M. Tulli Ciceronis Tusculanarum Quæstionum ad M. Brutum libri 5. cum notulis

101쪽

vel se primis suit nobilis. is Minime, inquit ..

nonere laudant: quae nee potest ulla esse, necae ex .

Ne Iarotus sim , inquit : sed, si suerim , sensus adsit, sivQsecetur quid, sive avellatur a corpore; nam istuc nihil dolere, 'non sine magna mercede contingit, Immam tatis in animo, stuporis in corpore. Sed viAeamus, ne haec oratio sit hominum assentantium nostrae imbrillitati. & indulgentium mollitudini: nos autem audeamus non sciam ramos amputare miseriarum, radicum fibras evellere . Tamen aliquid relinquetur forita sunt stirpes altae stultitiae Sed relinquetur

nisi sanatus animus sit , quod sine philosophia fieri non potest finem miseriarum nullam fore . di brem, R O

miam coepimus, tradamus nos ei curandos Sanabimur,

si volemus. Et progrediar quidem longius . non de ae ritudine solum, quanquam id quidem prim-, sed de omni animi, ut ego posui perturbatione, morbo ut Graeci volunt: explicabo. Et primo si placet, Stoicorii ni more agamus, qui breviter astringere solent argumenta, deinde' nostro iustituto vagabimur.

Qui sortis est: idem est fidens: quoniam confidens mala consuetudine loquendi' in ' vitio ponitur, dictum verbum a confidendo , quod laudis est ;fidens. is profecto non extimescit : di . . timendo, confidere; atque in qnem c 3dx 'gyMq.:

In eundem timor: quarum enim rerum

mus in aegritudine, easdem impendentes , & 'Πres timemus Ita fit, ' ut sertituditia aegritudo men et Veiis mile est igitur, A qnem endit aegrὼtud , n eandem eadere timorem, &-quidem animi & demissionern Quae in quem cadam, in eandem cadit de serviat , ictum quandoque ieesse fateatur; qeae qui recipit, recipiat adem necf

102쪽

Nativitatem, & ignaviam . Nonie ad Miautem haec in virum sortem: igituline segrit o q idem. At mma septem . nisi sortis a non e det ergo in sapientem aegri, ludo. Praeredea nisisse est . qui sectis sit . eandem Msq. magni animi; qui magni animi, invictam I qui in victus , eum humanas res despicere, atque inst se γ' sitas. arbitrari. Despicere autem nemo Potest eas res. Propter quas aegritqdine assici putest, ex qua essicitae. sortem viria Merit ille nunquam assici, omnes a

tem sapiemes. ωrtes , non cadix igitur in sapientqm

egritudo , de quemadmodum. Dculus con urbatus nol

est probe affectas ad suum munus sangendam, de teli quae partes, totove corpus, sta tu sum est: motum deest ossicio se , muneri s sic conturbatu .. snimu nota est aptus ad exequendam munas. sum . Mgnus Ea tem animi est. ratiDne bene.uti, de apientis anums ita semner affectus est lux ratione optime utatur nunquam ς' igitur perturbatula at aegritud tarturbatio est ani. ta aemper igitur ς apiens vac hit . IVerisimile etiam illud est . qui sit temperans, queri

Graeci εωφρωνα appellant. eamque virtutem -φροσυν vocant, quam soleo equidem tam temperantiam; rum moderationem appeti re, nonnunquam et Uin. modestiam :sed haud scio , an recte ea virlds,sturalitas appellari possit. Quod aligustius apud Graecos valet 1 qui frugi homines χρησε λους. appellant , idest tantum do utiles sit. At illud latig . est, omnis: enim abstinentia ,

omnis innocentia , quae apud Graecos usitatum nomen nullum hahet. sed ha re potest-ς nam est i nocentia affectio talis antini, quae noceat nemini; te. liquas etiam vi utes: frugalitas. contine . quaqindi. tamia esset. de si iis ahgustiis, quibus Plarique Putant. te Oeretur nunquam. esset L. Piknis cogno en tantopere

103쪽

laudatam. Sed quia nec qui propter metum praesidiana veliquit. quod est ignaviae; nec qui propter avaritiam clam depositum non reddidit. quod est iniastitiae; nec qui Promes temeritatem male rem gessit, qnod est stultitige, frugi appellari solet, eo tres virtutes, serti'tudinem , iustiti m , prudentiam ., frugalitas complexRest: Etsi hoc quidem eommune est virtutum. Omnes enim inter se nexae, & coniugatae sint. Reliqua igietur, & quarta virtus ut sit ipsa frugalitas necesse est, ejus enim videtur esse proprium motus animi appetenet tis regere , & sedaro; semperque adversantem libidini

moderatam in omni reservare constantiam. Cui ςO εgrarium vitium nequitia dieit de . Fragalitas, ut 'Qpinor, a stage; qua nihil 'melius h ter a oritur. Nequitia abeo. etsi hoc erit sertasse durius:: sed temerius dixisse Patemur . sinii sit ab eo, qaod nequidquam estinatqli homine; ex qu6 idem. nihil dieitur et qui si fragi igitur, vel, si mavis. moderatus , & temperans, eum necesse est esse constantem; qui autem Constans, quietum; - qai quietus, perturbatione omni Vacuum δαrgo etiam aegritudine. Et sunt illa sapientisi aberie

igitur: a sapiente aegrita do. - . - - ὼ

Itaque non inscith Herae leotes Dionysius ad ea disputar , quae apud Homerum Achilles quaeritur,

hoc, ut opinor ἰ modo, it Corque meum penitus turgesti/ tristibus iris, 'Cum decore . atque omui me orbatum laude reconsior. Num manus affecta recte est, cum in tumore est 3 adunam aliquodpiam membrum tumidum- , ac turgi

dum non vitiose se habet sie igitur inflatus, di est

mens animus in vitio est. Sapientis autem animus in Per. Vacat vitio, nunquam turgestit P nunquam fumet. At iratas animus eiusmodi est: nunquam. igitur stpiens irascitur, nam si irascitvir etiam concupiscit, Pro-Prium est enim irati, cupere , T Uro laesus Videatur ,

104쪽

di quam maximam dolorem inurere:ι 1. qui: autem Mconcupierit, eum necesse est, si id consecatus sit. ma gnopendi laetari ,: ex quo fit., ue alleata malo. Oeae rquod quoniam i non cadit in sapientem, ne ut irasea xur quidem:eadit. Sin autem caderet in sapientem a gritudo, caderet etiam iracundia , clua quoniam vaeat aegritudine:etiam. vacabit. Etenim si sapiens ini aegris tudinem ineidere posset . posset etiam in misericors diam ii posset in invidentiam ι non dixi in invidiam. quae rum: est, cum invidetur, ab inuidendo autem i, videntiai recte dici potest, ut effugiamus ambiguum nomen invidiaei quod verbum ductum est a: nimis iiis tuendo fortanam alterius, ut est in Menalippei,s . . I AI em quisnam tiberum invidit:meum i male. Latine avitatur . Sed με lare Accius, ut enim uidere olsso invidere florem rectiua,'quam florti die xura dicis consuetudine prohibemur n poeta ius scam tenuit & dixit a dant usi insi ra di mes sod ',iat Cadit igitur in.eundem, &imisereri. & invi lare

Nam qui dolet iactus: aIicula et aduersis ei idem alicuius et a secundis silet; ut Theophrastus interitam deploerans Callistbenis sodalis ini, rebus i Alexandri'prosperis angitar ; iram. dioitescallisthenem ineidisse in hominem summai. potentia si isummaque sertana .. sed ignavaeum , quemadmodum diebus secundra, mi eo venire .

105쪽

tam, virili inungar ratione , ariae sententia. Nam Paripatetici. familiares nostri , qlubus nihil est uberius, nihille dictus. Ghil gravius, mediocritat m Vel 'pere thalionam, vah morborum animi , , mihi non sanhppobant, omne enim malum , etiam medioere , magnam est: nos, autem id ugimus, ut id in sapiente nullumst mni o Nam ut eo tis, etiam si mediocriter aegrum est fanum notaressis, fieι si io animo est ista inedioeri fas, carui tantiarie. inaque praeclaret nostri, ut tali, maira, molestiam, serieitudinem, angorem, propter si milirudinem corporam aegrorum I aegritudinem nomina vertanda Hoc propemodum verbes Graeci omnem animi Perturbationem appellant. Vocant etam πὰνος, id est. morbum, quicunqua est motus ita animo ruriadam nos

motivsu aegris enim eorpori scis millitiis est anthii amg adcivi At non ianuas aegeotationis est libido non immoderata laetitia , quae est vota atminu elatae, tagestiens. Ipse etiam metus non est morbi admadam si mplis, quanquam , aegri indivi est. finirimus; sed: bprie. vi adglotatio in corpore, se uertitudo in animo, nosmbn habet non seiunctum a dolares Dolabis igitnae ha-

ius origo nobis Explieanda est , istis, et eausa. e cie aegri udinem in ammo', tanquam'. aegrotationem: in corpor. . Nam . dii mediet , causa chinini litvrental cumvelthera essa inveneam putant , i nnos i causat egrim striti re Mai. medelicti saeuitate mi epetiemus. i Az. Est igitur eansa omnis in hyinione , nee vem ab eritudinis solum , sed etiam Teliqhatam omnium i lper turb ticinum; quae sunt genem quatuor,'partibus PlaΦHO. Nim cum 'odarus= petratisti. fier imr:motus vel 2 rionis expersn. Mel rationem aspernans, vel . raetinni

106쪽

dam elata laetitia, opinione praesentis magni alicuius boni: altera capiditas quam recte, vel libido dici potest; quae est immoderata appetitio opinati magni boni , rationi non obeemperans. Ergo haec duo genera . v ipias gestiens; & libido, bonorum opinione turban rur, ut duo reliqua; metus M aegritudo, malorum Nam & metus opinio magni mali impendentis; & aegritado est opinio magni mali praesentis, di quidem

recens opinio talis mali, ut in eo rectum videatur es se antii id altem est, ut is, qui doleat, oportere opi enetur se dolere His adtem perturbationibus ἰ-quas. vita hominu ni stultitia quasi quasdam immittit furias, atque ineitat; omnibus viribus, atque opibus repugna dum est, si volumus hoc, quod datum est vita. tran quille placideque traducere. Sed eaetera alias nun

aegritudinem si possumus depellamas, id enm sit propositum ; quandoquidem eam tu videri tibi in sapie lem eadere mitivi Quod ego nullo modo existimo, taetra enim res est, misera, detestabilis, omni contentione velis, ut ita dicam, remisque fugienda. Qualis enim tibi ille videtur Tantalo prognatus. Pelope natos, qui quondam a socero Oenomao Rego Hippodimiam raptis nactus nuptiis p Iovis iste quidem stronepos. Tams ergo abiectas tamque seactas

που te. Thyesta; damnabis: orbabisque luee propter vini seeleeis sitiem quid i illam filium solis nonna pMeete dissus laea indignam putas i .

107쪽

Inerant in his, qως tibi casus in v erat; ite quidem

tem Regritudo, ut docebo, in opinionet mali r-eptis zi sed moere videli t regni deiiderici, non filiae ; illam alaim oderas, & iure fortasse; regno nopbaequo apim chreba .. Est autem immdens luctus m rore se confici iis, quod imperare non liceat; liberih. Dinny Rquidem tyrannus Syracusis expulsas, . Corinthi Pueros docebat, usque eo imperio carergi,pcn Poterat . Tyxn quinio Metro qaid impudentius, qui bellum gereret cum iis, ques eius non tulerant superbiam is-cum restitui: in regnum nec Veientium, nec Latinor m armi PQ

uio, &: aegritudine esse consectus. cinia Hoc in igitur celises sapienti -δccidere posse, ut aegritudine. opprimatur, id est, . miseria p nam Ram omnis perturbatio miseris est, tama sarnificina est.ae gritu , ,hahet ardorem libido, levitatem laetitia ge stiens, hamilitatem motus: sed aegritudo Hyjora Mae' dAm, tabqm, cruciatum, afflictionem: , foeditatem, lacierat , exest animum planeque couficit. Hanc nisi exuimus sic, ut abiiciamus, miseria chrere non Posia Uus. Atque hoc .quidem perspicuum ess . tum aegri tudinem existere, cum quid ita visam si, ut magau quoddam malum adesse. urg* e videatur. Epicuro autem placet, opinionem imali aegritudinem esse, nata ra, ut quicunque intueatur in aliquod maius inglam,s ia sibi aceidisse opinetur, sit continuo in aegri adi Ne ῆ Cyrenaici sqnboninii malo aegritudinem essici ceu sent, sed insperato, & nec opinatoi malos- est id qui dem non mediocre ad Regritudium. au inam; Viden tur enim Omnia a repentina gravium . hoc. & illa iure laudantur. C - : iis a sed

108쪽

Scissam minis maeriferum.bellum, non in effulas

mittere.

. Haec igitur Rraemeditatio suturoram maloram lenis eorum do R .m, R. ' venientia , longe ante vis deris. Itaque apud Euripidem a Thetia dicta lauda sum. LNee et plint M 's epe Rumuis p in latinam illa

Anaxagorastis quem serent, namiata morte filii di xiSta sciebam me genuisse mortalem quae, OS M. elarat iis esse haec acerba. a quibus non isuerint -- gitatam erg* id suidem non est dubium, qain omnia quin malaii putantur. sint imprDvis iugulo a . itaque quisquam non hastu: una res esMAP, saximam aegritardinem ἔξ tamen quoniam myltdmapaeest, proviso animi.

ω praeparatist ad minuendum dolonem c sint semper omnia ι humiqi h mana meditata in & mivirum haec in illa. G aestans 1 4c dirina sapientia, Ber pins pomitMx re pertrast rus h minas res habere; ἡδί dmirari, cum acciderit, nihil antequam evenerit, non evenire

109쪽

equamobrem omnes I eum secundae res mine exari

me, tum maxime ' . i

i in F s id ist94Mein de rebus quod didi possit in xi

110쪽

si strias Epleuri sententiam visserimuς; qui eenset neu

cesse esse omnes in aegritudine esse qui se in mali esse actitrenta rosi ve illa ante provisa i & expinatafint . sive inveteraverint ; nxm nequ4 vetustate minalmata ianee steri praemeditata liniora Istultamqne etiam esse meditatiossem futuri mali οῦ aut fortasse ne futur qσidem; sati3 esso odiosum malum omne , cum venis set ς η qui autem tam per eogustuisset, addidere posset aliqvid adversi; ei fieri illud sempiternam malam ; si Wem no futuram quidem se,ὶ frustra suseipi miserias voluntariam; ha semper angi aut decipiendo, aut e Fitahdo dialob Levationem autent aegritudinis in dua hus rebus ponit. avoeatione a enitanda molestia, stravoelitione ad eontἡmplandas Ooluptates; parere enim geniae linimum ationi posse ; quo illa daeat, se quis Uetat igiter ratio intueri molestias; abstr1hit abaeetbis cogitaildflibus hebetem aciem lid misellas cinia templandas; x q. ibus eam eMinit reeeptui, impelaut rursum . dehine itat ad conspiciendas; lotaque meti te ebrim ectandas varias voluptatest quibus ille de prae feri Aram memoria, & spe consequentiam sapiehiis vis tam refer Du 1e. Haec nostro more nos diximM Epieurei dicunt iso; Sed Φiae dieant i videamus ;'uo

. τυ 'Principio mals reprehendunt praemeditationemro ruis taurieum . Nihil est enim quod i tam obtundate rvebiae'aegritaeinem , quani perpetua iis , defri

r Proverbialiter , eum revocavit mentem o remptaeti miseriarum. Canere' reeeptui verbum is miti

revocandosi recipiendo que in tutum intra castria ς θμιαμ cantu exbaram . ct elangore cui cantrue b Ilicum i