장음표시 사용
811쪽
ne praeteritorum cosurgere debet. Desent hic tres dictiones: discipulis: discipuli vero .Legendum est. Di bibuit discipuli discipuli verὸ discumbentibus. Officium ipsius Iesii &cia discipulorum describuntur. Si liter m expiscibin quantum volebant. Putant aliqui legendum esse quantum volebat Iesus . Crediderim ergo significari quod tam panes quam pisces Iesus multiplicabat quantum volebant discipuli ad distribuendum turbis: quemadmodum principalis dispensator dat praepositis mensarum quantum petunt. illi autem petebant ad afflue- ter dandum. ι autem ιmptitiisnt, dixit discipulu suu ctagite quae super ferunt sirimenta ne pereant. Colligerunt ergo. π impleuerunt duodecim cophinos fragmentorum ex quinquepandata hordeaceis
ruηt Esqui manducati erant. Vide reliqua exposita in aliis euangelistis in locis praedictis. In ergo homines quum vidisse r quodl se fecerat senum , dicebant quod hic est vcrὸ propheta. In textu Graeco praeponitur articulus disi ioni propheta: ad significandum quod non de quo quo propheta sed de illo insigni pro- beta Messia scilicet intendunt. ve rurus est in mxndum
ictio Graeca interpretata venturus eis, est anceps ad venturus est vel venturus erat. Parui tamen rescrt. Nam venturos est, ad
diffinitionem legis & prophetarum refertur: venturus erat odprofessionem ipserum, assirentium ipsem esse qui volaturus serat. I se ergo q&um c Inouisset. Duo effectus illius miraculi narrantur.Alter professionis fidei. alter commotioni. turbae ad volendum facere Iesum regem. Quam commotionem Iesus cognouit praesentem in animis eorum. Et ratione nouae praesentiae obiecti . notitia Iesu signi atur noua.erat edim ncua ex parte rei cognitae: ac per hoc eici noua actualis rotitia bu-mana. pro quδd, venturi εφnt. Non dicit quὁd tue facturi erant ipsum regem , sed quis a venturi essent i signi ficans quod illi dissipositi erant ad tractandum cum aliis,& redituri ad
hoc ut facerent cum regem. Vt raperent eum m facerent eAmre m. pro Se raperent se ut sacerciat se regem . significat enim euangelista dispositionem illorum ad cogendum per modum raptus Iesum ad hoc ut acceptaret regnum. In quo monstratur magnu, affectus illorum ad faciendum lesum regem : motoruex eo quὁd pauerat co .simulque monstratur quod cognoscebant Iesum alienum esse ab appetitu regni: utpote quem oportebat rapere. Fugit cetaim. Super fiuit iitrum ait non cst lege-d au
812쪽
C A P V T VI. 3 osidit sed secessit. In montem ipsifolus. Ilia clare apparet
quὁd Iesus descenderat de monte ad docendum. ad sanandum, de demum pascendi panibus & piscibus turba. Nec interuenit fuga: luonia dimissa seu licentiata turba ut Matis tus testatur)ascenssit in montem: tum ad orandum: tum ad secedendum a lo eo quo venturi erant ut facerent ipsum regem. Vt odit m Ibo, o serunt, fit Lm est. Hoc factum discipulorum non fuit post se uni Iesu in montem, sed ante:praecipiente imo compellente Iesii discipulosint conscensa naui se praeirent ad Bethsaidam donec licentiaret turbas .sed Ioannes evagelista prius narrauit integrii progressim Iesus usque ad monte:& deinde narrat princim discipulorum. Descentioni disii ieiu ad mare. A deserto Bethsaide aliquantulit remoto a inari descenderunt ad il- Iam mcle maris partem in qua teliquerant navem. Et quia . O .
dissent noran venerunt. pro vectieba tirrians mare in
Relaturum est tras mare Et sicut ora maris Tiberiadis erat tras mare respectu loci unde Iesus venerat cu discipulis ita Capharnaum erat trans mare respcitu illius loci unde modo soluebant discipuli. statim occurrit hic que illo:quia Ies' pr ceperat ut se praecederEt ad Bethsaidam . appareten in quAd inobedietes fuerint discipuli tes ad Capharnaum. et solutio est quὁd quantum ex scriptis colligitur Capharnaum est ciuitas non ad Ilittus maris .sed aliquatulum a mari remota:ita portes non erat portus Capharnaum,sed portus Bethsaide.& propterea coincidunt nauigare ad Capbarnaum d ad portum Bethsaide quo appulerui Et quoniam portus ille in regione Generareth erat, aut forte Generareth vocabatur,ideo terminus iste ad que huius nauipationis appellatur & Genezareth dc Bethsaida & Capharnauab euangelistit diuersis rationibus. et Lenotas non dicit venerui, sed veniebant. inchoata enim nauigatio veriusCapharnaum significatur non perfecta. Et ten orae iam asiae eranter non venerat ad eos IVM. Ratio redditur recessus discipulorum sine Iesu. significat sirque discipulos expectasse usq; ad tenebras noctu molesum .si forte licentiata turba veniret ad eos: qui iapraecessimant& praeparauerant navim. Mare M umvento macno
fore exurgebar. Tempestas maris describitur ex vento, quam alii euangelistae diffusius prosequuntur. rium remig. .ssent ergo Suasi stadia viginti quinqxe aut triginta. Rem gestam humano more euangelista describit, velut ignota mensura stadiorum: ut
intelligarius quod historiam scribit humanae historiae niore.
813쪽
vident laseum am lantem super mare,c proxima naui eri. Circa quutam vigiliam noctis limc fui Te testatur Marcus. ita s) tanto
tempore tam parum nauigauerant. Et timer titi putantes pha tali nacti . tiis autem dicit eis: Tobum, nolite timere. Tacet euange-Τ illa scripta ab aliis de Petro, tui ivit ad Iesum,&c. se tueriint ergo accit ire eum ιn natirm. Scrupulosa sunt haec verba : quonia praeie serunt cy Iesus non ingrcssus est nauim : quod tamen conitae cx aliis euangelistis esse Latii, in. CSolutio est φ euangelista noni dicit lesum non esse ingressum in navim quod esset contrarium narrato ab aliis led dicit in voluerunt eum accipere in navim ignificans v discipuli putantes se more solito nauigaturos usq; ad portuna,voluerunt ipsum accipere in navim. Sed quia opinio litae nauigationis fefellit eos, ideo subiungitur no negatio in gressus Iesu in navim sed negatio soliti nauigationis: subiugendo. Et statim nauis fuit ad terram. pro in terra,in quam ibant. Ita Psecundum ilictoriam Iesus ingressus est navim:& statim non solito cursu nauigationis nauis fuit in portu illo ad quem tendebant. et vltra miracula ab aliis recitata intelligamus otia hoc miraculum factum statim nauis appulit ad terra ad quam ibant. Et quia non est ingressus Iesus nauim ad fine solitae nauigatio nis ad quem volebant ipsum accipere, ideo euangelista vius est tali modo loquendi. Altera die. pro, postero die. Significatur senim dies immediatὰ sequens. Tιγba quae stabat trans viare. In iula parte maris unde discesierant discipuli sine Iesu. 'dit quia η uicula alia non erat ibι nisi una. Desunt sex dictiones. Illa quam ingresi sunt discipuli ei quod non introist cum discipuli suis Iehus in navim. pro, nauicula. sed soli disicipuu eius abissent. Ostiae vens peruenerunt. pro Venerunt naves a Tiberiade. Illa maris ora erat
quidem Tiberiadis sed distabat a Tiberiade, a qua in illum lo
cum venerunt naues postero die. Iuxta lacum ubi manducauerant
Diem . Miraculum panis non fuit patratum in ora maris:sed ut dictum est in loco deserto Bethsaidae nuxta quem locu erat baec pars maris ad quam venerunt a Tiberiade naves. Et propterea euangelista dicit,iuxta locum ubi manducauerat panem. Gratias agentes deo. pro,gratias agente dominoe Non enim describitur quia comedentes gratias egerint,sed si Iesus donator p. anis gratias egerit. Et dixit hoc euangelista, ad explicandum de qua manducatione panis loquitur: scilicet de illa qua manducauet ut panem datum a domino gratias agente. et Significant&que non nominat Iesum, sed dominum appellat,ad explicandum utranq;
814쪽
oaturam: diuinam,dicendo dominum: humanam,dicendo quὁd gratias egit.Vtrius': ecim opus in miraculo illo apparuit.s mergo vidis et turba quod Iesus non isset ιιι neque discipuu elati, ascenderunt. Deeli,& ipsi in nauiculas: G venerunt Camarnaum quaere tes Iesum. supradicta omnia argumenta narrauit euangelista, ad explicandam rationem quare turba venerit ad quaerendum Ie- ,
sum in Capharnaum: luoniam hinc pendet occasio sequentis doctrinae. Et nihilominus significatur venientes in Capha
naum quaerebant ubi erat lcius: non enim inuenerunt ipsum in littore,aut in porta ciuitatis. Et quum inuenissent eum trans mare.
synagoga Capharnaum ut inferi iis explicatur. Dixerunt bi ouando hoc venisti Z Quum debuissent petere quomodo huc ve nicti trans mare rusticano modo petunt quando huc venisti confundentes quando S quomodo. Euagelista si quidem recitat rusticorum verba: qui non di. inguunt adverbia interrogativa. spondit eis Iesus. Sequens doctrina res posue data significatur. Et
di xit, men amen dico vobis, quaeritis me. Non respondet Iesus interrogationi rusticorum: sed facto eorum quo quaerebant eum. Non quia vidistissigna. Qi aerere letum ex miraculis visis fructus est inteius per miracula Est enim quaerere Iesum assectu imita di ipsum discendiq; ab ipso, litod in istis non erat. Sed quia manducasti, ex pan in m futurati estis. Affectus ad corporeum cibum manifestatur trahens illos ad quaerenduna Iesum. Operamini.Occasione accepta ex eo op isti qου aerebant Iesum propter cibu cor- poris,instruit eos Iesus de cibo animae,quemadmodum Samari- lanam occasione aquae instruxerat de potu. Et incipit ab opere tum ut de cibo animς tractet ad similitudinem cibi corporis,qui operando acquiritur: tum ut intentionem spiritualis cibi explicet non sufficere sine opere,sed oportere intendente spiritualem cibum acquirere exercere se operando ad hoc ut acquirat illum. Non cibum qui perit. Cibus corporis appellatur cibus qui perit: ruta est ad sustentatione vitae mortalis. Et quoniam Iesus ma
at operari.& vetat operari propter cibum corporeum deo hii erroris occasionem sumpserunt qui non laborandum credunt ut manducemus corporaliter.Nescierunt enim distinguere inter finem intentum,& id quod consurgit ex necessitate materiae. Cibus enim corporis non est finis intentus ab homine:sed ex necessitate motialis naturae consurgit indigentia cibi, appetitus cibi: ct consequenter operari propter cibum. Cibus autem animae est intentus ut Lais,toto appetitu studio & orere acquiredus. Ita quum
815쪽
qviim dichur operamini non cibum qui perit.sensus est:IntendΘte per opera velira non cibum qui perit, quod est prohibere ciabum qui perit ut finem .Hunc enim sensum manifestat subiuncta
aduersati inti Sed qui permanet in vitam aere ram. Cibum nanque permanetem in vitam aeternam ut finem intentum .per opera acquirendum esse constat. Animae autem cibus constat ex vero Abono: quia anima constat ex intellectu & voluntater & intelle' tus pascitur vero: voluntas autem bono. Vnde cibus qui permanet in vitam aeternam , constat ex vero & bono nutriante vitam animae aeternam. Appellatur enim cibus animae permanens in vitam aeternam, quia ossicium eius est sustentare vitam immortalem: quae est vita aeternae gloriae suturae. Et directe contra cibum cui perit,distinguit cibum permanentem in vitam se
ternam. Inserius autem explicabitur quid est iste cibus . nune
satis est nosse si quemadmodum cibus corporis iustentat vitam corporalem mortalem ita cibus animae sestentat vitam in aeternum mansuram ipsius animae. Ita quod non de quocunque cibo animae est sermo sed de permanente in vitam aeternam: ut intelligamus hunc cibum non solum distingui a cibo corporis, sed etiam a quocunque cibo animae non nutriente illam ad vitam aeternae foeticitatis,qualis est bonum humanae gloriae. Se veritas Quaecunq; non ducens ad aeternam scelicitatem .iEt inchoauita praecepto operandi non propter cibum pereunte,sed aeternum: quia intentio caelestis magistri est auertere homines a solito fine studiorum humanorum,& conuertere ac eleuare homines omnes ad diligendum studia.& opera sua pro quanto tendum ad proprium bonum ipsorum ad cibum ternum ut finem concupiascibilium reliquorum. CVbi & aduertes in praecedenti capite affectum praeponentem gloriam humanam, descripsit sin aere fident:hic verὁ studium ad cibum pereunte plus quam ad arternum prohibet Illud anima,hoc corpus praestat impedimentu s luti aeternae. Q em si uu hominis datit vobis. Ne erraremus intelligendo posse per nosmetipsos operando acquirere cibum permanentem in vitam aeternam absq: eo daretur nobis ab aliquo
homine subiunxit proprium possetarem simul li largitorem cibi permanentisin vitam sterna. esse filium hominis: vi intellis mus non aliunde posse nos acquirere cibum quam ex dono filii hominis. simulq: intelligamus ad habendum hunc duo opore
re conciirrere: alterum ex parte nostii scilicet opux: alterum ex
816쪽
latextu Graeco demonstrat non cibum ad situ hominis quonia est masculini generis.& dicito interpretata cibum est foemi nini generis. Pator signavit. pro sigillauit, dein . Coniunctio enim, Dionii rat haec sententia reddit ratione praecedentis. Redditue siquide ratio quare filius hominis dat nobis pane permanentem
in vitam aeternam, quia ipsum pater deus sigillavit: hoc est quia ipse est filius dei. Incarnationis mysterili sigillatione filij ho minis a patre deo,significatur: eo m quemadmodu sigillado figura sigillatia sigilli imprimitur sigillato,ita filio hominis impressus quodamodo est filius dei, tui est figura dei:iuxta illud ad Hebrae i. qui cum sit splendor gloriae ct figura Libstantiae eius. est enim filius dei similis patri in iobstantia. s t propter hoc significantius in litera no dicitur pater sed pater deus. quod est nomens bstantiae diuinae. Dixerunt ergo . id eum. Nodicit responderunt
aut dixeriit illised dixeriit ergo: ut intelligamus no illos rusticos rui dixerat quado huc venisti .sed homines cruditos in lege occaone accepta ex verbis Iesu. dixisse haec quae subiunguntur. praeseserunt enim loquentes eruditos,qui praesemes erant in synagoga. Diremus. pro .facimus, Ni operemur opera δει 3 Intellexerat isti Vei a lesu scilicet operamini cibia qui permanet in vitam aeternam monere ad opera dei: percipientes quod operari opus dei est id quod dat vitam aeternam. Et propterea erudita petunt quod est illud factum nostrum in quo consistis operari opus dei. Sicut enim alias petierunt quod est mandatu magnum in lege,ita modo perunt quod est factum nostru quod nos oportet operari in quo consistit operari opiis dei praebens vita aetemnam Factum siquidem nostrum fgnificatur,dicendo in praesenti facimus. R ' Ondit Iesu eis, Hoc est opio dei. Illi quaesis rant de operibus,Iesus respondet de opere: significans unum esse opus vellit substantiale. ei Et dicit dei non legis.contra operasquidem legis distinguitur ab apostolo fides, & non contra opus dei. t credatis ιη eum quem misit ED. Credere est opus nostra. di est opus dei:& propterea directὰ respondet quinto: assignans
opus nostrum voluntarium. smul dc diuinu. Credere squide in Iesum .cotinet in se & id quod est intellectus scilicet credere Iesum. quod commune est voluntariis & inuitis: nam &daemon credunt inuiti mysterium incarnationis & triuitatis, ex euidentia factorum )Jc id quod est voluntatis: scilicet considere tende. re in Iesum: boc enim pr positio in adiunsit. Credere siquidem deum aut deo,actus est selius intellectus:ied credere in Deum
817쪽
est credendo considere seu tendere in Deum, quod continet in se actum intellectus & voluntatis: actus fidei,spei,&cbaritatis. Et significantet complectitur mysterium triuitatir & incarnationis:dicendo in eum quem misit ille scilicet deus. Vbi aduertes, credere in verbum incarnatum appellatur opus d nolis lum, quia est donum dei in opere nostro. sed quia cit*pus primun exactum a deo &vniens hominem deo. In hoc enim opere consistit substantialiter unio hominis ad deum in hac vita: & est illud quod praebet vitam aeternam. Dixerunt ergo eι. Rursus eruditi in synagoga: occasione accepta alterius quaestionis ex eo ad hoc peruenerat doctrina Iesu quod credere in ipsum missum a deo,conferebat vitam aeternam. οἱ ergo tu ficis signum,ut νι- deamus cr credamus t si ι 3 Non potunt quodcunque lignum. sed tale signum quὁd. babeat duas conditiones. I rima est quod videatur a nobis:altera est quod sufficiens ad faciendum nos credere tibi quae dicis de teipso. Et propterea magis explicando m-tentionem quaestionis subiungunt. Λidoprearis 3 scilicet iussiciens adhoci Patre, nostri manducauerunt in inna Argutὸ petunt.
proponendo signum monstratum quum missus est Moyres: esa significantes quod quia tu maiorem te dicis Moyse dicendo quod credere in te missum a deo, confert vitam aeternam opo
triquὁd tu opereris signum maius fuit q illud quod fuit tem
pore Movsi:quo tempore patres nostri manducauerunt manna
Aesi apertius dixissent non aliqua turba, sed uniuersias populus.
qui tunc erant patres nostri, manducauerunt manna, non panes
hordeaceos. In deserto. In quo quadraginta annis iberunt.Et intendunt per hoc quod signa quae fecerat non erant sussacientia, sed oportebat signum maius monsi rare. Si ut siriptum est. Hinc clarὸ apparet quod non erant rustici. sed eruditi in lege in Synagoga praesentes qui mouebant bas quaestiones Panem de cola dedit eis maniuuare. Communis panis ex terra generatur: manna autem ex quo conficiebatur panis, non senerabatur in ter
ra,sed ad modum roris de supernis descende :& propterea sicut ros dicitur de caelo descendere, ita & panis ille dicitur de
caelo datus. Dixit ergo eis Iesin. Occasione nacta ex quaerentium verbis, aggreditur Iesiis doctrinam de seipso quatenus est panis vitae. Et primo tractat de seipso ut est panis vitae. Deinde de passsione sua futura. secundum quam est cibus & potus vitae. semen amen dico non Mo es duit Mόis panem de crilo. In textu Graeco praeponitur articulus dictioni panem. Ex quo
818쪽
quo patet quὁd non negat Iesus Moysen dedisse patribus eoru panem de caelosed negat Moysen dedisse illum panem de cito:
hoc est insignem illum panem de caelo qui praebet vitam aete nam. Ita ut hinc duas differentias intelligamus. alteram inter datores, Moysen & patrem Iesu altera inter datos panes de caelo scilicet manna& panem illum ais enim duae differetiae monstrantur exaduersaliua subiuncta. Sed pater meus dat, sis pangdecaelo verum. Et significanter apponit verum: ad declarandum quod illum panem permanentem in vitam aeternam, pater Iesudat,non ficium,non praesumptum,sed verum,sed voce existente
talem quod permanet in Vitam aeternam. Panu enιm veras.pro,
dei, Dictioni panis praeponitur articulus : ut intelligamnsqucra de eodem insigni pane loquitur,& quem prius appellati
rat panem verum,modo appetis illum panem dei. CLt per c iunctionem enim,reddit rationem utriusque differentiae praedi-clae,ex duabus conditionalibus.Altera est. de caelo descendit. hoc est qui non solum datus dicitur de caelo, sed vere descendit de caelo. D cendere si quidem actus est voluntarius,qui n5 c petit inanimatis.qhiae mouentur qiu bem deorsum,sed non vere descendunt. R ursus de vero c lo, de summa celsitudine descedere,non competit cuicunque in animato. Et propterea etiam hine
apparet differcntia panis veri seu dei . CA ltera est. Et dat vitam mundo. Et b c quoque differentia duo complectitur:scilicet da re vitam, & mundo,non populo Israel tantum. Et intendit pectare vitam dare vitam simpliciter & absolute,& no ad tempus.
Ex hoc enim quod ille panis dei babet has conditiones scilicet
quod vere descedit de caelo,& vere dat vitam in udo manis estὰ infertur lMoyses no dedit ill a. Doceravit ergo ad eum.Occasione accepta exta praeclaris coditionibus descripti panis,prorumputauditores ad petedum. Domine semper da nouupani Quem admodum Samaritana petiit da mihi banc aquam ut nolitiam neque veniam huc haurire,ita isti carnaliter petunt.Signu autequod carnaliter petiit, habetur ex eoru verbis: iunctis cithoclIesus subiungit eos non credere. Dixit aut meu L m. osum panis vitae. Hactenus dixerat in tertia perina credendum esse in eum quem misit pater deus: modo explicat in prima persona. taquam prius de se ipso velut in indiuiduo vago locutus fuerit,&modo in indiuiduo signato dicendo ego sum. Ita quod petentibus da nobis huc panem ,respondet, ecce hic panis, ego sum pa
819쪽
Declarat se ege panem vite ex effectu:quia scilicet pr stat non
esurire neque sitire via lita. Acii apertius diceret panis quicunq; alius no est panis vitae absolui , sed est panis vitae ad bora : quia non tollit famem & sitim absolute ted pro tunc: ego aute tollo famem di sitim in xternum. Et ratio diffetentiae est: luia reliqui cibi iunt transitorii:&propterea redit fames ,redit litis .ipse autesolus est permanens ita quod nunquam dei: iut. Et quum debuisset dicere qui manducat me ut consequonter loqueretur ad panem ducit qui venit ad me,nui credit in me: ut abstraheret auditotes a cogitatione panis corporet,a cogitatione manducadi& bibendi corporaliter Se eleuaret cos ad cogitandia & intelli- gelidum quod de pane ipiritus loquitur. Dicit autem venit de credidit: ut utriusque partis animae ossicia explicet credere siquidem partis est intellectitiae:venise autem partis assecliuet.Volutas enim tendit ad obiectum in re: intellectus aute trahit obiectum in se.Propter quod dicunt philosophi quod bonu & malum est in rebus,verum autem 5 falsum in anima. Et quum dixissia se esse panem viti dec at nihilominus quod tollit n5so lum famem sed sitim: ut eleuetirii radintelligendu tipenetran dum quod qui soni diuisa in inscrioribus ali nactis nam alimeti sicci est tollere finiem humidi vero tollere sitim in uniuntur in rebus superioris ordinis . nec ibi est distin filo huiu modi alimetorum. sed plenam utriusque appetitus facietate panis vitae sere secum. Q veri sicatur tam non esurire quam non sitire ut in cap. . declaratum est simpliciter de absolute. Cum quo stat in
quanto magis credimus in Iesum 3 veri naus ad eu,tato magis esurinius & sitimus augmentum S persectionem. In atrenum. pro,vn litam. Sacictas non ad horam sed perpetua signiscatur. Sed ilixi voburquia vidi illi me no ν di i M. pio, creditis. Tacitae obie tioni respondet. utendo hac a lucritativa. Poterant
enim obiicere quod oportebat fa monstrare seipsum panem vitae, Si non verbis. Huic inquam obiectioni respondet. sed dixi vobis,sed verbo explicaui me eue panem vitae quia vidistis me factis 3c tamen non creditis. Ita quod necessitas dice si est quia facta viaea non dicunt vos ad credendum. verba enim adiuncta fastis plus valent. Omneruod dat mihi pater ad me venui. P tentibus panem hunc, respoderat test ecce ego sum hic panis: αsubturixerat ventcndum esse ad se. Declarat modo modii hab
di hunc panem: qui est modus veniendi ad eum. et Et intendit quod habere bunc pinem pevdet primo ex ouo patris sibi in
820쪽
portet ergo vos voletes litineri et ix 'datos sic quod infallibiliter ad me V 2:is Et b, h
diationem Quod enim deus bio sortietur effectum quod sellicti a/ ἡh- P ςVJ V