장음표시 사용
481쪽
M bem: er viderim hoc verbumta est hac rem. V erbum enim
pro regesta inscriptura poni constat.2. Reg.i .interrogate Dauide,quod est verbum quod factum est indica mihi. fasiae χθω domi uo σ ostendit nobis. Multae sunt hic particulta
superquae.nam in Grico habetur,quod dominus notificauit nobis. Et venerunt'tinantes: umorerunt Maria tisi ,σ infantem positum vi praesepio.Videntes pro quum vidissent tenet sevouersit pro,diuulgauerunt. seu notificaverutide verbo quod dimerat illis de tuero hoc. Significatur quὁd manifestaverunt angolica uerba illis dicta de hoc puero. Et omnes qui audierunt ratifumtoe de tu quae dicta erist a pastoribus ad ipses S uperfluit secundum &.Significatur enim quod audietes mirati sint de iis quae dicebantur a passoribus ad ipssis audietes. Qui autem aut quot fuerint isti praeter Ioseph & beatam virginem)nescitur. Manaa,tem conferuabat omnia verba haec. relatura post glorificationem Iesu apostolis. Conferens in cordesuo. Officium contemplati .
nis exerce ,conferendo dicta sibi cum dictis a pastoribus. Et ruinis contaendo vilitatem praesepis cum celsitudine angeloru nunciantium Christi natiuitatem. Et reuer unipastores glorificantes G laudantes Lum in omnitus. prosuper omnibus au
dierant ab aula,m viderant infraesepio cui dictum estud illos.Et postquam consummati sunt dies olio ut curancideretur puer. Consummatio non refertur ad octauum diem: quia non significatur quod post consummatum octauudiem: suisset enim dies non seu refertur ad numerum dierum. Vnde non dixit postquam cosummatus est dies octauus,sed postquam consummati sunt dies octo:vt consummatum octonarium dierum numerum significaret. Impletus siquident est numerus octonarius ,statim ut octau' incoepit dies.Propter quod euangelista apponit ut circuesder tur puer:vt sic consummatos dies octo significaret ut exigutur ad circi cisione quod est aduenisse diem octauum: quia die octavo secundum legem praecepta erat circuncisio. Vocutum est no- neten enu Iesin. Dein coniunctio &. Vnde apparet quὁd textus concisus est. nam subintelligetur circuncisus in &postea subditur & vocatum est nomen eius. CCircuncisus est Iesus,ut extuc inciperet seruare legem. vocatum est a angelo priusquam in utero conciperetur. Et postquam impleti βη dies purgationis eire
Varia est lectio apud Graecos codices:aliis in singulari aliis in plurali habentibus pronomen eius.Reseredo purgationis eoru ad matrem dc filium. secillidum Igem Leuit.aα. ubi quadraginta
482쪽
draginta dies puriscationis assignantur genito mascula. Tot ναηr illum in Hierusalem ut si larent eum domino. sicut criptom est Dilere domini.quia omne masculinum adaperiens vulvam. Altem prae
ceptum in lege erat Exod.13. de praeshntando domino primogenitum.Praesentabatur enim domino propter interfectione primogenitorum in AEgypto & redimebatur precio:vt ibide habetur. Et ratione huius prccepti exhibitus fuit domino in tisio infans Iesus, velut redditus deo tanqua debit'A quo tame pri-cepto etiam se dum verba legis exemptus erat Iesus: quoniaso non comprehedit nisi masculinum quod aperit vulvam. hoc est matricem. Ieses autem sicut natus clauso genitali mebro matris,ita etiam clausa vulva est. Et propterea non erat subiectuc legi illi:quam tamen voluit obseruare qui no venerat soluere legem sed adimplere. Somm.hoc est consecratu seu dicatum, mino vocabitur Et ut darent hostiam secundum quod dictum es in lete domini. Alia lex erat de sacrificio offerendo,scripta Leuit.ir. Par turturum aut duos pullos columbarum. Dicit lex quJd ois rat agnum de turturem aut pultu columbae: subiungendo quὁd si pauper fuerit sta quod non possit offerre agnum .osta rei parturturum aut duos pullos columbarum .Et hanc pro pauperibus legem resert Lucas:significans per hoc paupertatem Ioseph de Mariae.V bi cernere potes prudes lector seruatam utranque legem: tum hanc communem mulieribus parientibus siue masculum siue eminam: tum illam propriam primogenitis masculis. Cht scito quod etiam secundu verba legis non tenebatur ta virgo ad oblationem huius sacrificii: iuia expresse lex dicit, mulier si suscepto semine,&e.Constat enim exemptam esse beatam virgilic,quς concepit absq. suscepto semine.Nec est dubiu
spiritu sani o fuisse apposita illa verba in lege, ad excipiendubeata virgine:alioquin silperflua essent. Manifestu enim erat mulieres reliquas no aliter posse parere quam suscepto semine.
eco homo erat in Hierusale cur nomen Simeon. Et homo iste i Luci timora .pro pius aeu religiosus. Describitur enim Simeon non
selu iustus secundu commune iustitia sed pietate flagrans erga comune patri bonia. Expectans coolation εφael. Instante Messiae tepore Sime5 aut intellectis hebdomadibus Danielis aut solo spiritus sancti instinctu, expectabat cosolationem Israel:hoc est Messia ad cosolandu populia Israel.Et hcc est tertia viri'simeonis.Et biritia pomu erat in eo. pro sup eu. significatur quarto 'simeo habebat spiritu sanctu velut Aperinitaente, gubernante
483쪽
pces MIeciatis,ta dignὰ dei auribus ut resposum meruerint amissiuii viti corporalis usqueo uo videret Christu.Et venitin ὁ -r .hoc est actus aspiritu sancto ,non vocatus nec excitatus ab homine, In blu.Et quu inducerent pueru Iesum parentes eira vis
cerent secundia consuetudiriel pro eo Certi significantur actio cerimoniales consueti seruari in huiusmodi oblatione primogeniti.Et e. Simeo face rdos. ccepit eil in ulna uinem benedictu, dixit. c. spiritu sancto reuelante cognouit Iesum esse Messiani:& exhibito ia ei quod promissim fuerat, nihil ultra opecias videre,offert se morti. Dimittus situsi domine.Detetute in hac vita signiscat qui mori appellat dimitti.Se idit verba mutoc est promissione tua. In pacedatiato ia appetitu meo.Quia viderutocuti meis utare tucIessem ab OScio salutat denomiciti eo si ueuit ut saluu faceret quod perierat. Quo arisi ante facie omnia popul/LIesias prout salutaris est,propositus est a deo notis vel illis sed in consse tu omniu populoru.salute siquide attulit omnibus populis:& publicὰ manifestat' est in cospectu omni u populoru 9, ipse est saluator mussi, quia ipse est que deus praeparauit gratia unionis personalis & gratia virtutu omniu &ineri torsi ad stoc ut salutaris sit mundo. unlan. Non solii saluator sed lumen appellatur Iesus,qui vese est lux mundi.Adreue&nonerentiu. hoc est no conclusum infia populia Israelsed extentium ad reuelatione gentiu.hoc est ad reuelaw veritatis fide in verius quae modo sunt infideles.lagis implibis tuis Urael.Cerne
rerentia.Salutare vicit commune omnibus populis:lume a
propriat gentibus quibus no fuerat reuelata diuina veritas per prophetas. gloria appropriat populo Israel: quia gloria illi' p puli est Messias,ori' ex illo 3missus illi,& personaliters primo
aduetu tantum odo inter illos. Et regi parer pro,Iosep materera mirares super quae dicebour de illa. Digna enim eratadmiratione etia apud Ioseph & matre scientes illu esse Messia:tu quia maria erant:tu quia ad sensum audiebat quς in particulari ii admiratio etia ad ea que sub iurit Euagelista dicta a Simeone de Anna.Ei benedixit ita Simeon. Hinc apparet quod simeon fuit sacerdos . nam sacerdotibus in lege ma tum erat benedicere filiis Israel Nuine. 6. Et hoc lato maris lignificatur,r in templo benedixit amὁ significatur in pars cerimoniaru erat huiusmodi benedictio, hocs utrique parenti
484쪽
benedixit. Intemsit enim euangelista dicere quὁdusiis est sorma benedictionis statuta in dicto capitulo. Et propterea non aliter explicat quomodo benedixit eis. Et dixit ad Mariat matrem elati Ecce positin est his in ruinam Crin 1 brrectionem. Prophetat Simeo de Iesii contrarios effectus :ruinam,scilicet & resurrectionem. Et quia resurrectio spiritualis est scilicet a peccatis) conseques est ut ruina spiritualis quoque intelligatur,in caecitatem di interitu aetermini. Nec dicit quod Iesus sit facturus ruina, sed quod po- stus est in ruinam: occasionem enim a Vit ruina ex Iesu uiatorum in Israel. Dixerat Ne gloriam plebis tus Israel: ne autem intellig remus saluados omnes Israelitas per Iesum, explicauit ruinam multorum Istaelitarum sequedam ex Iesu. Et insignum. Reconciliationis humani generis ad deum. Cui contradontur pro contradicitur. Explicat modum quomodo Iesus positus est in ruinam quia scilicet postus est in signum cui contradicitur Iesus pauperculus tot & tanta miracula faciem,postea crucifix' ac resurgens ex mortui appeti atur signum: non quod no fuerit vera res sed quia fuit etiam signum:quia signincat adimpletas esse scripturas prophetarum,quia significat pa em iAter deu& bumanum genus perfecta quia significat ii timesam dei ma-tiam erga mundum iam exhibitam.Vnde dc tuc dirit matum est.Contradicitur autem huic signo a Iudaeis dicetibus Iesum Nazarenum crucifixum,crucifixum quidem fuisse sed noesse signum adimpletarum scripturam diuinς cum hominib' pacis ac gratis mudo. Et hic est modus,hec est ratio rutus.Nec dixit cotradicetur sed cotradicitur:quia ia cotradictio inchoata eratriam aduenerat masi & turbata fuerat omnis Hierosolymaeum Herode contra letum. Et tuam φfus. Sonaret litera , Se ipsius, scilicet Iesu gladius pertransibit tuam animam:nisi ipsius generis foeminini esset.Et perinde senat acsi diceretur, & tua-met. mmam. non corpus:ne hinc intelligeretur corporeo gladio ipsam serieda. Pertransibi oc est penetrabit,adivi. Metaphorice gladius appellatur cruciatus compassionis que sestsenuit usque ad intima beata virgo in passione filii. Significat nim per hoc Simeon Christi futuram passionem ac mortem tale
ex magna: tudine cruciatus matris. Vt revelantur ex multu cordi
bus cmtationes. Status mundi sequens Christi mortem signifieatam in cruciatu matris)prophetatur futurus in exteriori pros,
sione interiorum cogitationu:hoc est in professione fidei Christianae vel profestione incredulitatis Christo. Ante mortem siquidem
485쪽
CAPUT II. xi I uidem Christisoli Iudaei ea teriori prosessione manifestabant
cogitationes cordis sui erga deum salutemque animae: alii autes verὸ fuissentium apud deum nullum habebant vinculum alicuius exterioris professionis. Sed ubi Christus exaltatus est in
cruce,& omnia ad seipsum traxit,constituit ut revelentur exteriori professione fidei in sacramento baptismi ex multitudine omnium humanoru cordiu cogitationes de deo, deq; propria salute.Nemiaria si quide fidei professio exterior reuelat cogitationes omnisi hominu: dii manifestat profitetes recte sentire de deo & salute .ppria ,& no profitetes male sentire de deo , ac,ppria salute. Coprehedit itaque Simeon n5 solii cursum vitae lesu cum cotradictione Sc morte crudele, sed & Israelitarum multorum ruina, & statii humani generis in professione fidei Christians. Ereri una propheti filiai Phanuel de tribu E Ier. Hinc
apparet multos Israelitas ex dece tribubus, quae iiii qua reuerta sunt n Iudaea hiabit . Hac processerat in diebus νnnim: γ' vixerat ca viro suo antris septem a virginitate sua. Et haec vidua usique ad annos.pro,circiter annorum,octogintaquarii ori No significatur,merat annorum. 8 .sed circiter. Quae no discedebat de tuis ieiuniis Cr o Iecrationibus. pro,deprecationibus eruies ηοsὸ ac die. Hinc
apparet i erat una mulierum de quibus scribitur primi Regusecundo, i obseruabant ad ostium tabernaculi domini. Et baec. ipsa horasoperuemes. pro assistens, Utebatur domino. Deest una particula significans, i respondendo cofitebatur. Quod quida interpretati sunt vicissim confitebatur: hoc est post qua Simeon laudauit deum consessi iique est mysteria Iesu , Anna prosecuta est confessione Simeonis respondendo illi, confirmando dicta
illius Apponendo confessione propria consessioni Simeonis. Et est sermo de consessione Messiae laudado deum. Et loqtiebatur de illo omnibω. Subaudi praesentibu . Ha expectabat redeptionem freti. pro in Hierusalem Et sigruficatur. 9, pier Messia redemptio expectabatur in Hierusalem: quonia in Hierusale erat teplum & solium regni Dauidis , super quod regnaturum oes expectabant Messiam. Flut pes secersnt omηia fecunia lege δε--ni. Narrauerat solam oblationem primogeniti mihil dixerat de hostia,tum holocausti tum pro peccato. Et propterea modὁ mnia persecta dicit. Nec mireris hostiam pro peccato oblatam ubi nullum erat peccatum : quonia communi lege & remediis peccatorum uti voluerunt mater & filius, tum ad euitandu sca-dalum, tum ad exemplum humilitaris nobis praebendum.
486쪽
I uersi sunt in Galilaea in ciuitatemfuam metareth. Suam dicit quantia ad habitatione. An ista reuersio in Nazareth, fuerit lucina mediate post praesentatione in teplo, an intercesserit fuga tu Aegyptii . euangelist. a non dicit .Ex iis tamen,quae resciet Matthaeus scilicet m io: eph redies ex Aegypto imuit ire in Iud Maudies t Archelaus ibi regnaret) coniicimus se Ioseph volebat tuc ire in Iudaea ad habitandit ibi. quod est signum g ex Iudaea
recessAatiens in Aegyptii: &cosequenter non regresItu fuerat in Naetareth Galilaeae postqua inde luit in Bethlehe. Si enim ex Naetareth iuisset in Aegyptii, rediens ex Aegypto venisset recto tramite in Nazareth:& no intedisset ire in Iudaea.ubi domu nulla habebat. Praecipue v, in Nazareth habebant domii propria: iuxta illud praecedentis capituli ,reuersa est in domu sua: bab
corroborabatur. stultis. Ita quod in textu nostro descit spiritu. Creicebat corpore S no spiritii sed robore spiritus: hoc est robore ad officia spiritus. ut intelligamus Iesu sensus in puerili aetate profecisse ad exercenda ossicia spus. Plen in farietia. Aptὸ roborationi ad ossὶcia spiritus adiligitur plenitudo sapietiς: ut nulla pars expers sapietiae intelligatur, ut no profecisse eu in sapie-tia sed i a plenii esse sapietia describat. Et deι erat tu isso. S, super illu.tanqua superinledens,gubernans ac fouens illum. Eribas parentes em per omnes a Dios.pro,annue. seu quotanis ri Hi
rus in die sole οι paschae. Et quάfiata esserannari duodιcim, a se dentibus ita Haerosol ma secunia consuetudine diei fessi. proculdubio solennitatis paschalis:ex eo or dixerat parentes cius Iis annis solitos ascendere in Hierusale pasesiali tempore,, nucdicit secundu consuetudinem. consummamque ditsus. septem pa' scitatis. Q redirenticioremansit puer Iesus in Hur iles. Cr non cor Oueνώηι parentes eias. pro,Ioseph & mater eius. Existimates a tecum esse incomitatrixen runt iter ὐ i. Aiunt futile consuetudine vi seorsum viri dc seorsum mulieres iter agerent in solennitaliabus puerosque impuberes licite cum utrisque tuisse Quo facta est ut beata virgo existimaret illum csse in comitatu Ioiepti, &Ioseph existimaret esse in comitatu mulierum .Et terca peregerunt iter unius diei existimantes illum esse in comitatu. Et
Vespere si quide quit hospitarentur S colloquerentur mutuo Ioseph & Maria,quii neuter ex altero cognosceret ubi esset lesus. requirebra illa no selu inter cognatos, sed etia inter notos: nec
487쪽
. lnvenerunt illic gregi Anti sequenti die. In Hierusale,rluire res dii.per viam & in hospitio aut vicinia ubi hospitati fuerant in Hierusale. Oportuit enim alteru die occupari itinere regressus.
E actu estpost triduum. Non post die tertium, sed post ternaria
numera dieru Tertio enim die mane hora .cqua doctores residebant docedo. Inuenerunt eu in templo sedcnte. ut grauitate pueri intelligas.In medio do ursi ut OA doctores audiret. Audiente. Deest colunctio &,Legendu est. Et audiente ιδει Cr ιν terrogans eos. Prius audiebat, & super auditis interrogationes formabat. Stupebant aute omnes qui eam audiebantsuper prudentia. pro,intelligentia. Mostrabat enim magna intelligentia eorum, quae audiebat formado interrogationes. Et resposis eivi. Hinc habemusv doctores non solii interrogabantur aleis, sed visa tanta eius intelligentia interrogabat eu:alioquin no a1runxissct euangelist, ct res posis eius. Et Mia resaleeu.eu, admiratistini. pro,alto' nisi facti sunt. hoc est ad similitudinem attonitorum valde obstupuerunt,praeter opinione videntes In illa aetate Iesum in medio doctorsi incipere mostrare sapietia sua Sciebat enim Ioseph& mater eius ipsum esse filiu dei: sed no putabant in aetate illa ipsum sic se demostraturii. Et dixit matre eω ad ιltam. Fili quid feristi ηοbu sic'No arguit,sed querula nescietiae,ppriae voce depromit: nec quaerit causam cur fecerit, cur intulerit eis dolore, sed affectum manifestat. Vnde & subiungit. Ecce pater tuus. no generatione,sed legitima appellatione. Erat enim marit' beatae virginis:ac per hoc legitimus pater Iesu meritδ appellabatur,preter hoc o, officio curae pater erat. Et ego dolentes quaerebamus te . Et ait aditus. Quid est quὀd me quaerebaris 3 Non reprehendendo quaerendi officium quod exercuerant sed manifestado id quod erat exple siti sciliceti non egebat ut inquireretur) superflua inquisitionem dicit. Et hunc sensum sequentia verba porrigui. Nesciebatis quia in iis, quae patris mei sunt,oportet me esse ZNo assertiue,sed interrogative dicitur. habebat enim rationem sciendi, etsi no illud particulare,tamen in genere sciet adi m non poterat
esse nisi in iis quae dei sunt,sc φ oportebat ipsum esse in iis qui dei sunt: sed nesciebant quJd in isto exercitio .s audigdi Se in
terrogandi doctores esset tunc futurus. Vnde & Iesus non dixit nesciebatis si, in istis specialibus nunc oportuit me esse: sed in genere in iis ,quae patris mei sunt,oportet m. esse .hoc enim ostendit ex parte sui non oportuisse ipsum inquirere: tanquam
difficilem ad inuem endum. CVbi etia nota, i ab aetate pue-
488쪽
rili incoepit Iesus ypellare deum patrem suum: ut hinc haeretiscos cofundat audietes in ore matris de Iosepb,ecce pater tuus. patris mei dicit,no patris nostri: quia solius ipsius, de' est pateri naturalis. Eripsi non intellexerunt verbum lxod locutus est ad eos. Si parentes inostrantur, intellige verum synecdochen: quia Ioseph no penetrauit baec: beata autem virgo intellexit,quq plenios didicerat diuinitus incarnati verbi mysterium. Si autem audientes monstrantur patet sensus: quoniam non intellexerui ipsum esse naturalem filium dei. Et descendit cum eia, cr venit xarellam erat subditus illis. Quauis ad horam Iesus exemerit se a parentibus ut velut praeludium quoddam futurorum ostederet:statilii tamen regreditur ad solitam subiectione parentibus debitam a filiis illiu aetatis. Nec miru,quod puer subditur parentibus: quum tot claris miraculis resuscitans mortuos subdi derit se principibus sacerdotum & Herodi atque Pilato. Et mater em conseruabat omnia verba haec in corde suo. Hinc apparet intellexerat verba Iesu: & frequenti meditatione cotemplaba tur & conseruabat illa. Et Iesia prosiciebat sapientus ire aetate crgratia.Non est immemor suorum verborum euangelista: ut quo
paulo seperius dixerat plenu sapientia, modis oblitus dicat proficere sapientia. Plenus squidem fuit semper habitu sapi tiae: proficiebat autem actibus sapientiae, procedendo de sapi tibus actibus ad sapientiores. Et similiter intellige de profectu gratiae. O pud deum c homines. quoniam erat in veritate progressus ad ampliora merita apud deu, & apparebat apud homines.
Amo autem quintodecimo imperii Tiber*Caesaris. procurante pro praesidem agente. quantiis etiam procurator diceretur. Pontio Pilato Iudiam. Sublato enim Archelao ab Octauio Augusto, & in exilium misse ad Viennam Galliae ciuitate, Iudaea tributaria facta est,& iuncta dispensationi Syriae:& non amplius per principem aliquem .sed per procuratorem seu prς-sdem gubernata. Post multos autem procuratores successivemiises, Pontius P ilatus misi is est a Tiberio Caesare ad gube nandam Iudaeam. Tctrarcha autem Galitiae Herede, Psilippo autem fratre e tetrarcha Ituraeae cir Trachonitidis regio 'is: Cr I fania Abitinae. subaudi regionis. Tetrarcha Tetrarchia nomeest principatus ut testatur Plinius libro quinto .ca. i8 dc. 23. ad instar regni. Vnde & tetrarcha nomen est principis sicut rex.
Pilatus enim non erat tetrarcha hoc est princeps sed praeses.
489쪽
Isti autem tres fratres scilicet Herod inhilippus,& I sanias
erant tetrarchae: quia erant principes velut leges. Et vcrὸ quoad potestatem erant reges: propter quod quandoque appellaniatur reges.titulum autem regium non habebant. Λιbprimciplinfacerdotum cinna m Caipha. Non quod essent simul principes facerdotum Annas δ: Caiphas,sed alternatim: iuxta illud quum esset pontifex anni illius. MAMm est verbum domini super Ioannemaachar filiu ιη deserto. More antiquorum prophetarum a tepore principum,& quod plus est) pontificum descripsit Lucas initium praedicationis Ioannis Baptistae . Nisi enim Lucas tempus hoc significasset fluctuaremus circa tempus praedicationis Iesu Christi: quum tantummodo hic a sacra scriptura habeatur. Ap pellatur autem diuina inspiratio. instructio atque inlisio verbia domini. Omnia si quidem sub hoc nomine comprchedit: significans quod tunc deus misit Ioannem ad praedicandum,instrue-do eum de praedicatione baptismo &demonstratione Iesu. Et
venit Manifestat ad quid fatium est verbum. ut veniret. In om-ηem regionem Iorditis. pro, circa Iordanem, praedicam. Ecce pri
mum ossicium. Baptismum. Plus intenditur quam significetur: quoniam baptismus non solom praedicabatur, sed excrcebatur. Quod est secun in Ioannis officium. Paenitemiae. Qualitas baptismi significatur. Baptismus si quidem Ioannis erat baptismus poenitentiaeaaoc est quoddam initium poenitentiae: ad differentiam baptismi Christiani, in quo sine aliqua poenitentiali sati
factione remittuntur peccata merito Christi. In remigionem peccatorum. Non refertur ad baptismum,sed ad poenitentiam. Explicat enim poenitentiam non qualemcunque sed in remissionem peccatorii. Sicut scriptum est. ca. 4 o. in lib. sermonum Esa. prophetae.Deest,dicentis. Vox. Ioannis osciti appellatur vox:
quia no scripturae prophetiam suam comendabat sicut alii prophetae, sed missus erat ad hoc , vi viva tantum voce praedicaret Clama u. Nos la magnitudo affectus personae Ioannis sed publica declamatio sgnificaturrita φ non vox dicentis priuatim, sed publice pr dicantis significatur per clamore. In deserto. Etialocus describitur unde ad literam inccepit praedicare. 'arate via domini. Ecce quid clamat vox: parate viam domini,in cordibus vestris ad hoc ut dominus veniat ad corda vestra:parate. procul dubio actibus virtutum. facite simitus eius. Ordo praepo' steriis. prius est rectificare vias & deinde parare. Vel pro explicatione apparatus subiugitur rectitudo. Acsi aperte diceret. par iis rate
490쪽
rate no corporeis ornatib',sed rectitudine semitam dei nostri. Lucas enim loco dei nostri posuit pronomen eius. Omnis implebitur: π omnu mons σ cossis humiliabitur.Quatuor disso initates viam per quas corporaliter gradimur, corrigedas dicit,ppheta ad hoc ut via sit omnino suauis. Difformitas enim viaruest vel propter mores seu colles quos oportet ascendere. Et hac difformitatem corrigit dicendo φ omnis mons & collis humi- habitur.Vel propter valles in quas oportet descendere. Et hanc difformitatem corrigit,dicendo omnis vallis implebitur Mon- tibiis enim de collibus depressis,& vallibus impletis reducitur via ad aequalitate. Vel propter obliquitate viam.&hanc difformitate corrigit dicedo. Et erunt praua in directa. pro, de er ut obliqua in diresia se baudi via. Vel propter asperitate viae. Et hanc di rinitate corrigit dicendo. Era=era m viara lanas, seu lenes. directὸ enim lene opponitur aspero sicut rettu obliquo. Signiscatur aute per huiusmodi metaphoras tollenda omnis difformitas morti: tollenda pusillanimitas. perbia dia iustitia & aspe ritas morti. Prophetatur': haec ilic fore quit Messias venerit:vt ex his materialibus dispositionib' viae intelligamus necessarias nobis dispositiones ad recipiedu Messia. quaecunque enim Larucoditionu defuerit no crit in nobis parata via ut Messias veniat ad nos. Et meritJ: quia gratia praesupponit naturam, de bonitas meritoria praesupponit bonitatem morale. Et videbit omnis caro. Ecce aduentus Messit omnib' carnalibus oculis manifestus: dc propterea dicit, omnis caro.Venit enim Messias i vero corpore visibili:& sic publice eouersatus est ut potuerit quantum est ex parte sui ab uniuersis carnalib'oculis videri.Et propterea dicit, de videbit omnis caro. Saltitare dei. In propheta babetur quod os domini locutu est: Lucas exponendo dixit salutare dei.Iesum appellauit salui. are dei, quia venit diuina asserens salute. Durbat
ego ad turbas quae exibant ut bapt etaretur ab ipso. Genimina vipera-νum. Praedic. alio Ioannis recitatur quo ad parte reprehensu a dccominativa. Et appellat ut Matthaeus cap. 3. explicat Pharisaeos ct sadduc os genimina viperaru.Et ne eade repetatur,vide hac particula totam exposita ibidem. his ostendit. praeteritum est,