장음표시 사용
91쪽
PARS ALTERA 73 Dominum benedicebant, . I . Et ut melius interpres Syrus qui lingva patria vertit, quam
patriam linguam fuisse linguam Syriacam , ex eodem secundi libri auctore plane colligimus
et . Hanc denique temporis lapsu sensim reluquerunt Iudaei ob longam illam cum Graecis colonis consuetudinem , qui Iudaeam incoluere annis undeviginti, ab anno scilicet CLxtusque ad CLxII. ante Christi epocham; ut supra dictum est. Quare dehinc Graecum
tantum idioma retinere coeperunt Iudaei, Chaldaico repudiato. Tertio animadvertere, imo repetere licet,
Iudaeos non aliam adhibuisse dialectum nisi Hellenisticam . Veteres enim Iudasi Chaldaicae linguae assueti, etiam cum Graecam linguam exceperunt, Hebraicas, & Chaldaicas aliquot phrases, & idiotismos retinuerunt. Veluti; Ο'
υἱω τῆς απωλωας, Filius perditionis, pro homine Calde perdito ' Tίς με ρυπεται ἐκ τῆ σώματο- του θανατου τουτου, Muis me liberabit de corpore mortis hujus, pro hoc mortali corpore ' A tali λέγω U B, Amen dico vobis, pro verum di- eo vobis. Sic εἰς γεενναν , in gehennam, pro iuiscum poenarum ; a -ἀ , pro salvum fac; P ββι pro Magister; Ροι ag ι pro Magistermi ; Caeli caelorum , pro summo caelo ; Loqui ad cor , pro consolari ' Facite iustitiam, oejudi.
13 Lib. II. Maeh. Cap. XI. v. Isa
92쪽
judicium, pro iusto iudicio , & alia huiusmodi, sexcenta, de quibus plura Salamon Glassius I), Brianus Waltonus sa), ac maxime omnium in syntagmate differtationum philologicarum de itilo novi Testamenti Iacobus Rheniardus. Hanc igitur Graecam dialectum squam sacri critici Hellenisticam vocant) usurpavit Christus, Apostoli, ac Iudaei omnes iam inde ab
aetate Machabarorum , quod demonstrandum aggredior hac Parte . Ac primo ostendam Iudaeis omnibus ab aetate Machabaeorum vernaculam suisse linguam Hellenisticam; deinde magis adhuc speciatim, ac proprie eamdem quoque Christum, & Apostolos adhibuisse C A P U T I.
Probatur iam inde ab aetate Machabaeorum vernaculam fuisse apud Iudaeos linguam Hellensicam , eaque Dulgo
CVm veteres scriptores plerumque eodem, quo vulgo loquebantur, sermone libros
93쪽
bros conscripserint ; tum multo magis id Iudaei Hel- moris suit apud Hebraeos, qui nullam sibisti pseiunerem cum profanis volebant esse , sed sibi , ac suis tantum scribebant . Immo indecorum
apud ipsos erat alienae linguae studium , sive in propria scribere exquisite : quod, ut ait Iosephus , ingenuorum infimis hujusmodi studium cum servis quibuscunque commune esse arbitrabantur si). Quare nulla alia lingua , nec dialecto scribebant, quam qua vulgo loquebatur populus. Hinc factum est, ut Hebraice loquentibus Hebraeis, Moses, Iosue , Samuel, David, Salomon , &c. libros
suos ediderint Hebraico sermone . Cumque
in Babylonica captivitate Chaldaicam linguam Iudaei amplexati essent; iccirco factum est, ut Esdras, Daniel, Nehemias Chaldaice scripserint, atque adeo etiam Lex ipsa in Chaldaicam linguam conversa fuerit , quod testatur R. Agarias sa), & R. Gedalias 3) . Nunc cum ab arvo circiter Machabaeorum libri Omnes tam κανοὶVκοι , quam άκανονιστοι non alio, quam Graeco sermone
fuerint exarati ; immo cum reliquos libros Hebraice , & Chaldaice conscriptos , tunc
temporis Graece verterint Iudaei, quis non mecum sateatur Graecam linguam fuisse
i Ioseph in Antiquἰtat. in fine.
94쪽
Sed ordine libros, ac scriptores huiuscemodi recenseamus. Utque ab illis qui in canonem admissi sunt, initium sumamus; ab anno usque centesimo sexagesimo circiter ante Christianam epocham liber Sapientiae Graeco sermo
ne scriptus fuit a Philone seniore I) , quem
librum Graece pariter Παναρετον, quasi omni um Virtutum complementum continentem, cognominabant Iudaei . Per idem tempus
Hebraicum librum Ecclesiastici in Graecam linguam vertit Iesus filius Sirach Hiero lymitanus. Sic tertius liber Machabaeorum qui ordine primus est ) Graece fuit conscriptus. Secundus item, qui quartum locum obtinet, Graeco sermone conditus fuit . Sic pariter primus liber, quem Graeco primum
sermone auctor composuit ') , quod vidit clarissimus Beveregius a ) .
in Guillelmus Beve regius unus, quem sciam rem hujusmodi divinavit e vulgus autem erudito rum putat , librum hunc Hebraice , seu mavis Chaldaice primum scriptum fuisse . Sed age videamus quibus ipsi rationibus nitantur. Nituntur primo Origenis testimonio, qui ait:
-αι Σαρβι Θ Σαρβανἐ ἔλ . Extra borum censin sunt libri Machisaeorum , quι inscribuntuν Sarbet Sarbane es sq). Ex
95쪽
PARI ALTERA . CAPvT I. I. 77 Ex hoc Hebraico litulo inferunt, priorem hune librum suisse Hebraico sermone compositum . Sed hac ratione ne ipsi quidem adversarii magnopereniti debent . Nam si ex Hebraico lemmate pri rem hune librum Hebraice scriptum suisse deduci
posset ' consequens esset , secundum , ac tertium librum, quippe qui uno volumine cum primo conistinentur, suisse Hebraico idiomate exaratos : eo uue mapis quod non de primo tantum libro Ioiaquitur Origenes, sed de omnibus , - Μακκαβαλα, ιibri Maebabaeorum . Id autem nullus adhuc assirmare
ausus est : omnes enim libros illos Graeca lingua scriptos esse docent. Quapropter si sibi ipsis eon. sentanei velint esse eruditi , nihil quidquam se Origenis testimonio proficere fateantur Oportet. Nituntur secundo Hieronymi auctoritate , qui librum hunc Hebraica lingua conscriptum legita se ait in prologo galeato his verbis ; Machabae rum primum lιbrum Hebraicum reperi . Sed nihilo magis eos iuvat Hieronymus. Qui non id asserit, librum Hebraica lingua primum fuisse compositis tum sed tantum se Hebraice descriptum repertia
se . An nihil inter utrunque interesse putant Sed adverte magis etiam , sacros libros omnes iam olim ante Hieronymum in omnes omnium
fere gentium linguas suisse conversos , puta In Persicam , Indicam , Scythicam , Threiciam , Saromaticam , Mauram , Armeniam , Romanam , BNotannicam ,&c: teste Eusebio I) , nec non Theo
Hebraicam , utpote sanctam linguam , versi fuerunt, cui aliter scripti sunt libri. Dicamus igitur Hiero.
96쪽
78 DE CHRIsTO HELLENISTRnymum in Hebraicam interpetrationem eius libri
ex Graeco concinnatam ab aliquo ludaeo incidi sis. Quod manifesto etiam ex eiusdem verbis apparet, cum ait ' Macbaisorum prιmum librum Hebraicum reperi. Nituntur tertio, quod tum Latina versio, tum
Graeca squam etiam versonem appellant ὶ Hebraismis oblitae sint : unde Hebraicam prorsus Originem sapiant. Sed , nunquid Evangelium , Epistolat, Sc Apocalypsis Ioannis, Epistolae Petri Paulisti , Iacobi aeque Hebraismis oblitae sunt Z Tamen quis adhuc negavit eas Graece primum fuisse scrip tas Θ sed esto: primum librum Machabaicum Hebraice scri pleri t auctor , eumque Hieronymus legerit ; ubi est nunc Hebraicus textus iste ὶ Non
exstat amplius, a j int e Graeca dumtaxat verso, Hebraico codice perdito, aetatem tulit . Num igitur credibile est majores nostros , Ecclesiam , Concilia , Patres , cautius servandam curasse Graecam
versionem hujus libri , quam ipsum Hebraicum volumen λ Credat id Iudaeus Apella, non ego. At ne quisquam quidem est doctiorum recutitorum, cui perluaderi hoc possit . Quare cum nulla satis si
ma ratio, nullaque auctoritas nos doceat Hebraice scriptum esse hunc librum ' sane magis est ut dicamus Graece eum primum , quemadmodum reliquos libros Machabarorum , ceterosque, qui tunc temporis in lucem prodierunt, scriptum fuisse. Aepropterea Graecum exemplar ejus libri tanquam
nativum textum agnoscendum es e , non tanquam
versionem ab Hebraico codice deperdito, concinnais Iam . Praeter quam quod id ipsum ex eodem libro manifeste confici videtur . Etenim multae ibi exis stant epistolae a Graecis ad Hebraeos missae : veluti
sunt binae epistolae Spartanorum ad Hebraeos si);
97쪽
rARs ALTERA CAPUT I. I. 7st totidem Demetrii Soteris Regis Syriae ad Ionathan si) & alia Alexandri Balais ad eundem sa)item Demetrii Nicatoris ad Simonem Machabaeum
a); denique Antiochi Sideris ad Simonem s4ὶ,
quae quidem, utpote a Graecis missae, quibus Graeca lingua patria erat , Graeco sermone conscriptae suerunt, quod negari non potest . Nunc ponamus librum hujuscemodi Hebraice suisse exaratum: auctor ergo epistolas illas aut Graece loquentes , aut in Hebraeum versas historiae suae inseruit. Graecas dicere epiliolas Hebraicae hi storiae assutas fuisse , hominis est parum considerate loquentis, nedum sacrarum litterarum imperiti . Si autem
eas in Hebraeum ipse vertit ' tunc monere leactorem debuisset , fuisse epistolas illas vel Graece scriptas, vel de Graeco convertas . Nam ea est
Scripturarum consuetudo; ut s qua epistola, oratio , vel inscriptio alieni sermonis inseri debeat, moneantur nihilominus lectores, qua lingua primum conscriptae fuerint, vel unde versae . Sic ELdras dum recitat literas Beselam , Mithridatis, &Thabeel ad Artaxersem ait Episeola scripta erat Syriace , m legebatur sermone Suro hujuscemodi, insetaxers. Regi serυi tui viri, qui sunt trans υium salutem dicunt s) . Sic in libro Esther Eι misit epia solas ad universas proυincias νegni sui , ut quaequagens audire , m legere poterat diυessis linguis, oe Iiareris so). Et paullo post; Scriptae sunt epsole ad Iudaeos,
ct ad principes, procuratoresque , m iudices , qui cenotum viginti septem provinciis ab India tisque ad aetioispiam praesidebant, provinciae atque proυinciae, populo σpopulo juxta linguas , oe literas suas , Iudaeis proin μι legere poterant , oe audire .... summaque episeolae
o Lib. I. Mae. Cap. X. v. 2I. Cap. XI. v. IO.
98쪽
Quartus denique etsi α ναρος, & apocryphus semper habitus sit , cum Graece pa-
haec fuit , ut in omnibus terris, m populis, oec. II Idim dic de orationibus: ut apud Isaiam: Et stetit Rab. saces , o clamavit voce magna Iudaice , di rixit: auis dite verba Regis magni sa). Sic apud Danielem ;Responderuntque Chaldaei Regi briue : Rex in sem- siternum vive dic somnium , c., 3ὶ . Sic pariter in ibro Paralipomenon ; Sennacherib clamore magno linis gua Iudaica contra populum locutus es s 4ὶ . Et in Actis Apostolorum ; Paulius stans in gradibus , --nuit manu ad plebem, oe magno silentio facto , ali cuius es lingua Hebro dicens ' viri fratres , o patres audite, oee. sὶ Item in eodem libro p Turba autem eum vidissent quod feceνat Paullus , Imaveram vocem suam caonice dicentes : Dii similes facti hominibus descenderunt ad nos s in . Idem dicas licet de in. scriptionibus, ut videre est apud Lucam p Erat autemm superscriptis scripta super eum literis Graecis . oeLatinis , oe Hebraicis. Hic es Rex Iudaeorum in . Sie etiam Ioannes in Evangelio ; Erat autem seriptum Dissus Nagarenus Rex Iudaeorum Hebraice, Graece , oe Latine
At nihil tale aecidit in primo Machabaico, cum praefatae Graecae literae inseruntur , quae nullum praeinhent vestigium interpretationis, nec indicat auctor fuisse illas Graece scriptas . Quare liber ipse non alio, quam eodem sermone conscriptus est, quo &literae eaedem , idest Graeco.
99쪽
PARs ALTERA CAPUT I. l. I. 8 Iriter scriptum in Bibliotheca Sanctis Pagnini Lugduni reperisse se refert Sixtus Senensis in Bibliotheca sancta I . Ac tandem reliqui antiqui foederis libri post Macha.
haros etiam in Iudaea Graece loqui coeperunt in Iudaeorum gratiam , ac solatium, quod fuse in fine hujus operis ostendemus. Atque haec de veteris; idem nunc dicas de tabulis novi Testamenti. Nam quod ad Matthaei Evangelium, fuisse illud compositum lingua Hellenistica , ita demonstratum est a recentibus eruditis, ut jam nullus propemodum relictus sit dubitandi locus . Hellenistice pariter
Evangelium suum Marcus conscripsit . Neque aliter Ioannes patria Galilaeus , arte piscator, suum item Evangelium , tres cano.
nicas Epistolas , & librum Apocalypseos 'Paullus Hellentilice scripsit Epistolas quatuordecim , & eam praeterea , quae missa est ad Hebraeos sa) . Et Iacobus cognomento Iustus catholicam Epistolam eodem sermone conscripsit. Simon Petrus etiam Graece binas Literas edidit. Nec alia lingua Apostolus Iudas usus est in sua Epistola catholica. Nunc tempus est , ut ad eos scriptores
qui extra canonem vagantur se conVertat
ratio. Ac primo antequam Machabaei du-Ces rerum potirentur, claruit Philo senior
100쪽
patria Iudams , ut Hieronymus testatur :qui plura Graeco sermone scripsit, velut de Regibus Iudaeorum , de Hierosolumis; quorum fragmenta poeticis numeris adstricta recitat Alexander Polyhistor apud Eusebium si) . Ezechiel tragicus poeta Iudams plurima Graeco sermone lusit, ex quibus aetatem tulit carmen , quod ipse Eγην inscripsit, quo carmine Hebraeorum sugam duce Mose explicat; ejusque fragmen.ta Fridericus Morellus, & Iacobus Lectius ediderunt. Eleazaro Iudaeorum Pontifici qui vulgo creditur septuaginta senes ad Ptolemaeum mississe, qui vetus Testamentum Graece converterent ) Graeca nonnulla tribuuntur carmina et . Eupolemus filius Ioannis quem Iudas Machabaeus Romam legavit 3) edidit Graecam historiam, quam Kρχωογονίαν inscripsit, in qua Mosis, & Iudaicae gentis antiquitatem , ut a Iosepho Flavio factum est, persecutus est , teste Hieronymo ).
Cleodomus Malchus patria Iudaeus, ut recte putant nonnulli, quod vel nomine ipso probatur, historiam rerum Hebraicarum Graece scripsisse sertur , magna ex parte a Mose