장음표시 사용
101쪽
s tam XXV CAP. 29. 30 U. c. 54M fugae tradi se Romanis rati mercennariorum quoque militum auxilia in uilii emus nutu te metum arreptisque armis praetores primum Obtruncant, inde ad caedem Syracusanorum discurrunt quosque sors obtulit, irati interfecero atqus omnia, quae in promptu erfui, 10 diripuerunt tum, ne in ducibus esse ut, o Pra sectos creavere, ut terni Achradinae ac Naso praee senti sedato tamdem tumultu exequentibus sciscitando, quae acta cum Romanis essent, vilucere id quod erat
XXX in temporodegati a Marcello redierunt salsa
petendae poenae eorum ullam Romanis esse erat
tribus Achradinae praesectis Hispanus, Moericus nomine. ad eum inter comites legatorum de dustria unus ex Hispanorum auxiliaribus est missus, qui sine arbitris Moericum nauctus primum, quo statu reliqui et . Hispaniam et nuper inde venerat , expupit: omnia Romanis ibi obtineri armis posse eum, si operae pretium faciat, principem popularium esse,
seu militare cum Romanis seu in patriam reverti lubeat. contra, si malis obsideri pergat, quam Spem 4 sese terra marique clauso motus his Moericus, cum
Iegatos a Marcellum mitti placuisset, Datrem inter eos mittit, qui per eundem illum Hispanum secretus ab aliis ad Marcellum deductus eum fidem aecepisset composuisserius agendae ordinem rei rustiradinam redit' tum Moerieus, ut ab suspieions proditionis
RVeIteret omnium animos, nega sibi placero legatos commaaro ultro citroque, neque recipiendIunisbem quam neque mitterulum et, quo intentius cusfbdiae ostventur, opportuna dividenda praefectis esse u suae quisque partis tutandae reus sit omnes adsensi sunt.
partibus lividendis ipsi regit Menit ab Arethusa sonteusque ad sinii magni portus id ut scirent Romani, fecit itaque Marcellus Met navem onerariam cum armatis remulco quadriremis trahi ad Achradinam
102쪽
LIBER XXV. CAP. 30 31. c. 212 951ussit exponique milites regione portae, quae prope sontem Arethusam est hoc eum quarta vigilia factum esset expositosque milites porta, ut convenerat, ree
passet Moericus, luco prima Marcellus omnibus opiis moenia Achradina adgreditur ita, ut non eos solum squi Achradinam tenebant, in se converteret, sed ab Naso etiam agmina Gmatorum concurrerent relictis
stationibus suis ad vim et impetum Romanorrem arcendum in hoc tu nuuti actuariae laves instructae iam 10 anto circumvectaeque ad Nasum armatos Xponunt, qui inproviso adorti semiplena stationes et adapertas lares portae, qua paulo ante Xeurrerant armati, haud magno certamine Nasum cepere desertam trepidations
et fuga custodum neque in ullis minus praesidii aut ii pertinacias ad manendum quam in transfugis fuit, quia, suis quidem satis redentes s medio certa-mius effugerunt. Marcellus, ut captam ess Nasum 12
eomperit et Achradina regionem unam teneri Moericumqua cum praesidi sui aditinetum, receptui cecinit, ne regiae opes, quarum fama maior quam res erat, diriperentur.
XXXI. Suppresso impetu militum .ux iis, qui in 1 Achradina erant, transfugis spatium ouusque ligno datus est, Syracusani tandem liberi et in portis gehinc et dinas apertis oratores ad Marcellar mitrunt nihil
Ietentis aliud quam incolumitatem sibi liberisque suis. sarcellus consilirr advocato et adhibitis etiam Syra acusanis, qui per seditiones pulsi ab domo intra pra
sidia Romana fuerant, respondit non Ilura per annos quinquaginta benefacta Hieronis quam paucis his annis maleficia eorum, qui Syracusas tenuerint, erga populum Romanum esse. sed pleraque eorum quo debia-
πει reteidisse, laederumque ruptorum iesos agris
graviores multo, quam populus Romanus voluerit, poenas exegisse. se quidem tertium annum circum 5 sedere Syracusas, non ut populus Romanus semiam eam civitatem haberet, sed ne transfugarum o iarimum
103쪽
s6 LIBER XXV. CAP. 1. 32. a. U. c. 542J que duces captam et oppressam tenerent. 9uid potuerint Suraeusani faeere, exemplo Vel eos esse Syracusanorum qu Intra praeS1dia Noua alla uerant, vel Histianum ducem Moericum qui praesidium tradiderit, vel ipsorum Syracusanorum postremo Serum quidem,
et ad iis consilium sibi omnium laborum periculorumque circa moenia Syracusana terra marique tam diu exhaustorum rhy lutauam inlit eum fructum esse, quod
sidio Nasum ad accipiendam pecuniam regiam cust diendamque missus Ataradina diripienda militi data est custodibus divisis per domos eorum, qui intras praesidia Romana fuerant i cum multa irae multa ava lirae foeda exemBlaederentur, rel1imeden memoriae proditum est in tanto tumultu, quantum Invor captae urbis in discursu diripientium militum mere poterat, intentum formis, quas in pulvere descripserat,
1 ab ignaro milite quis esset, interfectum aegre id Marcellum tulisse sepulturaeque curam habitam, et propinquis etiam inquisitis honori praesidioque nomen
11 ac memoriam eius fuisse hoc maxume modo Syra- cusae captae in quibus praedae tantum fuit, quantum vix capta Carthagine tum fuisset, cum qua viribus aequis et tabatur. 12 Paucis ante diebus, quam Syracusae caperentur,
T. Otacilius cum quinqueremibus octoginta Uticami ab Lilybae transmisit et, cum ante lucem portum intrasset, onerarias humento onustas cepit egressusque in terram depopulatus est aliquantum agri circa Uticam praedamque uinis generis retro ad navis 14 egit Lilybaeum tertio die quam inde profectus erat,
cum contum triginta onerariis navibus humento praedaque onustis rediit idque smmentum extemplo Syra- 15 cusas misit; quod ni tam in tempore subvenisset,
visoribus victisque pariter perniciosa famestastabo i XXXV. Eadem aestate in Hispania, cum biennio sermo nihil admodum memorabile factum esset e-
104쪽
LIBER XXV. CAP. 32. 33. a. e. 212 97siliisque magis quam armis bellum ger Erct turi Romani imperatores egressi hibernis copias coniunxerunt ibi 2 consilium advocatum, omniumque in vitum congruemit
sententiae, quando ad id locorum id modo actum esset, ut. Hasdrubalem tendentem in Italiam retinerent, tempus esse id iam agi, ut hellum in Hispania finiretur. et satis ad id virium erodebant accessisse viginti milia
Celt1berorum ea hieme ad arma excita. hostium tres
exercitus erant. Hasdrubal Gisgonis filius et Mago coniunctis castris quinque sermo dierum iter ab Romanis aberant. propior erat amilcaris filius Has 5 drubal, vetus in Hispania imperator ad urbem nomine
Amtorgim exercitum habebat eum volebant prius sopprimi duces Romani, et spes erat satis superque ad id virium esse illa restabat cura, ne fuso e perieulsi alter Hasdrubal et Mago in avios salius montesque recipientes sese bellum extraherent. optimum et
igitur rati divisis bifariam copiis totius simul IIispanias amplecti bellum, ita inter se diviserimi, ut P.
Cornelius duas partes exercitus Romanorum sociorumque adversus Magonem ducere atque Ias trubalem,
Cn. Cornelius cum tertia parte veteris exercitus et 8 liberis adiunctis eum Hasdrubale Barcino bellum gereret. una prosecti ambo duces exercitusque Celtiberis spraegredientibus ad urbem Amtorgim in conspectu
hostium dirimente amni ponunt eassia ibi en Scipio οὐ quibus anto dierum est copiis substitit P. Scipio
profectus ad destinatam belli partem. XXXIII. IIas trubal postquam animadvertit exi Iguum Romanum exercitum in castris et spem omnem tu Celtiberorum auxiliis esse, peritiis omnis barbaricas 2
et praecipue omnium earum gentium, in quibus per tot annos militabat perfidiae, facili linguae commercio, eum utraque astra plena Hispanorum essent, per occulta e loquia passeitur magna mercede eum Celtuberorum principibus, ut copias indo abducant nee atrox visum saeinus; non enim ut in Romanos verte-
105쪽
s8 LIBER XXV. CAP. 33. 34. U. c. 642J Tent arma a Blaatur, hi prees, quanta et pro bello satis esset, dabatur, ne stilum gererent, et eum quies
ipsa, tum reditus domum fructusque videndi suos suaque grata vulgo erant itaque non ducibus faciliusquam multitudini persuasum est.' simul ne metus quidem ab Romanis erat, quippe iam paucis, si vi retis nerent id quidem cavendum semper Romanis ducibus erit, exemplaquo haec vere pro documentis habenda,
ne ita externis credant auxiliis, ut non phis sui roboris suarum qu proprio virium in castris habeant signis repente sublatis Celtiberi absunt nihil aliud quaerentibus causam obtestantibusque, ut manerent, Romanis
respondentes quam domestic se avocari bella. Scipio, Postquam socii ne precibus nec vi retineri poteran ne s aut parem sin illis hosti esse aut fratri rursus e iungi vidi posss, ne ullum aliud salutare om filium in promptu esse, retro quantum posset cedere statuit, in id omni cura intentus, necubi hosti aequos committere loco, qui transgressus flumen Props vestigiis ab stimitum insistebat. XXXIV. Per eosdem dies P. Scipionem par terror,
periculum maius ab novo hoste urgebat Masinissa erat iuvenis, eo tempore socius Carthaginiensium, quem
deiud clarum potentemque Romana fecit amicitia is tum eum equitatu Numidarum et advenienti P. Scipionioecurrit et deinde adsidus dies noctesqus infestus caderat, ut non vagos tantum promi a castris lignatum pabulatumque progressos exciperet, sed ipsis obequbtaro castris invectusquo in modias saepe stationes omnia ingenti tumultu turbaret. Oetibus quoque saepe incursu repentino in portis valloque trepidatum est, ne aut locus aut tempug ullum vacuum a metu ac sollicitudine erat Romanis, compulsique intra vallum adempto rerum omnium usu. cum props iusta obsidio
esse futuramque artiorem eam appareret, si s IM, bilis, quem cum septem milibus et quingentis Suess ianorum adventare una erat, Poenis coniuriisses,
106쪽
LIBER XXV. CAP. 34. 35. C. 212 99 dux cautus et providens Scipio victus necessitatibus temerarium capit consilium, ut nocte Indibili obviam ire et, quocumque Oecurrisset loco proelium consereret relicto igitur modico praesidio in castris prae spositam TL Fontei legat media noet prosectus
eum obviis hostibus manus conseruit agmina magis squam acies pugnabant, superior tamen, ut in tumultuaria pugna, Romanus erat ceterum et equites Numidas repente, quos fefellisso se dux ratus prat, ablatori huc circumhis magnum terrorem intulero, et 10 contracto adversus Numidas certamin novo tertius
insuper advenit hostis, duces Poeni adseeuti ab tergo iam pugnantis ancepsque proelium Romanos circumsteterat incertos, in quem potissimum hostem quamve in partem conserti eruptionem Merent pugnanti ii hortantiquo imperatori et offerenti so, ubi plurimus
labor erat, latus deXtrun lancea traicitur cuneusque is tostium, qui in confertos circa ducem impetum fecerat, ut exanimem labentem ex equo Scipionem vidit, alacres gaudio cum et amor per totam aciem nuntiantes discurrunt imperatorem Romanum cecidisse.
ea pervagata passim vox, ut et hostes haud dubie iapro vietoribus et Romani pro victis essent, fecit fuga confestim ex eis duce amisso fieri coepta est; ia ceterum ut ad erumpendum inter Numidas teriumque armorum alia auxilia haud difficilis orat, ita stagersi
tantum equitum aequantiumque equos velocitato peditum vix poterant caesique prope plures in fuga quam in pugna sunt, nec superfuisset quisquam, ni praecipiti iam ad vesperunt dis nox intervenisset.
XXXV. Haud segniter indo duces Poeni fortunarius confestim o proelio vix necessaria quiet data militibus ad Hasdrubalem Hamilcaris citatum agmen rapiunt non dubia spe, cum se coniviixissent, debellari posse quo ubi est ventum, inter exercitus ducesqus a vietoria recenti laetos gratissatio ingens saeta imper tore tanto cum omni exercitu delet et alteram pro
107쪽
100 UBER XXV. CAP. 35. 36. a. U. o. 64M haud dubia parem victoriam expectantes ad Romanos
nondum quidem fama tantas adis pervenerat, sed maestum quoddam silentium erat et tacita divinatio, qualis iam praesagientibus animis inminentis mali ess solet imperator ipse, praeterquam quod ab sociisse desertum, nostium tantum auctas copias sentiebat, coniectura etiam et ratione ad suspieionem acceptae cladis quam ad ullam bonam spem pronior erat: quonam modo enim Hasdrubalem ac Magonem, nisi
defunctos suo bello, sine certamin addiaster exere itum
potuisse quo modo autem non obstitisse aut α tergo securum fratrem, ut, si prohibere, quo minus in unum coirent et duces et exercitus hostium, non posset, ipse eeris eum fraus coniungeret copias his anxius euris id modo essessalutare in praesens exedebat cedere inde, quantum posset et una nocte ignaris hostibus et ob
id quietis aliquantum emensus est iter. Huc ut senserunt profectos, hoste praemissis Numidis quam poterant maxime citato agmine sequi coeperunt ante noctem adsecuti Numidas nunc ab ter IIO, me in latera incursantes consistere coegerunt ne tutari agmen;
quantum possent tamen tuto, ut simul pugnarent princederentque, Scipio hortabatur, priusquam pedestres copias adsequerentur. XXXVI ceterum nunc agendo, nunc sustinendo agmen cum aliquamdiu haud multum 2 procederetur et nox iam instaret, revoeat a proelio
suos Scipio et conlectos in tumulum quendam non quidem satis tutum, praesertim agmini perculso, edictiorem tamen, quam cetera circa erant, subducit ibi primo impedimentis et equitatu in medium receptis circumdati pedites haud difficulter impetus incursanctium Numidarum arcebant; dein, postquam toto agminstres imperatores cum tribus iustis exercitibus aderant apparebaipae parum armis ad tuendum laeum ins muniment valituros esse, reumspectare atqus Ubiar dux coepit, si quo modo posse vallum circumicere sed erat adeo nudus tumulus et asperi soli, ut
108쪽
LIBER XXV. CAP. 36. 4a. e. 212 101 nec virgulta vallo caedendo nec terra caespiti faciendo aut ducendae fossae aliive ulli operi apta inveniri posset nec natura quicquam satis arduum aut abscisum erat, quod hosti aditum ascensumve difficilem praeberet omma fastigio leni subvexa. ut tamen aliquam imaginem valli obicerent, itellas inligatas oneribus velut struentes ad altitudinem solitam ei cumdabant cumulo sarcinarum omis generis obiecto, ubi ad moliendum clitellas desueranti iunici exedi
citus postquam advenere, in tumulum quidem persacile agmen erexere munitionis facies nova primo eos velut miraculo quodam tenuit, cum dues undique vocifera srentur, quid starent et non ludibrium illud vix laminis puerisve morandis satis validum distraherent diriperentque captum hostem teneri latentem post sar M. haec contemptim duces increpabant ceterum neque 10 transilire nec moliri onera obiecta nec caedere stipataselitellas ipsisque obrutas sarcinis saeriis erat laudem 11ies sudibus eum amoliti obiecta onera armatis dedissent viam, pluribusquo idem partibus fieret, capta iam
undiquΘ astra erant. pauci a multis perculsique a I 2
victoribus passim caedebantur magna pars tamennsilitum cum in propinquas refugisset silvas, in castra P. Scipionis, quibus i. Fonteius legatus praeerat, perfugerunt. Cn. Scipionem alii in tumulo primo 13 impetu hostium caesum tradunt, alii cum paucis in propinquam castris turrim perfugisse hanc igni cis
eumdatam atque ita exustis foribus, quas nulla moliri potuerant vi, aptam omnisque intus cum ipso imperatore occisos. - Anno octavo, postquam in Hispaniam 14 Venerat, Cn. Scipio unde tricensim dis post fratris mortem est interfectus luctus ex mort eorum non
Roma maior quam per totam Hispaniam fuit quin 16 apud civis partem doloris et exercitus amissi et
alienata provincia et publica trahebat elades Hispa 16 in ipsos lugebant desiderabantque duces, Gnatam magis, quod diutius praefuerat iis priorque et saxorem
109쪽
102 LIBER XXV. CAP. O. 37. sa. U. o. 54M eupaverat et specimen iustitiae temperantiaeque Romanae primus dederat.
XXXVII. Cum deleti exerestus amissaeque Hispa- niae viderentur, vir unus res perditas restituit oratin exercitu L. Marcius Septimi filius, eques Romanus, impiger iuvenis animique et ingenii aliquanto quam
pro fortuna, in qua erat natus, maioris ad summam indolem accesserat Cn. Scipionis disciplina, sub qua 4 per tot annos omnis militias artis edoctus fuerat iae ex suga collectis militibus et quibusdam de praesidiis deductis haud contemnendum exercitum secerat iunxeratos cum P. Fonteio, P. Scipionis legato sed tantum praestitit eques Romanus auctoritat inter milites alatin honore, ut castris citra Hiberum otiis
munitis, cum ducem exercitus comitiis militaribus creaIi placuisset, subeuntes alii aliis in custodiam valli stationesque, donec per omnis auctragium iret, ad L. Marcium cuncti unimam imperii detulerint. omne inde tempus - exiguum id fuit muniendis
castris convehendisque commeatibus consumpsit et omnia imperia milites eum inpigre tum haudqua quam abiecto animo exequebantur ceterum postquam Hasdrubalem Gisgonis venientem ad reliquias belli delendas transisse Hiberum et adpropinquam adlatum est, signumque pugnae propositum ab novo duces milites viderunt, recordati, quos Rul Rnte imperatores habuissent quibusquo et ducibus et copiis freti prodire in pugnam soliti essent, flere Omnes repente et offensare capita et alii manus ad caelum tendere deos incusantes, alii strati humi suum quisque nomi-10natim . ducem implorare. neque sedari lamentatio
poterat excitantibus centurionibus manipulares es ipso mulcenis et inerepant Mareso, quod in muliebris et inutilis o proiecissent fletus potius, quam ad tutam
dos semet ipsos et rem publicam secum acuerent animos, et ne inultos imperatores suos iacere sinerent: 11 cum subito clamor tubarumque sonus, iam enim
110쪽
LIBER XXV. CAP. 37. 38. c. 212 103 prope vallum hostes eranti exauditur inde verso repent in iram luctu discurrunt ad arma, ac velut
accensi rabie concurrunt ad portas et in hostem neglegenter atque incomposite venientem incurrunt
extemplo inprovisa res pavorem incuti Poenis, mi-12 rabundique, unde tot liostes subito exorti prope deleto exercitu forent, unde tanta audacia, tanta fiducia sui victis ac fugatis, quis imperator duobus Seipionibus caesis exstitisset, quis astris praeesset, quis signum
dedisset pugnae, ad haec tot tam necopinata primo a 3 omnium incerti stupentesque reserunt pedem, deinvalida inpressione pulsi terga vertunt et aut fugiem 14tium aedes foeda fuisset aut temerarius periculosu que sequentium impetus, ni Marcius propere receptuidsidisse signum obsistensque ad prima signa et quo
dam ipse retinens concitatam repressisset aciem inde in castra avidos adliue caedisque et sanguinis reduxit.
Carthaginienses trepido primo ab hostium vallo aeti 15 postquam neminem insequi viderunt, metu substitissρ rati contemptim rursus et sedato gradu in castra abeunt. Par neglegentia in castris custodiendis fuit; nam 16 etsi propinquus hostis erat, tamen reliquias eum esse duorum exercituum ante paucos dies deletorum succurrebat hoo cum Omnia Flecta apud hostis 17 essent, exploratis iis Marcius ad consilium prima
specie temerarium magis quam auda animum adiecit, ut ultro castra hostium oppugnaret, facilius esse ratus 18 unius Hasdrubalis expugnari castra quam si se rursus tres exproitus a tres duces iunxissent, sua defendi; simul aut, si successisset coeptis, erecturum se ad-Isnietas res aut, si pulsus esset, tamen ultro inserendo arma contemptum sui dempturum XXXVIII ne tamin 1 is ita res et nocturnus terror et iam non suae fortunas consilium perturbaret, adloquendos adhortandorius sibi milites ratus contions advocata ita disseruit ,,vel mea