장음표시 사용
381쪽
c APUT παππ. i8s Herba chelidoniae sertur eum melle mederi.' Herba eum seuo soliis de mille uocata.
Alsi iam uet .suces .morbo. Hoc est,ubi ulcera iam inuete ri crata sunt& in fistulam abierunt. Solet enim tum ex ab scessibus tum ex ulceribus nonnunqua oriri fistula, quae nil aliud est quam ulcus altum,angustu et callosum. Sunt
autem fistularum plura genera, de quibus copiose Celsus medicinae libro r. Mustelae einere. Quod Serenus de Μηleis cinis. totius mustelae cinere hic prodit, uidelicet, quod fistulas purgando &excrescentia duricia si erodendo sanet: id
de fimi tantum animalis illius cinere scribit Plinius nati hist .libro io. cap. i. quasi ad finem. Sang. ricini. Ricinus Ricinia σμanimal est&insectum scidissimum, Graeci κροτωνα vocat: guuein. quod animalibus tum aliis tu bubus & canibus sine moα tu inhaeret cum semel insederit,illa acrius infestans dc ex crucians. Cui uni, ut Plinius nat. historiae lib. 3o. cap. 3. refert: nullus est exitus saginae, nec finis alia quam morte, diutius in fame uiuenti. Septenis ita diebus dura sis tra dunt. At in satietate paucioribus dehiscere. Est autem nullis discretis membris, in globum continue crescens, do
nec suctu plenum post aliquot dies sua sponte decidat. Et hoc est animal & insectum illud de quo Plinius libro ri.
cap. 34. sic quoq; scribiti Est animal eiusdem temporis infixo semper sanguini capite uiuens atq; ita intumescensrunum animalium cui cibi non sit exitus, cum nimia de hiscit satietate alimento ipso moriens. Nunquam in tu
mentis gignitur,in bubus frequens,in canibus aliqua n. do, in quibus omnia. In ovibus δέ in capris hoc solum. chelidoniae.) Sordes enim exterit, praesertim si cum melle chelidonis. imponitur.vel etenim, autore Dioscoride,exterit & hu- πιι mores in summum proritat: quare & sordidis ulceribus et sinibus utiliter insunditur,solutas P co tinuitates con glutinat & sanat. Chelidonia quoq; , ut Plinius libro x cap. 1ς. tradi iccantur ulcera, adeo, ut etiam pro spodio
382쪽
I s c HIAE ET ART. MORBO.utantur: eadem iam desperatis cum axungia imponitur. Misi ouam. Herbabolijs de mille voe. Hoc est, millefolium herba, quae &- Veneris superciliu appellatur, Grsci myrtophyllon uocant,a soliorum multirudine sic dicta. Singularis, ut Dioscorides libro 4. testatur,coticulus est, tener, singulari radice: circa quem cum leuore numerosa folia sunt, scenicula similia, a quibus nome inuenit. Habet caulis ruborem aliquem. Per totum desus est & ueluti arte expolitus. Nascitur in palustribus, magnifici, uti Plinius libro . cap. tiz.ait,ad uulnera usus. Nam, ut Apuleius tradit, millefo 'lium cum axungia pisata & imposita uulnera purgaret Adit FH-. nat. Sem. Adipe, praesertim suillo salso Ninueterato, ex p uino loto . Talis enim, uti ex Diostoride libro,. κPlinio libro is. colligitur, utilior est, contrat tumores inflam mationes,&nstulas prodesti purgat etenim ac dia scutit&sanati
3AEPIVS oeeultus uicta coxendicemorbus Persurit,& gressus diro languore moratur, Populus alba dabit medicos de cortice potus, . Nec non & tenerae gracili cum fronde genistic. Arreptos caules acidol liquore madentes Sumere conueniet,rubiam quo ducere potu,
Aut ex Bithyno cochleas haurire lyeo. crus.
S c HIA E. Ischias coxendicum morbus 5d dolor est longus atq; diuturnus, qui non facile soluitur,& per interualla temporis repetit, a coxendice ad semora,poplites,suras δέ imos talos
383쪽
siquando pertingens,uti Galenus scribit, & idem Paulus Aegineta confirmat,eundem a natibus et inguinibus usq; ad genua & in pluribus usq; ad extremos pedes per. tinere dicens. Neq; ab articulari dolore differt nisi quod ης No humor ipse in sola eius ossis uersura dc articulo gignitur. Gη,qς
Vocaturdi morbus&ischiacus&ischiadicus, coxendio m , cus P . Vulgus corrupto uocabulo sciaticam uocati ς . Articulari morbo. Morbus articularis est quem Graeci m μεθιτιμ uocant,aρ α enim articuli sunt. Est autem,uti Galeneus describit,inflammatio quae circa articulos coit permanens. malet affectis neruis uehemen tissimos afferens dolores.Ηuius species sunt,ischias, podagra,chiragra dcfimiles,qui locis tantum distinguutur, causis uero ridem sunt morbi, ut qui ex crasso pituitosoq; humore cui aliquantabilis permixta sit, gignuntur, neruos P assiciunt quibus nectuntur motu mi habent articulit sempero i , aut omnes aut plurimos infestat articulos arthritis.Vnde Serenus etiam ait, Si uero articulos tabes inimica per omnes Haeserit occultM. Absconditus S in imo haerens propter carnium illic altitudinem. coxendice. Coxedix csnt m coxarum uertebrum dicitu Graeci ischion uocatiquamuis iisdem neruus etiam quo colligatio fitati commissura ischion dicaturiet,ut Pollux tradit, partes carnost post lumbos utrinm eminentes ischia appellantur. Coxendi- ζο .cem Nonius coxam exponit,cum haec tota ad genu pem tendat. Accipitur etiam aliquando pro dolore ipso coxendix. Os uero concauum cui uertebrum inuoluitur Grae- cobis. ce cotyle, Latine acetabulu uocatur. Plinius, Ossa ex ace, tabulis,qua coxendices uertuntur. Gressia moratur. Amhulationem prspeditet ingredi non finir propter languorem & dolorem cruciatum T uehemen rem. Populus alba. Populi agat D uplex est populus:alba et nigra. De alba idem Sereno conox. testatur Plinius libr. - . cap. s. dicens: Populi albae cortex potus ischia dicis prodest:idi, ut Dioscorides tradit, uncis unius pondere. Medicos. Id est, salubres & auxilium
384쪽
sico Ἀ prmates, dolorem mitigates . Genistae. Quid sit genista,
di Auni est supra. Hsc pituita tu per superna tu per inferna egregie purgat, unde S ischiadicis conseri cyathi unius pondere a ieiuno potus succus. Plin. libi . cap. s. Ramis, inquit, similiter fronde in aceto maceratis pluribus di bus & tusis succum dant ischia dicis utilem cyathi unius potu. Quidam marina aqua macerare malunt& infundere clystere. Perunguntur eodem succo ischia dici addito oleo. Dioscorides libro ..ex aqua marina maceratis uir . gis succum exhibet ieiunis. caulas. Virgas & ramulos Acci: - cum soliis. Mido liquae. Aceto, hoc enim inflammationes compescit & aliarum medicinarum uim ad ima penetrare laci t, qua re maxime opus est in hoc morbo,in pro Rubi4. lando enim situs est. Rubiam. Rubia qus Grsce erithro Erior danus et ereuthedanus uocatur, herba est cuius radix tinia . gendo est, unde & nomen tum apud Latinos tum apud Graecos a rubore quo lane tinguntur pelles, perficiun tur,inuenit.Vrinam cit,ob quam causam,ut Dioscorides libro x. prodit, ictericis cum mulsa aqua utiliter bibitur; ' ischia dicis . Sed bibentes lauari oportet quotidie in balneo.Hinc libro x . p.ra. Plinius ait, Rubia ischiadicos saVinum Bie natita ut bibentes laventur quotidie. Ducere potu Id est ita . haurire & bibere. Bilbim Iso. Vino sic dicto a regione Thraciae, quae Asis pars est de de qua Strabo libro H. Scriptus codex habet in Amineo, de quo diximus supra ca cochlM. pileis. Cochleas.) Hiis aliqui piper addunt, ut Plin. lib. so. cap. 3. scribit dicens, Ischiadicis cochleas crudas tritas cum uino Amineo & pipere potu prodesse dicunt. Si uero articulos tabes inimica per omnes
Hsserit, ex ficu betas ac melle ligabis, Vel pelagi latices simul Θc Baccheia dona Sumere curabis, Nimio sed parcito uino. Ennius ipse pater dum pocula sicca t iniqua, Hoc uitio tales sertur meruisse dolores. T
385쪽
pus consumens & lancinans. Omnes. Omnium enim aut saltem plurium articulorum simul morbus est arthritis S morbus articularis. Haesierit. Inhaeserit, permanes enim passio est et diuturna. Eico. Ficus uim habet emollientem discutientemq3 &adtrahentem, praesertim sylvestris&sativa nondum matura. Betu. Bela,inquit Plinius, hortesiorum leuissima. Quae quoniam insipida est, fatua uocatur a Martiali hoc uersu , Ut sapiant fatuae Bbrorum prandia betae. Duo eius genera, candidum 8c nigrum. Vis illis etiam discutaria,& praesertim albae. Ne e. Hoc alijs uim addit&efficaciam.Natura enim illi tui est exterere, aperire & humorem in summum proritarer aliorum uero eosdem discutere,quibus discussis & dolor . abigitur. Peleti Dices Baccheia dona. Intelligit autor ui Vm sis , num marina aqua concinnatum,quod sellam uocat Celsus & aluum mouere tradit. Nec modo aluum deiici sed Suomitum prouocat: quorum utroq; articularium
morborum causas purgamus Reuacuamus.Nam mariana aqua, ut Plinius tradit & Dioscorides, pituitam dc bi lem purgat bibita, idq3 alterutra parte tum per superna uomitione tum per interna deiectibne. Verum quo iaci lius ac citius id perficiat, uinum illi admiscetur. Sic enim
uelocius uim suam exercet & destinatum effectum consequitur.Porro salsi uini consectiones discere qui uolesiis legat Plinium naturalis historiae libro ivi cap. s. Columellam rei rusticae libro ii. cap.ir. &Dioscoridem libro r. Ni Visi i mio. Abundantius enim haustum, uti Dioscorides testa dorate haustitur, neruos infestat,Noxial omnis ebrietas praesertimst nocumenta. continuata. Cedunt enim nerui quottidiana ueluti obi-dione laborates. In generatu copiosus quotidie uini potus acutorum morboru principia. Esti articulariu dolorum causa praecipua. At modico uino, ut Plin. ait,nerui vim moderati
iuuantur, stomachus recreatur,appetentia ciborii in uita commoda.tur, tristitis cura hebetas omnus cociliatur.Imὀ,ut sacre
386쪽
- FURUNCULO MEDENDO testanturiiters, uinum istificat cor hominis, si moderate
Ennius articu- sumitur. En M.) Quod qui nimio uini potu ututur,arulari morbo in- culari morbo obnoxii sunt,coprobat id nuc exemplo Enlinit. nii poetae qui ob nimium uini usum δέ ingurgitationem vinosus tali morbo interiisse dicitur. At vini potore suis se testatur Horatius inquiens, Ennius ipse pater nunquanis potus ad arma Prosiluit dicenda.Vinum enim inge
niosos facit poetas,ut Graecum Nicerati testatur carmen, - Οινοe τοι πελει ἶ-ος ocotri My ου τεκοις oroq.Et Propertius de Baccho at Sine te nocstrum non ualetingenium.
c v Μ sanguis nimium fuerit combustus,ecater Aestuat,& papulas alte sustollit acutas, Resinam misces ec saxis hordea fracta, Conspersa haec tepidis apponere conuenit undis. Vis di hyoscyami semen sevum p iugatum. Necteret' non minus haec poterit medicina iuuare. Praetereau simum ex gallo quod legeris albo Imbribus ex acidis tundens appone dolenti. Auribus aut pecudum molles expromito sordes Unguine quo setis dabitur medicina papillis. Prius . t URUNCULO. Quid fit Furunculus,
docet tum autor in textu,tum Celsus medicinglibro σ.hiis uerbis. Furunculus est tuberculum acutum,cum inflammatione & dolore, mari meu ubi iam in pus uertituriqui ubi adapertus est et exitis, . , super, apparet pars carnis in pus uersa, pars corrupta, subalbida, subrubra, que uentriculum quidam furnunculi nominant.In eo nullum periculum est,etiam si nulla curatio
387쪽
euratio adhibeatur. Maturescit enim per se atq; erumpita Sed dolor efficit, ut potior medicina sit quae maturius lis Rheret. Nascitur auteinpassim, ut libro . capite is. tradit Plinius, ct in quacunq; parte, ac maximo incommodos
mortiserum aliquando malu confectis corporibus. cion singuis nimium. Descriptio est furun culi. Est enim cum tua more abscessus exsanguine&humoribus crassis Radi 'stis generatus. Ateraestruat.) Propter adustionem nigri- .. 'acans feruet & feruore agitatur. Nam cum inflamatione
tuberculum est, ut Celsus prodit. Papulis alte sustollit. T herculum in altum S sublime acutum P eleuat& erigit.-n Resbiam. Utitur eadem Celsus, sed ubi alia desunt.Nam si caetera desunt, ut inquit, imponi debet primum non pingue emplastrum, ut id reprimatideinde si non represfir, quodlibet puri mouendo accommodatum. Si ne id
quidem est, uel resina, uel uermentu. Expresso pure nutila ultra curatio necessaria est. Refina itaq; eorum medicamentorum est quae&collectiones dissipant atq; discutiunt, maturant item atq; repurgant: quare & emplastris
miscetur&malagmatis Zc acopis, ut libro t. tradit Di scorides. suris. MoIa quae ex saxis & lapidibus consti --5 i. '
tuitur. Hordeastam. Farinam ordeaceam, quae autore M . σε - , Plinio libro xx. capite M. cruda decocta collectiones imis petust discutit,lenit & cocoquit. Et, ut Dioscorides tradit, expressus cum aqua succus eius, moxU cum pice ει oleo coctus suppurationes adiuuat. Tumores enim &collectiones omnes maturat, discutit, mollisi & calores APrster natura refrigerat. Ηγososvisemen. Hyoscyamus 2n herba est,quam Latini apollinarem uocat. Plura eius P 'nera, de quibus dictum est supra. Vsus seminis S per sedc succo expressb. Vtilis autem est contra inflammati nes & tumores omnes qui a calidis humoribus fiunt. ID los enim lenit &dissipat, dolores sedat& mitigati Sotium. Adipem suillum, qui etiam, ut Dioscorides testa- Actys tur,contra tumorea dc inflammationes prodest. Iugam a
388쪽
cARBONI TOLLENDO. Iunctum &simul mixtum. Nectere. Annectere&impa Firm garis nere surunculo. Fimum gallo.lbo. Plinius lib. so. .s.colonacem. ris etiam meminit, non tamen galli, sed fimi. nec albi, sed rufi, sic:Furunculis mederi dicis ex gallinaceo fimo quod est rusum maxime recens illitum ex aceto: discutit autem S erumpit. imbribus aeuis. γ Id est, liquore acido &aceto sordet aurium ipso. Auribus pecudum redes. Idem medicamentum poni pecutam tura Plinio hiis uerbis, Furunculis mederi dicitur sordes ex pecudum auriculis. Fotis papillis.) Furunculorum ru- herculis & tumoribus illitis Zc inunctis.
Is o R redus magis est perimit qui corpora Carbo Vrit hic inclusus, uitalia rumpit acerbus: Hune ueteres quondam uarijs pepulere medelis
ARBONI. Carbo,quem Celsus&PIiniisus Carbunculum, Graeci anthraca uocant,est ulcus hiis quae usta sunt simile, cui aliquando febris dc horror & bubones superaccedui. Generatur autem ex humore crasso δέ sanguine in atrae bitalis naturam couerso cum inferbuerit 3c in aliquod me hrum incubuerit. Incipiti plerunt a pustula ambustis igne simili: aliquando uero& sine ea. Sed ab initio sca .hunt membrum omnino, mox aliquando una aliquando plures oriuntur pustulae exiles &ueluti milii semina crebrae:quib' perruptis,crustosum ulcus gignitur & proiuenit, modo cinereum, modo nigrum prae se serente colorem: a quo & nome tum apud Latinos tum apud Grae. cos indeptum est. Omnibus praeterea his circumposita caro in summam peruenit inflammationem,non tamen
colore aspiciture sipelatis:imo qui adhuc phlegmones
389쪽
nigri r autor Galenus therapeuticae libro i . cui &Pau lus Aegineta libro ..& Rasis continentis libro ii.lubscribunt. Nascitur 7 saepe, ut Plinius libr. 1s. scribit, in occultissimis corporum partibus, sine alio quam somni indi
cio, quo grauatos in triduo aufert: rarius se: iens stoma chum nuces , cum inuaserit Ocyssime exanimans. Est enitia eorum quPnterius corrupta aliqua corporum parte nascuntur, Celso testante libro s. non aliud carbuncu
lo peius. Et si circa stomachu faucesu incidit, subito spis ritum saepe elidit. Horrendus. Timendus propter praesens periculum. Magri Scilicet quam furunsvlv P ista, uia finit. Interficit di exanimar. carbo. Carbucul M. Or m bia , bus Nam eodem caibunculi nomine dicta est gemma. Et 'carbunculus uitium, arborum Ssegetum morbus, cum . . tuis in hiis quodam quasi uredinis carbone fructus exurun - rur. A carbunculo fit uerbum carbunculare, quod cara' hunculum pati & carbonu more fieri significat. Plinius
libro ii Succus eorum carbunculantibus circa oculos ulceribus excrescentibus 8c pustulis efficax. Idem libro i,. Verum et litis sua iniuria est, atq; caeli intemperie carbunculantur, fiuntq; semina cassa S inania. Res ipsa carbun. Orbunculatio. culatio dicitur. Urit inclusa. Collectus&coactus in me bro seruet&exardescit. vita a rumpit.) Spiritum elidit et exanimat uital priuati
Tertia nano Titi simul 5c centesima Liui
Charta docet serro talem candente dolorem Exectum, aut poto raporum semine pulsum,
Infecti dicens uix septem posse diebus
Vitam produci, tanta est uiolentia morbi. .
Dulcacidiim laticem cum lini semine iunges Atq; simum Paphiae pariter compone columbae, Hinc line diruptas partes ec clausa uenena.
390쪽
cARAONI TOLLENDO.τ Liui s. Titi Liuij. Titus Liuius Patauinus, uir ingenio&doeliana clarus, uixit sub Augusto &Tiberio Impp. Romanae historiae scriptor insignis,cuius libri partim adhuc extat,
partim aut omnino perierunt, aut alicubi in tenebris aduchvina. huc delitescunt. charta.) Liber.Ouidius, Nullus in hac charta uersus amare potest. Libri enim ex chartis fi unt, chartae uero ex papyroal ast rebus. Sunt autem folia aephy lli rete in quibus scribimus, etiam cuiuscunq; materiae fuerint, siue papyraceae, siue membranaceae, siue ex pergameno aliaue materia quacunm, quamuis primo epapy- Ilio trit4- ro fieri solerent. Ferro candente. Inter prima carbonis remedia adustionem laudat etiam Celsus libro s. cap. o. adurendit modum et finem docet dum in Nihil melius
est quam pro unus adurere. Nem id graue est. Nam non senti quoniam ea caro mortua est.Finisi adurendi est,. dum ex omni parte sensus doloris est. Tum deinde uvinus, sicut caetera adusta,curandum est. Dolorem.) Mo . hum carbunculum dolorem facientem. Exactum. Ex Retoras m tirpatum et sublatum. Poto raporum femine. Quoniam hamor ex quo carbo generatur,adeo malignus est ut inflammatione sua ueneni uim aequet & ualidissime ardore suo
cor incendens non minus quam praesens uenenum mortem Ocyssimam, ceu ad logissimum intra septimum diem ad serat: hinc non minus quom carboni quam aliis letali
hus uenenis uenenatorum I morsibus resistere & mederi potest raporum semen epotum.Nam quod ad uenenatattinet, Raporum semen, ut libro x.tradit Dioscorides,in antidota additur, de his quae contra uenenata ad leuan
dos somno dolores conficiuntur. Succurrit& letalibus uenenis potum: nec modo potum, sed de illitum, Plinio
teste libro in. cap. s. in uino contra serpentes & toxica salutare esse proditur. A m ultis uero antidoti uim haberem uino & oleo. Infecti.) Carbonem patientis . Dulcacido Aectu mulsum. lat.) Hoc est, acetum mulsum, quod dc oxymel dicitur.
Lini Amon. Lini sitiine. Linum omnibus notum est, huius semen