장음표시 사용
331쪽
mo, si prius enecaueris. Necantur autem amaris medicamentis. Viventes nanq; obsistunt intestinis adhaerentest At mortuae expelluntur una cum stercore. Expelluntur
cum hoc etiam uiuaei sed stupefactae, & ut ita quis dixerit semimortuae lactae. At teretes quidem absinthium periis mere potest, latae uehementiora medicamenta desiderata Pari modo quae Ascaris dicitur.Ηsc ille. Quid no Quasi dicat,Nihil. Macr . Contrartu, inimicu&noxium. Niseris mori. Hominibus calamitosis 8c infelicibus. Porro de miseria humana plura Plinius naturalis hist. libr.r. Addu. Adducit, infert. Interno uiscere. In intestinis.So let enim & sub cute nonnunquam nasci uermiculorum genus quoddam φθε itur dicti, de quibus habitum est suis pra cap. s. de phthiriasi. Tineastvens. Vermis repens et Semere. perambulans. Serpere & repere proprie sunt animalium Repere. humi gradientium &pedibus carentium, qualia sunt serpentes, lumbrici & reliqua genera uermium . Lumbrico edo. Vermis a lubricate sic dictus, uorax, corrodens, mordicans & consumens. creunti Homini e cuius hv vermium pr-
moribus superestuentibus procreantur. Generant enim crtatio. ex materia pituitosa, quae dum non est apta conuerti in substantiam aliti, nec etiam tantae putredinis ut ex toto putrefiat, natura quae semper ad optima nititur, mediate
calore illam disponit ut uitae spiritum accipiat, & sic pro
creari uermes uiuunt, mouentur, nutriuntur di crescunt
Laniat. Mordet & rodit. Seundem. Ad superiora ascenclans. Solet enim uermes uel ad uetriculum & fauces usis aliquando ascendere, di inde foedius ore nonnunquam reddi. Vira uitae. Guttur&gula. Haec enim uitae nostrae, hoc est rerum corpus nostrum intrantiu per quas alimur Suiuimus,uiae sunt. Gula etenim cibi ac potus quibus nutrimur & alimur uia est. Guttur uero aeris, quo ad poctoralium membrorum cordis ac pulmonis refrigeriur Sc spiritus nutrimcntum maxime &necessario opus habemus. Sine ama eniinspiratione δέ expiratione, homo
332쪽
LIMBRICIS ET TINEI s. Vermes inpe- uiuere non potest.Quod autem in pectoralibus ceu putictoralibus si mone & in canna uocata pulmonis aliquando generen m. tur uermes, restantur Abin zoarthei zir libro .. tract. x. dc Azarauius cap. de tussi. Qui uermes, ut aiunt, parui sunt di assimilantur muscis.
Ergo cinis cornu ceruini proderit haustus. Vel nepetae tritum ex uino uel lacte capellae. Nec non & succus medici potatur aceti. Prodest praeterea cum Baccho persica Dondis.
Democritus memorat menthae conducere potum. cinis eornu ceruini. Idem medicamentum ponit Plinius dicens,Tinearum genera pellit ceruini cornus cinis potus. Cornus huius comburendi & cremandi in cinerem modus 8c ratio,ut Dioscorides tradit, haec esti Secatur in stasta cornu, sectum Pin fictile crudum primo mox luto circumlito operculo in fornacem con icituri utitur P usque dum albescat. Nepete. Calaminthes,maxime fluuialis& quae aquosis nascitur locis. Dioscorides loco uini re laetis, sal 8c mel illi admiscet. dc uim hanc uermium interfectivam illitum elixae tum crudae tritae & potae tribuir.
Vino. Maxime rubro seu nigro dc dulci. tale enim ob maiorem siccitatem magis uermium naturae aduersatur:propter dulcedine uero uermes id libentius accipiunt. Dulcibus enim gauder,et ad pharmaca qus amara sunt illectantur,n5 secus ac pisces per uermiculos 3c lumbricos terrae ad hamu . Luctae caprae. Quamuis omne lac fit dulcedinis particeps, caprinu tame minus est humectans sed magis siccans reliquis,propter cibu quo uescutur,& ideo quom accomodatius. Succus medici aceti. Per succum aceti me
dici intellige succum mali medici qui semiacidus est. Modicum aut malum est, quod Dioscorides Persicum etiam& Plinius Assyrium patriae nomine uocari dicit. Latini citromalum dc citrium uocant. Cuius uaria habentur gerura, magnitudine potius quam genere differentia, de quorum Nepeta
biugaudent. Laecaninum. succus mediet aceti.
333쪽
c APUT XXIV. isi quorum eadem quasi uis est,omnia odoratissima, & uonenis medentia, praecipue quod priuatim Citrum uoca tur de quo & Vergilius intellexit cu ait, elicis mali quo non praestantius ullum Pocula si quando saeuae infecere
nouercae Miscuerunti herbas & non inoxia uerba. Hu ius odoriceu libro ii. scribit Plinius, transit in uestes una conditus,arcetcpanimalium noxia. Arbor ipsa omnibus horis pomisera est,alijs cadetibus, alus maturescentibus, aliis uero subnascentibus. Contra uenenum, ut ide lib.M. tradit,in uino bibuntur, uel ipsa, uel semen. Faciunt oris suauitatem decocto eoru colluto,aut succo expresso. Ho rum semen edendum praecipiunt in malacia praegnanti bus: ipsa uero contra infirmitate stomachi. Diosco. item libr. i. Arborem,inquit, habent toto anno laecundam dc superlaetantem. Pomum oblongum est,rugosum,colore ad aurum inclinato,cum grauitate odoratum. Semen habet pyrorum seminibus simile, quod in uino potum uonenis aduersetur Raluum deiiciat. Decocto, succo P eo rum commendandi halitus gratia colluutur. Comeduntur δέ in pregnantium fastidias: quod malu Graeci κώ pdicunt. Creduntur eadem in armariis & scriniis compoαsta erosionum noxas a uestibus arcere. Sunti huius pomi partes non unius nec eiusdem uirtutis. Cortices enim calidi sunt: qui intus est succus, semiacidus: semei rem ca.
lidum. Quae omnia fere de medicis etiam Scitreis,quae uulgo Narantia uocantur, quorum p duplex sapor est, acris N dulcis, dici possunt. Sunt&citrigenum species, quos liniones uocant. De quibus omnibus eleganter se iis &copiose scribit poeta celeberrimus Iovianus Pontanus in libris de hortis Hesperidum, in quorum secundo de horum pomorum utilitate sic etiam tradit: Omnibus his usus suus est: seu sorte uoluptas Quaeratur, seu certa salus, studium in medendi Praecipue pueris, semen lege,
coniice Iedium in cyatho,& Iatices ad summum infundeliqueteis,Sub Ioue quos tactis cotingant frigora noctis.
334쪽
LvΜ BRICIs ET TIN EIS. Mane autem puero instilla, bibet acre uenenum Lumbescis: stomacho, mirum, medicabitur aegro. Quin&arundineis mala ipsa liquoribus, ante Arte quidem medicata coquunt,ac lenibus inde Intingunt succis,&ua se madentia seruant Auxilium Iatura,et opem languentibus fgris.
Regales p epulas uario assectura sapore. Qui quod Sin calidis fornacibus igne tepenti Saepe liquat lectos flores, Sin horrea condunt Vitrea,odoratos latices, suis mina nota. Saepe N fictilibus in lancibus imbre recenti Dis mensis spaciis, macerato cortice, melle Contingunt. Siculoue premunt concocta liquore, Atque hos , at
que alios conuertunt citria in usus. Hactenus de malis medicis & succo eorum, quem Serenus intelligit per succum medici aceti. Nisi quis per eum intelligere malue Aeetum ustra rit liquorem aceti & acetum ipsum medicu,hoc est,taser
pitiatum. pitiatum, quod e lasere & la serpitii seu fit phia succo fi hat multi quondam in Oxyporis &oxygaris quibus miscebatur, usus. Meminit medici succi Strabo geographis
libro ii.inquiens, Haec regio, loquitur autem de Media,
silphium fert, a quo medicus succus appellatur. Persica talia perfice. hondis.) Hoc est, arboris Persicae solia, quae uel Galeno teste, trita & umbilico imposita, lumbricos necant. Arbor nota de quae poma fert lanata, hoc est, lanugine obductarinnocua&expetita aegris,stomacho Paccommoda,quorum palma duracinis. Nec aliud fugacius pomum: longissima nano decerpto bidui mora est. Persica uero ap pellata sunt a regione Perside,unde ad nos aduecta. Non quide uenenata in Persia, translata deinde in Aegyptum mutata natura innocua, ut quidam serunt, & meminit Columel Ia hiis uersibus,Stipantur calathi & pomis qus harbara Persis Miserat ut fama est patriis armata uenonis. At nunc expositi paruo discrimine laeti Ambrosios prsbent succos, oblita nocendi. Quin etiam eiusdem gentis de nomine dicta Exiguo properant mitescere Persica malo. Non inquam Persicae arboria in Aegyptum trans latae
335쪽
transplantatus factus est esculetus, sed Perseae potius quς - ma Persica arbore di uersa est. Quod uel ea testantur quae qicribit Dioscorides libro i.cap irr.de Persea, ubi ait: Retulerunt quidam letale in Perfide hanc arborem esse: translatam deinde in Aegyptum mutata natura salubrem Scedendo factam fuisse. Et Galenus libro x. de alimentis ait, Vidimus & hanc plantam in Alexandria, magnis & ipsa
arboribus annumeranda. Tradunt huius apud Persas Ductum tants pernicies esse,ut edetes interimat.In Aegyptum uero translatum, in esculentum mitescere, & pyrorum malorum P modo, cu quibus δέ magnitudine conis uenit, esitari. Quin δέ Plinius ipse naturalis historiae libr.
r. cap. 13.Idem testatur dices: Persicae arbores sero & cum
difficultate transiere, ut quae in Rhodo nihil serantiquod primum ab Aegypto earu suerat hospitium. Falsum est uenenatacu cruciatu in Persis gigni ,& poenarum causa a regibus translata in Aegyptii & terra mitigata.Id enim de Persea diligentiores tradunt, qus in totum alia est,mΥxis rubescentibus similis, nec extra orientem nasci uolui Ea quom eruditiores negauerunt ex Perfide propter
supplicia transatam, sed a Perseo Memphi sata. Et ob id Alexandrum illa coronari uictores ibi instituisse in honorem ataui sui. Semper aut solia habet et poma,subnascentibus aliis. Hactenus Plinius. Frondis. Frons,esti nominandi siue recto casu dictum stondis, sic supra capite ita Delphica stondis. Democritus. Democritus Abderita Demeas . nus philosophus sapientissimus & medicae rei peritissimus suit: scripsit inter alia libellum etiam de insania. De hoc plura in epistolis Hippocratis. Membr.) Menthae Mentia.
uim contra uermes testatur etiam Celsus,praesertim ubi teretes sunt&pueros exercet. Dioscorides succu eius cuaceto id facere tradit inquies, Menthae succus potus cum aceto,rotundos lumbricos necat. Plinius aliorum res
336쪽
LVMBm I cIS E TI TI N EI s. uentris animalia expellere dicitur. Est autem ex medies nis leuioribus ad hoc. Sumitur abrotonum nec non & uile melanthum.
Allia per sese sanant, ius coriandri. Quin et marrubium decoctum haustum* iuuabit. Pulegiumue potens N agreste iugatur anethum: Synthesis haec prodest unda mollita calenti. IAbrotonum. Abrotonum quod uermes amaritudine sua interficiat, testantur etiam Galenus, Paulus Aegineta, Serapio , Averrois Sari. Meunibam. Quod Graecis me lanthum, id Latinis est nigella. Vtrisq; a seminis colorhsic dicta herba. Plinius Gilli uocat & optimum esse ait quod quam excitatissimi odoris&quam nigerrimu exi stat. Huius semen no modo potum, sed Nextra umbilico S uentri illitum, uermes & reliqua interaneorum animalia interimere & pellere testes su ni etiam Dioscorides Galenus, Serapio & Avicenna. Miui. Allia per se sola sine alterius rei permixtione in cibo sumpta contra uerities prodesse, testantur etiam Celsus 3c Avicenna, nec refert siue cruda siue cocta edantur. Vtram enim autore Hippόcrate libro de morbis mulierum x prosunt. Nova tamendi recentia, teste Ruso,sunt meliora. Porro Plinius & Macer illis in aceto mulso coctis & exhibitis vim illam auri buunt. IM coriandri. Succus coriandri. Quod uulgo notum est. Huius semen lumbricos & interaneorum animalia pellere cum mali punici succo dcoleo potum Plinius asserit.Dioscorides uero cum passo sumptum t & paulum quidem. Copio fiore enim continuum P eius usum
cauere oporter. Quoniam maiore copia sumptum, men
tem non leui periculo tentat:haustum etenim ebrietati similem cum turpi loquacitate surorem facit. Porro Apuleius foliorum usum per inferiora administrandum do cet, dum infit: Ad lumbricos, Herba coriandrum coquartur ad tertias in oleo, & in anum mittatur. Caetera cuius qua
337쪽
qualitatis sit particeps coriandrum, frigidum ne sit an calidum, autores inter se discrepant. Hippocrates enim lib. a. de ratione uictus & Iibro de morbis qui extra, ct Gale
nus libro'.de simplicibus, Serapio v. a. de medicinisca I si lidis et Averrois colligetlibro r. ipsum calidum ponunt. .i Dioscorides uero libro x δc Avicenna undecima terr l,tris.cap.re. Rasis Almanseris libr. a cap. o. N Hali abbas sti- agidum asserunt. Sed uerius Isaac in dietis particuIaribus capite proprio, diuersae uirtutis esse tradit, testan te id saporis sui uarietate. Cui & Gentilis Avicennae expositor non postremus subscribit, omnest certis signis motos ait. Primi enim in calidum 'sierum,'rgumentum ad id sumunt ab amaritudine &aromaticitate quas in eo senis . tiunt, quae δέ partiu tenuitatem illi faciunt. At a uero qui refrigeraridi uires ei tribuunt, id a frigiditatem ipso per
cepta colligunt,quae&partium crassitiem causatur. Ue rum quae pars praeualeat, dissicile esset ponderare. Nostri tamen aeui medici frigiditatem p rscipue illi tribuunt praesertim intus assim, pto. Exterius eni in admotum nuc quidem calefacit nunc uero refrigerat, id tamen in diuersis morborum generibus, uti clare demonstrat Gentilis Ca itionis Avicennae libro . senti. tisatu . cap.r. demo adicinis cordiaIibus. Marrubium. Marrubii uim contra Marrabiam. uermes prodit etiam Apuleius sed iungit illi absinthii&lupinorum pondera paria: iubeti in aqua mulsa coquea re eum umo& bibere aut sit per umbilicum imponere. . a Pulegium. Idem testatur Avicenna: potestq; id coctu, populegium. ium,&illitum ' ere le anethum. Etsi apud ueteres medi Anethum eos unicam tantum anethi speciem repperio, simpliciter agreste. anethum dictum: uerum tamen est quod PIinius & Dioscorides herbam quandam tradunt quam hic meon, ille Mem. meu uocat, quae caule & soliis anetho sit similis. quamuis Meruutrobiq; tum apud PIinium tu apud Dioscoridem, non anetho sed aniso perperam 8c salso legat Dioscoridis in terpres ille Florentinus.Et hanc herbam meon intelligit
338쪽
eo Lo SEDAND . nunc Serenus per agreste anethum. Et sic etiam meo in terpretan tur medici recentiores.dicentes id esse agreste auneth um. Hoci ut sua semente vermium interseeituu est. Desuriis kia ux hic π dirautor: nec id mirum, si enim aliud domesti cum tale est,autore Avicena,multo magis agreste tale erit: cum sylvestria domesticis comuniter sint efficatiora. vatissis. Synthesis compositio dicitur,acro quod est com&θω ις positio.
cAPUT π ππ. V V M eolus inuisu morbi genus intima carpit, Mande galerita uolucrem quam nomine dicunt. o Lo. Dolori colico,qui sit in intestino crassiori colo: quamuis plurimi uehementissimos quosq; dolores in quacum parte intestinorum De infestinoru euenerint,ad colum reserant. Sunt aute in duisplici differetia intestina ordine quodam sese cosequetia. Nam horum quaedam superiora quae gracilia uocantur, alia inseriora qus crassa dicuntur. Ante omnia uero in inp,larus D seriore ipsius uentriculi parte soramen est& meatus qui αυλωρα&portanarius dicitur. Sic quidem nominatus, uti Galen' ait, quod ueluti ianitor iustus nihil permittat exire, quod non fuerit prius in chylum conuersum atq; concoctum. Talem aut chyli bene concocti substantiam certum est per pylorum ad inseriora intestina deduci, nout excernatur, sed potius ut intra corpus retineatur, ut hepatis in sanguinem trasmutanda,ex quo omnia mem-hra debent nutriri. Unde libro de utilitate partium quinto, aperte pronunciat, Intestina non esse superfluitatum excretionis, sed alimentorum potius instrumeta.Quamuuia
339쪽
dicar, qd portae modo in inferiores partes, quae excreturi sumus, emittat. Pylorum meatum sequitur intestinu pri in pnne, mu.quod in hoc est propago siue exortu appellatura exortu.
sic dictum quia ex pyloro primu exoriaturiaut -ρα δ οδω eis Honi, id est, duodenum, a duodecim digitorum men- aer ομsura. Quod quia non sit implicitum, uoluerunt quidam Duodenum intestinum non esse appellandum,& primum faciunt ie- leu miunum. Unde Macrobius aici Ieiunum omnium intestianorum principium habere exaratu est.Nisi quis subeo 3cieiunu 3c duodenu comprehendi censeatiSic etiam Galeonus de locis affectis lib. c. primum facit ieiunum,dicensromnia intestina a uentriculo ordine quodam descedunt
atq; omnium supremum ieiunum est,deinde quod tenue Tetrae. uocatur. Suscipiunt autem ambo in Iuliones,ieiunum tamen, autore Celso,minus implicitum est ac ita dictum.
quia nunquam quod accipi continet, sed protinus in inferiores partes trasmittit: tenuius uero in sinus uehementer implicitum est. Disserunt etiam autore Galeno, nam tenue non inuenitur uacuum, Squia non habet idem tenue tantum uenarum multitudinem. Imperitiores hoc
ilion uocant,& morbum illius iliacum, quum tamen i leo lleos, ilio Losud est uoluuius,ab eruditioribus appelletur,et qui hoc affecti sunt i leo si. Nam iliaci illo siue dicuntur qui lago. Isiaci, illosi. pono, id est ilium dolore, uexantur. Plinius haec graci- Letopomulia intestina per quae flexuosissimis orbibus cibi delabuntur,in homine Noue lactes uocari tradit, in caeteris itae plurali numero. Quamuis Iactes etiam a nonnullis pro iis. pinguibus intestinis accipiantur, unde Persius Iactes unctos uocat.aliquando uero pro membranis quibus inter se intestina coli frescunia Suntetiam qui Iactes uocant loca sub umbilico pubetenus delicata adeo ut plagam fore nequeant. Ultra haec quoq; significata, adhuc pro mesensertio accipit Theodorus, uir utriusq; linguae doctus,ea
340쪽
colon. Dolor eolicus. Nedic vinetiam eolicon.
co Lo sEDANDO.sorte ratione ductus, quod Macrobius quoq; mesentero pro intestino accipit tubi intestina principalia facit tria, unum dissipium quod uentre a reliquis secernit, alterum medium quod Graeci μεσέντρου dicunt, tertium quod
ueteres hiram uocarunt: aut sorte quia contentum procotinente accepit. Est enim mesenteron non intestinum,
sed potius in medio intestinorum collocatum, unde de illi apud Graecos nomen, sicuti & alterum apud eosdem
nomen est a propria substantia sortitum, quo mesarcon appellatur:quonia omnes, quae ad ipsum exiecore uenas feruntur, una cum adiacentibus arteriis circunquaque
ambit atq; copi ectitur: huic lactes inuoluutur, ut a duro spinae contacta munitiores magist septos reddat. Sed haec missa facies ad intestinorum ordinem reuertar. Post gracilia itaq; de tenue intestinum est id quod caecum uo catur, quod usq; ad infernas partes extenditur. Deinde colum quod ad superiores reuertitur partes, donec saepenumero & lienem &iecur attingat, in quo dolorum ma xima caussa est, qui 3ccolici dicuntur, Sinde colicondi ctum medicamelum quod colico dolori medetur, quale est id quod a Scribonio Largo compositione medicinalitis. R a Cornelio Celso lib. medicinae ιν. ad Cassium medicum refertur, licet apud eos non ulla sit compositio. num discrepantia. Hoc intestinum colon Plinius Ile sin gulari numero uocat. In hoc dolor fit qui Colicus dici tur et Chordapsos ac Choridosiquamuis Diocles Carystius commutatis nomenclaturis, tenuioris intestini do. lore chordapson, crassioris uero Ileon nominauerit. Post colon est intestinum rectum,quod& aluum&longa nonem uocant. Contegit uero uniuersa haec omentum ex
interiore parte leue 3c strictum, ex superiore mollius: cui adeps quoq; innascitur, qui sensu sicut cerebrum quom& medulla caret. Omento uero quod uenis etiam quibusdam uel maioribus illigatum est, autore Celso: iungitur abdominis membrana interio quae quoniam interiori