장음표시 사용
391쪽
tit, autore Dioscoride. Fimum columbae. Hoc tum per se rim eclara tum aliis iam dictis rebus commixtum carboni medetur. binum.
Plinius, Carbunculus fimo columbino deletur per se illito, uel cum lini semine ex aceto mulso. Dioscorides uero pro aceto mulso aliis mel dc oleum comiscere iubet in quiens, Columbarum fimum carbunculos cum melle, lini semine, Soleo subactum erumpit. Paphie. Ueno columbariae. Columba enim Veneri dicata dicitur,qus&Paphia Paphia. dicitur a ciuitate Cypri Papho .in qua numinis uice colebatur. Pariter. Simul cum aliis iam dictis. Hine. Ex tali medicamento dicto. Diruptu Corruptas di exulceratas. clausa uenena ii umores malignos Suenenosos intus coactos Zc conclusos.
Praeterea trinreserant adoperta lupini. Nonnullus calcem uiuam dissioluit aceto
Fumantemcp illam papulis imponit acerbis. Est qui gallinae perducat stercorec pus.
Allia uel piperi parce commixta linuntur. Pythagorae cognata leui condita cumino
Proderit, & madido sermentum polline turgens. T iti lupini. Id est lupini in sarinam commoliti & prsser- Forbia lupis
tim satiui t quos impositos Plinius etiam libro M. cap.φcea. carbunculos rumpere testatur.Sed, ut Dioscorides lib. i. docet , conuenit illos prius in aceto coquere. Resicrant. Adaperiunt, rumpunt&dissipant. Adoperta. Cooperata, lausa&intus collecta. calam uiuam. Calx uiua dici, calx uinctur quae aqua non est restincta: cui' in medicina magnus usus est, praesertim recentis quae prae caeteris eligitur. Ha bet uim seruidam & urentem, discutit, dc ignium modo crustas inducit, incipientes serpere ulcerum impetus coherceta aliis mixta,ceu oleo aut adipi,moIlit,disiicit
S ad cicatricem perducit, praesertimq; aceto & rolaceo
392쪽
temperata tautores Plin. R Dioscorides. Fuinantem mum adhuc reddentem & calentem: dum enim humo rea pergitur, fumum exhalat Scalet. Papulis ieerbis. Pustulis & ulceribus excruciantibus 8c dolorem facienti Fimam gallis bus. Gallinae stercore Quemadmodum columbarum itarum. S gallinarum finium, licet minore efficacia,carboni me deri testatur Dioscorides. corpus. Membrum carbuno Aa acu piptre culatum&carbonem ipsum. A ilia piperi com. Hoc medicamentum eadem ratione qua S reliqua iam dicta carboribu pstago ni medetur. Pstagorae cognata. Fabam intelligit. Hora 9 cognata ciar tius Sermonum libro LSatyra s O quando faba Pytha-
dicatur. gorae cognata, simul P Uncta satis pingui ponentur holuscula Lardo Uocat autem Pythagorae cognatam is
ham quod ea non secus quam cognatus a cognata absti nebat, ut uolunt aliqui. Cur autem a fabis abstinendum praeceperit Pythagoras uariae et diuersae sunt opiniones, de quibus A. Gellius Atticarum noctium libro .. cap. mPlinius nat. hist. libro is. cap. H. Et Germaniae nostrae de cus illud insigne Erasmus Rotero damus in adagiorum chiliadibus ab initio non pauca. Porro de fabarum medicina sic Dioscorides: Farina fabacea per se et cum polentacuminum uulnerum inflamationes mitigat illita. Leui cummo. nero & gracili. Columella:Gracili melanthia grata cumino. Discutit autem non minus quam reliqua iam durirementum tum per se tum cu saba inflammationes. Fermentum. Fermentum est farina quae subigitur priusquam addatur falad pultis modum decocta,& relucta donec acescat. Vulgo
autem nec susseruere faciunt, sed tantum pridie asseruata materia utuntur. Palam cp natura est acore sermentari Errat equide m ex triticea farina consectum calefaciendi ex
trahendit ut quam habet callos extenuat, & addito sale alia tubercula furunculos P maturar& aperit. Panis Pipse crudus maxima molliendi refrage randi ui sua omnes inflammationes illitus lenit autore Dioscoride. P
roris. De Farina .Pollin in tritico dicitur, quod flos in siligi
393쪽
CAPUT πππIX. ' ne.Est autem tenuissi in us puIussct farina tenuior,qualis circa molas pleru nq; & loca in quibus panis pinsitur paurietibus haerens in uenitur. Qui ex tritico in mulsa aqua aut hydrelaeo decoctus inflammationes etiam discutit, autore Dioscoride. Turgens. Intumescens & in altum se sustollens.
HAE DEPELLENDIS .cAPUT XXXIX. 3 V N τ alii quos dura vomit natura tumores
Non minus horrcndi, sed non ita perniciosi, Vomica qualis erit uel eidem proxima quaedam: Simplice resina miscebimus hordea tuis, Et mulsos amnes & purgamenta columbae Hiis bene decoctis languentia membra fouentur.
ANO. Panus,quem Celsus Grscephyge- Patim. thion uocari tradit, est abscessus tumidus,eX φυγεραοὶ humore corrupto in parte aliqua collecto generatus:quem Celsus medicinae libro r. sic de
inguinibus .Panum adsimilitudinem figurae nostri uo. canti Vomicae. Vomica tumor est ex humoribus corruis vomica.ptis proueniens, qui Graece phyma dicitur,ct a Celso ita φυμ describitur: Phyma nominatur tuberculum furunculosmile sed rotundius S planius, saepe etiam maius. Nam furunculus oui dimid i magnitudinem raro expler, nuta
scribit Phygethlon est tumor no altus, sed latus, in quo quiddam pustulae simile est: dolor distentio P uehemens est S maior quam pro magnitudine tumori, et interdum etiam sebricularid in tarde maturescit,nem magnopere in
394쪽
quam excedit. Phyma etiam latius patere consueuir. Sed inflammatio dolorcp sub eo minores sunt. Ubi euulium est pus,eodem modo apparet uentriculus,quod in furunculo non inuenitur. Verum omnis corrupta caro in pus Sirm/. uertitur. Strumae. Strumae dicuntur, quas Graeci ch coradas uocant, uulgus strophulas: fiunt , uti Galenus tra
rubula. dit, glandulis inscirrhosum affectu minutatis. At Celsus strumam sic describit, Struma est tumor, in quo subter . cocreta qusda ex pure &sanguine quasi glandulae oriuntur. Quae uel prscipue litigare medicos solent, quoniam ct febres mouent, nec unquam facile maturescui, & siue ferro siue medicamentis curantur. Plerun* iterum iuxta cicatrices ipsas resurgunt, multot post medicamen to est opus. Quibus id quoq; accedit, quod longo spatio detinent. Nascuntur maxime in ceruice', sed etiam in alis 8c inguinibus & in lateribus: in mammis quom foeminarum se repperisse chirurgicus Meges autor est. Vomit. Euomit, elicit&in altum sustollit, tumorem ψfacit. Nonmim. Scilicet quam praedicti tumores carbo S surunculus. Eidem proxima. Vomicae cognara tuber cula qualia sunt pani,strumae dc fimisia quae iisdem quasi Resina. medicamentis curaturi simpliceres Hoc est, pura:qus autore Dioscoride, mollit S disiicit collectiones repura Oricum, gall. ordea tu a. Farniam ordeaceam, quam et crudam 3c coctam collectiones impetus p discutere, lenire 3c coii A imisvi coquere affirmat Plinius. Musos amnes. Aquam muIsam Fimum colunt in qua hordeacea farina decoquenda est. Purgamenta eorum bina. bae. Stercus & fimum columbinum, quod uires habet omnes duricies soluere. Vim enim discutaria habet uel per sese uel cum farina hordacea illitum,teste Plinio libri capite 3.
Mollis odorato saba perlita eum coriandro Proderit appositu haec molliti aperitP tumorem. i. A ut de phasganeo radix decocta palustri, e . Sive
395쪽
CAPUT XXTIV. 192 siue salix mixto tundetur cum coriandro. Proderit oc mansum quod traxeris arbore uiscum. Mollis. Tenera. Et per hoc intelligit fabam pilata &fario nam eius. O ratλὶ Per hoc intelligit semen ipsum aceto Praeparatum quod odoriseru est: cum caulis & folia ipsa male olentia sint. Faba cum eoriandro. Oua uirium pote y . . state dii iis tumoribus medeatur hoc medicamen tu, do- cρr ii cet autor in textu, cum ait, MollitP apertim tumorem. Nec modo ambo haec mixta id possunt, ut Dioscorides etiam lib. . testatur inquies, Coriandrum cum lomentolabae strumas disicit&panos: sed&horu quodlibet uel per se idem efficere idoneu est. Nam faba, quae etiam ad furunculos maturados discutiendos imponitur: Iomento quoq; ex aceto decocto tumores maturat atq; aperit, teste Plinio libro is capite M. Qui & de coriandro sic prodit libro io. capite xo. Coriandrum omnes tumores colu lectiones in sanat cum melle aut uua passa. Panos uero eπ . e
aceto tritum. Phustaneo. Phasganion herba est quae dc Xiphio &macheronio dicitur a Graecis: Latini gladiola . uocat,a similitudine solio ruab utriscv sic dicta .Habetent gladio,que Grsci φασγανυδ pisy3c μ αραμ uocat, si- Ni mile soli um: idq; etiam iridi, ut tradit Diosc. verun ta men breuius angustius P Sc cultelli modo in mucronem desines,uenosu in P caule ex se mitti l cubi tale:i n qu o purpurei flores sunt deinceps dispositi δέ a se inuicem distantes. Semen habet rotundum: radices duas, & alteram alateri insidentem exiguorum bulborum figura: earum ii ferior gracilis est: superior uero crassior. Nascitur maxime in aruis. Et hinc fortassis Apuleius eam a Latinis gla diolum segetalem uocari dicit, inquiens:Xiphion ,sive ut si Giρ μ)Ius alii phasganion, Lati ni gladiolum segetatem, Bliis gladio similibus, thyrso cubitali, floribus purpureis, radici
hus duabus paruulis rotudis, altera in altera nata, quaru superior maior est, Sacrioris uirtutis reui ad panos discutiendos testaceam sarinam δέ aquam dulcem iungit Dici
396쪽
PANO, VOMICAE, STRUMAS scorides, diciti discutiendi causa eam emplastris in liue
usum conficiendis addi. Radix Scilicet iuperior, quae efficacior est. Palustri. Quoniam,ut Plin. tradis, gladiolus in humidis nascitur locis: cui Dioscorides non repuugnat, in aruis eam nasci asserens. Potest enim utrunq; esse: nam possunt&arua humida esse: neq; quia maruis nasci dixit, ideo etiam in aquosis nasci posse negauit. Sed
quod diuersos illos facere poterit. id est, quod Plinius ait. cum primum exit gladii prsbet speciem, caule duum cubitorum: cum Dioscorides & Apuleius cubitalem tantum dican t. Quod autem Plinius radicem illi esse dicit ad nucis auellanae figuram fimbriatam, idem est&non diuersum illi quod alii dicunt, exiguorum bulborum fi gura S radicibus paruulis rotundis. Caeterum, ut Plin. ait, radicem effodi oportet ante messes & in umbra sic . cari. Sive alis. Scilicet amerina,qus vitex dicitur,&Grs salix amri' Gγω uocatur, vulgus agnum castu appellὸ V od aut uomicas panosi difficile concoquentes molAg qt hat, autor est etiam Plinius, at non cum coriandro, sed L '' e . cum farina ordeacea: veru id nihil reseri, utrunq; enim prodesse solet. Munctum. Per hoc alteru conficiendi moα i mo με - dum indicat.Quidam enim fructum aqua tundunt, rume Iavant, post haec in aqua decoquunt: ur tradit Dioscoriades. Quidam uero acinos illos c5manducant&ita con ficiunt. Et hic modus est queautor innuit. Probatur aut in quo leuor est, id porraceo colore intus uirer, fot is flauescit, R in quo nihil asperu furfurosumve occurrit Pit autem aestate. Idem etiam tradit Plinius libro x . capite . inquiens: Quidam in aqua cotusum decoquunt, donec nihil innatet. Quidam csimanducantes acinos expuunt cortices. Optimum est, quod sine cortice est, quod i leuissimum: extra fulvum, intus porraceum, quo nihil est glutinosius. Amplius idem libro is . capite ultimo: Viscum fit ex acinis qui colliguntur messium tempore immaturi. Nam si accessere imbres, amplitudine quidem augentur,
397쪽
augentur, uisco uero marcescunt. Siccantur deinde & ais ridi tunduntur rac conditi in aqua putrescunt duodenis uere diebus. Vnum Phoc rerum putrescendo gratiam inuenit Inde in profluete rursus malleo lusis amissis eoraticibus interiore carne lentescunt, hoc est uiscum pennis auium tactu ligadis,iuglandis oleo subactum cum libeat insidias moliri. Arbore. Ponit hoc ad disserentiam alterius quod alibi nascitur.Nam,ut Dioscorides tradit,inuenitur & quorundam lauticum radicibus adnatum. Nais stitur autem in arboribus quercu, robore, ilice, pruno Wluestri, terebintho, malis, pyris, corylo S at is arbori bus. Vibeam. Vistu arbuscula est in arboribus nascens, Nevia. serens acinos ex quibus plutinum conficitur, quod similiter uiscum dicitur.Porro arbusculae altitudo non excodit cubitalem semper fruticosi ac uiridis. Mas sertilis. Foemina sterilis,aliquando non sert.Esti buxi solio, fructu acinorum figura. Omnino autem satum nullo modo nascituri nec nisi per aluum auium redditum, maxime palumbis et turdis. Hsc est natura ut nisi maturatum in uentre auium non proueniat.Caeterum quod ex acino fit uiis scum & glutinum, discutit, mollit, extrahit & humores siccat, quare & strumas, panos, omnis p id generis tumores mitigat 8c sanat, autoribus Plinio & Dioscoride.Docet&Celsus inter alia contra panos uisto uti. . . OGramen hyoscyami cerae se uos uetusto Concilia, mixtumv loco perduce dolenti.
Exercere etiam corpus medicina potens est.
Ouum diffundis in fictile,deinde putamen Marrubii succo repleas, post melle liquenti
Omnia consociata tepenti prospera potu Sumuntur,reserant' malum, purganti leuantT. Grumen Moscγsiri. Herbam hyoscyami quae reprimit et re Ηγ' tri Digerar, quare&materis aditum prohibet. Seuo. Adipi AdepsyUM. suillo, qui cum cera digerit et resoluit dissipati . coeilia.
398쪽
Exercitatio Coniunge&comisce. Exercere corpus. Per corporis ex corporis. ercitationem intelligit gestationem, ambulationem,sticationem, aut aliam quampiam eiusmodi corporis motio nem: cuiusmodi etiam Celsus in sacrum ignem patientibus utiles asserit. Et in cura apostematum durorum Aut Tertia cenna sic praecipiti Et oportet ut membrum famem pauquarii, ir, cogatur in reuolutione resolutionis, & trahatur nutri p . mentum ad eius oppsitum cum motione illius oppositidi exercitio eius & ipsius famelicatione et cibetur in reuolutione lenificationis,et fiat ei causa appetendi nutrimen
προ i s tum cum fricatione dc quae sunt ei similia. Cum deundis. γον' ςῆς Hoc est ovi partes internas luteum & albumen extra coeer ς q. ticem eorum effundis 8c corticem ab eisdem euacuas. Cpterum medicamentum hoc ut piae ramalia ex Plinio de sumptum uidetur, qui naturalis historiae Iibro io. cap. H.
sic inimCastor marrubii duo genera tradit, Nigrum, de quod magis probat Candidum. In ouum inane succum adqcit is, ipsum l ouum insundit melle aequis portioni
hus tepefactum et uomicas rumpere, purgare, persanare promittens Marrubium siquidem ac mel aperiunt et purgant, dolorem p mitigant, praesertim iuncto ovo: quod etiam marrubii malignitati,qua renibus 8c uesicae nocet, resistit. Sorbetur enim uel per se parum tepens contra uepia rati sicae erosiones&renum exulcerationes. Putamen. Pu tamina dicuntur rerum purgamenta Sc quicquid a qua
cunq; re proiicitur. Vnde ovorum ac nucu cortices etiam putamina uocantur. Plinius tib is. cap.itide nucibus. Honor his naturae peculiaris, gemino protectis operimeto,
puluinati primum calicis, mox lignei putaminis. Et sola differentia generum in putamine duro stagi liue. Idem libro is .cap. . de ovis: Firmitas putaminum tanta est,ut recta nec ut nec pondere ullo stangatur: nec nisi paululum inflexa rotunditate. Dicuntur irem putamina, arbor u ac
uitium sarmenta,qus putantur di exciduntur. Liquenti. Puro di mundo.
399쪽
Languida quo multo torrentur membra calore,
Vel tu uicino setium bovis igne remittis, Mollitumi lines, uel oloris secibus ova - Sed non cocta dabis: sic torrida membrλ Buebis.
GNI sacro. Ignis sacer est,quem Graeci ignis sideril π αρ uocat,in genere inflammationis a ueteri Ersipelu.bus positu, qui onies calidos cu dolore & inflai matione tumores simpliciter infl/mmationes
uocare consueuerunt: uerum uariante illarum materia ex qua generantur,mox aliis etiam nominibus distinxerunt, utpote phlegmonas id est inflammationes,anthra- Pin προ iisces idest carbunculos, herpnas id est serpentia ulcera, dc 'mmatio. erysipelata id est sacros ignes appellates. E quibus qui ex AOthrax, -- bono & mediocris crastitudinis sanguine multo fiunt, is Muti, priuatim & proprie phlegmonas 3c inflammationes uois Herpes, inracant Qui uero ex sanguine calidissimo simul δέ crata, an m . thraces & carbunculos. Qui ex flauabile, herpeta, id est ' sipeis, serpens ulcus. At qui ex tenui sanguine interim et cum bi grus fuerilis parte,incenso ac feruente c5sistit, erysipelas &lacrum istis duplex.
ignem appellant. Qui assectus circa cutim maxime consistit, tum eam quae soris & omnium partium commune tegumentum est, tum illam membranosam dc tenue quae fingulis internarum est circsidata,uti Galenus therapeu tice libro i . tradit. Est* in duplici differentia. Nam uel cum exulceratione,uel sine ea incidit. Cum enim crassor humor acriori suerit, summam cuticulam epidermida, uim a Graecis uocatam excoriat: spacio ad profundum ali quando cutis exulceratio peruenit:non tamen alte in cor
400쪽
IGNI s Ac RO DI M. pus descendit, sed in cute potius consistitesquamuis sicutiphlegmones assectua cutis aliquid apprehensit: ita hie quoq; aliquid subiectae sibi carnis occupet. Esti color huic pallidus aut flavus, seu expallido flavo P mixtus. Caeterum cum nec plane biliosa nec sanguinea sit fluxio,
sed ex ambabus mixta, utiq; ex abundante altero humo re nominatur, sic utexuperante sanguine phlegmonem inflammationemve erysipelatosam: flaua uero bile abundante, erysipelas phlegmonosum seu inflammatum uocemus.Vbi neutrum uincit, ibi uitium phlegmones ery sipelatost medium dicemus .Et haec erysipelatum geneara, quae antiquiores Latini uno nomine sacros ignes uo cauerunt.De quibus & si aliter dicere uideatur lib. 1. Celsus, &separatim de sacro igne&erysipelate egerit, non multum tamen ab horum rationeilla communi discedit.. Fatetur & minius plura stoer ignis esse genera libro itu. Sed de hiis nunc satis. Est etiam mor. 'Descriptio est ignis' sacri, de quo iam copiose satis dictu est. Tormentur. Vruntur&inflammantur. Vicino igne. Hoc est,secus&iuxta ignem. Remittis. Relaxas, dissoluis et liquefacis. Modia lari ' tum. Remissum, lutum&liquefaelum. Olaris.) Olor' cnetus auis est candida,maior ansere,quae instante morte, ut tradunt, mirandos cantus sdere solet,lianc Grsci Cygnum uocanta Dabis. Commisces. Sic. Ita mixtis secibus Seouis. Torrida. Igne sacro inflammata. Lumbricus terrae mixto inducetur aceto,
Aut parili noua ruta modo,sed iungis olivum. Oual cum betis prosunt super illita tritis. Allia dant cinerem,sociato oleo p,garQU, Vnguine quo gliscens deponet flamma furorem. Saepe chelidoniae,pars candida iungitur ovi, Quae modico potu sedulo detrita capesses, Admiscere memor lymphas amnem l Falerni. Lumbricos Lumbri lcrra. Vermes terren Qui,ut Plinius etiam u-