장음표시 사용
291쪽
.. R AEc o R. D i a s S A N A N D I s. xis ratione tantu, uti colligitur ex Plinio dc Diostoride Et quia molliendi uim habet, ideo duris precordioru abscessibus perutilis est,illos emolliendo discuti edol, prs sertim si cum aliis idoneis temperetur Sc imponatur. Foro. vis. Far frumenti genus est,quod adoreum ueteres appellarunt. Valet et hoc uel per se, nedu aliis mixtu, ad precor senatus dioru duricia emollienda δc discutienda illi tu . Sextarius. Sextarius naensurae genus est, &sexta pars clius: diuidiaturi in duas lances,cotulas ue,quas heminas vocamuS. Lanx uero in duo acetabula, oxybaphaue diuiditur. Ace abulum aut in tres cyathos. Cyathus uero mystraquari tuor facit. Cochlearium uero mystri dimidium est. Sextarius ergo in chochlearia sex & nonaginta soluitur. Di ct usq; est sextarius quod eu sexies capit cogi us , qui chusian . Latine dicitur:autor Aphricanus medicus. Lini. N tum omnibus linum. Cuius semen omnes intus & foris
inflammationes discutiendi & emolliendi uim habet,auisset M tyre Dioscoride. Silip . Siliqua comuniter pro leguminum solliculo & theca qua claudutur accipitur. Plinius, Siliquae rotudae ciceri, caeteris P leguminum longae S ad figura seminis latae, pila cylindracee.Aliquando uero arhoris ceratiae fructus Siliqua dicitur, de qua habitum est
. .. supra capite r. No nunquam uero proprium leguminis
genus est quod Siliciam uocat Plinius,& scenu Graecum quoq; appellatur teste Varrone di Columella. Et in hoc significatu hic accipit Seren. Cuius silique farina, ut au tor est Dioscorides, molliendi disiiciendit uires habet, Rad collectiones iacit, quae intus forisci colligutu cum Lerimen. decocti aqua mulsa subacta. Legumen. Semen, quod fialiquis ho c est thecis & solliculis includitur. Sic dictum a
legendo, quod terra uellitur, non subsecatur. Nondum t pentia. Hoc est,calore suo nondum destituta nec algida.
sed adhuc calentia dc seruida. Nectes.) Annectes & im
Aut quae poma Cydon Creteis misit ab oris
292쪽
cAPUT ππIrr. 34α. cocta lines, durum ut possis mollire tumorem. Ocyma praeterea bulbiue linuntur amari. Proderit oc lymphis corpus mersare marinis. Quin etiam catulum lactente apponere membris Conuenit,omne malu tr anscurrere fertur in illum, Cui tamen extin is munus debetur humandi, Humanos quia contactus mala tanta sequuntur, Et iunctus uitium ducit de coniuge coniunx. Quod superest tritae iunges ramenta carinae, . Quo di dece ex rebus confit simul ato uocatur, 'dccaaibo ; Masticis addentur cum puluere mollia farra, ruς. Talibus auxit is praecordia tuta resistenti poma ca don. Describit mala quae vocamua cotonea, re mucronia, Graeci Cydonia ex Creta insula ac rectar. quorum plura sunt genera, de quibus Dioscorides,Plinius Scsteri. CΥ Gilon. donautem amplissima illustrissima P Cretae iniuis ciui- creia. tas est, de qua plura Strabo libro io. a qua ciuitate 8c mala
Cydonia nonae adepta sui, t. creteis ab oris. Aregione et
insula Creta, centum urbibus clara sania: se cuius situ Scelaritate plura Strabo libro Q. dc Plinius libro . Ocimi. o minc ocimum quod & basilicon dicitur, uim habet maturantem S distu tientem: quare & contra praecordiorum duis
riciam mammis illinitur,ut Plinius tradit libro io. cap. ia. Bussi amari. Maxime qui edendo sunt&saporis inter bor tussi in tamarioris. Et hunc effcctu eorum Plinius etiam testatur sib. 1o .ca. u. hiis uerbis. In uino cocti, illiti uentri, duricia praecordiorum emolliunt.Quamuis etiam aliis qui edendo no stini, A medicamini tantu nascuntur. ad hunc assectum uti quis posset, inter quos nobilissima est etia Scyl- Aquarum.
la. Lmphisco p. incri mur Maris enim aqua per sese di scutiendis tuniorib*s efficax est. Vnde, ut Plinius etiam libro ιε. ca . s. testatum reliquit, Praecordia maris piscinae
293쪽
his: Praecordia vocamus uno nomine exta in homine, quorum in dolore cuiuscunq; parti, si catulus lactens admoueatur, ad primaturius partibus, transire in eu morbus dicitur. Id P exetera io,persu sol uino deprehendi uitiato uiscere illo quod doluerit hominis et obrui, aliis religio est. cui extincto ere. Est enim morbus letalis Scon tagiosus, qui quem corripit, ni statim succurratur, actu tum interimit. Humanos quia ) Reddit nunc causam pro pter quam humari iussit catulum mortuum. Et est haec, quia morbus quo infectas obiit, est cotagiosus, quem uunus ab alio facile contrahit et per contagionem inficitur. Si enim Catulus per contamini inscitur, quanto magis
homo infici potest, qui cutis S substan tiae est renerioris. Quodsuperest γ Ponit nunc ultimum medicamenisi quod costat ex pice navali, mastiche, farre,&medicamento eN ὰ μὰ decem rebus, ut ait, composito. Omnia ea in a intelli in git picem naualem quam zopissam uocant, de qua supra 'pq etiam habitum est,&quae additur in malagmata ad discutiendas collectones, autore Plinio libro i . cap. r. qui &optima esse ait que sit a ty rocinio nauiu. Porro ramenta a rado dicitur, renuis cuiusq; rei particula, quasi rasura. Carina uero infima pars est nauis, & pro tota naue ali
feetionem illam theria caeci compositione medicaminis Antiochi quam refert Plinius naturalis historiae libr. 1o. circa finem hiis uel bis: Sed ante discessunt ab hortesibus unam compositionem ex ηs clari ssimam subtexemus adauersus uenenata animalia, incisam lapide uersibus in limine aedis Aesculapii. Serpit Ii duum denariorum pondus . opopanacis S mil a tantundem singulorum .Tri folii pondus denaria. Anethi & foeniculi semin is.& anili di mei, & apii denariorum senum ex singulis generibus: eruia farinae duodecim. Haec tusa cribrata P uino quanta possit excellenti digeruntur in pastillas, uictoriati pondere. Eth is singuli dantur ex uini mixti cyathis ternis. Hac
Pixntiralis. Ramentum. carina.
294쪽
Haetheriaca magnus rex Antiochus aduersus omnia uenena usus traditur. Hactenus Plinius . Verum loco ho rum uerborum,Confit simul atq; aliqui codices sic scriptum habent, decatorthoma rite.Vbi per decatorthon a intelligendum est medicamentum ex decem rebus recte consectium,ais quod est decem, & ηθος, id est rectus.
curi saeuit penitus haerens iniuria lumbis, i Igne lapis candens datur exultantibus undis, Hoc poteris potu tristem superare dolorem. Aut pice cum dura,met,nitrum, sulphur,acetum, . Succida lana rapit contam calentibus iisdem, Proderit hanc aegris crebro perducere membris. VMBIS. Lumbi dicuntur pars illa ab cin Lumbi.
clura usq; ad nates,ubi di renes siluati sunt: sic dicti, ut quidam uolunt,a lubidine,hoc est,ti bidine antiquitus enim&lubido dicebatur et libido, sicut lubet S libet. Porro lumborum uitium S debilitas lumbago appellatur: quamuis etiam renum do- Lumbaeo. lor,qui nephritis dicitur,adlubos referatur,&de utroq; Nephritis. mixtim praesenti capite agit Serenus, potissimum tamen de eo qui assectis renibus accidit. RemibM. Dolori re Renes. num affectorum: qui duo sunt in animali, &,ut Celsus ait diuersi, qui lumbis sub imis coxis inherenta parte earum resinat,ab altera rotudi,qui 3c uenosi sunt,& uentriis culos habent,&tunicis supercoteguntur. Quorum munus δέ officium est ut, concocto in iecore & ab humore aquoso superfluo sequestrato δέ in corpus penetraturo
295쪽
LVRPIS .ETun E N I g. sanguine, eius sero sum, ne corruptioni locum praebeat, ab iocinore ad trali anti Su nil, ut uolunt, dicti renes ἁπότου i ,hoc est a defluxu humoris obscoeni,id est sedimentorum urin s. Penitus haerens. Omnino&multu infixus, unde et longo tempore affligit. Nam,ut Celsus ait Renes ubi affecti sun r,diu male habet. Iraruria. Malum&morbus. candens. Ignitus. Quamuis enim candens proprie candidum dicitur, quia tamen ea quae ignescunt, candi di ora fiunt, ideo aliqua do pro ignato accipitur.Sic etiam ferrum candens & carbo candes dicitur. Datur. Immittitur&extinguitur . Exultantibu/ undis. Aquae bullienti. Cum enim ebullit aqua, effertur Zc exilit quasi saltare ui deatur. /ut pice cum dura.) Docet nuc conficere malagma
quod extra lumbis injiciendu est, & frigido dolori conuenit. Est, medicamenti huius uis Sc natura calefacere, discutere& extrahere, quibus hic opus est: unde Celsus ait, At super quoq; rectequsdam malagmata inuciantur, maximet ea qus humori extrahendo sunt. Per picem uero duram, intelligit Serenus picem siccam DupIex enim est picis genus, liquidum δέ siccu siue spissum. Fit autem pix sicca, decocta liquida,& a multis palimpissa uocatur,
quasi iterum cocta pix. Cui uis est calefaciens, molliens et discuties.Mel autem aperit& humores in summum proritat. Nitrum uero uires ex alto in summu etiam euocan di habet. Sulphur calfacit & discutit. Acetum autem retia quis ad interiora penetrandi uim addit:&quamuis frigidum sit, habet tame admixtam sibi aliquam caliditatena, autore Galeno therapeuticae libro io. Succida luna. Lana
succida quid & qualis S unde sic dicta sit, docet nos Varro rei rusticae libro x. hiis uerbis: Tonsurae tempus inter aequinoctium uernum & solstitiuuucum sudare inceperint oues,a quo sudore recens lana tonsa succida est appeliata. Quae, ut Dioscori tradit, probatissima est, mollis Scex collo se moribus V pecoris detosa: praebctT duplicem
296쪽
pinguedine, quae oesypus est,egregie mollit & ad omnia partium dolores facit imposita. Alteram,quod res liqui das cito dilabentes suscipit δή combibit, ut diutius adis
Aut caput asparagi cum uino sume uetusto:
Seu mauis appone: modus conducit uterss.
Aut adipe mixtum lumbis inducito sulphur. Saepe chelidoniam cum succo Palladis addes, Farrat quae tremulis prosunt sudantia flammis. Fertur amygdaleae succus nucis esse bibendus: Pinsitur haec tepidisi absorbitur addita lymphis.
Aut tres ex uino cochleas seruescere coges
Cum m suis domibus iranges, piperis quo γ grana Ter quin* adiicies, potui iuuaberis illo.
ut ali argi. Radicem asparagi caput uocat,eo quod ex Astaret ea ta quam capite & sonte initiol frutici uniuerso uis sua influit . Haec decoeta cum uino es bibita lumborsi ac ronum dolores sedata quod Sc Apuleius testatur inquiens, Ad renum dolorem: Herbs asparagi radix trita cum uino& potata proficit. Nec modo hausta; sed δέ extra lumbis imposita eiusde uirtutis habet cuius rei testes sunt etiatum Plinius tum Dioscorides. Id autem agit uirtute qua urinam citet per eam renes purgat. Adipe sulptar. Ponitidem Plinius libro iς.cap. 1 .hiis uerbis: henibus quom et lumbis in dolore cum adipe mire prodest impositu suisphur. succo P.LO Succo olius,hoc est oleo olivarum, Succus Puro cuius inuentrix Pallas perhibetur,quae &disciplinarum dis. dea est habita, unde &oliua illi consecrata fuit tum proa Oleum es Dpter olei inuentionem, tum quia lucubrationibus&luis rum. cernarum oleo discipline perdiscuntur. 9o' Ex Marcia P. M. nus Capella in hymno testatur cum ait, Hinc nam uerniconis frondent tibi munera olivae Ars& cura uigil per te u quo discat olivo. Item de oliva Mineruae sacra Ouidius
297쪽
rursuri LUMBIS ET REN MIHetiam libro metamorphoseon sexto. Columella in horatulo palladiam baccam uocat dicens, Rutal palladis baecs uictura saporem. Tremula. Propter radios ignis scintillantes& motu trementes. Amridaleae nucis. Prssertim amarae. Unde Plinius libro 13. cap. s. Amygdalae amarae sanant renum dolores ex aqua potae. Et hoc maxime ob structionem renum aperiendo, autore Avicenna, & uriis nam mouendo.Opus enim est, autore Celso, quae m axime inde urinam mouere consueuerui. Et inter nephreti ca medicamenta eandem amygdalam sed alio utpote nucis Graecae nomine, connumerati Pinfiitur. Contundi tur. Docet autem modum extrahendi succum . Hunc nostro suo propter coloris candore dc albedinem,lac amygdala ruinuocamus. Tres ex uino cochleas.) Hoc idem medicamentum comprobat Plinius libro xo. cap. i. dum infit: Cochleae tres contritae cum testis suis atq; in uino deco istae cum piperis granis M. lumborum dolori bibuntur. , Feruescere coges. Decoques. Domibus. Testis,quibus pro domo utuntur.Vnde& domiportam uocauit cochleam Cicero more Graecorum qui φερέ Moy ipsam appellanta inperis. Hoc libro . cap. io.Celsus etiam in renum morbis modo cibo modo potioni aducere iubet. Fursur item parca fuerit cum seruidus unda, . . Post oleo madidus succis immittitur aptis, i Quae uix pa ssuris urentes addito membris. Prodest ceruinae uehemens natura medullae. Nec nocuit ciceris cocla potasse liquorem. Aut mixtam teneris maluam contundito porris, Contritumi simul, cum mastiche, coser anethum, Quod decem rebus coponi ex nomine clarii est, His continge locii, Deus haec mihi certa probauit. Furfur. Malagma ex sursu re, aqua & oleo non modo renum, ut hic docet autor, sed omnium etiam dolorum mitigatorium est impositu. Parca. Modica. Fervidus. Coctus
298쪽
ceruina, autore Dioscoride: molliunt autem omnes , ra- uina.
reiaciunt&callaciunt. Vehcmens natura. Virtus sortis et efficax. Nec nocuit. Imo prodest&iuuat: modo renum&uesicae ulcerationem non patiaturitunc enim laederet potius quam prodesset,autore Dioscoride. ciceris liquo- ciceris liquor. rem. Hoc est,ius ciceris: aperit enim renum obstructio nes,et eos per urinam purgat. Aut mixtam teneris. Hoc ultimum est lumborum 8c renum affectorum medicamenatum ex uariis rebus compositum:quod autor diuino munere probatum testatur. Cuius uires ex fimplicium quae compositionem eius ingrediuntur, natura haberi potest. Malua etenim mollit&lenit. rrum urinam citi quod Malia dc mastiche lacit cum discussione. Anetum mollit,lenit & Porrum. urinam mouet,quod&alterunt ex decem rebus medica Mastichrimentum iacit, de quo dictum est capite praecedenti. con Anetum. tive. Inunge & impone. Deus. Aesculapius. Medicamelum
si dolor insanus tota desaeuit in alvo, Heminis tribus in lympha ualidam coque rutam, Aut apiun,donec pars duplex desit aquarum,
Potus erit medicus non detrectante palato. ENTRIS.) Venter multilariamaccipitur. Venterer elao Primo pro eo quod a pectore ad pubem appa acceptiones. ret, id est,quod inter abdominis membranam interiorem et cutem exteriorem interiacet hoc est, pro abdomine seu sumine, quod Graece epigastrium dicitur:&sic accipitur cu dicimus uentris musculos esse
octo, de quibus Galenus libro de locis affectis quinto: sic
299쪽
VENTRIs DOLOR I etia accipit Cel .lib ca. 1σ.cu ait Subtroc ueter indurescit, dolori eius est. Secundo accipitur uenter pro iis quae insta abdominis membrana interiore continen tur, hoc est,
pro uentriculo,intestinis δέ cauitate infra abdo me in profundo existete,ut apud Hippocratem prognosticoru lib. x. cum ait, Si talis excernitur, inserior uenter bene ualet. Vbi dictionem iNFERi R solius thoracis causa adiecit, qui aliquando superior uenter ab eode appellatur, quod di Galenus in huius loci expositione testatur inquies, At
uero bene ualere uentre dixit inferiorem, conserens eum cum thorace ut inteligamus uetriculum ipsum,& item ieiunusimul cum intestino omni, per uentrem inferiorem.
Tertio per uetrem intelligimus partes iam dictas utrasq; S interiores 3c exteriores simul. Et sic accipit etiam Hippocrates aphorismorum libro s. cum ait, Dolores uentris sublimes, leuiores:qui uero non sublimes, sortiores. Pro cuius clariore notitia Galeni hunc locum exponen iis uerba sub inciam. Inquit autem, Sublimes nunc audiendi sunt, no secundum longitudinem corporis, sed profunditatem. Interstinguun tur aut hii in locis ad uentrem attinetibus membrana interiore abdominis: adeo quod quicunq; supra hoc fiunt, sublimes uocantur: qui uero infra, hoc est, in ipsis intestinis, atq; uentriculo,& in profundo,non sublimes dicuntur. Et in lins duabus signisiis
eationibus accipit etiam uentrem hic Serenus. Quarto accipitur uenter pro ut comprehendit uentrem in serio
rem & superiorem, & sic accipit Hippocrates in libro de
ulceribus cum ait, Purgatio per aluum pleri'; ulcerum prodest: praeterea uulneribus quae in capite sunt accepta, item quae in uentre Scarticulis. Sed ne quis de significatu hoc dubitet testatur id Galenus lib.therapeutices quarto hiis uerbis: Ventrem autem hoc loco non solum inserio rem intelligendum esse,sed etiam superiorem,patere cui uis arbitror. Diuiso nanq: quod inter collum & crura est trunco, in duas capacites maximaS,prior sub thorace, se cunda
300쪽
neon Graeci uocant, continetur. Quinto accipitur ueninter pro eo qui cibi receptaculum est, ut apud Pliniucum ait praecordiis subesse uentrem in quo conficiuntur cibi. N hinc in aluum delabutur. Sexto pro tota cauitate quae est insta thoracem. Sic Hippocrates aphorismorum libr. v. accipit cum ait, Quibus hepar aqua plenum in omen tum eruperi his uenter aqua repletur & moriuntur. Seucundum quod significatum, uentro si nominantur. Sep timo uenter pro omni cauitate accipitur, ceu apud Hippocratem aphorismorum libro ε. Si in uentrem sanguis praeter naturam effunditur,necesse est suppurari. Et ultiamo uenter accipitur pro utero,quemadmodum et aluus. Vnde mulieres dicuntur gestare uentrem, id est, uterum.
Dolor insim. Magnus, acutus, &quasi ad insaniam duincens prs uehementi afflictione. Deseuit. Furit,&magno Aliam cruciatu torquet&infestat. Aluotm. Universo uentre. Alui nomine Plinius libportionem illam intelligit inquam medio adnexam umbiIico cibi iam in uentre con secti delabuntur. Serenus alui & uentris nomine idem in . telligit. Dicitur item &qua sordes effluunt & eluuntur aluus . Fleminis.) Hemina duplex est. Una ponderis, quae immin& libra dicitur, unciis constans duodecim, prs sertim Italica. Altera est hemina mensurarum frugum I liquidorum, quae & Cotyla dicitur, Sextarii dimidium . Conti Dei aut acetabula bina, cyathos uero sex. Validam rutam. RA Rutam efficacem qualis maxime est siccata, R id quidem modice. Vt enim si plusculum siccetur, acris amaracp redditur, de supra quam par est calida: sic si prorsus non si
cetur, excrementitium quedam humorem retinet, nom' dum ex toto conco Bim, cuius uitio flatum discutere minus potest: autor Galen us de sanitate tuenda libr . Plin. libro io. capite i . Ruta, inquit, cruditates discutit, mox inflationes, dolores stomachi ueteres. Apium. Vt quod Apim binflationes discutiat. Est autem apium herba quae nunc