장음표시 사용
351쪽
e Ap VT πππI. Tore acexo mulso iubent. Ferorum. Agrestium Sc sylvati corum,qui domi non nutri utu ed procul a villis ui tam Munt semper. Dule cidis fueris.) Aceto mulso, quod dc Aminimi Mxymel dicitur, de quo diximus supra capite undecimo. D. Obscoenus caprae humor. Vrina caprae scelida. Quam hie Se Oxmα renus uesicae calculos frangendi 8c expellendi uini, uri- Vrina prora, hae caprarum, eam Dioscorides aprinae, Avicenna poris uris Minae tribuit.Plinius libro is .cap. to. apri etiam urinam 'et porcina. ipsam uesicam pro cibo sumptam, uesicae calculorum' si ς M. .ruciatibus auxiliari testatur. Et id efficacius quidem, uprius sumo maceratur utrunq;.Imo, ut idem prodidit,si v μή cq . um caprarum in mulso calculos pellit,efficaciust syia uestrium. Obruit. Sepelit, abstodit & tollit. Hie. Humor obscoenus Rurina caprae. Morbum. Calculorum dolorem recruciatum. Obefacta fixa. Lapillos Scalculos comminutos Zc attritos. Remittit. Relaxat,et educit.
i R R I T A coniugii sterilis si munera languent Et sobolis spes est multos iam uana per annos, emineo fiat uitio res nec ne silebo, Hoc poterit quartus magni monstrare Lucreti: Sed natura tamen medicamine uieta potenti. Saepe dedit laetus studio curante paratos.
ONcEPTIONI. Hoc est,conceptionisi impedimento amoliendo,&uterum in foecunt dum ad sicile concipiendu praeparando. Nam qu e per se lacilis est nec impedita conceptio, nullo medi minis eget auxilio. Praepedita uero, adeo ut difficulter au i nunquam concipiat mulier, nec tamen in uniuersum denegat sit, medicamentis recuperari S pro Xx a
352쪽
moueri poterit. Praepeditur autem non modo muIie is sed Auiri aliquado ob assectum&intempera tura . Nam ho nam habetes temperatura, semper generabunt etiam eum malam habentibus coeuntes et malam uero habetes solum cum contrariam habentibus coeuntes, gignent. conceptis. Est autem conceptio,spermatis,hoc est seminis genitalis.
Sperma. utriusq; Sc uiri& mulieris in utero susceptio&apprehen Seme genitale. sto. Sperma uero siue genitale semen dicitur id ex quo tale quid produci natum est, quale est illud a quo ipsum geA uiro er a nitum est. Quod autem v trim S mari & scemellae genita muliere decidi te semen insit, Nab utroq; decisum ad laetus generationestema. concurrat, testis est Hippocrates non uno loco. Nam libro de natura seminis genitalis sic infit,Et in uiro et i sc mina semen & marinum & foemineum inest.Libro uero de natura pueri & laetus sic ait, Siquidem sente ab utriscumana uerit in mulieris uterum, primum quide simul mi stetur. At libro de morbis quarto Sem egenitale,inquit, de membris omnibus uiri & muIieris ad hominis gene rationem ueniens, Rin mulieris locellos decidens cogi tur,temporest adueniente ex eo humana natura procreaturiquoniam quatuor has humiditates, humoris uespe cies uir&mulier in corpore haber, quaesiitheae, sanguis,hilis,pituita,aqua: quae non minimam nec debilissimam
partem semini porrigunt. Hs ille. Ab utroq; itaq; semen decidi & in inchoandi hominis domicilio utero suscipi, uel Hippocratis,qui unus pro pluribus sit, testimonio samerus, tricu Amanifestum est.Uterus uero quem S utriculum ello. M. Loci, via' cos &uuluam&matricem uocant aliqui, est inchoandi sis, rix hominis domicilium: seu, uti Galenus describit, ἁγγου κυe p., hoc est, uas laetum conseruans.Nam postquam genitale semen apprehendit, adeo contrahitur ut nulla omnino uacua pars relinquatur, & in tantum os claudistur ut ne acus quidem acies ingredi possit, teste Galeno, cuius de locis affectis libr.6. haec sunt uerba: Quid autem in rerum natura potest esse admirabilius noue perpetuis mea
353쪽
dem acumen admittat persecto autem laetu, usq; adeo distenditur, ut totum animal per ipsum egredi possit.Hane uteri clausionem testatur etia Hippocrates libr. aphoris morum quinto hhs uerbis,Quae utero gerunt, hiis uterios coprimitur. Sed quia uaria uteri uocabula relata sunt,
nonnihil delitae adhuc dicendu. De aliquibus Plin. lib.
xi. sic profert, Arminis eadem omnia praeterquam uesicae iunctus utriculus,unde dictus uterus,quod alio nomine locos appellant, hoc in reliquis animalibus uuluam.Cel Vssuusus tamen uuluam in homine etiam uocat. Nostro rem pore uulgus imperitum muliebrem naturam S pudeda perperam uuluam nuncupat. Per matricem Columella Mastu sceminam intelligit quae scelus gratia tenetur ac parit scetum P generat, cum ait, Sint ergo matrices probi colo ris, robusti corporis &c. item,octies anno pullos educat si bona est matrix. Communis tamen medicorum schola matricem nunc uocat uterum. Graeci item uterum non uno nomine nominant. Dicitur enim ab illis aliquando μέτρα hoc est matrix,non obstante quod Aristoteles lib. M. τα de historia animalium tertio capite primo, hoc nomine uteri os dc ceruicem uocari tradat. Inquit enim, Pars uuluae interior,loci Sc uterus appellatur. Vnde fratres uterianos cognominamus.Ostium autem &cervix, matrix dicitur. Appellatur ite id est uterus, unde iscvGr Ac φυς. uocant fratres uterinos: item υτερα id est loci:qua uis non αμλφοί. nunquam etiam pro pellicula accipiatur exteriore, nam Is erae. Ec interior est tum tenuior tum mollior, quae embryon Secundω
ambit& secunda dicitur Sc χθωρ, eo quod sit id est infantis alueus, seu quia id est cibu, ei suppoditat.Et hactenus de utero post que os eius est quod uteri Vtcrios. os uocatur,videlicet illud quod intus est ostiolum ubi Io uteri collam. ei desinunt & uterus, collum uero incipit, quod Galeno Vtcri cervix, teste, magis proprie os uteri diceretur. Nam altera colIi extremitas, quae mulieris pudendis coniungitur, non
354쪽
t 'eo NC E p T 'I NI ET PARTVr mleri, sed ipsius colli os haud sine ratione diceremti
Post os uteri est ceruix carnosa,cartilaginea, aio dicet obcήηa0 dura, quae ab uteri ore inchoat ac recto tramite ad mulie Trachel M. Brem usq; naturam fertur, per quam 3c mentes egrediuncolli uteri M. tur, & foramini fistulae uesicae contermina est. Hanc etiaPorus prim* collum uocant uel trach Ieum, Celsus canalem. Huius os clatori , porus primus uocatur. S. ex partibus interioribus peri NImph , tioribus P intra cietorem, primu occurrit. Cleroris uero
, in parte extima ac omniu prima,hoc est, in muliebris pudendi medio neruosa exilitas & tunicula, integritatis ac uirginitatis argumetum: qua mebranula primus dirimit coitus, qua rupta et cruor emanat ob colligationes uenulast tenues, quib' ex adiaceti b. partibus exortis cotexi. Nuliebris nae tur. Tandem pars illa muliebris pudenda occurrit, cuitura,os V carnis tuberculum hiulcum bifidumq; prominet. hane nitale. etiam muliebrem uocat naturam ac genitale muliebre NParis . os genitale. Sed de hiis nunc satis superip. Purtui. Paratus est completi & persecti iam in utero scelus in has utinales auras exitus .Qui naturaliter fit nono mense aut decomi initio. Et hoc iustum nascendi tempus est. Qui antea nascuntur, raro superstites permanet. Quomodo autem in utero afformetur & nutriatur infans di demum inJucem exeat, copiose docet Hippocrates libro de pueri se
tusue natura: quae breuitatis causa hic nuc omitto. Irrita.
Vana, cassa, frustranea&ad effectum non peruenientia. contum μηδε coniugii. Matrimonii ,extra quod omnis coitus illicitus Q m. est et prohibitus. Dictum est aut coiugium, a iugo, quasi duoru ad unu iugu coniunctio, ut pares operis uices suis stineant, quemadmodu& coitus ex aequo negotium habent, itidem ut in iugo. Sterilis. Infoecundi&isum serentis, hoc est,ex quo soboles non suscipitur. Munera. Coniugii munus & ossicium est ex coitus negotio prolis susceptio 8c generatio. Languent. Marcent &fructu non ierunt. Demineo. Cuius uiuo,uiri ne an mulieris con
355쪽
c APUT π XXII. 71ptio praepediatur, filentio se praeteriturum ait Serenus: conreptionuremittit tamen nihilominus nos ad quartum librum Lu impedιmenta et
cretii ubi id habetur. Impeditur aut ex parte uiri quidem 'rilitatu ob seminis intemperatura frigida uel humida, ob quam causa.
semen non bene concoquitur & ad conceptionem reddi Ar ineptu. Quod si intemperatura frigida sit mediocris, indiget utero calido sum cienter: si uero immodica, o mni nosterilis est. Sic etiam si intemperatura humida sit modica, utero indiget calidiore&ficciore: si immodica, isterilis est. Eodem modo Zc propter excellente calorem,semen fit tosto fimile. Sim liter ob siccitatem, ubi primu ex cidit, nem extendi potest, cu exten fio necessaria sit ad conceptionem. Nam,ut in libro de semine scribitur, Mulier non concipit, nisi per uteri cauitatem parte plurima se
men extendatur. In mulieribus autem male temperati uteri si parum a bonitate recedant difficulter concipiunt
si uero nimium, mulieres steriles fiunt. Non concipiunt autem quscunq; frigidos uteros habent, propter substareris ipsorum spissitudinem et densitatem ualde frigidos uateros ex necessitate comitante. Similiter quaecum prae humidos habet uteros, ut in quibus genitura extinguatur. Item quaecunq; siccos, magis & adurentes: nam ex desectu alimenti semen in hiis corrumpitur.Porro quscunq; oc utrisq; mediocrem habent temperatura ,heae soccundssunt: autor Hippocrates, Gai. Sunt & alia conceptionis
impedimenta, quae breuitatis causa omitto. Res.) Conceptionis inpedimentum. Hoe. Scilicet cuius uitio con tingat. Natura. Vis concipi di impedita tanquam naturalis reputata, hoc est, inscecunditas δέ uteri dispositio citra omneaduersam ualetudinem ad cocipienduini do
ii . . viai. 'Superata &conceptioni praeparata. Studi curante. Diligenti cum medicinae auxilio adhibita cura.
. Aut igitur leporis consumit foemina uuluam: Aut ouis instabulialta ruscum ruminat herbas, i . - Qui
356쪽
eo NcEPTIONI ET PARTVI. Pendentem spumam molli deducit ab ore At* illam meminit mixto potare Falerno. Mercurialis item capitur communiter herba Sie cubitum noctu coniunx sestinat uter .
Leporis inlud. Leporis inum. Praetestato quod medicamentis coceptanis impedimentum tolli poteriti & uterus ad concipiendum idoneus fierit ponit nunc conceptionem promo uentia remedia.Inprimisque magnus inter talia est leporis usus mulieribus, nec modo uulua ipsius foecunditatem
ipsis adseri,sed&conceptus leporis & testiculi &coagulum, ut resert Plinius,cuius lib. xs. capite io.haec sunt uer
ha: Si uuluae leporum in cibis sumantur, mares concipi putant:hoc est testiculis eorum dc coagulo profici.Conceptum leporis utero exemptum hiis quae parere dinorint, restibilem foecunditatem adferre. Ex quibus uerbis etiam non solum hiis remediis foecundas reddi mulieres colligitur, sed&masculos etiam concipere solere. co sumit. Edendo absumit & comedit. Eo ina. Mulier in iasium. Decunda dc concipere desiderans. Ouiuestumam. Huius
medicamenti uim dc naturam conceptionem promouentem apud alios autores legisse me non memini,quare perines huncipium fides maneat. Talem aute effectu occulta
tabulam ui quadam producit,si modo id agiti stabulis. Stabulum proprie hominu diuersorium siue hospitium significat,
uti Perottus tradit. Petronius, Cum errarem per tota ciuitatem, nec inuenirem quo loco stabulum reliquissem.
Hinc etiam stabula, loca in quibus armeta & greges confistunt in agris et sub diuo ueluti stationes illorum. Verg.
Montano flumine torrens custabulis armenta tulit. Accipitur etiam stabulum pro statione & habitatione qua eunq; δc loco ubi quis stare consueuit.Varro,Equinii pecus pascedum in pratis potissimum herba, in stabulis ac praesepibus arido sceno. Fractas.) Frangendo &decer--iiure. pendo comestas. e nina. miminare est cibum per osas sumptu
357쪽
ad os subleuando reducere, deinde multo tempore man dendo rerere, postremo rursus ipsum deuorare,idi non in eundem, sed in alium uentriculum. Galenus de locis affectis lib. s. cap. s. Meminit potare. Id est, potat 3c bibit. Falerno. Vino optimo, quale est Falernu, de quo die tam est supra cap. xs. Mercurialis. Qualis herba sit Mercuria Mere .clis & quae species eius, dicitum est supra capite ιν. Natura illi conceptum adiuuare:et, ut Dioscorides tradit,creduntur sceminae Mercurialis herbae folia trita, tum pota, aut post purgationes foeminaru genitalibus apposita, ut sc
minae concipiantur sacere et inasculae uero contra, mares.
Oportet autem ipsam altero a purgatione die dare mulieribus per triduum, & quarto die a balneo coire eas, ceu Plinius uarios etiam exhibendi modos referens docet,et ut de leporis uulua etiam dictum est. Hsc herba quoniam Mercurii inuentum est, a Latinis Mercurialis, a Graecis . ερμου res id est Mercurii herba, dicta est. capitur.) Accipitur&assumitur. cubitum. Ad concubitum, rem ue neream de coitum peragendum. Noctu. Pudor enim
nos docet interdiu rem ueneream non esse exercendam th:d tempore solum nocturno,& in tenebris,no sub luce. coniux. Citra enim coniugium, haud licitum est homini coitu uti, diuina etenim lege id nobis prohibitum est: uerum qui abstinere non poterit, is nubat in domino& . . intra legitimi thori limites N praescriptum se contineat. Melius enim est nubere quam uri &scortari, deiloquo Paulo teste. Vters.) Mas&foemina.
Atm ubi iam certum spondet praegnatio sertum Vt facili uigeat seruata puerpera partu
Dictamnum bibitur,cochleae manduntur edules. Vt menses olim minus octo moratus in aluo . Irrumpat thalamos re nexus soluat inertes,. Pulegio admixto uenit embryo mctus aceto,
358쪽
c o v c Em , I O NI E T PARTVI. cuius opem ueram casus mihi saepe probarunt. 'Quin etiam stericus supponunt vultui is atri
Sentiat ut minimum partus qua proximus urget. Oua etiam rutae ae fragili miscentur anetho, Quae diluta simul uino atq; exhausta medentur. . Ais ubii . Docet nunc quae partum accelerant medicamenta , quibus aliquado opus est uti propter pariendi difficultatem, quae nonnunquam mulieribus haud p rum periculi & mortem ipsam adferre solet: ad quod cauendum δέ prsgnantem siluandam, medicinis opem serre necessum est. Spondet. Promitrit, &certo foetu in utero esse conceptum indicat. Praegnatio. Impraegnatio, refcctus in utero conceptio. Vigeat. Viribus constet et salvetur. seruata. Per medicaminum uim incolumis cu
Pμπptra stodita. puerpera. Puerpera dicitur quae iam peperit NDim g aedito foetu laeta est mater. Dictamnum. Non potu tantum, uti Serenus tradit, sed 3cillitu S suis tu sine puerperae uexatione & periculo partum ex utero pellit dicta manum: nec modo uiuos partus accelerat, sed δc emortuos
uel transuersos, & secundas quo me icitex uino ubi se bris absit, si uero febricitet, ex aqua potum,autor Celsus, . ol . Plinius, Apuleius , Dioscorides. cochleae. Cochleas item in cibo sumptas partum accelerare testatur etiam Pli reui . nius libro iocap. . Edules. Edulis,abedo quod mand cari potest, dicitur. Vt menses minusucto. Relatis quae unuum partum accelerant remed0s, ponit nuc ea quae morumum expellunt. Solet enim interdu infans anteoetiuunt mensem in utero emori,quem mortuum praegnans debilis expet Iere nequies,in parturiendo laborat, periculo cpinio S morti ipsi subiicitur: quod tamen ne accidat sed salua seruetur,maxime enitendum erit, et auxilium illi serendum medicamentis ad partum eiiciendum idoneis, qualia Serenus nobis nunc proponit. Aluo. Aluu hicrro ultro accipit. Irrumpat thalamos. In cubicula et hunc
359쪽
mundum ex utero emergat & expellatur..Nem inertes Hoc est, quibus utero alligatur laetus ligamenta debilui, quae Grsci cotyledones,Latini acetabula uocant,qinbus cotγledonenembryo dc partus per umbilici radices utero ualentissi- Acetabula.
me continuatur. Quamuis etiam cotyledones aliquando pro uasorum oris accipiantur, qus ad uterum ueni ut, ex quibus secundae pendent: non, sicuti quidam puta n si pro adnatis ipsis carnibus adenosis, uti tradit Galenus. Praxagoras item in libro x. de naturalibus,Cotyledones. inquit, sunt ora uenarum δέ arteriarum quae ferunt ad uterum..Soluat.) Abrumpat. pulegio. De pulegio quatum ad hunc locum attinet, Dioscorides simpliciter siepronunciat,Pulegium potum menses, secundas, & so tus trahit. Plinius uero libro io. cap i . Ex melle di aceto, ait, citat menstrua de secundas, uuluas c5uersas corrigit, defunctos partus eiicit. Apuleius demum, Si infans, in quit, in utero mulieris mortuus fuerit, pulegii codas tresa ecentes quae adolent suaviter, tritas in uino uetere opti
mo, sextarii quartario da bibat, liberabitur. Venit. Egreditur 3ceiicitur. Embris. Hesychius in lexico, 'ita inp. zmh Φ.
ολιον, hoc est, Embryo est nuper genitus insans. Est dc in uentre seu utero mulieris adhuc existens figmentum S conceptus uel minutus & imperfectus. Nectus. Ene ctus, mortuus. cuius opem. Pulegii auxilium in educendo laetum mortu u. cases Experimeta. Quin etiam. Insuper. Sumauulturis. Quod hic circa laetus eiectione de missi steris vulturini fimi suis tu testatur Sere. Rcu eo Diosco .id de cM,pen . penna uulturina pedibus subiecta asserui Plin. 8c Sextus Plati supponunt. Subiiciut,&suisiit. Sentiat ut minimum. Hoc est, ut sine labore et dolore partu pedat. Partus qua proximas urget.ὶ Hoc est,qus i a parturit et partu laborat.
etiarute Crc. Ide medicamentum ponit etiam Plin. lib. 1s. cap. i. nisi quod cyminu addit,inquiens:Tota oua adi luant partum cum ruta Sancilio δέ cymino ex uino. . .
360쪽
s I modicus pleno manat de corpore sanguis, di. Subuenit. At nimius cum uita funditur ipsa, Quapropter multo naris completa cruore Cum fluit,attritus cimex conducit odore. Lana oleo madefit sed nondum Iauta rosarum, 'Hare datur in nares,vel claudet densius aures. ROFL Io cuia cunq;. Sanguis a uariis
partibus fluere soler,utpote a naribus, utero, uesica,&al as,quorum omnium fluxui hoc capite mederi docet Serenus. Matrici. Utero, hoc est, accidetibus uterum concernentibus, qualia sunt sanguinis mestrui fluxus nimius, auteius praeter natura retentio, siue post partum siue alias id fiat: item scelus mortuus & secundae retentio. Si modiciu pleno. Ex medicorum decretis est, Plethorico & sanguine pleno existente corpore, nullum sauguinis fluxum moderatum sisti debere. Omnis enim talis Scommodo est et a multis gravibus affectibus 8c morbis hominem tum priseruat tum liberat, praesertim qui creticus fuerit. Nimius uero unde. cunq; etiam fluxerit, non modo no commodus aut non utilis est, sed maxime nocet ac uitam saepius cum morte ipsa permutat. Et talis utim neutiquam negligendus est, sed summo studio restringedus: id quod & Serenus nucdoceti cimex. Cimex uermiculus est laetens, 5c ex Iigno,chartis & paleis nascens. Cuius atriti scedo odore languinem e naribus fluentem fisti, autor nunc est Seronus. Lana oleo mad. Plinius huic medicamento parum
allii addit, dum sic scribit, libro M . cap. Lana succida sanguinem