장음표시 사용
91쪽
dum sed admirandum proponitur mundo. Postea esuriit. Assirimat euangelista Iesunt post ieiunium dierum ac noctium qua drapinia esuritie : .ut unde occasionem tentandi diabolus sumpsit describat. Sed an infra tempus illorum quadraginta dieruesurierit,uel non esurierit hil dicit. Si intelim non esuriit multiplidantur miracula .nam miraculo ieiunii dierum quadragii, ta adiungitur miraculum,quod tanto ten ore seruatum fit Ierisu corpus absque indigeritia aliment; . esuries siquidem est naturalis appetitus alimenti sicci animalium,quando indigenta
limento sicco: licui sitis est appetitus alimenti humidi Et quod magis urget, adiungitur implicite quὁd sesus ex tanto ieiunio
non est afflictns secundum corpus: quia no affligitur corpus exieiunio donec deducatur ad hoc indigeat alimento .esutiat careat alimento: ut experientia testatur. Quocirca si lesiis inre teni pus quadraginta dierum non esuriit,consequens est v non indiguerit alimento,&et, non fuerit ex tanto ieiunio a cius. Si interim quoque esuriit, cur diabolus non interiin tentauit
cur euangelista apposuit adverbiu postea esuriit 7 CSolutio estu, Iesus ex ieiunio stlq afflictus est secundum corpus, indigeo, te corpore eius ala meto. sed no est tantum afflictus quantivis
tanti ieiunis naturaliter nata crat afflige e,quia nata erat peri' ere,sed usque ad certu terminu rationi coni*ntaneu: ut ratio
rabile scilicet seruisetur obsequium illius ieiunii. oportet Onicorporis hostiam esse rationabile cultum : ut Apbstoc testatur. ad Romanos duodecimo.Et eadem diuina dispositione qua miraculose seruatum est eorpus in tanto seiunio,retetus est appetitus animalis ab at ii esuriendi &sitie si Moderauit itaque diui na dispositio amictione' & indigentiam alimenti. Retinuit autem appetitum animalem ab actu esuriendi oc sitiendi, sicut etiam retinuit ignem ab actu comburedi tres pueros in camino ignis .Pt ideo euangelista dixit, postea esuriit ideo diabol' non
prius tetauit: sed ubi esurientem vidit ac caretem cibo occasionem opportunam tentandi nactus est. Et m essens tentator. . Inhumana specie diabolu aduenisse signiscatur dicendo, bc accedens tentator. accedere enim progressivus motus est. Conuinciturque ex hoc si uniuersa quae describitur tentatio foris fui; non intus. nam integram perfectionem Iesu dedecebat habere intra cogitationes aut phantasiae vel sensus motus aduersus spiritum: exteriores autem suasiones ad malum audire non dedecuit,ut illas vinceret. GTentatoris autem ossicium recolito etia
92쪽
non soldm explorare ad sciendum seu experiendum, sed etiam conari ad emesendum. Sic enim Alcimistae tentant ad efficien dum aurum : & opifices ad faciendum statuam altiquam ex tali lapide.Sic diabolus tentat ad efficiendum homines ii miles libi: praeter id quὁd explorat quid latet in voluntate & viribus in-
Grnis. Non est intelligedum' diabolus
haec sola verba dixerit, quod ex abrupto proruperit,dicendo, fi filius dei es: sed quod multis compositis verbis, necessitate pani, ad utriusque sustentationem allegata, suadendo protulo it hanc sententiam, quae explorationem continet an filius do.sit, ex miraculo quὁd solo verbo prouideat emicicco de lapide panem. Audierat forte diabolus vocem assa, tu es filius meus dilectus in quo complacui:vel 1altem audierat Ioannem Baptistam praedicatem &testificalitem quod hic est filius cici: ut patet Ioannis primo:sed quum vidit ipsum esurietem carere cibo d ubi tauit an ipse esset filius dei .Et propterea experiri voluit hoc mi raculo. Dic ur lapide, isti panis f. ixi. Scit diabolus Quo totaMiu
na potentia iamcit ad hoc quὁd solo verbo lubitὁ fiat de laee panis. Et propterea petiit, dic ut lapides isti panes fiant. Quire Ondens,dixit. Diabolus fingebat se hominem:leius non mori strauit se cognoscere illum,sed laquam homini respondit. Scriptum est. Discamus hinc omnes arma nostra esse sacras impiu- ras. ideo nanque Iesus omnes has tentationes solis sacris icii-pturis vicit,ut doceret nos sic pugnare & vincere.nulla enim poterit nos suasio ad malum trahere,si cosultis sacris scripturis sectiones & omissiones nostras direxerimus Non in solo pane vinxit. pro luet,homo. sed in omni verbo quod procedit. pro,egreditur, de ore. pro,per os, cet. sententia haec scripta est Deuteronomi
octavo,& sunt verba Moysi ad populum,instruentis illos quod ideo deus pauit illos manna, ut cognoscerent quod non in solo pane vivit homo , sed in omni re quae processit de ore hoc est de imperio dei. Verὸ enim experti sunt hominem vivere absinpane quadraginta annis nutritum non pane sed manna. Hic e stiemus Ilteralis illius textus,ubi patet sermoneria haberi ad lue ram non de cibo animae sed corporis: & dominum Iesum tentatori suadenti ut panem de lapide essiceret,attulisse sacrae 'cripturae authoritatem , quὁd vita corporalis hominis non indiget pane: quia non in solo pane vivit secundum corpus hom' sed in omni verbo ioc estre alia,procedente ex ore ex imperiqdei. Et directe respondet diabolo suadenti necenitatem panis.
93쪽
quod panis non est necessarius: quia homo etiam absque Dis vivit secundum cossus ex quacunque alia re, quam deus imperat disponit dicit fore cibum hominis. Et sic ex hac responsione diabolus nihil explorati habuit an filius dei esset; sed totus --
natus cliaboli ad suadendum miraculum de pane delusus est, stesa ex diuina iciptura no necessitate panis ad vita hominis. Ex qua domini resposione insinuatur quod diabolus tetando fundauerat sermone suum super necessitate panis ad humanam v
hinc intulisse quod si fili' dei es, die ut lapides isti panessant. Tum. post descriptam tentationem. sed quantum interfuerit temporis,incertum est. . li mi sit,pro,assumit, eum diabolus. Non portauit super humerii sed duxit. sciit inferius cap. 17- dicet euagelista hic quod Iesus assumpsit Petrum & Iacobum&I oanne: quia ad se traxit ducendo. In fans Iam cinitan m. Hi talem sanctam, quia deo dicatam ratione templi. Et statrit eum superpιnnaculum. sumi rate tecti. Toti, o dixit.pro, dicit ei: si filius dei es. mi te deorsum. scriptum est emm .ama angelis suis mamia vito pro ,mandabit, de te: π ιn manibus tollent te,ne fort/. pro, nequando, is udas ad Opidem podem tuum. Similis priori est haec tetatio exploratiua ab actione manifestativa Mos iae. Intellexit de vere sicerat scriptu esse de Messia,quὁd angelis suis,&αEt propterea Iesum tuetem se sacra scriptura, aggreditur cu armis sacrae scripturae: ut vel sie exploraret si filius dei esset.st diaboli suasio tedebat ad hoc,ut manifestaret Iesus se esse siu dei hoe miraculo imittendo se deorsum vidente populo: quia sacrςs iapturae gruebat ut hoc signo Messias se manifestaret:vt citat psalmus testatur.suadebit enim hoc diabolus in specie bominis desiderantis ut Iesus manifestaret se esse Messia iactita te s. Dissimulans se nosse tentatorem ei pondet daemoni vi homini. sum sn 'tum est Scripturam citasti. scito hanc scipturam noeae solam,& oportere scripturam scripturae consentire, extat altera scriptura Deuter 6.dicens,d an tentasta domnium deum tussi
Non est opus miraculo hoc ubi iter ad descendendum per gradus patet. esset enim telare deum velle experiri an deus metaluaret si mittere me deorsiam. Ex hac quoque responsione nihil exploraruoluit diabolus, quandoquidem Christus respondit nullam esse necessitatem huius miraculi:sed hominem arietare tale opus,esse tentare deum quod prohibetur in sacra scriptura. Iterum assumpsit pro assumit, eum diabolus. Hinc apparet quod secunda fuit haec assumptio: per hoc tetatio tertio loco abaa thaeo
94쪽
CAPUT IIII. AEMMquin non dixisset euangelista iterum assumit. V nde Lucas, cri ordinem tentationum non secundum ordine rei gestae scripsit, nullo usus est simili adverbio aut colunctione denotante ordinem rei gesti sicut Mattheus. In mantem exulpum valde. Nescitur quis fuerit iste mons.& similiter quantum temporis intercesserit a secuda in tertiam tetarionem. Et ostendit ei omnia regna mundi cr seriam eorum. Praesentis temporis est ostendit: monstrando digito situs climatu & regnoru ideo enim duxit ipsum
in montem excelsum valde,ut inde posset monstrare & descimbendo gloriam eorum. Et dixit pro, 3c dicit, eι: Haec omma tibi dabo. si cadens adoraueris me. Graeca dictio participiu est activum praeteritum quo Latina lingua caret Ita quod sensus est,si cecideris & adoraueris me si a teipso prostratus adoraueris me. GDissimilis valde est haec tentatio praecedentibus . nam priores fuerunt exploratiuae,si filius dei es &c.haec autem est non ad
sciendum si filius dei est,sed ad experiendum si potest allici ad
adoradum ipsum daemonem.Vnde colligitur,quὁd in hactentatione diabolus in humana specie loquens manifestauit se esse principem mussi huius,& polle disponere de rcgnis mundi huius. quod praesumptuosi ac mendaciter dicit. e Non intelligo
ego hanc tentationem tendere ad id quod sonat:quoniam non est verisimile,ut diabolus virum tantae persessionis, quatam via debat in Iesu,quem nunquam potuit trabere ad minimu peccatum veniale,duxerit tentandum ad tam magnum scelus adorandi daemonem eredendo aut suspicando,quod forte cosentiet.sciuit enim quὁd nemo repentὸ fit summus tam in bono quam in malo,sed paulatim progreditur hominis animus in summu bonorum siue malorum. sed intelligo quod occultiore arte tet tionem hanc intulerit ad explorandum,si filius dei esset. Considerans enim tentator priores conatus a suggestione, si fili' dei fuisse vanos ,cogitauit occultὸ ide explorare,tentando de suprem' crimine vi.s se adoraret: vi vel sic prouocaret Iesum ad increpandum tentatorem & dicendum .ego a te debeo adorari.& tu tam ineanis, ut petas adorari a me.& sic explorasset ipsum esse filium dei sed fefellit eu opinio sua. Tunc dicit eι Iesus, vade. pro, abi. Et deest post me. Legendum est, abi poli me satana. Quia diabolus manifestaverat se esse principem mudi, ideo Iesus non respondet illi sicut homini vi prius,sed expellit eum. Satan Hebraea dictio esti Latinὶ dicitur aduersu ius.&nominauit
95쪽
ult eum Christus ab officio S: aEi u aduersandi hominis salutῖ. 4. C Aduerte pro literati sensu,' bis legimus Iesum usum hac in- O s. . -- crepatione, vade post nae satana. semel expellendo diabolum
tentantem: vitam Matth us hic quam Lucas. .scribit.& semel reprehendedo Petriam: ut patet Matth. is. Et non est sen: tis ra-
de post me, hoc est sequere me a tergo: s ed quia Satan apud Hebricos sonat aduersantcni,no qualitercuque, ted velut obsistendo coram ante facie, ideo alludendo advocabulti eiicitur ad situm a tergo,in quo n5 possit exercere officium aduersandi ob --, sistendo. Hic est sensus literatis: qui ut patet est sensus similitu - '. dinarius,sumptus.s a similitud ne corporaliu si tuu seu positionum. Et signiscat ad literam secudum sensum intentum abi illJ Vnde non possis aduersari. Ita P non solueiicitur ab actu aduersandi, de a a tu idoneo ad aducrsandum, sed emittitur ad situm cotrarium, bi nec posi it officium aduolandi exei cere quod est totaliter clicere aduersariu . Ac si dixisset,abi totaliter a me ad
uersarie. Script inest enim. Deute. 6. Dominum Lum tuum adora
bis, cp illis seno s. Nec ex hac resp5sione potuit diabolus aliquid habere, i, Iesus esset filius dei: quonia ex c0munibus Iesus illii superauit,tincitis iis quae ei propria erat. Tunc ubivit. pro, relinquit, eumdmbolus. Cusummata uniuersa tetatione reliquit cum ut Lucas explicat)ad tempus cessans a tentatiune, Et ecce angebacccsserunt, ui Orabant ei. Inducuntur anylviministrates ad testificadum illius excellentiam supra angelios ideo nan me ncm unus pngelus,qui sufficeret ad cibandum unum hominem ,sed anguli in numero plurali describuntur non prouidetexsta ministranteue Amulatum exhibendo. Vt ilod dia lus tot tentationi pus explorare nequiuit, confusus ae inuitus videat in angelorum mih sterio: non ad potiandum mittentem se deo
sum quod ipse requisierat sed ad mortuna se uim qubd ipse
non quiesserat.Decuit en mutilominus Iesus manifestarct sessium dci,quando & quomodo ipse Iesus disposuit,& no quanado quomodo di bolus requirebat. Verii tamen per hoc dubolus no certificabatur φ Iesus esset lessias: quia non penetrabat misisterium hoc se verae sit siectionis argetorii ad Iesum. videbat quod ministrabat,sed noquvd ut scrui. rium aditem disset Ie res, Pod Ioannes t adiius usit, Iec sit in Galilaeam. Omnia Iesu gesta post iciuniti v sq: ad carcere Ioan is quae Ioano Euangelista naxrat x': ad quartu capitulti integrum inclusiue tacet Mais aeus Arascus a ieiunio ad auditu Ioanis carcerem. Et cura fuit
96쪽
fuit Euagelistae thoc explicaret: ne falleremur putates illa,quet
scripturus era gesta esse statim post ieiuniii: quum tarnen constet intercessista plus quam annu: ut in euagelio Ioannis deci rabitur. qualesus in Iudaea constitutus, audistet traditum a Iudeis Ioanem in manus Herodis quavis enim hoc non constet haec tamen Matthaei verba in nuut hoc. Quorsum nanque Euangelista narrat auditam traditionem Ioannis fuisse rationem quod Iesus secesserit in Galilaeam, nisii quia Iudeta in cul pa traditionis fuit: Zc propterea relinquenda tunc fuit a Iesu. Ex hoc enim quὁd in Galilaeam seceisit,apparet quod no fugiebat Herode qui erat tetrarcha Galilaeae. Et similiter hinc . apparet 'a ludaea fecessit in Galilaeam: quum nullus Euagelista narret alibi eum fuisse:& conseqtienter, ludd a Iudaea traditus fuit Ioannes. Causa autem quare Ioannes traditus fuerit Herod i Iudaeis,in promptu est illa, liradicit Iosephus Ioannem ab IJ o
de captum, scilicet quia ad Ioannem concursus crat populi. Rationi nanque consentaneum est,qui diudaei videntes populum concurrere ad Io. annem,& hoc in Iudaea,timuerunt nouitatem aliqua offensi iam Romanorum sicut timuerunt po stea cxcon curia ad Iesum: It propterea cauig tradiderunt ipsum carceri trudendum ab Herode cui huiusmodi concursus displicebat: ut Io sephus dicit. Nec causa ista contrariatur causae recitatae ab man
gelistis: quia scilicet Ioannes argues t Herode . potest enim ex utraq; causa prouenisse esse ius carcvis. Et relictu quo ad habi ad ina, Ciuitate Musanib. Non intelligo quod hoc terito reditu
in Galil am venerit prids in Nasareth,& ibi l serit Esai4 quod Luc. refert dc postea tanquam eiectus vehctit ad habitandum in Capharnaum: quia gesta illa in Nasareth pissupponunt inu
ra facta a Iesu miracula in Capharnaum: dicentibus tunc Nasa ripis, quanta audiuimus hic a in Capharnaum, fac & hic in patria tua.sed intelligo,quod post Ioannis carcerem,ante illa gesta in Nasareth, Iesiis qui solitus erat habitare in Nasarethyesittaciuitate sua, quo habitandi officium elegit habitare in Capharnaum. praeteriti est teporis. ir Capuere
superauit ciuitate. Ma,sima. Nasarem aiunt iuxta montem Tabor esse, non maritimam: Capernaum autem corrupto vocabulu Capharnaum maritimam esse aiunt. Et hanc di ferentiam d. cripsisse videtur Matthaeus addens maritima: iuxta scilicet mare Galilaeae: hoc est lacum, qui Hebraea coniue ludine mare appellatur. In Dilus Zabulon cr Neptu . Non su-
97쪽
Non suffecit descriptio loci, a naturali situ, sed adiuncta est
descriptio a sortibus tribuum Zabulon & Neptatim: ut adiurigeretur consonantia prophel 1 ae. ut adimpletetur quod dictum essper Esaiam prophetam. Terea via ulon cr terra Nepratim via maris. pro viam maris, trans Iordanem Gallia.e. pro Galilaea, gentrum.
Intellige adimpleretur secudum mysticum sensum:quoniam ad literam Esaias in fine octaui & principio non capituli, de aGseruntur subisicia verba dicit secudum textum Hebraeum.quὁd non erit obscuratio sicut fuit primo tempore ab alleuiatore ictrae Zabulon,& Neptatim.& nouissimo ab aggravatore vis maristras Iordane.&c.sed populus qui ambulabat &c. Quod adimpletum est tuu angelus domini percussit centum otiuasi laquinque milia.xnde& ibi asscitur similitudo sicut in die Ma dia:victoria scilicet omnibus Iudaeis vivis & sanis Et ad hoc iu-snuadum trucauit evagelista verba Esai citans sensum sumptu scilicet, i, terra Zabulon & terra Neptatim ac via maris trans Iordanem appositive esset populus qui sedebat in tenebris decie Et vocatur hic trans Iordanem respectu Moab & motis Hermon sc Basan .lta qudd illa resio ubi locatae sunt dui tribus de dimidia a Moyse, iuuenitur hiccis Iordane: Hierico aute,Hiemissem &c. tras Iordanem nam constat Galilaeam esse in terra, quam mortuo Moyse losue transito Iordane cu filiis Israel a quisiuit. Et haec oportuit hic notare: 'uia aliter intelligeretur trans Iordane respectu Hierusale.intelligitur enim terra via est mons Hermon& Basan& Moab dec. Populus qui ambulabat. pro
sedebat, Di tenebris vidit lucem magnam: π Iede,llus ιη regione umbrae mortis. pro,in regione Ac umbra mortis, i Orta est . sicut umbra est velut estigiu illi' cuius est umbra ita umbra mortis velut vestigiu est mortis.Lt proprie significat terrores & horrores mortis It enim no sunt mors, sed mortis umbra. Illi nanque qui sunt in continuis timoribus mortis de tormentorum, sunt in umbra mortis corporis. & per metaphoram transfertur ad mortem animae. & internae animi tenebrae quae ignorantia de peccata sunt vocantur hic ad literam umbra mortis. Tanquam mors ipsa sit aeterna damnatio,qua sine spe viti anima mortua est. 3c ne intelligeres tenebras Laciles aut sine periculo,explicauit quales essent: scilicet umbra mortis. Exιnde ca pit Iesus praedicare. Tempus ac locum unde coepit Iesus publica
praedicatione populum docere,fignificatur : lepus quidem post
98쪽
baptitatus siluerit quum Hierosolimis,& in ciuitate sichar,&in terra Iuda docuerit,discipulo'; nabuerit sed quia tempore
illo scilicet inter suum baptis uvam seu ieiunium. & carceru Io annis,praedicante Ioanne Iesus dotioris potius quam priodicatoris exercuit offlcium docens no occultὁ .sed palam multos.&miracula faciens:ri Ioannes Euangelista testatur.sed ubi Ioannes careeri adlistus est coepit Ieius in Galilaea publici praeditatoris offlcio uti discurrendo ad praedicadum per ciuitates & villas.&c. E Decuit autem ut praedicante Ioanne non praedicaret Christucine concurrere viderentur:sed Ioannes praedicans mitteret auditores ad Christum doctorem, o sic inciperent gustare verba letus Christi. Testatur autem etiam principes sacerdotucora Pilato quod Iesus coepit praedicare a Galilaea: dicendorco mouit populum per uniuetiam Iudaea,incipiens a Galilaea ἀ-que huc. Luc.xxiij EtLcere Pae itennam agite. appropinauabit. pro appropinquauit, enim regnum caelarmor. Exposita sunt naec sup vius. sed aduerte,quod Iesus ab eadem materia inchoat pridieationem suam,a qua incoeperat Ioannes:tum quia Ioannes prς- paratoriὁ,lesus vero perfectiuὸ hanc materiam praedicabat.tu ad confirmandunt praedicationem Ioannis:tum ad exemptu nostru t non dedignemur inchoata etia ab aliis minoribus bona
prosequi mitti m autem Iesia iuxta mare Galilaeae idit duos=atres Sιmonem qui vocatur Petrus,cI LAEndream fratrem e )mitte'-tes rete in mar. :erant enim ρ: statores. Haec Petri vocatio. quὁd
no sit illamet quae scribitur Lucae. . patet ex eo quὁd in hae Iesus ambulans iuxta mare vocat in illa Iesus erat in nauu in hae Petrus de Andreas erant mittentes rete in mare quando vocatur: in illa iam comprehenderant piscium multitudinem. autem harum vocationum fuerit prior ibi tractabitur. Eruit itita .venue ροβ m .Vocantur ergo ad discipulatum, non qualem cunque,sed sequela tia corporalis. Fueriit enim multi Iesu di- ωpuli,qui non corporea societat comitabantur illii: ut patet de Nicodemo.& Ioseph ab Arimathia. immδ omnes credentes in Iesum erant discipuli Christi: ut patet in Actis apostolorum: di ex verbis Iudaeoru dicentium caeco nato: tu discipulus eius sis. Sis avors piscatores homina. superfluit, fieri. Aptam Daq; promissio sed veritatis plena: ut experientia coprobauit. t issi continuό rehctis retibus. Non dicit relictis omnibus.Describitur enim non abdicatio proprietatis rerum,sed promptitudo obedientiae:quod quanias iacerent retia in nrare ad piic dum,quia
99쪽
gum,qula piscatores erant,nihilominus reliquemarat retiam im sunt eum. animo &gressu corporeo.non ita quin postea quM doque piscationi vacaverint: quum incumberet illis cura dom', nec haberent unde suis prouiderent de victu, nisi de piscatione. commune est enim piscatorii, iis alere se & suos expiscatione. In cuius signum etiam post resurrectionem domini Petrus vacabat
IPientes retio sua: π vocavit eos. Simili vocationes scilicet ad discipulatum S sequelam corpoream vocantur Iacobus & Ioannes .e Nec est mirandii quod isti & illi statim secuti fuerint le- sum: quia interiori operatione Iesus mouebat motione no imuitatoria,sed efficaci corda eorum ad relinquendum omnia,&sequendum ipsum.Tali enim attractioni interni spiritus nullusi unquam restitit,nullus etiam resistet unquam:quia efficit volutari uin sectatorem Operarium martyrem,&c. Illi autemstati
relictu retibus cir patie, ecuti siunt eum Et similiter no dicitur bierelictis omnibus sed relictis retibus &patre: ad commendanda promptam sequelam. Adhuc enim & Petrus habebat domum &navim:& isti retia sba,quae paternae curae reli uerunt, no dicu-tur a se abdicasse,sed reliquisse patri. Et circumibat Iisius totam Gahiaam. Non solum vocat ad discipulatum aliquos, sed officium
praedicationis omnibus impendit mo in uno manebat loco,quo omnes conuenirent sed ipse circumibat abudantiore charitate totam non partem Galilaeaea ocens inoneto eorum, ν praedi eos euangelium regni,insanans omnem laneuorem. pro, omnem morbum, er omnem infirmitate ιη populo. Tria exercet.docet instruedo ea quae morti, quae legis,quae relligionis & ius itiae sunt: annunciat evagelium,bonum nuncium, regni coelestis,non regni terreni. Haec enim duo sunt officia veri praedicatoris coel stis: an nunciare quae regni coelorum sunt sine doctrina,taquam fabulosum habetur: doccre qui ad persectione viis moralis spectant absq: annunciatione fidei spei, ac charitatis coelestis regni, insussiciens ac inutile est ad salutem eternam.& ideo vim De Iesus exercuit. Fi adluxit tertium, scilicet sanare miraculo-
se,ut inciperet manifestare se esse Messiam. Et doctrins qui-Aem locus synagoga hoc est locus publicus ad opus tale deputata describitur. Sanationis vero opus omnis morbus, omnisa:
linguor dicitur ut nulla aegritudo exempta intelligatur) no in aliqua domosed in populo quocunque totius Galilaeae. CVbi
100쪽
aduerte,quὁddictio Graeca interpretata instrinitatem , proprie
sonaret mollitiem:quae apud nos non est nomen aegrituat nis.&propterea infirmitatis nomine quo valitudo corporis minus firma significamr interpretata est .molle enim cedit sicut & infirmum. Et abiit pro,auditus,eim in totam Soriam. Effectus doctrinae, praedicationis,& miraculorum in sanationibus,describitur fama Iesu in tota Syria .cuius pars est Galilaea. Et obtakrunt eι omnes male balentes Nartulanguoribus .pron ibis, tommentu. pro,cruciatibus .comprehcnsos: π qui daemonia habebat.pro
daemoniacos , m lunaticos, o parabricos. Effectus famae ruit, uod audita tam nouae gratiae fam offerebant Iesu omnes male habentes variis languoribus febrium,& tormentis:hoc est afflictionibus seu cruciatibus dolorum sensibilium:vt podagraru, illorum,& similium:& lunaticos,malum caducum patientes: dc paralyticos,membrorum dissolutione quassatos. Et curauit eos. non aliquem eorum,sed eos absque exceptione aliqua. Et fecutasent eum tu)bae multae de Galilaea cr Dccreoli, de Hiergobmis de Iudaea,m de trans Iordanem. Efferius doctrinae, euange Ilii miraculorum,& famς fuit,quod secuis sunt Iesum turbi multae ex quinque locis,ut intelliIamus extensionem esse ius extra Galilaeam: dum vitra Galilaea exprimitur Decapolis, a numero denario ciuitatu regio nominata:& Hierosolyma n qua priἀx
secerat multa signa paschali tempore: dc Iudaea,in qua baptirauerat:& de trans Iordanem respectu Hierusalem & Iudaea, hoc est, regione sortis duaru tribuum,& dimidiae in terra olim seo:& Og regum,quos percussit Movses.
V Idens autem Iesu turbas,ascendit in montem. Occasione loci& temporis &docendi discipulos describit Matthaeus: teporis quidem a visis turbis: loci autem,ab ascensu in montem. Tempus si quidem congruum ad nouam promulganda legem
fuit,quando iam turbae multae concurrentes no credebatur sed videbatur. Locus autem congruus fuit, non templum, non ciuitas non vallis sed mons ad promulgandam legem non Iudaeis, aut unigenti . sed mundo: legem autem tam cScelsam, ut nee
mons ipse sufficiat ad illius celsitudinem commendandam. Gquum hedisset. Corporali etiam situ sedit: ut quies & auctoriatas docentis etiam sic aperiatur. Gesserunt ad eum disti puti cim. Hinc apparet,quὁd turbae non ascenderunt in montem cum Iesu, sed discipuli soli secuti eum fuerint in montem