit, sicut cadmia. Vis eius collν riis oculoru aptissima,& delachrymationibus mordedo proficiens. Sed ablui necessariu penicillis calidis donee rodere desinat. Cruda autem aerugo uulnerariis emplastris miscetur. Potest autem aerugo omnis, ut tradit Dio scorides,adstringere, calefacere, oculorum cicatrices exurerere & extenuare, lachrymas ducere,qus pascendo serpunt sistere, uulnerum inflamationes arcere, &uulnera cum cera δέ oleo ad cicatricem perducere.
Si uero horrendu ducent glaucomata plumbum, Spiritus alterius prodest, qui grana cumini . Pallentis mandens uisus exhalat in ipsos. Si tumor insolitus tusis & duror inhaeret. Turgentes oculos uili circumline coeno.
Hinendum. Horridum, deforme &propter curs dissicultatem pertimescendum, maxime si inueterauerit. Nam, ut Celsus dicit, Suffusio quam Graeci hypochysin nominant, interdit oculi potetiae qua cernit se opponit.Quod si inueterauerit,manu curandum est. Inter initia nonuna quam etia certis obseruationibus discutitur. Gl eomum Glaucoma oculorii uitium est, quo uisus impeditur aut saltem uidendi perspicua claritas, &in pupilla concipi- n hiat Otur. Celsus Suffusionem appellat, Graeci Hypochysin. Porro recentiores medici haec ab inuicem discriminant: