Quinti Sereni Sammonici ... De re medica siue morborum curationibus liber tum elegans tum humanae saluti perqùam utilis, & diligenter emendatus. Item Gabrielis Humelbergij ... in Q. Sereni librum medicinalem, commentarij

발행: 1540년

분량: 510페이지

출처: archive.org

분류: 약학

61쪽

sorex.

phthiriasis. O A Pς. ih οτοι. PHTHIRIAsr ARCENDAE. Artus ea iuisoricis. Muris recens capti membra&corpusculum. Sorex mus est, a sono quem rodendo facit sic di- eius. Aliqui a mure distinguunt: mures quide domestiacos, rices uero sylvestres esse dicetes. Et diuersa esse uel ex Columella manifestum est, dum aiuSi serpes aut mussorexi in mustu ceciderit. Plin. Sorices δc ipsos hyeme codi autor est N igidius. Quod ad medicamelum attinet, idem alioru autoritate,tacito tame autore.Plin. refert lib. 3o. cap. r. dicens:Si oculi nigri nascentium placeat, sorice Pregnanti edendu tradunt. Fartus. Partus in utero ad huc existentis. Lumina. Oculi Catullus, i simul ac nostros inuisent lumina colles. Tingi. Colorari & nigros fieri. Et hoc uel causa quadam occultiore,uel pHgnanus comedentis imaginatione sortiore.

c APUT V. NOXIA corporibus quaedam de corpore nostro

Progenuit natura, uolens abrumpere somnos

Sensibus,& monitis uigiles incendere curas. HTHIRIAs I. Phthiriasis morb'est pedicularis, ubi ex sanguine & humoribus malis et corruptis intra cutim pediculi generan tur & uermes qui φθωρM uocatur.Theophra. stus de causis plantarum libro x. Omnibus cognati nutrimenti desiderium est, quemadmodum pediculis sanguinis, ex cuius corruptione generatio eorum existit. Et Plinius lib. is. cap. i . Item phthiriasi, quo Sylla dictator consumptus est. Nascuntur quoq; in sanguine ipso hominis animalia exesura corpus. Qui hunc morbum patiuntur, a uernubus deducto uocabulo, μωλικα cτοι appellantur

62쪽

appellantur interdum . quo genere obiit Herodes, ceu di H Dies uus Lucas in Actis Apostolorum resert dicens: κύγνο. Dcm' m .

. iura σκωλMo Ροτ hoc est, Et factus est obnoxius mor- Α--Π.bo, quo qui laboran exedutur a vermibus Eodem mor NMmus. ho interiere Democritus, Alcman poeta, Mum ius iure- ξη'iin

consillius, Ennius belli Seruilis dux, & quos autor hic in chlannominat Pherecides Syrus,&L. Sylla dictator. Noxia L- Dr

corporibus. Noctua dc corruptionem interitum s ad se rentia corporibus nostris, hoc est, toti massae corpores ex artubus & mebris copas &constitutae. Quedam. Animalia ceu uermes & pediculos,quos Plinius etiam nune V m ntineas nunc serpentes uocat.Tineas quidem lib. ii. cap o. πης dum infit: Nascuntur intra hominem tinea tricenumpe Παπ.dum,aIiquando dc plurium longitudine, iam in carne exanimi,uiuentium quoq; hominum capillo:qua foeditate& Sylla dictator & Alcman ex clarissimis Graeciae poetis obiere. Serpentes uero Itb ν. cap. m. dum ait: Morborum tam infinita est multitudo, ut Pherecides Syrus copia serpentium ex corpore eius erumpente expirauerit. Et Apuleius floridorum libi. Quin etiam Pherecides Syro ex insula oriundus,qui primus uersuum nexu repudiato conscribere ausus est passim uerbis soluto loquutu libera orationereum quoque Pythagoras magistrum coluit, de insandi morbi putredine in serpentium scabiem solutum religiose humauit. De corpore.) Hoc est, ex sanguine dc carne corrupta. Corpus nuc totam massam corpoream, corpus. nunc carnem ipsam & sanguinem significat. Martialis, Vivebant laceri membris stillantibus artus, Ino omnimusqua corpore corpus erat. Naturae Natura uisqvsda Natura. est diuina, mundi membris a se creatis indita. Aristoteles auscultationis physicstib i. Naturam diffinit principium&causam mouedi 8cquiescendi eius in quo est. primum Per se,& non secundum accides. Hippocrates in libro denat ira inscripto, Naturam uocat quod uti cucta gignan. tur, ingenerenturve,principia subministrat. Aliquando

63쪽

Somnus.

vigilia.

sensae.' AT HIRIAsIT ARGENENDA R. uero persectione denotat&consummatione atq; finenirin quo significato eam accipit Aristoteles Politicorum lib. t. cap. Lubi inquis Quale unumquodq; generationeta eius per secta&absoluta, hac uniuscuiusq; natura esse di- cimus. volens.) Uel Ieriintedere dicitur natura quod noimpedita produceret. Somnos.) Somnus sensuum liga mentum, defectus & impotentia, ob excessum ui Iandi dicitur. Uigilia uero eorundem solutio,cum liberam functionibus suis intendere ualet opera. Sosibin. Ubi enim sensus no est, nec somnus esse potest.Solis enim ui uentibus sensum habentibus couenit tum somnus tum uigilia. Et quicquid dormire contingit, idem contingit S uigilare. Est autem Senius nunc labstantiae nomen ex forma sensationem efficiente et materia illam suscipiente

compositae: nunc uero sensationis,hoc est,in ipso sentiendi organo obiecti sensibilis deprehensio. Esti duplex.

Vna interior, hoc est, interioris orga ni, phantasia et ima. natio dicta. Altera exterior, organi exterioris, uideliacet, Audi tio, soni in auditu perceptio, Visio,coloris in uisu,Odoratio, odoris in ollatu Gustatio, saporis in gus .

Tactio, tangibilis qualitatis in tactu laiceptio. Est V nue

erationis, nunc potentiae nomen. H. Expositio est prioris, nam quod non dormit, uigilar modo uigilare dc dormire aptum natum sit. Monitis,) Admonitis, scilicet per somni ablationem ob cruciatus praesentiam: na quia hus somnus aufertur,quos P cruciatus aliquis infestat rates ne dormiant sed uigilen r,decp rebus suis solliciti sint, μιν blar. admonentur &instruuntur. Vigiles curas. Vigilias cuuia i rarum &ωllicitudinum plenas abessedita: curae enim uigilias inducunt,hominem Pinsomnem efficiunt. Quia hus enim res quaepiam curae est,hn solliciti 8c insomnes uigiles tredduntur. Statius sylvarum libros. Vigiles Psuo pro Caesare curae.

Sed quis non paveat Pherecydis sita tragoediae

64쪽

. a t. G H. e A V τ t via i l et Qui nimio sudore fluens animalia tetra Eduxit turpi miserum quae morte tulerunt. P

mis. Ae si diceret, nullus. P eat. Formidet, timeatita abhorreat. Pherecidis. Pherecides Syrus poeta tragiis nereeidaeus & philosophus percelebris, Pythagorae praeceptor vis fuit, qui propter deorum contemptu et iactantiam suam. quod deis se nunquam immolade, nec minus iucunde semper uixisse praedicabat, tam diro salo tamq; exitiali morbo phthiriasi ab Apolline punitus periit. rata. D . Mortem satalem, quae diuinae prouidentis decreto,et suo ordine uti a deo provis est,euenit.Hic qusstio se ingerit.

quae apud Philosophos agitatur, uidelicet, An omnia ex V . rfati praescripto, necessario eueniant c Cuius quaestionis uis in o latet, ut quid sit fatum, pernoscatur.Sed quia uariae de hoc & diuersae sunt philosophoru opiniones,hinc euenit etiam ut diuersa de sati necessitate sentiat, sintcn inter se ipsi discordes. Alii enim, equorum numero est Tullius, satum e medio tollunt,& nihil esse uolunt, quare dc fato nihil tribuunt, neq; tribuere quid possunt. Alii uero latum quidem admittunt, sed non idem de eo sentiunt. Chrysippus enim Stoicae princeps philosophiae, fatum definit naturalem quandam S sempiternam indeclina

bilem P per aeternos consequentiae ordines, ex quibus connexa est, seriem rerum. Plato uero dc Platonici fatum appellat uniuersalis naturae rationem sempiternam,eterunam legem, quando scilicet illa coelestium causarum ratio ita digeritur,ut exquisitae arti dominetur. Eiquamuis hii omnia lato tribuant,rame causam quom a nobis prouficiscententem adhibent. Alii autem fatum appellant, dic uinae prouidentis decretum,seu decreti quendam effectu. Prouidentiam autem nihil aliud dicunt quam ordinis rerum rationem,quantum diuinae inest menti, quae omnia disponit, ordinat atq; praedeterminat. Eius uero ordinis

quanta mobilibus inest rebus, explicatione Sc effectum,

65쪽

8: PHTHIRIAsI ARQENDAE. uocant fatum. Et hii omnes cuncta ex fati & necessi talis, quam uocant, praescripto fieri uolunt, nihilo esse quod

non fato regatur. Quibus tamen aliarum opinionum autores ita reclamant,Si omnia fato gubernantur&nihi in tra satalem fit necessitatem, haud merito hominum delu: ipsis dc uoluntatibus eorum imputantur. Item si non sponte sed necessitate quadam delinquut&ad maleficia trahunturhomines, inique nocentium poenae legibus

constituuntur, quod tamen cottidie videmus fieri, ob li heram bene uel male agendi concessam nobis uoluntate.

Sed de hiis uide A.Gellium Atticarum noctium libro es. urcedi. Tragici poetae,suit enim Pherecides poeta tra Tragoedia. gicus Se tragoediarum scriptor. Est autem tragoedia poematis genus grande,in quo heroes, duces ac reges intro ducuntur. Seu ut aliqui diis niunt, Tragoedia est heroi eae sertunae in aduersis determinata comprehensio, qua

discitur quid in uita fugiendu habetU principia tranaxilla, media suspecta, S exitus tristes atq; funestos. Di

ab hirco S cantu. Nam olim Liberalibus qui Libero patri sestus erat dies hircus cantus prsmium proponeba

tur:hinc Horatius, Carmine qui traico uilem certauit ob

hircum. Cur aute eo tunc hircus immolaretur Libero patri, causam habes apud Verg. georgicon libro L Seu ut alii nolunt, dicta est tragoedia a sece qua τρυγχ appellan eo quod olim personis nondum repertis, fabulas acturiora secibus perungebant.Vnde Horatius, Ignotum tra gicae genus inuenisse camens Dicitur Sc plaustris uexisse poemata Tespis.Quae canerent, agerentst peruncti feci 'u - hus ora.Sunt etia quia uino, quod τrus diceretur,dictam uelint, eam ob causam quod Liberalibus uinum cantoribus pro corolario dabatur. Dictum est autem Vt ui , a praecipua eius parte, hoc est, a lacri haec enim uini ro bur & persectio est. Nam hac exempta iacile degenera si nec ita diu multis in locis uim suam obtinet, sed ante tenapus

66쪽

Apollini comoedia, quae priuatorum ac ciuium acta com com M. prehendit. sudore. Sanguine 3c humore corrupto dc putrido. Fluens.) Manans dc diffluens: in uermes enim soIutus inter iti Animalia tetra. Vermes & pediculos laedos, diros & noxios. Miberum. Pherecide calamitosum S in scutice. Cum enim in omni uita semperiucude uixisset tande a deis punitus miserabili ac foeda morte interiit.' Sylla quo inscelix tali languore pereses Corruit,ta foedo se uidit ab agmine uinci.DD. De L. Cornelio Sylla Plinius iunior in libro de ui L. .ssu

ris illustribus, quem aliqui Suetonio Tranquillo adstrie - hunt,inter alia haec: Rep. ordinata dictaturam deposuisiunde spe deceptus Puteolos c5 cessit,& morbo qui phthiriasis uocatur,interiit. De eodem Plinius naturalis historiae lib. r. cap. i . sic etiam scribit inter aliat Age no exitus uitae eius omnium proscriptorum ab illo callamitate crudelior fuit, erodente seipso corpore& supplicia sibi gignente, quod ut dissimulauerit&supremo somno eius cui immortuus quodammodo est, credamus ab uno illo inuidiam gloria uieti m. in oelix. Quamuis superbum Delix qui . foeticis nome sibi usurpaverit Sylla, foelix tam euere non suit. Nam quem uitae contumelia quaepiam assicit, cui

expetibile quid deest, scelix esse qui potest Syllae uero si

non aliud, hoc tamen nempe inclicitati suae defuit, quod ut ipse,Plinio libro '. reserente, confessus est, capi tolium non dedicauit. Fuit etiam non citra uitae contumelia: ipse enim quanquam graminea qua nulla nobilior in male

state populi terrarum principis, prsmiisl gloriae donatus corona, ut Plinius lib. . scribit, eam tam e capiti suo proscriptione detraxit. Nam obsessus in toto orbe pro

scri plus suit,& tandem foedissimo morbo phthiriasi assectus in eodem computruit. Itam haud iniuria nunc a Se reno in salix dicitur. Relix nant uere dici non potuit,

67쪽

licet salso scelicis cognomen sibi adscripserit. merito supremum uitae diem expectasset, antequam scolicem se appellasset, iuxta Solonis sententiam, cuius meminit Ouid. metamorphoseon lib. 1. hiis uerbis r Sed scilicet ultrina semper Expectanda dies homini est, dicit beatus Ante obitum nemo,supremav sunera debet. Quanquam Aristotiles uiuentes etia dicit beatos, nam in operatione soplicitatem ponit. Verum cui hominum prscipua fuerit scelicitas. ut Plinii uerbis utar, non est humani iudicii, cum prosperitatem ipsam alius alio modo& suopte ingenio quisque terminet. si uero facere iudici si uolumus, ac re pudiata omni fortunae ambitione decernere,morialium nemo est scelix. Abunde igitur atq; indulgenter sortuna deciditur cum eo qui iure dici no inlaelix potest. Quippe ut alia non sit,certe ne laxescat fortuna metus est:quo se mel recepto, solidalaelicitas no est. Porro quia de laesici tate sermo est, quid ipsa sit, de humana loquor, Aristote lem audiamus qui Rhetoricorum libro t. sic eam destri hit Fcelicitas est fortuna secunda cum uirtut uel pro re, sufficientia uitae, uel uita tuta dc iucudissima, uel possessionum facultas,& corporis uires, cum factiva, conseruati ua, amplificatiuam horum uirtute. Omnes enim fere. unum quoddam tuorum aut plura,scelicitatem esse fatentur.Quod si huiusmodi quid laelicitas sit, necesse est par res ipsius esse nobilitatem,multorum atq; bonorum grotiam, diuitias, bonorum liberorum S multorum pro creationem,commodam senectutem Praeterea, corporis commoda, u luti sanitate, formam, uires, proceritatem, robur ad certandum, oriam, honorem, prosperitatem, uirtutem ac paries eius,prudentiam,fortitudinem,iusti .

tiam, temperantiam.Sic enim sufficientissimus quispiam erit,si sibi adsint, quaeq; in ipso, & quae extra sunt bona. eum hse praeter alia no sint.Sunt aute in ipso quae in animam quae in corpore sunt.Extra uero, nobilitas, amici. Pecunis, honores. Adbsc oportere arbitramur potentia

68쪽

ec lamina non deesse:hoe nanq; pacto ulta erit tutissima..Hactenus Aristoteles .D. Augstinus de Ciuitate dei lib. Resicitate definit esset rerum omnisi optandaru plenitudine:quae ex triplici bonoru genere c5star, uidelicet, bonis animi,corporis atq; fortunae. Et Aristoteles Ethicorulib. ..expetendaru rerii fine dicit scelicitatemr S scelice uocat eum qui per uirtute operatur perfecta, & bonis externis satis abudat,& in uita perfecta, Sita est uicturus ersecundum rationem moriturus. Sed de his, ne sim prolixior, nuc satis. Tali Pore. Defectione, dissolutione et mor L ζ ho phthiriasi.Languorem proprie uocant morbu leuem ac lenti quiquamuis lecto non adfigalitame quo minus firma simus ualetudine, efficit. Pere,. Exesus a uermi. imbus R. consumptus. corruit. Cocidit desecit S mortuus

est. Foedo agmine. Vermium repediculoraeopia dc multitudine immuda, urca di fetida. Vinci.) Superari,consumi & morti tradi. ιSaepius ergo decet mordax haurire sinas. Vςl nitro ac sale permixtis, acido liquore . Laxatis ut sim simul alba,rangere corpus. Aut lachrymis hedere, aut succo perducere cedri.

pius. Multoties Sc iterato. Nam cum morbus sit magnus & facile curam no admittat, lapiuscule medicinam iterare oportet: unica enim N rara medicaminis admi-mistratio nihil efficier. Ergo. Quoniam phthiriasis ex magna humorum uniuersi corporis corruptione& p

trefactione gignitur & morbus est exitialis rideo illico adhibenda sunt medicamina quae humorum putredinem persiccent, detergant & uacuent. Nam si in huiusmodi

morbo cura tardabitur, hominis quom ac uitae salus p riclitabitur S interibit. Decet. Conuenit, inad necessa. xium est si commodum aliquod sequi debeat. Mordax

incre, punges S efficax, quale in hoc morbo desideratur medicamentum. Haurire.ὶ Sumerea uberiurii bibere.

69쪽

Sil. PHTHIRIASI ARCENDAE. Nam sicuti nec pauca ita nec parua quicqua efficit qua nistitas. Conuenit autem tritum semen ex mulso bibi. Si

napi. Sinapis herba est nota, cuius seminis triti & melle conditi nunc freques usus est ad intinctus. Hoc Pythagoras principatu habere ex hiis quorum in sublime uis feratur, iudicauit, quoniam non aliud magis in nares & ce

rebrum penetret. Eo quida utuntur cum rubrica ad alo

pectas, psoras, lepras dc ph thiria ses, ut refert Plinius lib. xo.ca,. intro. De hoc dictu est supra capitesertio.Porro semper eligendum est optimum quod tenuissimarum est partiricuiusmodi est berenicium siue armenii. Quod

si lapidosum fuerit, uri id atq; diligenter levigari debet.

Nar, ε βο- Vritur autem in noua testa seu olla diligenter operculata ignitis carbonibus donec candeat superpositum. Sale. Sal, ut Aristoteles meteo rorum lib. i. tradit, est ut adustae terrae species, quae frigido Zc humido in humorem soluitur,calido autem & sicco cogitur et duratur. Opposito adflatiem modo,quae frigido & humido concrescit,calidoc sicco soluitur. Porro sal omnis aut iactitius est aut na tiuus: sentcpplures eius differentiae, de quibus copiose Plinius libro D. cap. r. Dioscorides libro ς.& Melae in de simplicibus. Estautem natura sali multiplex, et ut minua ait,per se ignea, ignibus j inimica, sugiens eos, omnia:erodens.Corpora adstringens, siccans & alligans. DOsuncti autem ac putrescentia ita uendicans ut per saecula

durent.In medendo uero mordens, adures, repurgans, extenuans, dissoluens.Stomacho tantum inutilis, prae

uerquam ad excitandam auiditatem: idem noxia dc tineatrum genera pellit in uino potus. Caeterum sal qui siccissimus, idem S salsissimus, & quisquis lacile liquescit, homidior vest, idem quoq; ad obsonium Sc cibum utiliora

minoris enim amaritudinis est talis . Acer uero Sc siccus seruandis carnibus est aptior. Esti sal omnis cibi primit, maximet commune condimentum, auiditatem P in uitans, line quo uita humanior nequit degere, adeo

necessa

70쪽

necessarium elementum est, ut transierit intellectus aduoluptates animi quom, nam ita sales appellantur, omis nisi uitae Iepos Sc summa hilaritas,laborum P requies, non alio magis uocabulo constat. Acido liquore. Aceto. Aelduri. Acidum enim dicitur quod acetum factum est. Acetum Acerum autem quamuis ad imaginationem sit humidu, corpora tamen quae contingit, siccata Laxatis. Remollitis &din solutis. Visivisimul. Hoc est, ut praedictis nitro&sali& - . aceto sint simul commixta allia. Allia.) Allium non mo 6-do cum nitro & sale acetoP, ut autor hic docet, inunctu.

sed dc per se tum potum tum inunctum phthiriasi medetur. Avicenna Canonis li. x. Bibitur decoctio allii Rinterficit lendes N pediculos,& inungitur super eos. Plin. lib. m. cap. s. Phthiriases Sc prurigines potum curat allium, tu sum item cum aceto & nitro. Dioscorides idem allium contra pediculos & lendes, sed cum origani decocto uti. liter bibi tradit. Tangere. Contingere S inungere,illiunire . Nam si inun Aio fieri debet, opus est tactione. Larismahe erae.) Gumi hederae. Dioscorides libro L. Depi Hederae lassi lat hederae lachryma, pediculos i inuncta necat. Plinius m. libro x cap .io Lachryma heders psylo trum est,ph thiria sim g tollit. Galenus ire, uti Serapio refert, Gumi eius et proprie nigrae uirtus est quae adurit adustione occulta& ideo occidit pediculos S abradit pilos . Sueco cedri. Plin.li. x .cap. s. Cedri succus defuncta corpora coseruat, citri μ λ uiuentia corrupiti mira disserentia,ca uita auferat spiratibus,defunctist pro uita sit. Et ibide, Phthiriases peragere eo no dubitauerim,itet prurigines. Perducere. Hoc est,

manibus hinc inde ducedo atq; sti cado insigere corpus. Quin etiam Arsur mixto medicatur aceto. Vnda maris tendes capiti deducit iniquas,

Et quicquid crebri defendit sylva capilli.

Quin etiam. Insuper,adlisc. Furfur mixto aceto. Furfur est Drinae purgamentum. Cuius duplex discrimen est et rursun

SEARCH

MENU NAVIGATION