장음표시 사용
251쪽
i PELLIS Vo M. ET PHTHIs I. dam lirion etiam uocantici: u Theophrastus qui de planutarum historia lib. o. sic ait: Narcissus autem aut licion. sunt enim qui hoc &qui illo no in mea pellent. Liliu aut a Graecis licio dici solitum testatur Dioscorides cun ait. Quidam etiam hunc no minus qui, n liliu lirion uocat.
Et hinc etiam uideri potest ex Graecorum licio suum fecisse lilium Latinos. una mutata litera, utpote r.in l. Dictus aute est Graecis Narcissus, nona tabuloso puero ut poetsfinxerunt, sed quoniam dolores S torpidas capitis gra uitates laciat, a narce, qua uoce Graeci torporem intelli gunt.Et huius deductionis uocabuli testis est etiam Plin. libro xi. capite is. Et Plutarchus symposii commentario .cap.x. h is uerbis:Et narcisum appellauer ut quasi nem - uos hebetantem & torpidas facientem grauitates. Qua Propter &Sophocles magnorum deorum, id est subteraraneorum coronamentum eum uocauit, quod scilicet defuncti&morte torpidi torpido flore merito corona tulbvium, rentur. Amplius uocatur a quibusdam bulbus uomito
lari rius, no quia idem sit bulbo uomitorio, de quo secundo libro agit Dioscorides, sed quia bulbosae radicis est revomitorius ut ille, quem usum praecipuum habet in mea dicina. Caeterum habet narcissus, ut Dioscorides tradit, folia porracea, multo tamen tenuiora minora V et anguastiora, caulem concauum sine soliis altitudine supra dodrantem , in quo candidus flos est in medio croceus, in aliquibus aute purpursaspectu.Radix illi intus candida, rotunda, bulbosacp. Semen ceu in membrana clausum, nigrum & oblongum. Nascitur probatissimus monta nis locis,grato odore. Reliquum genus porra ceu & hem hae halitum ex se mittit. Vera quae Plinius &Theophrastus de hoc tradunt,& ut Dioscoridi respondean t, breuitatis causa nunc omittuntur, quae tamen copiosius tra
ctat in annotationibus suis super Dioscoridem Marcerulus Vergilius Florentinus.
252쪽
c APUT XVIII. xxx Si uero phthisis annoso sedet improba morbo. In tritas uino cochleas hausisse iuuabit. Proderit atq; adipis ueteris pila sumpta suilli. Carne asinae, seuocp caprae medicina salubris. Plabi sis improba. Ponit nunc autor ad phthisin remedia. Dicitur autem phthisis improba,quasi magna et pessima longet periculosissima & quasi incurabilis , maxime
cum inueteraueritulinc enim, ut Celsus ait, non facile e uincitur, quare inter initia protinus occurrere necessarium est. Annoso morbo. Hoc est, tabe&consumptione diuturna, quae P longo tempore durauit. Serit. Ηsrer, habitat, fixa&consuetudinaria lacta est. lnvitia. Insertas Sc commixtas. Vino. Propter faciliorem in uniuerissum corpus penetrationem, quam uinum praesta t,& etiaquia confortati cochleas.) Cochleae quamuis difficiles sint coetu,stomacho tamen accommodatae sunt,multi lac copiosi nutrimeti, propter quod tabidis ac phthisicis utilissimae, praesentit sunt remedio, prssertim exsudatus igne succus:haci medicina plurimum aetas nostra uti tur. Adipis viai. Huius medicinae sic meminit Plinius libro as. cap. s . Axungia uerus etiam phthisin in pilulis sumpta sana quae sa Ie inueterata est. Et eiusdem libri ca. xo. hns uerbis, Phthisicis medetur macrae suis foeminae herbis pastae lardum. Pila. Pilula, orbiculus ac globuulus. carne a me. Sic Plinius lib. iam memorato,Phthia
scis medentur carnes asininae ex iure sumpte. Sem capra.
Per sevum, esculentu adipis ius intelligit, de quo sic tradit Dioscorides Vtile prsterea tabidis in sorbitione estulantu adipu ius est, loquitur aut de adipe caprino.Porro Plin. lib. paulo ante dicto, de hoc sic scribin Caprae seu o
in pulte halicacia & phthisin & tussim sanari tradunt.
253쪽
V B E R A Deeundo multum lactantia succo Saepe sibi noxa nimium manando fuerunt, Fece igitur ualida duri reprimentur aceti. AMMI s. Vberibus male affectis, cuiusmodi sunt quae dolent, tument, indurantur, exulcerantur, inflammantur, ultra modum excrescunt & propendulae fiunt, aut nimis exiles sunt, similiter quae lactis copia abundant & illud continere non ualentes superflue manant, aut eius desecta constri nguntur 5c laetare non possunt.Csterum a mamma fit diminutivum mamilla,&mammosa siue mammeata mulier dicitur quae magna habet ubera. Plautus,Cuius amicam mameatam uidimus: a mamilla uero fit ma miliare, quod amiculi genus est quo mulieres ubera te gunt siue mammas . Vbi illud sciendum, non semper obseruari proprietate hanc quam Caper tradit, cum ait: Mammas esse hominis scito, at pecudis ubera: nec eam Serenus hoc capite obseruar. Sunt aure mammillae mu lieribus datae laetis causa, ut illo donec ad solidioris cibi coctionem idoneus sit infans enutriatur. Viris uero tum decoris tum propter laxam earum carnem evaporatio nis cuiu sdam gratia concessae sunt. Verum mammarum capitula siue apices papillae uocantur, eo quod papula rum,quae pustulae sunt, similes exista nu quamuis etiam pro mammis ipsis aliquando accipiantur. Sanandis Curandis,& per hoc ad mammarum passiones et morbos se refert. Stringendis.) Constringendis, reprimendis, coamtandis & colligendis hiis quae sparsae sunt atq; diffusae: Sc per hoc se refert tu ad laetis exundantia dc fluorem,tum
254쪽
ri potissimu ad mamas excrescetes atq; propen detes, doloris interim no obliuiscedo, qui ad omniu quasi prssentia, uel ipse praesto est: qua uis nonnunqua citra omnem dolorem aut aliam malam affectionem magns et propendulae fiant. uberafore.) Docet primo mederi mammis quae lactis sui sunt impatientes, hoc est, quae lactis copia abundant & idem propter superantia a fluore continere non possunt, quibus tumor δc inflammatio, dolor item
Salia praua accidetia nonnunqua iungutur. Decundo.
Vberi&superfluente. Lammia. Lacte manantia . Laactans enim dicitur quod lac reddit&praebet Lactens ue iactentim cui praebetur de quod lac sugit. Succo. Lacte, quod naturaliter & suo tempore in hiis qus utero gerunt, gene L im geuratur ex sanguine qui ad mamas sertur,& deinde ab a deis neratio. nibus qui inibi sunt in lac transmutatur. Queadmodum enim in aliis animalis partibus,autore Galeno, uirtus est alterativa perquam assimilant alimen tu sibiipsi. sic etiam in mammis sunt a denes qui uim habent id quod ad eos influit alterandi.Cum ergo natura sint exangues & albi, proprium efficiunt humorem, talem qualis est lac,quanaedo plus alimenti desertur ad ipsos: quod fit communi ter et proprie in hiis qus utero gerunt, nec quidem in primis in quibus naturaliter non generatur, sed octauo&nono mense conceptionis quando abundanter oppletae sunt uenae communes quae a mammis pertingunt ad uterum, quae etiam magis im plentur quando minimum absumit laetus propter imbecillitatem suam. Cum itaq; ad laetus nutritionem ordinatum lac superabundat, mam
mas intumescere facit, Sc intus contineri non potest, sed omnino effluit & aliter uarie afficit, mammis P noxium est. Caeterum colligitur aliquando lac in hiis quae utero
non gerunt, nec unquam pepererunt, quando uidelicet ad similem peruenerint uenae repletionem ex menstruo. rum retentione, uti testatur Hippocrates libro s. aphorismorum h is uerbis,Si mulier quae neq; grauida est, ne d
255쪽
- . . MAMMIS s AN AN D: Eae s T R I N. peperit, lac habet, huic menstrua defecerunt. Couertitur
enim materia, ut inquit Avicenna duodecima te iiij. cap. tertio, que non inuenit uirtutem expellentem per matri .cem propter paruitatem ipsius, S peruenit in ubere &fit Iac. Quod autem subiungit, Et quando maggregatur lacin corporibus uirorum δέ proprie in puberibus,ita ut rotundentur mamillae ipsorum. Hoc non intelligendum
est, ut expositor eius dicit Gentilis, de Iacie proprie sanis pio & in nutritionem laetus ordinato, sed de substantia quadam dealbata in mamillis, & hoc modo lac in uitis praesertim carnosis generari posse confirmat. Et adducit etiam aliud Avicennae dictum ex libro a. de animalibus cap. 3.ut dicit, Et uiri emittat ex mamillis suis lac,& si continue de suis mamillis exprimeretur lac, abundaret muti tum in eis. Et de quodam recitat masculo qui habuit lac, de quo lactus est caseus. Et idem testatur scribere Aristo
telem libronde historias animalium cap. xo. Quae si uera sint aliis consideranda relinquo. Noxae. Nocumento et damno, hoc est noxam & perniciem adseretia .Quod autem Iactis copia & fluor nimius incommodo sint&no cumento,id uel Avicennae testimonio com proba tur,qui Canonis libro f. sen ia. cap. s. sic ait, Lac quando super fluit,nocet Rapostemat& affert etiam aegritudines. m.
Nisi . mium. Nimis&superfluetaimium enim&excessumdc superantiam significat, ab eo quod est nimis, quamuis nonnu quam amplitudinem rei quoq; significet & idem rex aceti. st quod ualde,ur Inim tu dilecte deo. Fece aceti Que admodum uini sic dc aceti sedimentum.sex dicitur,cuius in medicina usus est, homini alias inutilis. Vis eius & natura, ut Dioscorides tradit libro ualidissime adurere,exterere, ad cicatricem perducere, adstringere Sc siccare. Vtendum autem recente est A cruda: haec enim est quae per se tumores reprimit, dequs contra laetis copia,eius Pimpatientes mammas exacero inungitur,oportet autem
ut sex si aceti quae acriore ui est δέ intensiore : quod Pli
256쪽
nius etiam eam probat libro xx. cap. x. his uerbis, Fex aceti mammas laetis sui impatientes exim guit. Quod si acetifex non habetur, accipiatur ea quae uini est, Sex aceto, ut Dioscorides docet, inungatur. Caeterum Avicenna Ca nonis lib. i. contra papillaru ex sanguinis constrictione inflammationem,utilem tradit,dum inquiri Fex no adusta extinguit inflammationem capitis mamillarum in quo constrictus est sanguis. Non solum enim Iac in mais millis aliquando abundat, sed & sanguis ex quo lac generatur, qui propter multitudinem suam aliqua do corrumpitur A ad lactis naturam non bene alteratur, sed mulistus existens obtinet uestigium sanguinis: propter quod etiam Canonis lib. 3.sen x . p. idem Avicenna inquit, Et multitudo sortitudinis eius non elongatur, quin sit ideo quod sanguis propter uehementiam multitudinis suae inobedit operationi naturae. quare non patitur ab ea S accidit naturae desectus in conuertendo illum propter coartationem quam secit ipsi. Aliquando uero colligitur in m nimis sanguis qui non solum non bene mutatur in lac, sed omnino intransmutabilis manen quod cum aeciaedit' malo est. Nam,ut Hippocrates tradit libro ν. aphoris morum, quibuscunq; mulieribus ad mammas sanguis eolligitur,surorem significat. Quod tamen accidisse, Galenus se nunquam uidisse testatur, & si quando eueniat, ex hiis esse, quae raro eueniunt. Post partum tumidas iniuste assurgere mammas Interdum aspicies, harum mala commemoratur Murinus fimus ex pluuio sedare liquore. Sin autem penitus Hausas dolor angit acerbus, Lumbricis terrae turgentes unge Corymbos. 'partum tumidas Hoc est, post editum in has uitales auras scutum, ob laetis copiam Sc redundantiam tumentesta grauatasari obsurata Prius mammis lac intra se con
257쪽
tinere non ualentibus,citra tumoris et aliorum acciden tium partus P mentionem mederi docuit, nuc uero hiis quae post partum tumen citra fluoris metionem, quamuis & hiis quoq; fluor luctus esse possit, quemadmodum
dc prioribus tumor & alia Solent autem a partu nonnunquam ob maiorem lactis impetu, eius copiam ferre no
Mammamae ualentes mammae tumere ac inflammari, quales cΠαργῖν ντωτας Graeci uocant,ceu quae in grumos densato ac concrς
to laete indurantur νοιῶν me ab eisdem appellantur iniuste. Plus iusto ac aequo S ultra modum conuenien tem. Assurgere. In tumorem eleuari & intumescere. Aerem matris. Murinus M. Idem medicamentum ponit Tirannus,nisi quod non pluviam sed simpliciter aquam accipit, sic in quiens, Stercus muris cum aqua dissolutum & inusium. dolorem, duriciem & tumorem uberum perfecte disso uit. Siquidem omne finium calefacit, siccat&discuti pluuio Fq. Aqua pluviatili, quae si haberi non potest. acci Sin. piatur aqua simplex. Sin autem Hoc est, sed si, uel, siue ro. Et non significat, si non,quasi in sin includatur nega
tio. Docet autem nunc medicari mammis quae lactis copiam non serentes, idem intra se in grumos coagulat, unde & meatuum papillarum obstructio accidit, nec reddere ualentes Iac mammae turgent, dolent atq; duriciae arficiuntur, quales paulo an te χο Iiωντας a Graecis appellari diximus. Penitus. Omnino et totaliter. clausus) Obstructas mamillas δέ lac propter coagulationem dc mea tuum obitructionem reddere non ualentes. Angit. Extumuerisi. cruciat& dolore afficit. Lumbricis teme. Vermibus terre Vermes te nis . Lumbrici a lubricitate ducti, terreni uero ad differenreni. tiam eorum qui aluum occupant & proprie lumbrici disjbra . cuntur Graeci ἔντερα, hoc est, terrae intestina nunci pant,eo quod in terra generatur et in ea quasi immobiles uiuuntiqui Paliorum animal tu modo non incedunt,sed in seipsis & circa seipsos quodam modo mouentur.Quorum teres δέ pedalia aliquando longitudo e qui si digitis pre
258쪽
premantur, instar fimi terrestris ex animali progredienistis, intestinorum imaginem faciunt. Et haec nominum apud Graecos N Latinos quantum ad natales, sormam, naturam V causa. Verum quod ad medicina attinet, prosunt huiutinodi lumbrici terrestres mammarum dolori, duriciei δέ obstructioni. Sunt enim inter frigus 8c calore adurentem qualitatis temperatae, solentiaiiectis meminhris in unci, dolores lenire ac mitigare,duricies mollire, Sobstructiones meatuum adaperire.Oportetaute ipsos
prius purgari ac coqui in oleo,modo qui dictus est supra
cap. 4.aut tostorum cinerem oleo misceri, Ec deinde oleo illo membra inungi affecta. Tuuentre. Propter materis υ νη exuperan tiam tumentes, affligentes Sagitantes nec Iorico quiescere permittentes.Est autem transumptum uocabulum ab animalibus ad coitum concitatist quemadmodum enim illa loco stare non possunt,quodam modo tiatillantiam impulsa,concitata a passion sic&materiae
copia atq; humores superfluentes pleruq; in motu uehe mentiore atq; transfluxu ab una parte ad aliam, in mor his hominem infestant mouentes Sc quiescere non per mittentes , propter quod 3c illedicamenta quae noxia pellant ac morbum curent, adhibere cogunt. γοm s. urare. Mammarum summitates,quae& papillae dicuntur. POL sunt autem S omnia summa,corymba dici. Vnde&hoderae racemus in orbem circumactus,corymbus dicitur.
Si castigatas studium est praestare mamillas
Ex hedere sertis ambas redimire memento Protinus 5c raptas fumis mandare coronas.
Si castigat a Docetnunc emendare mammas iusto maiores et propendulas,quales etiam pannosas,pannuceas luocansilioc est,rugosas &aranearum telis similest tales enim corrigere & minores horridulas efficere conue, . enit, quo aequae magnitudini restitutae,ornatiores, magis
259쪽
decorae, & honestiores existant. Castigatum emm dicia. tur quod corremim N emendatum eii, quasi probum canuin & honestum. Studium. Conatus. ii tentio Suo Iunias. Prasiare.) Reddere, efficere. Hedi raesertis Dio' scorides, Natura omnium hederatum medicina acri, cst N astra n gens: & per hoc contrariaru ui r tu tu e ire intellia guntur. Nam a credo qu aegustu sentit, caliditatem: adstrictio uero frigiditatem indicat, ut tradit Gal. Quibus uirtutibus calore scilicet desiccante& adstrictione coadu nante,mamas magnas S propedulas flaccidast colligitidi minores horridulas Pessicit circudata hedera, stantes uero ne inclinens aut propendeant, seruat. Oportet aut ipsam quam primu deponitur cocrentare uti docet Ser. bed hoc superstitione sapit. Quid eni refert siue c ocrem e tur siue no postqua deposita est Nessi tum suu produxit Nisi quis cocrematione illaco reserre uoluerit 4d tamen
extiterano colligitur ut per illam post circundatione sus fumigarentur mamillae:& hoc rationi ii agis consentaneum esset, quam ut solum citra mamillo ru suffumigatione quomodolibet cremaret. Porro meo iudicio maioris su .rit efficati ae si contusa hederasum succo suo mammis intponeretur.& alligaretur,donec uim sua exercuerit.sertis.
Coronis a seredo sic dictis, hoc est, a contexendo & ordis nando, quae ab initio ex floribus & frondibus inuice digestis, ordinatis S conexis fieri solebat. Red more. Ornare, coronare, circu dare&circu ponere. Ruptas.) Reuulsas. depositas. Fumis mandare.) Igni tradere & concremare. Anseris aut sevum pariter cum lacte tepenti, Aut ouu impositum tulerit quod garrula perdix. Praeterea pluuio decocta papauera rore Haerebunt multis post dissoluenda diebus. An eris aut sicuum. Ponit nuc medicamen quod mammis prodest,qus ob lactis exundantiam S coagulationem intumescunt,durantur & magnae efficiuntur. Adeps enim
260쪽
dura emollie ndo,densa raresaci edo & attenuando & collecta discutiendo, lactis superantiam minuit, coagulationem dissoluit, quorsi caula & tumor discedit&duricies emollitur, unde tandem molles,rariores, inanes & pr pendulae fierent mammae: quod tamen ne accidat,lac efficit, quod ultra dictas iam uirtutes, exundantia absumit, L RS disiuia, sparsal coadunat di adstringit. Porro inter adipes couenientior est anserinus, qui maiorem aliis reinnuitatem habet di altius descendit Lac uero medicatius est bubulum , quod etiam coctum esse oportet, ut quod L tenue & serosum est in eo absumatur. Coquitur autem yut ignitos calculos in ipso extinguedo aut lento igne&continuo lactis motu, donec crassius S dulcius euaserit quam antea crudum luerat, ubi id etiam summopere cauuendum est ne uel exuratur seu caseus fiat & coaguletur. Aut cauum impos. Oua temperatae sunt qualitatis, humano
amen temperamento nonnihil frigidiora. Siccant hu- Q ῖς mecta, coadunant & colligunt sparsa, diffusa& laxa, coisiecta uero Sc adunata ne se inclinent aut laxentur proh hent δέ in sua consistentia coseruan t: unde mamis emenae dandis imposita sunt idonea, praesertim perdicum oua, quae singulare quandam prae caeteris proprietatem & uirtute huic effectui producendo idonea habent. Accipien dii aut luteu cum album ine&imponendum,aut putameipsum quod arefactedo maioris efficaciae est siue crudum suae ustum ad piscetur.Verum quia aridum est,ideo molli cuipiam rei, quo melius impositum adlisrere possit, com miscend u. Sic crudi puluerecu cera utitur Κirannus cui ait,Testae ovoru perdicis tritae de cum cera citrina δέ cadsmia ualde commixtae N inunctae, mamillas laxas & cadentes erigunt. Plinius uero libro 3 o. cap. .usti cinerem T commendat his uerbis: Ouorum perdicis putaminum cinis cadmis mixtus cers stantes mammas seruat. Putant re ter circundatam ouo perdicis non inclinari. Tulerit.) ' IProtulerisi produxerit,ediderit. λrru perdis. Docilem Perdix ea la