장음표시 사용
311쪽
i VENTRI MOLLIENDO.membra. Per hoc intelligit speciem illa quae leucophledimatias,hoc est alba pituita, dicitur &hyposarca.
c APUT ππVII. fAEPE cibi specie,uitio ueI corporis ipse, Potibus aut duris restricta morabitur aluus: Vincetur talis mora gramine Mercuriali, Cuius aquam coctam minimo cum melle bibemus. Prunal conueniunt quae mittit clara Damascus.
E N T R I molliendo. Leniendae uentris durisciae, aluo durae atq; adstrictae, quae secales reddere nequit superfluitates,imo fecibus ipsis inaduratis & remoratis:cuius adstrictionis uariae solen t esse causae, quarum non ut Ias autor a capitis initio poniti cibistecie. Qualitate cibi,praesertim duri &con stipantis, quales sunt castaneae, sorba, mala cydonia, pira acerba, R id genus alia Cum enim talis estur cibus, communiter uenter induratur, potissimum si ante alium c humassumitur. nam post comestus comprimendo soluit potius uentrem adstrictum. Et haec est una astricti uendi. Iecuareales tris causa. Visio corporis.) Malitia membrorum,prssertimaremb. iecoris&intestinorum. Iecoris quidem, cum nimio calix re exiccatum ab intestinis & aluo humidum illud in ipsis S secibus contentum fugit & extrahit, unde laces exic inti inorum catae et induratae exitum habere nequeunt. In testinorum imbecillo in. uero ratione alui excremeta retinentur,cum affectis ipsis naturales actiones Ruis expultrix laeduntur. Et haec estri potvi ad altera durae alui causa. Potibus duris. Tertia causa propter pris . quam uenter Saluus adstringitur, est potus exiccans Madstringens. Morabito. Cunctabitur,detinebitur&ni
ciu euentris ad pricti. r. cibus ad- Arietens.
312쪽
hil reddet nee egeret. Vincetur. Superabitur Remolli tur. Talis mora.) Fecum & alui cunctatio dc adstrictio. Gramine Mercuriali. Herba Mercuriali, quam aliis nomini Metaurulis. bus linoetostin dc parthenion uocant Graeci, dc Hermupoan, id est Mercurii herbam.Latini Mercurialem appellant,ab inuentore Mercurio, ut autor est Plinius libri,Meap. ς.& Dioscorides libro Folia habet omnino similia. ramulos geminatis geniculis N alaru cauis multis. Eius duo genera, Masculus,quam masculatam id est testiculatam uocat Apuleius,minor est atq; rotunda 3c ueluti testiculis binis paruis circa exordium ornata.Semen fert, autore Dioscoride,iuxta solium exiguum, rotundu, binum testiculorum specie pendens. Demina uero quae maior est,racemosum δέ multum. Totus frutex dodrantalis.&aliquando maior est. Soluit aluum utram olerum modo
in cibo sumpta.In aqua itidem elixa si ea bibatur aqua,bilem dc aquola trahit.Porro quo pacto ad aluum soluen- idam coquenda sit herba Mercurialis, apertius docet PIinius, qui sal etiam addit,inquiens: Aluo quidem solum
dae decoquitur quantum manus capiat in duobus sexta- . .
rhs aquae ad dimidias,hibitur sale & melle admixto. Apuleius tum foliis tum semini uim hanc extrahendi S puragandi tribuit, sed ex passo dandum praecipit Nostro aeuo
hac herba communiter utimur in enematibus quae moseliendi uentris causa adhibemus. Pruina. Pruna aluum pruna Dari molliunt,sed copiosius recentia, minus siccata. Quod & scena. Galenus testatur de simplici medicina libro di. Vbi et Dioscoridem siccata aluum cohibere tradentem, demiratur, i di non immerito, cum manifestum sit uel haec mollire aluum, licet minus quam alia, idq; quottidiano usu uel expertissimum habemus. Quo ebra Dam si Hoc est, Dcrius .
Damascena, dc ut Plin. lib. i. cap.r.ait, in Damasco monute nata. De quibus idem etiam libriis. p. ti. sic scribit:In
peregrinis arboribus dicta sunt Damascena, a Syriae Damasco cognominata,iam pridem in Italia nascentia, gran
313쪽
VENTRI MOLLIENDO.diore quanquam Iigno dc exiliore carne. Damascus a tem Syris urbs est insignis, omnium sere nobilissima qus in ea sunt regio ne, Persae uicina, ut autor est Strabo geo. graphiae libro rσ. Multos praeterea medici componere succos Assuerunt,preciosa tamen cum ueneris emptum,
Falleris, frustral immersa nomismata landes: iQuin age 8c in tenui certam cognosce salutem. ii Aut igitur tectum lana supponis alumen. iAut edis in patinis tenerae decocta sabuci. Vel eum lacte caprae salsum mulsumi capessis, Crede tamen potum meliorem laetis equini, i Dicitur hic validos asinae praeuincere succes. . '
contra imp Multos succos. Hoc est, uariarum rerum mixturas&com stores quo A positiones uarias . In uehitur autem nunc contra ait Libr.19. cap. t. nitas quorundam, ut Plinii uerbis utar, persuasiones, qui prodesse nisi preciosa non putant. Cum sola natu Lib. I cap. r. rae placuerit esse remedia, ut idem inquit Plinius, para in uulgo, inuentu sacilia ac sine impendio, ex quibus uiuimus . Verum postquam fraudes hominum dc in geniorum capturae ossicinas inuenere istas,in quibus sua cuique homini uenalis promittitur uita , statim comis . . . positiones & mixturae inexplicabiles decantantur. Aes .i rabia atque India in medio aestimantur. Vicerit paruo medicina a rubro mari importatur, cum remedia uera quotidie pauperrimus quisl coeneti Frustras πα) Hoc est, pecuniarum dispendium lacies,nullo inde consecuto emolumento aut commodo. Quin age. Imo potius agito & rem tuam commodumst 3c utilitatem curato. Te nui. In re parua dc nullius quasi impedii. Cognoste Intellige&inquire. Igitur. 'Propter causam iam dictu, ne pecuniariae rei dispendium lacias. Tectum lana. Linteo
do inuolutum, quod in balani uel paruae pitulae modum sit
314쪽
CAPUT ππVII. 'stessigiatum & concinnatum:oportet autem,ut inuolui possit, ipsum prius conterere & in puluerem redigere, Squo facilius intromitti possit, oportet ipsum prius parumper in oleo intingi. Nostra aetate utimur eo integro in balani formam disposito& in oleo intincto. Supponis. In anum submittis. Hinc nostri aeui medici suppositoria suppositaria. appellant, quos eruditiores balanos & glandes uocant. Balani, g desiAlumen.) Aluminis plura sunt genera, sed in medicina Alumen. usum habent, autore Dioscoride, scissile, rotundum &liquidum.Omnia calfaciunt, adstringunt atq; repurgat.
.ed dicet quispiam: Si adstringunt,quo pacto igitur uentrem subducunt 3c molliunt c Aio id fieri non vi su
subducete, quam non habet, sed membrorum hoc est intestinorum uim expultricem laesam & ossicio suo iungi non ualentem corroborante & ad expulsionem irritan te: de hoc quotidiano usu nobis satis compertu est. Quis enim ex uulgo sere non est qui non eo in balani formam effigiato in astricta aluo utatur: quamuis non omneS eo iuuentur, praesertim ubi ob nimiam secum duri ciem citra in testinorum laesione adstrictio contigerit: seces enim mollire non poterit, quod uel hinc manifestum est quod ubi laesa intestina ipso corroborata seces reddunt, eaedem non mollitae sed durae eiiciuntur, id quod experimento quotidie fieri videmus. Patinis. Patina uasis genus est
quo dapes elixae N iurulente in mensam serun tur,Teutonice Elusitatisset Nunc communiter pro uase accipimus iniquo coquimus, et Teutonice uocatur Elapsenti. Tenerae suis Sobsicus. bucib Hoc est,sabuci minoris. Idem testatur Plinius lib. a cap. s. inquiens, Caules teneri minoris labuci in patinis cocti aluum soluunt. Lucte caprae. Ex lactis commo- Luc prinum. dis, autore Galeno,est uentris moderata deiectio. Quod e aut uen trem soluat, prssertim caprinum, asininu N equiis ψα -- num, licet minus caprinu,reliqua uero magis, testis est ea tiam Diosco. 8c Hippocrates de uictus ratione lib. x. SAL
315쪽
VENTRI MOLLIEMDo.ctione salsum, mellis uero mulsum effectu. Additur aut salut citiussubducatur, mel uero ne in uetriculo cogatur. Et quato recentius mulctu bibitur, eo utilius, magis P proficuum erit. Unde Galenus therapeutices libro ς. ait, Hoc
de lactis usu pro maximo praecepto habendum est, ut linquibus eo est opus, omnino id adstante animali stati mulctum bibant, etia melle iniecto, si cui cogi in uentriculo solet: quod si ipsum descendere ad alvu citius cupis, etiasale. Meliorem equini. Equinum fimul & asininum lac caprino magis este uentris subdu fituum, hoc ideo est, quoniam caprae multo adstringente pabulo utuntur, quare etiam minus tenue est. Equinum uero tenuius,&asini num tenuissimum S minime coagulatur: uti tradit Gale' nus therapeutices libro di. Et lib.de sanitate tuenda. r. as ninum caprino comparans, Asinae,inqui lac tenue sero
sumi est, caprae mediocris substantiae est . Iram hoc notriet magis, ubi uidelicet nutritione opus est. Illud omnino tutius est. Nam & si quado solum cum pane sumitur, tum citius subducitur, tum minime est flatulentum, sed nec in uentre cogitur,potissimum si prius salis aliquid,&mellis immiseris. Haec ille. Hic.) Potus lactis equini. Validor. In molliendo uentre potentes &efficaces. Cum Onim csteris omnibus fit tenuius lac asininum,ideo etiam merito magis alui suductuum. Asinae Meos. Lae a sini num. Preuincere. Maioris esse uirtutis& efficacis in mollienda di subducenda aluo.
Sylvestris fici lachrymam prodesse loquuntur.
Quod satis melius uerbis dicemus Horati, Mytilus & uiles pellent obstantia conchae, Sed cochleas prius est urtica aut furiare pasci,
Purior hinc gustus noxa sine mouerit aluum.
Saepe thalassomeli adiecto cumulabimus imbri, Haec purgant parili fuerint si pondere mixta.
riciusiura. Diso ii μι Duplex ficus est, Satiua & SII uestris qus caprificua
316쪽
animaliu coaguli modo lac coagulat: idem coagulatum aceti modo soluit,aluum subducit. Lachomo. Succum quem a coloris lacteo candore lac nominare solent. Ηο- Lac ficti re Q. Horatius Raccus poeta nobilis diui Augusti im Horatia peratoris tepore floruit, multa P praeclara scripsit opera, praesertim Artem poetica, libros Odarum, Epistolarum ac dcnq; Sermonum, in quoru secundo, satyra quarta, Epicureorum praecepta recesens,hoc quoq; poni GSi dura morabitu r aluus, Mytilus S uiles pellent obstana conorae. Quem uersum huc transserens Serenus,ne surto sustulisse coargui possit, autorem a quo prosectus est, indi cit. Vsilvi.) Mytili sunt,autore Plin. quas Graeci mya. Vsiluticas dicat,&hunc sequut' Diosco.interpres Florentinus, mas Myacas mytulos raduxit, quanqua de myacis quod auuum molliat apud Diosco. nulla fit metio, licet Plin. id asserar, inquiens, Purgant&myaces: quorum natura tota in hoc Ioco dicetur. Aceruantur muricu modo, uiuunti
in algosis, gratissimi Autumno,& ubi multa dulcis aquae miscetur mari, ob id in Aegypto laudatissimi: procedere
hyeme, amaritudinem trahunt, colorem in rubrum. Horum ius traditur alvu dc uesicas exinanire. Et paulo post. Degenerar, inquit, in duas species, in mitulos qui salem. uirus P recipiunt, myiscasPr quae rotuditate disserum,
minores at quanto atq; hirtae tenuioribus testis earne duriores Porro aluum molliendi uim Dioscorides Tellinis τρῆ- . attribuit cum ait, Bonam iaciunt aluum recentes prsse tim P coctarum ius esculentum. Et idem testatur Paulus Aegineta, tum sub tellinaru titulo,rum ubi de omni esculento agit iure. Et has esse quos mitulos uocent Romani, autor est Athenaeus. Csterum mitulis ad aluum deiicien dam inter alia utitur etiam M. Cato libri de re rustica ca- concha Pire u . Quibus etiam herbam Mercurialem S cochleas cochla' iniungit. Conche uiles. Hoc est, conchae minus preciosae. cycis ore
dunt enim preciosiorea quaeda quae siccant rotiua qua
317쪽
Quid sit thalassomeli, & quae eius confectio ac uirtus,docet Dioscorides libro r. hηs uerbis:Creditur thala mel hoc egregie purgare. Conficitur autem mellis, caelestis aquae, maris P aequis portionibus per colum traiectis, Nin picato uase per canis aestum insolatis.Sunt qui decoctrmaris aquae partibus duabus unam mellis miscentes indolia diffundunt. Esti hoc ad purgandum maris aqua lenius&mitius.Ηscille. Cui non dissona prodit Plinius naturalis historiae libro si. cap. σ. inquiens t Inueteratur quod uocatur thalasso meli aequis portionibus maris, mellis,imbris.Ex alto & ad huc usum aduehunt fictilisuase& picato condunt. Prodest ad purgationes maxime fine stomachi uexatioe, dc sapore grato & odore. Imbri. Aqua caelesti & pluviatili. cumulabiniu. Augebimus, diluemus & temperabimus, quo scilicet lenius & mitius sit in purgado uentre. Parili pondere. Aequis portionibus.
CAPUT ππVIII. TAM uarii casus mortalia saecIa fatigant, Vt sint diuersis obnoxia corpora morbis: Saepe etenim nimio cursu fluit impetus alus. OLUTIONI uetris. Alui et intestinorum
fluori,qui duorum est generum. Vnum cum . .
defluxio liquida & Ionga infesta quae fit eum V
nutrimentum, cibusue solus putrefactus subterfluir,autore Hippocrate libro deuictu salubri l. Rhaeediarrhoea dicituriputrefactum autem uocat,teste Galeno
318쪽
S OLV. VENTRI s/ET DYS. aphorismorum lib. σ. quod nos coelium, seu, ut nunc Ioaquimur, digestum dicimus. Et tales copiosi sunt alui sine LFenteria. inflammatione exulceratione* fluores. Alterum uero intestinorum profluuiorum uentris genus eii quod Grsci lyenteriam, Pu . hoc est intestinorum leuitatem appellat, intestinis &uen Lib. Aph.3 triculo simul assectis eueniens: qus, ut Galenus tradit,est cibi dc potus sine aliqua transmutatione ueIOx excretio, hoc est, earum quae comeduntur Zc bibuntur uelox exi tus, quae talia deiiciuntur qualia fuere deuorata. Idi obcoctionis carentiam,cum neq; secundum consistentiam, neq; secundum colorem uel odorem, uel ullam omnino qualitatem in uentriculo facta suerit eorum mutatio. Porro huiusmodi excretionum uelocium causae sunt, aut exulceratio in superficie uetriculi aut intestinorum, ueI uirtutis retentricis imbecillitas:quorum primum ex mordacibus & substantiam tenuem habetibus fit humoribus:
secundum uero ex magna corporum uentriculi a tq; intestinorum intemperatura,seu propter humorem aliquem in uentriculo atq; intestinis contentum proueni ex quihus humoribus unus est pituitar unde hae partes cibis tanquam graui onere quodam grauatae, ipsos confestim excernunt atq; deiiciunt, etiam doloris citra sensum. In ea uero quae ob humorum fit mordacitatem & exulcer tionem, quamuis uis ipsa contentiva non multum patiatur, tame permeantibus cibis,partes exulceratae dolorem
sentiunt, atq; ideo illos propellunt atq; a seipsis citissime
emittunt, quo in omnibns partibus facto, uelocitas exitus subsequetur,& nullum fiet coctionis initium: uerum tali intestinorum leuitati cuiusdam morsus inerit sensus. - ' Et taIis etiam,cessante humorum malignitate statim sana tur, cibis ac potibus quae uim habent densandi. Quod si longiori tempore perseueret, in aIteram passionem quae
dysenteria nominatur, transmutatur. quamuis etiam ex dysenteria nonnunquam intestinorum leuitas oriatur,
teste Celso,cum alti Ex torminibus sic dysentetiam uo cat
319쪽
eat Interdum intestinorum leuitas oritur, quae contine
re nihil possunt,& quidquid assumptu est, imperfectum
protinus reddunt. Id interdum aegros trahit, interdum praecipitat. DUenteriae. In testinorum dissicultati, quaeduum est generum. Una quae proprie ita dicituri altera ψέγη. uero quam cum adiuncto cruentam siue sanguineam & Fψ'guinea hepaticam uocantet quae,autore Galeno aphorismorum ηςlhσαι .libros. sanguinis est evacuatio per intestinum absq; exulceratione, sic ob excrementorum speciem dicta. Nam in aeterdum syncerus plurimus P sanguis, interdum ueluti limus ipsius 8c secis non parua quantitas excernitur. Ea uero per quam syncerus plurimus P sanguis excernitur, uniuersum corpus plerunm euacuat, haud secus quam haemorrhoides aut muliebre profluuim .Quae uero proη 2. Proprie prie dicta est dysenteria, nominata est ita ab εντεροι quod dicta. est intestinum, & a particula is et, qus atqs humani corpo TomnM.ris mala designantibus dictionibus addita . semper fere ι ς. Crauitatem,difficultatem, laborem, dolore & tormetum ιndicat. Et hanc a tormento Celsus libro . intestinorum :tormina uocat. In huiusmodi etenim fluore aluus Ex intesina maximo afficiuntur & torquentur dolore, imo &uentriculus ipse copatiendo torquetur & ad concoquendum offenditur, quae quidem tormenta non ita fiunt in aliis fluxibus .Fit autem ab humoribus acribus, qui priamum summa occupantes, intestina abradunt:postea ue ro temporis progressu profundiora etiam petentes, e edunt,adeo quod exulcerentur, & tunc primum dysenteria uocatur. Nam, uti Galenus libro σ. de locis assectis
tradit, Dysenteria proprie ex appellatione ipsa intestinorum ulcus significat Nemenim affatim sit huiusmodi as sectus ceu qui hepatis uitio accidit S proprias habet notas. Etenim protinus ab ipsius initio, bilis mordax secer nitur', quam deinde interaneorum abrasiones sequutur. postea paulum cruoris simul excerni uidetur,quando uidelicet affectus ipse iam dysenteria debet appellari. Quum
320쪽
SOL V. VENTRIS. ET MYs. itaq; huiusmodi abrasiones solae excernuntur, considorandum est, num pingue quippiam simul cum ipsis doiiciatur, ita enim in crassis intestinis ulcus consistere crodendum est. Ubi uero cruorem quoq; excerni uideris, intueri oportet, utrum is reliquis excrementis ita sit admix tus, ut uniuersus misceatur uniuersis, an pars eius aliqua reliquis supernatet:eteni si admixtus est, in superioribus, si uero supernatat,in humiliorib' intestinis ulcus esse portendit. Ac idem quom in abrasis excrementis uidere est. Uerum non ita manifeste ut in cruore.Similis etiam deramentis ratio est: nam 8c ipsa quod intestinum fuerit oblaesum, declarant, tum ab essentia propria, tum ex modo, quo uel commisceri reliquis excrementis, uel uni eorum
parti supernatare uidentur. Caeterum non mediocriter conducit ad curationem, nosse in qua intestinorum parate consistat ulcus. Nam si in superioribus intestinis est,ab epotis medicamentis praesidium petendum est: si uero in Uenteru hς humilioribus clysterem subiacere magis conuenit. At hupatic4. iusmodi dysenteriae ab his quae ab hepate profluunt, ita discernuntur. Nam ab initio tenuis sanies sanguinis ab hepate deiicit deinde aucto malo,crassus humor, lac hus uini haud absimilis. Praeterea quod in hepaticis ex cretionibus nihil abrasum expellitur,atq; interdum duorum,aut trium dierum interuallo, supprimitur euacua
tio deinde rursus redit malum, atq; excernuntur excre
menta prioribus multo peiora, id uero per intestinorum ulcera haudquaquam apparet, quippe in iis neq; affatim, neq; ex longis temporii in teruallis,laborates deiicere coissueuerunt. Hactenus Galenus. Obs. Passiones et morbi. Fatigant. Molestant&turbant atque cruciant. Ob
noxia. Subiecta. Nimiora u. Fluxu immodico Sc su perfluo. Nam qui moderatus est, non statim constringi d Lib. . cap. s. bet. Quia, Celso autore, uno die fluere aluum, saepe pro ualetudine est:atq; etiam pluribus,dum febris absit,&intra septimu diem id conquiescatapurgatur enim corpus ,