장음표시 사용
301쪽
VENTRIS DOLORI. qui ait, apium gratum esse iuribus. Pars duplex. Scilicet
respectu eius quod remanet: ira ut tertia pars aqus solum remaneat, & duae per decoctione absumantur. Erit enim sic uirtu te magis efficax. Medi . Medicinalis & lal hris. Non detrectante. Non abhorrente, nec fastidiente palato tin quo etiam saporum intellectus quidam est. a tore Plinio.
Praeterea niuei sterilis testa uritur ovi, Quae postquam in tetram fuerit conuersa sarinam Ex calidis potatur aquis & pota medetur. Nec non iungenda est utero noua uirga myricae, Illaesa haec serro terracp intacta geratur. Aut medio uentris prodest aspergere terram, Quam signauerunt uestigia preri rotarum.., Proderit oc puluis facili sub cardine raptus. Quin etiam ex lymphis tritum potare cuminum
Coueniet, quod iam nobis documenta probarunt.
Meta quo hoc pacto medicos dabit hausta sapores
Test. i. sterilist sta i Hoc est, putamen oui inane&uacuum,S i maxime a quo pulli exierur,&sine membrana interiore. Tetram farinam. Id est,pollinem&puluerem mollissimum nigrum. Per ustionemnant candidus color in nigrum
merui. mutatur. Iungendasitero. Id est, uentri imponenda. Ut Nnica. . rum enim pro uentre accipit. Nouauirga ricae. Recens
decerptum uirgultum myricae, quae es tamarix dicituri de qua dictum est supra. Porro medicinae huius Plinius
quoq; meminit libro x capites. his uerbis. Grauis autem autor in medicina uirgam ex eadem fractam , ut ne vrerram neq; serrum attingeret, sedare uentris dolores asseuerauit impositam,ita ut tunica cinctu P corpori apprimeretur. Geratur. Ventri circucincta portetur. Mea dis uentris. Circa umbilicum. Terram quam 'nauerunt. Cre. Terra Orbitae. Hoc est,terram ex rotarum orbita desumptam,quae exi
302쪽
bes & puluis uel terra qus circa portas &ianuas a calceis
cadens colligitur. cuminum. Inflationes enim discutit c M . -& pituitas, autore Plinio lib. io.cap. 1 . Metulia. Diosco inοι- rides, In uniuersum uentri accommodata est mentita.
Medicos sapores. Liquores & potus salubres. Coeliacos autem recreabis pane salubri, Quem madido farre efficies ac mollibus ovis, uorum testa prius sparso cuanescet aceto. Resert 5c teretes bulbos mollire terendo, Cum*his lenei durum potare fluentum.
coeliacos. Κοιλ et Graecis uenter est, hinc coeliaci qui mor Moia. bum patiuntur quem Grsci coeliacum etiam uocant,uen coriis . triculo Zc intestinis simul affectis eueniens, teste Galeno, qui de locis assectis libro si sic ait,Sun talia quom accidentia, quae quidem haud absurde dc intestinis & uentriculo
simul assectis euenire creduntur,ut quas lyenterias &coeliacas nominant,cum uidelicet materis nequaquam sunt mordaces. Nam ut mordaces,ob mordendi vim, omnia intestina ad excretionem excitan Vita non mordaces, intestinorum imbecillitatem sequi consueuerunt, quia retinere contenta, ne exiguo quidem tempore possunt. Si
quidem illico excernunt ea, perinde ac si graue aliquod onus deponerent. Recreabis. Refocillabis & conforta his. Pane salubri. Idem medicamentum & panem confL Paris coeliaco cere & coeliacis prodesse docet etiam Plinius lib. 1o. cap. i. rom. hiis uerbis: uorum maceratorum in aceto molliri diximus putamen. Talibus cum serina in pane subactis, coeliaci recreantur. Idas farre. Farina tritici aqua made, Panis tritici. facta ut subigi possit. Panis uero tritici, teste Dioscoride, fluentem aluum sistit:quemadmodum & acetum , quod Acci m. etiam, eodem autore, adstringit Rcibariis concoctum alui fluctionibus utile est. Refert. Commodum,utile et
si lubre est. Pulbos. Qui scilicet edendo sunt: tales enim,
303쪽
HYDROPisl CVRANDAE. autore Diosci rides macho in cibo utiles sunt, Scilos,
res eius sedant, concinationes Padiuuant. Fluentum durum Ulam ivstin Lehὸi Id est Iaticem S liquore uini,hoc est uinum ipsum in , cςrb m auster m siue acerbu . Utrunq; enim utile stomacho re soluto,uires firmans,&in aluum,m testina destillatio... nes compesces,ut autor est Dioscorides Lenon, id est M A volu & hypolenion, id est bire Moy Graecis lacuna dicitur vπο ν υ. S torcular atq; uas in quod uuarum liquor & uinum ex Lς μεδμ' cipitur.Vnde Bacchus poetis Leneus dicitur,&transum Du, priue pro uino ipso accipitur. Verg.Geor. libr.3. Prosuit inserto latices infundere corni Leneos.
c o R R V P T l iecoris ustio,vel splenis acerbus Crescit hydrops,aut cum siccatae sebre medullae, l . Atm auidae fauces gelidum traxere liquorem: ' Tum lympha interius uitio gliscente tumescit. Secernens miseram proprio de uiscere pellem ΥD ROPISI.) Hydrops siue hydropi sis
Graece,Latine aqua in tercute dicitur. Cuius tres sunt species. Una quae ab utris similitud ne astites uocatur, in qua plus humoris conti. lampaniter. neturipiritus autem minus. Altera tympanites eo quod summus uenter percussus sonitum edit qualem tympa Ηγθvisis nain in hac plus spiritus est,humoris uero minus. Et hse fera. ab Hippocrate sicca nominatur hydropi sis teste Galeno. AplGrlib. . Hoc enim genus non humidum est sicut ascites, in quo materia collecta non est fatuosus aer, sed humor aquo sus. Videtur autem a maiori frigiditate generari aquosus hydrops quem asciten uocant, quoniam ueluti in utre
304쪽
quodam In membrana abdominis interiore humor continetur:a minore autem tympanias . Neq; enim humida
substantia in flatuosum aerem sine calore aliquo potest transmutari. Et inhias duobus generibus cibus in aquam conuertitur,&in locum iam ductum diffundituri nec in alio differunt qtiam in spiritus & aquae maiore aut minore quantitate.Tertia species est quae hypo sarcidios, hy- Ηnsercidiset. pocirca Ranasarca dicitur, quae solidis partibus in aquae Hypos παnaturam resolutis per totum fit corpus .Et hanc quidam Anas γα leucophlegmatian etiam,hoc est, albam pituitam uocat: Leucophlegis quasi uidelicet, uti Galenus scribit, sit etia pituita liuida, malia. uel tanquam sui quidem ratione sit semper alba, sed pro- Aphocli ripter mixtionem quorundam aliorum humorum uerum mutet colorem. Quamuis etiam simpliciter absq; distin- .ctione albi potest esse facta adiectio. Caeterum Hippocra. tes libro de uictu acutorum 4. duo tantum aquae intercutem genera lacit, Vnum nunc dictum hypo sarcidion, quod etiam in curabile tradit, Alterum quod ex flatibus constar, quod multa, eaq; bona fortuna indiget. Et sub hoc duo priora genera, asciten & tympani an, quia eius dem naturae sint,comprehenditi non enim disserunt, nisis ut iam dictum est spiritus S aquae maioris minoris ueratione.Porro omnium, uti Celsus lib. s. cap. M. ait, com
munis est humoris nimia abundatia .Est cuiusuis aqvs Hydropis emintercutem communis genitura, autore Galeno, ubi san munis eraguificationis officium intercidat. Demum omnis hydro nitura. pisis initium traditur esse malus corporis habitus, quem Prog. lib.,. Graeci uocant. Causae uero sunt uariae, quarum Rachextitidis non omnes,potiores tamen & magis communes re Hiarvisisquentius T contingentes autor ponit in textu. corruptiis cause. eoris uitio. Inter hydropiseos causas praecipua est iocino i. Iecutiris uitium,siue per sese & suapte ut, siue per aliarum parratium consensum assiciatur iecur: nisi enim hoc alijs con senserit, aliorum nullii hydropi sim efficere poterit. Nam
cuiusuis hydropiseos communis genitura est,ubi sangui , Pp a.
305쪽
ΗYD fio pis I c V R AND AE.ficationis officium intercidit & sanguinis generatio se
stratur. quod iecoris uitio accidit, natiuo eius calore
1. splen. cuiu extincto. Splenis. Altera hydropi sis causa est lita,
sed consentiente iocinore: nisi enim ad hoc transmittatur
sine ictoris ut, matu, hydropi sis subsequi potest minime. Vnde perlontio h=dropi H gos morboa indurato seu obstructo, aut ex tumore uesnunquam fet. aliter refrigerato splene,ad consensum agit iecur,peri tale medium uniuerso corpori aquam intercute& hydro. pisim concinnat. Acerbus. Molestus & dirus. Horatiu, in Odisi Crescit indulgens sibi dirus hydrops,Nec sitim pellit, nisi causa morbi Fugerit uenis, S aquosus albor his, quo Corpore languor. crescit. Generatur. Siccatae febre me modo istini Muria Febrem hydropi sis causam esse bifariam intelligesis causa. re possumus. Primo cum febrilis calor corporis humidiatates consumit: quod maxime in longis Sc diuturnis accidit febribus, potissimum i in quartana,cum iecur, membra Suniuersum corpus extraneo calore excalescit S de siccatur, nativus P calor extinguitur Rresoluitur. Vnde iecur natiuo calore destitutu et refrigeratum, extrane uero accessim et siccatu arescens,uis eius cococtrix afficitur.
suos munere destituitur, quare cibus in sanguine trans: mutari nequit,sed aquosus emcitur humor, sanauis pituitosus,qui et aquam intercutem hydropi simi concinnat. Secundo hydropiseos causa est febris, cum iecur in febribus calida & sicca intemperatura tam grauiter assicitur, ut consumpto corporis humido & a reste tibus membris, sitim inducat non minimam, quam infirmus sufferre non ualens,&refrigerium refocillationem P qusrens . ad frigidae aquae potu recurrit, qua intempestiue pota 5chepate affatim refrigerato, statim aqua inter cutem induis. ' citur. Et sic libris mediante frigidae aqus potu, hydropiti tata. sis causa dici poterit. Mesu lae.) Medulla pingue id est
quod in ossium medio reconditurr hic autem pro omni corporis succulentia sumitur indifferenter. Auidae. Siti
ἀulosae propter humoru desiccatione& sti di humidimi deside-
306쪽
desiderium & appetitum. Sitis enim frigidi&humidi ap
petitus dicitur. Fuiges.) Fauces enim ex membris sunt quae per colligantiam siti afficiuntur. Gelidam liquorem.) qql μειγ' Aquam frigidam dc eius potum .Ex intempestiua etenim μ' . . aquaestigids potatione iecur affatim refrigeratum,statim aquam intercutem concinnat,autore Galeno de locis asa ή - φpfectis libro s.cap. s.& alibi. Et haec est quarta hydropita V K 'causa a Sereno proposita. Sunt&aliae, quas tamen ceu minus occurrentes,ipse obmittit,& ad curationem pro greditur. Tu m. Post causas iam relatas. Lympha. Ilumor aquosus. inerua. In uentre& membris subcuta .. neis. Glificente. Crescente & pinguescente, incremen- ι ς 'tum accipiente. Gliscere enim crescere est,ct aliquando idem quod pinguescere.Columella libr. s.cap. τ.Gallina quae prima luna saginari coepta est, vigesima pergliscit. Tumescit. γ Tumefit & in tumorem attollitur. Secernens. Diuidens,diuellens&separans. Misere perem. Cutem infelicem&inualidam,infirmanat. Vscere. Ventre et carne cui adnectitur cutis ipsa. Conueniet tenerae radix decocta sabuci
In geminis calidi cyathis potanda lyaei. Fraxineum semen cum Bacchi rore bibendum est.
. Necnon apposito curantur dropace membra. Conueniet. Vtilis erit Sc comoda Enumeratis causis quio
busdam, ponit nunc autor morbi curam per medicamenta tu quae intus affumuntur&hydragoga dicuntur, hoc est, quae aquositates purgant&aquam intercutem pro liciunt atq; educunt, tu per cataplasmata Saliaqus extra φ 'adhibentur&aquositates siccant&discutiunt. Radixsa, RU I Lui. Idem hoc medicamelum ponit Plinius lib. 4 hiis '. Iuerbis Radicis sabuci in uino decocti duo cyathi poti,hydropicos exinaniunt. Dioscor. potus quantitate omissa,
eundem sabuci effectu testatur cum ait: Radix in uino decocta,hydropisi auxiliatur. Aquas mi ex corpore pellit.
307쪽
. HYDRO PISI CVRANDAE. semen stolat. Praxineum semen. Plinius, Semen soliis eius inest, quae a
quam, quae subit cutem, extrahunt, sacchi rore. id est, linopax. uino. Apposito dropace. Exterius imposito S illito ungue to illo. Est aut Δρωπα , hoc est dropa x, un8ue nil genus Scmedicamenturuptorium desecatorium S, quale sinapis mus. Oportet enim autore Celso, ubi inflatio Sex ea dolor creber est, semetis ficcis calidisq; uti, & crebri' in uentre imponere sinapi, donec cute erodat, & seruare ulcera
diutius.Vtiliter etia scylla cocta delinis cutis, si ualens est
qui id accipit.Ηsc ille. Membra. Tu mentia et hydropica Aut calido filicis radicem mollis Iaccho, Vnguine quo frangis uires languoris aquosi.
Nec non in tepidis conuoluere corpus hareius.
Appositu lenes nepetae, gustu* iuuabunt. Saepes scyllino pelluntur noxia Baccho.
calido laecho. .Per calidum intelligi quod coqui debeaeu bri, ut mollescat, similiter quod calidum actu imponi deber.
Per Iacchum uero Bacchum S uinum. Dictus est autem Iacchus a uerbo quod est clamo et uocifero, quonia Baccho sacrificantes clamare ac uociferare soleant. Et fi cui per Bacchum ita etiam per Iacchum uinum intelligi tur. Filicis radicem. Dioscorides libro .. Fili inquisi fo- ix filicis. Ita sunt sine caule,sine flore, sine semine, ex uno pedi culo cubitali magnitudine tincisuris diuisa, &alarum auium modo explicita, in quibus odoris grauitas aliqua est. Ra- dicem habet filix in summa terra nigram oblongam: ex qua plures ueluti adnatae progrediuntur aliae qua dante nus in gustu adstringentes. Nascitur montanis &saxosis locis, imo ut Plinius tradit, ubiq;,sed maxime frigido soLib.1'. cap .s. Io. Effodi debent Vergiliis occidentibus. Usus radicis in trimatu tatum, neq; ante neq; postea . D esicca tortu uero est ceu dropax si extra imponit: s uero intus assumitur, aluum soluit, primo bilem trahens, mox aquam. Carte tum quia sine semine est, ut probati testantur autores omnea
308쪽
busda iactatur c5mentum scilicet una solstitiali,seu ut aliqui, natali diui Ioanis Baptistae nocte, florere filicem, eadem cl3 hora cum defloruit maturum in terram semen cadere, ideo ψ nisi aliquis tunc adsuerit, nec uideri florem, nec colligi seme posse. Μοω. Decoquendo &dein contudendo in uino mollem reddis 8c cataplasma inde con ficis N iumentibus membris imponis. Vtieme. Un guento, eataplasmate.Vnguen proprie omne succum si- VM gnificat ex quo aliquid ungi potest. Frangis.) Destruis et tollis. Vires ting. aquosi. Vim noxiam di morbum ipsum aquosum hydropi sis. Harenis. Scilicet littorum maris.
Plinius libro D. cap. σ. Nec non harena littorum maris Hamis litto. precipue tenuis di solibus candens in medicina est siccan mviris. dis corporibus coopertis hydropicorum. Et Dioscorides lib. s. capite ino. Exiccat corporis aquas littoralis harena sole seruens obrutis usq; ad capita in ea hydropico rum corporibus. Nepete.) Nepeta est herba,quae &chalam in the dicitur. Haec N pota dc emplastri modo imposi Nepet ta hydropicis subuenit. id eade ratione qua & reliqua proxime iam dicta. Scari Raccho. Vino scyllite sive scyl litico. Cuius concinnandi modos uarios quia perlongu Vin βο- di molestum esset recensere, ideo loca ubi hos, qui uolet,
requirere poterit, signasse tantum,contentus ero. Docet
autem id Columella rei rusticae libro ii. capite D. Palla dius libro f. mense Iulio, Titulo. o. Dioscorides medicinalis sylus libro r. capite is. Qui etiam id cutem subeuntiribus aquis di hydropisi utile esse, δέ uetustate bonitatem acquirere tradit. Et lib. i. ca.de scylla, Additur,inquit,scylla potionibus medicamentisi quae rarefactedo sint. Da tur his in quibus urina ciere uolumus. Facit ad cutemisube umes aquas. Caetem Apuleius scyllae medicina con ira hydropi sin sic instruit. Bulbus scyllaides torretur, dei inde circumpuraatur, & medium eius in aqua decoquitur,cu bene decoctu laetit in tot exeo tres obobdat.
309쪽
HYDIVopla I cVRANDAE. , potui cum melle & aceto hydropico, Scevacuatur per usrinam. Et si solium aliqua tutum sub lingua quis habu rit, sitim compescit hydropicorum, eodem autore. Elleboro bene purgatur lymphaticus error,
Aut huius uice quod seri semen lenta genisti,
Miscetur mulsis & cautis ducitur undis. Est qui praeualidum nitro, sale, miscet acetum, Atq; olei succo refricant albentia membra.
Elleboro. Ellebori,quod ueratrum Latini uocant,duo genera faciunt Plinius&Dioscorides. Vnum candidum, Lib. s. Gp s. alterum nigrum. Quoru coloris discrimen in radice ipsa Abitario intelligitur.Vterm sanas carnes habentibus periculosus. '' autore Hippocrate. Porro albus per superna uomitioni hus purgat, morborum in causas, humores diuersos &multiplices extrahens r sed ut Melae scribit, corporibus nostri temporis est sicut uenenum proprie praesecans. Nigri uero usq; ad tempora nostra uirtus tolerabilis est licet adhuc difficilis. Purgat autem per inferna, medeturl hydropicis. Hoc multi melampodion & polyinyeton et metuemdibatisi. lano rhizonuocant. Nascitur autem probatissimum in L,is h. Anticyra. omphaticus error. Hoc est, uitium Sc morbus vinumbmph. aquosu',id est, hydropi sis &aqua inter cutem. Lympha enim aqua dicitur, hinc lymphaticus, id est, aquosus, Muinum lymphatius, autore Perotto, quod plus satis habet aquae. Quod contra Beroaldum est, qui non uult dicendum esse uinu lymphatum pro aqua diluto. Et lym phatos solum dici autumat laruatos & insanietes, de quibus dictu est in superioribus,quibus etiamnum succurrit elleborusr ob quod & in prouerbium abiit una cu insula in qua nascitur, de quibus Erasmus Roterodamus in adagiorum chiliadibus. Huitu uice. Loco ellebori. Lentaeenigi. Id est spartum tenax & infragile. Virg. Georg. lib.
x. Molle siler, lentaei genistae. Quid autem sit Genista re quae uirtus eius quantum hic nobis satis est docet Dioscondea
310쪽
c Ap Vτ ππVI. si fides medicinalis sylvae libro .inquiens, sparton, sunt qui lobon id est siliquam,qui lygon id est uinae, Romani
spartum uel genistam,dicant.Frutex est, breues, duras &fine sol is uirgas habens, easdemm nativo lentore infra giles,quibus uites ligat.Siliquas phaselorum modo sert. in quibus semen ceu lentis est.Florem luteu qualem uiolshabensiquas leucoia appellant.Bibuntur flores, sementeius in mulsa aqua pondere obolorum quinquet pumpantap per superna egregie ueratri modo sine periculo. Solum semen itidem per inferna purgat. Haec ille. Est autem aliud a sparto quod in Hispania nascitur & a Plinio
lib. is. cap.x.describitur. mpis undis. Aquae mulsae. cra
sis. Hoc est,cum cautela summat cura & diligentia prs
paratis,praesertim si elleborus exhibendus est, cuius potio,ut Hippocrates docet,est drachma uel eius dimidium cum aceto mulso:tertiam autem huius partem cum helle horo misceto,S minus praefocat , strangulatue. Quibus
autem & quo modo . tempore & pondere dandus sit aut
non dadus elleborus,docetidem Hippocrates cum alibi sparsim,tum in libro de elleborismo ad Democritum collectim. Ducitur. Hauritur Sc bibitur. Est qui prevaICre. Tale medicamelum tradit etiam Corn.Celsus,nisi quod aquam di non acetum accipit, quo tamen uel per se calente eo uaporari docet hydropicos Dioscorides,qui etiam horum tumores saleac oleo inungi testatur. Verum cui speciei maxime conueniat& quomodo administradum sit hoc medicamentum, docet etiam Celsus cum ait, At si id uitium est cui leucophlegmatias nomen est,eas partes quae tument subiicere soli oportet, sed non nimium , ne labricula incidat. Si is uehementior est, caput uelandum est,utendum Usrictione madefactis tame manibus aqua cui sal&nitrum&olei paulum sitadiectu, sicut aut pue
riles aut muliebres manus adhibeantur,quo mollior ea. rum tactius sit: id cpsi uires patiuntur ante meridiem to