장음표시 사용
61쪽
MATHAEIba, LIste Zorobabel est ille qui re digrauit thlu re gratia C
es Persam Regis: ripatetit .Es est. .& no est ille Zorobabel cuius meminit primus Parali. cap. 3. quoniam ille fuit filius no S lathielsed fratris eius. Zorobabel autem genuit ε/M. Ab hincvsque ad Christiam inullum ex Veteri leuamento habetur testimoniuised sola Matthaei authoritate has generationes credim'
biud autem renuit Euacim .Eliacim aure muιt Maoniacior acerenuit Sadoc. Sadoc autem genuit Ocbin. 4 chin autem gemuit Ela LEliud autem genuit Elin M. Mar autem genuat Matthan.Matthan autem genuit Iacob. Iacob aute remit Iostin virum Mariae. Si quoritur quare Matthaeus repellauerit Iacob patrem Ioseph: quum Lucas .3. cap.dica Heli titisse patrem Ioseph.In promptu in ratior quia Matthaeus patrem naturalem, Lucas vero pausi legale descripsit Vnde Matthaeus dicit, genuit,significando generati nem naturale: Lucas autem fuit significando ius legale. De qua natus est Iesus. Occurrit hic triplex quaestio. Prima est cur gelista deduxit generatione ad Ioseph quum ipse non fuerit pater Christi.Secunda cur euangelista non deduxit generationem beatae virginis ex David,de qua vere natus est Cnristus otia
dc principalis quaestio est quomodo euagelista assequitur intentum istilicet monstrare natiuitate Christi ex David per hac g
ne logiam. C Ad primam quaestionem dicitur quὁd quia Iesiis
Nazarenus habebatur,vocabatur &ossicio erat tilius Ioseph nalegitimum erat matrimoniu inter Ioseph & Mariam:& ipsi et vocabat Ioseph patrem Christi Ecce pater tuus,& ego dolentes quaerebamus te. Luc.1.3c Ioseph officium patris manifestὸ exe cebat ideo humanu seruans morem Matthaeus euangelista,d ducit generationem Christi secundu paternam linearo per hoe satisfaceret Iudaeis ocatibus Iesum Nararenu filium David, eo
quod habebat ipsum pro filio Ioseph ἰ oportebat enim ignorates mysterium virginei partus nosse quod Iesus esset ex semine D uid: hoc est quod legitimus pater eius esset filius Dauid si enim Ioseph non esset filius David excusatione habuissent Iudaei non crederi ipsum esse Christu:sicut etia excusabar se ex eo-Christus dicebatur a Natareth Galil aerquia debebat nasci in Bethlebe ciuitate Davidi .E Ad secunda questione dicitur,quod sicut ad satisfacie dii humanae cosuetudini euagelista descripsit genealogia Christi per Ioseph ita ad satisfaciendu cosuetudini scripturarii sacraru: no deduxἰt generatione Christi per via matrix. non est enim consuetu in scriptura,genealogias scribere per sex
62쪽
CAPUT I. ssi dicatur quod poterat evagelista per masculinam
linia ex David deducereseneratione Ioasum'atris Mariae,&c5cludere,Barpather aute genuit Ioachim patre Mariae, de qua natus est &c.sicut modo conclusit, Iacob autem genuit Ioseph virum Mariae dee. Respondetur primo quod non costat beatam virginem traxisse origine ex Davide per continuam lineam masculinam: quonia ad veritatem fidei quod beata virgo sit ex semine David non oportet,quod per continuationem masculinae linet a Davide descederit:nihil enim officit veritati si per multas lineas foemininas hoc fuerit. Et fortὸ hoc insinuat scripta egsanguinitas beatae Mariae eum Eligabet,qua constat fuisse ex filiabus Aaron,Luc. i. Dicitur nihilominus secundo,quod si hoe fecisset Matthaeus, duplex assimpsisset opus scilicet genealogia beatae virginis texendi,& textat genealogiam Ioseph. genealogia siquidem Ioseph necessario erat describ ad satisfacienduIudaeis &humanae consuetudini. Ad tertia quaestionem Fausti Manichii qui est precipua:utpote de re ipsa dicitur m Matthaeus assecutus est intentum,& voluit intelligi se assecutum i tentu,ex eo quδd ista seriem generationum afferre se proposuit in principio in testimoniu qudd Iesus Christus est filius David. hine enim implicite significauit, ludd Ioseph iure propinquitatis erat vir Mariae: ac per hoc Maria & Ioseph erat ex una & eodem stirpe. Iraci deducendo originem Ioseph,declarauit simulidentitatem stirpis inter Ioseph de Mariam rae per hoc Christum esse vere natum ex David,& non illi secundum origine lagitia mi patris. Qui vocatur Chri LM. Vocari non distinguitur contra
esse:sed quua superius dirim Iesum esse Christum dicera liaber generationis Iesu Christi modo adiungit quod etiam vocatur christus.Sic enim comuniter appellabatur tepore quo scri osit Matthaeus,& appellatur. Omnes Oc Peneratιones iam usque ad Dauiuenerationes quatuordecim cra Dauidus ad transmirrationem Bodilonis,generationes quat Hecim: Cr a tranf-miamatione Ba lonis usque a Gripti , tenerationes prauuονdecim. Hic dicitur quod sunt quatuordecim generationes ab Abraliam usi ad David:&tamen in rei veritate no sunt nisi tredecim.tredecim enim vicibus tuum scriptu est, genuit: nstat aute quod euilibet generationi respodet unu genuit Sunt tamen. I . personamquarum prima,scilicet Abrabam, non numeratur ut genita. Vnde sensus est ouδd omnes personae secundusingulas generationes ab Abraha usque ad Dauid sunt.1 .Et similiter a Dauid usque
63쪽
usque ad trasmῖgrationem Babylonis hoc est usque ad Ioachini silium Iose sunt i 4. Et similiter omnes atrismi atione Rabylonis hoc est a Iechonia seu Ioachim nepote Iosiae usq; ad Christum inclusiue sunt. i . Sic enim supputado cessant omnes ambi mitates:& inuenitur clara veritas significata per euangelista.
Si quaeris quare euangelista distinxit genealogiam Christi in
istos tres ordi0es primum usque ad David secundum usque ad transmigratione Babylonis,& tertium a transi ratione usque ad Christil) in promptu ratio est hoc factum elle ad discernen dum ordine rcgii generis ὶ reliquis.Tota enim progenies Regum,ex qua Christus traxit origine,c5preheditur a Dauide viaque ad transmigratione Babylonis. Et quoniam Regum series media inuenitur inter patres ante Dauide,& inter filios post I choniam, ideo oportuit inter duos extremos ordines ordinem Regii mediu collocare. Hec enim discretio coegit euangelistam ad istos tres ordines. Et hinc habes quare meminerit trasmigrationis Babylonis, &similiter quare nominauerit Dauidem Rege. Curauit qu ; evagelista in Quolibet ordine declarare numeru: ne quisqua putaret ipsum ex obliuione aliquid reliqui
se: sed quod quicquid omisit, ex industria omisit.& ne cuilit i libera esset licetia addendi. Christi autem generario. Deficit Iesu, Legendu est. DG Christi autem generatio sic erat. Dixerat de qua natus est Iesus: intedit nuc declarare modum, quo de illa natus est Iesus diccndo sic erat. mept desponsita mater I u Mariae Ioseph. Non sponsalibus desturo sed per verba de praesenti. Ita iam erat legitima colux: immo sic couersabatur cia Ioseph st, licitὸ absque ulla nota potuissent si voluissent consummasse matrimonium. Quod patet ex eo. P aliter non fuisset consultu famae beatae virginis: ipsa apparete utero grauida. Et haec ea est ratio ad litera quare beata virgo fuit coiugata: ut scilicet c suleretur famς eius. puella enim non coniugata inueta grauida, infamis est Ex parte quot prolis scilicet Iesu Christi)oportuit ad literam beata virginem esse coniugatam riae Iesus spurius haberetur. Nec deest quoq; tertia ratio literatis ex parte opportunorum obsequioru ad fuga in Aegyptum quae per Ioseph ohibenda erant. ntequam convenirent. proculdubio ad consummationem matrimonii.Sed oritur hic qu stio:quia hinc apparet Ppostea consummauerint matrimoniti. modus enim iste loquendi scilicet antequa coii uenirent non consueuit dici nisi de conueuiuiis quandoque. nam de eo qui tauquam inpransurus,non dicimus
64쪽
CAPUT I . . cgicimus antequa pranderet:& sic de similibus. CAd hoc me tum erroris Heluidis qui non est veritus dicere beata virginem& Ioseph consummasse matrimoniu post natiuitatem Christi)respondetur si nec veritas nec modus to quendi hunc errore in ducit.Veritati siquide textus suificit negatio consiimmati matrimoni: tepore quo beata Maria inueta est grauida. hoc enim est quod intedit euangelista explicare. Modus autem loquedi congrue seruatur sine sublecuta postmodu consummatione matrivionij. nam hoc loquendi modo utimur non solia quado postea subsequitur opus sed etiam ad denotandum dispositionem, vel etiam ad denotandum tepus. Dicimus enim de aliquo, antequam in portu praderet,nauigauit.vbi non significatur'pransus est in portu postquam nauigauit: sed i disposuerat in portu prandere. Similiter dicimus de eo, qui tepore dormitionis iter arripuit quJd antequam dormiret accepit fuga. Vbi non significatur quod postea dormierit: sed lepus dormitiois fuisse tepux fugae. e Sic enim in proposito euangelista significat,i tepore
consummandi matrimonii inueta est beata Maria grauida & similiter quod quii esset dispositio ad consummandum matrimonium inventa est Uauida. Et intellige tam tepus quam dispositionem in hoc quod erant legitimi coniuges, simul conuersantes: ita quὁd licite & sine omni nota potuissent ut dictu est consummare matrimonium. Hoc enim lepus huiusmodi &dispositio su scit ad verificandum modum loquendi,antequam conuenirent:& non oportet quod postea subsecutum fuerit opus conuentionis .es Et haec ad propositum dictitur, nam absolutὸ etiam
verificatur,r iudices antequam cognoscerent causam, damna uerunt N.& tamen non postea examinarunt. Et medicus antequam cognosceret aegritudine dedit medicinam & occidit illis:& tamen nec postea cognouit aegritudinem. Inuenta est. procu dubio a Ioseph familiariter in ea conuersante. Vidit enim uterucius tumente. Et videtur hoc ad literam fuisse post tres meses ac eptione Christi quando beata virgo reuersa est a domo Ta' chariae patris Ioannis baptistae. Vterus enim praegnantis, post tres mei es metaifestὸ apparet. In utreo basem de sto itu fanctu Io'se' aute vir eius quu Upeti tu. Scriptum est enim Prouer.i3 qui tenet adulteram, stultus est & insipiens. Et nollat eam traduc
re, voLit occultὸ dimittera eam. Dictio interpretata traducere,
proprie significat exemplisicare : hoc est facere illam exem plum aliis. Quod est vituperare ipsam , accusando eam adul-
65쪽
te ij. sic enim spectaculum & exemplum secisset ipsam. Signifieatur enim tanta iustitia Ios 1 h ut iustitia est ncmen vel aerectitudinis animi ut duo vellet: scilicet δc consulete sibi neco- habitaret adulterae, & consulere contogi ne vituperaret eam. propterea enim elegit medium dimittendi eam occultὸ:boc est recedere nihil dicendo quod coivnx sua esset grauida ex ad ult terio. existimadonaque eam adulteramaiabebat violentam rationem:videdo eam grauidam, & foedo quod ipse non cogno-uasset eam. Hac aditim e xc Pωnte. Tempus co uir ac ne Gsimum diuinae instructionis tangitur. Ante illud Quidem tempus non oportuit Ioseph instrui:nee ante illud tempus iusposta erat mens eius ad percipietam angelicam instructionem,quando nihil de utero coniugis cogitabat.sed tuc imminebat periculum dimissionis.& animus iustus sanctis cogitationib' fiuctuas praeparabatur ad diuinum lumen susci piendum et sicut animus Nabuchodonosor cogita, quid post se futuru csset, praeparatus est ad suscipiedum somnium, futurorum praesagium: ut dicitur
eur euangelista,quod in proptu opponune angelus domini apparuit Ioseph in somnis. fit intellige per apparere, quod apparuit se quod manifestauit se esse angelum domini. nisi enim I seph suista certificatus quod esset angelus domini, verbis eius certam fide non dedissct. et si qui itur quare beatae virgini angelus apparuit in vigilia. loseph autem in somnis: in proptu ratio est differentiae ex disserenti persectione eorum.Iste enim iustus illa describitur plena gratiae. C Vere haec apparitio in somnis, praestare videtur aut aequivalere omnib' apparitionib' -- gelorum in veteretestameto:quoniam haec fuit cum tanta elaritate metis quod nulla interuenit haesitatio. In apparitionibus enim factis Abrahae ad ilicem Mambrae,Iacob,Iosue,& cxteris. immo etia in apparitione facta Zachariae patri Ioannis baptistae interuenit ignoratio aut haesitatio. Ioseph su David. Quia de natiuitate Messiae truliu expectati & promiuῖ ex semine David instruere eu volebat,ideo eu areellat fili David:reuocando ad metem eius per hoc promissione factam Dauidi. mu tim re accipere Mariam. Timor respectu mali est:ae per hoc aperit anget' quod Ioseph timebat offendere Deli si acci peret adultera:
quia quasi patronus adulterii efficeretur. conitium tuom. Hinc apparet quod ita erat despotata quδd erat coniux erat enim inter eos veru coiugiu:quia erat vera copula coiugalis. si speculari ue
66쪽
oblicitur,quomodo cu veritate coniugii stat e tῖaua virginitas mentis in beata virgine; quum uxor potestatem corporis sui coniugi tradiderit: R Vndetur quod consensus in copulam coniugalem non contrariatur virginitati mentali: quoniam non est consensus in futurii actum copulae carnalis,sed est consensus in potentiam. Copula enim coniugalis potentiam significat ad copulam carnaum.potentia siquidem tantum distat
ab actu,vi quod est aliquid in potetia non sit illud: qui enim est
Rex in potentia non eli Rex. enim in e tum est. Nota
natum in ea: quoniam opus naturae significat. Et coiarat errore Valentini dicetis Christum corpus coeleste habuisse,& per vierum beatae virginis quasi per fistulam uasisse.Excluditur siquidem hoc:dicete angelo, quod in ea natum est. non enim nascitur nisi opere naturali Elia ea,in utero eius.Et hinc habes distinctionem illam inter natiuitatem in utero & natiuitatem ex Hero. natiuitas siquidem in utero hic unificatur. EEt aperte naturale opus maternia aperitur: colligedo quod prius dixerat. quum esset desponsata mater eiu ,& quod statim subiungἰt patiet filium .Ex eo enim quod hic dicit in ea natu est, dc eam v eat matrem eius 'uod in ea natum est, de quid pariet situ, manifestissime signiticat naturale opus maternu intra viscera beatae virginis interuenisse quo est mater & pariet filiv. Quae ideo sint notata,vi naturalem matrem Christi beatam Mariam intelia
ligamus,sicut relliquae matres sunt naturales matres suoru fili
rum: hoc ibio dempto,quod non ex virili semine cocepit. Quod angelus statim subdit. De stiritu μncto est. Directe respondet angelus cogitationi Ioseph praesupponentis adulterium . excludendo hoc de dicedo, quod non ex virili semine, sed ex 'irit sentio natum est in utero beatae virginis id quod natu est in euhoe est quod spiritussanci' vice seminis virilis in hae natiuitate functus est.Nec propterea spiritussanctus pater est Christi: siit nee semen viri te pater est eius qui cocipitur. E v bi nota utru rue dictu:scilicet & quod naturae de quod miraculi fuit. Dicerio enim quod in ea nat I est,opus naturae significauit: dicendo autem de spiritusancto est, opus miraculi manifestavit. Et veiae eptio illa fuit naturalis quo ad maternum opus e miraculosa autem quo ad exclusionem paterni operis,& quo ad opu, spiriausiancti. Pa iet axum Amm. Non emittet quod in ea natum est qualitercunque:sed pariet, naturali opere materno per genitalia membra generabit filia masculum. nvocata nomen e 1 Iesiae. ungeris
67쪽
Tungem tu ozeso patris in appellatione nominis .Et reddit nismini; rationem. I se enim saluιm faciet populum Huma peccasu δε--m.In quo angelus instruit ipsum de omeso Christi in prii adventu:quod scilicet venit ad saluadii an inias a peccati .es Et implicste Christi diuinitatem insinuat: Quoniam dei proprium in dimittere peccata. Non enim dixit, salvabit populum suum ne peccent sed a peccatis eorum: hoc est a peccatis quae habent, quod est condonare peccata. et Significater quoque dixit popul uni situm: ut Ioseph instructius ex lege,quod Melitas redepturus esset i ista et intelligeret filiu hunc nasciturum, habitum sub se populum, luanuis non explicauerit quomodo. Hoc aute totum faehim est ut adimpleretur Huod dicium e t ά domino per propheta dicente m. Debebat euangelista subiungere statim obedientia Ioa. seph:sed distulit illam interpongdo vaticinium Esaiae, ut lect res instrueret de musteriis: ab angelo reuelatis: quδd no erutnunc primi tria reuelata, ed olim eadem fuerunt a domino per Isaiam prophetam praedicta. Ecce virgo in utero habebit, cz p rier sitium. Aduerte hic quδd ut Graecus testatur textus,Matth euangelista aperuit sensiam Esaiae cap. . Ecce alma dicedo ecce
virgo in utero habebit,&c. Et vocabitur.pro, vocabiit, nomen e
Emman et Angelus dixit,quod enim in ea natum est, te spiritu sancto est pariet autem filiuui: Propheta dicit, Ecce virgo in tero habebit & pariet situm: Et ubi angelus dixit, & vocabi nomen eius Iesiam apse enim saluti faciet populti suum a peccatis eorum . Propheta dicit,&vocabunt nomen eius Emmanuel. Angelus cnim nonae cum nominis ratione attulit, Propheta vero rem tamdin.Non enim intendit quod appellandus esset Estimanuel sed φ res significata per Emmanuel, attribuenda esset ei quὁd cognoscendus esset secundu rem significatam per Emmanuel. Dd euangelista declarat subiungendo, e lanti pretatum pro quod interpretatur, nobiscum dem. In quo non
minus signiscatur diuinitas huius filii et significata fuerit per hoc quod saluum faciet populu suum a peccatis eoru :liud hic filius est nobiscum deus,in hoc o, saluum facit populum suu a peccatis eortina .ci Hic est prim 'locus ex quo apparet Matth unon scripsisse HebraicE: dum Hebraicum nomen interpretatur in alia lingua: ut prius dictum est. Exurgens aώtem I aso ΜοJecit sicut pracepticia e domini. Obedientia Ioseph describitur sine mora. Et accepit. ad perpetuam conuersationem. Oniuemfluam. quam a sua conuersatione cbsit Gat dimittere
68쪽
teire. It non cognosse leam donec peperis. Oritur hic exaduerbio donec quaestio ad fomentum erroris Heluidij. Ex eo enim
qudd euagelista dicit quὁd Iosepti no cognoscebat proculdubio cognitione copulae carnalis coniugem suam donec peperit filium .videtur quod postquam peperit,cognouerit ea. Sed haec obiectio vana monstratur & conuincitur ex eo quὁd ista verba significant quidem negationem coitus usque ad partum, sed nopropterea significant affirmationem coitus post partum. Fatemur ingenue quod haec verba non significant aflarmatione aut negationem copulae carnalis post partum: quia euangelistae so-Γcitudo fuit ad monstrandum Christum non sol sim natum in virgine,sed etiam virginem peperisse Christum. Haec enim duo cadere poterat sub dubio: quonia ambo supra naturae vires sunt& valde admiranda.Reliquum dimisit intelligentiae nostrae: qui nisi desipiam' intelligere tenemur,st, cognitis & visis tot mysteriis a Ioseph de Maria,nec etiam cogitauerunt de carnali i ter se copula.WNec imprudentiae arguendus est euangelista taquam imprudenter scripserit,dicendo non cognoscebat eam donec peperit. nisi etia imprudentiae arguas Dauidem propheta,
scribentem Dixit dominus domino meo,sede a dextris meis,donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuom. Constat enim quod no mindy sedebit a dextris dei Messias, postquam positi fuerint inimici sub pedibus ei': Sc tame dicit, sede 1 dextris
meis donec ponam.Simili enim modo dicit euangelista,& non cognoscebat eam donec peperit:relinquens pro indubitato,a multo min4s cognoscebat eam postquam peperit. At si contenderis quod non debuit Matthaeus hanc ansam haereticis relinquere podera officium Matthaei. Nam assumpsit prouincia scribendi generationem Christi, non vitam beatae Mariae. In cepit enim Liber generationis Iesu Christi: & rursus Christi seneratio sic erat. Persectὸ autem narrauit generationem Christo parte matris, explicando quod ex virgine conceptus est de
spiritu sancto, de quod virgo ipsum peperit.reliquum laquam
impertinens suo Oificio tacuit Filuim suum primogenitum. Non
post quem alius fuerit genitus, sed ante quem nullus est ab ea
genitus. in hoc enim sensu tam in factis scripturis,quam inc muni usu vocatur,& est primogenitus: alioquin iura primogeniti no haberent locum in unigenito. Et υγcauit nomen em Iesum.
Hoc sitit adimpletum octauo die quando circuncisus in puer. Aduerie hic quδd omnes euangelistae ideo vluutur nomine
69쪽
Iesu scribentes gesta Christi,quia Iesus est nome proprium personae:&consueuerunt scriptores historiarum uti nomine proprio personae de qua loquuntur.
Hum ego natus ept Iesu. Continuat Euangelista natiuGrati Christi aduenti im Magorum, omissa circuncisione.' quam implicite significauerat in fine praecedentis capituli, dicendo qudd loseph vocavit nomen eius Iesum : imp stio eniam nominis fiebat in die circundisionis..In Berision Iudae. pro,Iudaeae .Locus natiuitatis Christi describitur Bethi he alio nomine Ephrata.Et fuerut dus ciuitates nomine Bethlebe altera in tribu Zabulon: ut patet Iosue.is.altera in tribu Iuda:de qua ortus est David. & de hac est sermo ideo additur Iudaeae. i. in sorte tribus Iudae quae vocatur Iudeta. Et aduertequὁd dominus Ictus voluit nasci in Bethlebe ad literam, via erat esuitas David,& non in Sion, quae vocabatur ciuitas David:ut ex electo loco irativitatis inciperet assumere vilitates nostras: eligendo nasci in vili terra dcnon in nobili,qualis erat Sio illustrior pars Hierosolymae. In bus Herodurens. Secu dum historias Christus natus est anno. iamperii Augusti Caesaris:qui erat annus.34.vel circiter regni Her s.Sed Masthaeus non dixit in diebus Caesaris Augusti , sed in diebus Herodis Regis: quia historia aduentus Magorum cum inde lab- secutis,ex Herode,non ex Caesare Augusto pendebat. Herodes enim non Augustus inquisiuit de loco natiuitatis Christi, direxit Magos in Bethlehem,occidit innocentes, fugauit Christula Aegyptum.Fuit autem secundum historias Herodes hic Idumaeus,circuncisus tamen ob amorem uxoris. Et appellatur simpliciter Herodes rex,quia fuit primus rex inter Herodes,& fuit
primus rex Iudaeorum coronatus a Romanis: fuit enim senatusconsulto decretus rex Romae: gubernantibus mundum cie sare Augusto & Antonio, praesentibus tunc in illius creatione. Et est iste qui ab aliis vocatur magnus Herodes,vocatur etiam Herodes Ascalonita. Ecce ADP Nota continuationem. quu natus esset ecce Magi: ut intelligas statim post natiuitatem Christi venisse Magos. Quod etiam conuincitur ex eo 2 Magi i
uenerunt Christum in Bethlehem. nam constat quadragelamo
die praesentatum scisse Hierosolymis in teplo,& postea in Ae gyptum delatum. Et si rationabiliter supputabimus thus, ducimo sorte die a natiuitate Christi Magi venerui Hieroselyma,
70쪽
rationabile siquidem est, ' duo ad minus dies effluimini se
festante Herode,ubi Christus nasceretur & tempus stellae: ut sietertiodecimo die Mam perueneriit ad Christum in Bethlehem. QMagus,dictio Persica dicitur,non Latina,Grica aut Hebr ai& sdem significat,quod apud Grycos philosophus,an ud Latinos sapiens,apud indos gymnosophi si unde ex ipsa dictione signi-seatur m viri isti fuerunt Persae ioc est, sapientes Persarum. Si enim euangelista dixisset,ecce gymnosophistae,proculdubio intelligeremus ae suerunt sapientes Indoru.unde ex quo dixit,ecce Magi: intelligendu est,i fuerut sapientes Persarum. Nec apparet difficilὸ, P decem diaetis camelorum, ab oriente venerint Hierosolymam: quum cameli diaeta una aequivaleat diaetis tribus equi t dicitur. pluraliter dicitur Magi costat sad minus fuerunt duo.comuniter tamen creditur φ fuerint tres, quantum ex euangelica litera habetursapientes seu philosophi. oriente venerunt. Satis quadrat dictioni Magi-venerint ab Oriente,quonia Persia in Oriente est. Et quia ter in hac historia euangelista repetit illam regionem ocando eam Orientem nam & inferius dicit,vidimus stellam eius in Oriente : dc rursus,& ecce stella quam viderant in Oriente insinuare mmo significare apertε videtur,ae terra unde isti veneriit,sit in Orie- te: non soldm respectiuὸ ad Hierusalem, sed ad yniuersam terram habitabilem. propterea enim totiens repetiit simpliciter de absolutὸ ab Oriete: in tali siquide situ est Persita. Hin Obmam. Humana usi ratione Magi regem Iudaeoru nouiter natum qum runt in ciuitate regia simul & diuina,propter templum domini
ibidem. Dicentes, ubi est νι natus in rex Iudaeorum vitanis enim stiliam eivi in Oriente cz vemmin adorare eum. Vnum quaerunt, &tria affirmant. Quaerunt enim specialem locum, in quo manet Christus natus dicendo ubi est.Affirmant primὁ natum esse regem Iudaeorum:dicedo,qui natus est rex Iudaeorum. Et loquuntur de Iudaeorum rege tam expectato & a prophetis praevicto. Assirmant secun id modum quo sciunt natum esse Iudaeoru regem: dicendo vidimus stellam eius in Oriente.Affirmant tertiδquorsum inquiret:dicendo,& venimus adorare eum. C Vbi scito quod venimus, praeteriti est temporis: vi textus Gyγus testatur.Ac si apertὸ dicant. Ad hoc quaerimus,ut adoremus eii: quia ad hoc venimus. Et rursus tam certi sumus ex stella.quod natus
est rex Iudaeorum,quὁd venimus nos qui sapientes habemur &vocamur, adorare eum. EAduerte hic, quod sella ista ex iis