M. Tulli Ciceronis Tusculanarum Quæstionum ad M. Brutum libri 5. cum notulis

발행: 1786년

분량: 229페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

61쪽

TUSCULANARUM

. AD M. BRUTUM

LIBER SECUNDUS.

n E TOLERANDO DOLORE.

NEoptolemas quidem apud Ennium philosophari sibi

ait necesse esse, sed paucis; nam omnino haud Placere. Ego autem, Brute, necesse quidem mihi e se arbitror philosophari: nam quid positim. Praeser tim nihil agens, agere melius p sed non paucis , ut ille; diffieile est enim in philosophia pauca esse ei no ra . cui non sint, aut pleraque , aut omnia : nam ne Pauca, nisi e multis, eligi possunt, nec , qui pauca' percepit, non idem reliqua eodem studio persequetur . Sed in vita tamen occupata , atque, ut Neoptolemiram erat, militari, pauca ipsa multam saepe prosunt.& serunt fructus: si non tantos, quanti ex universa philosophia percipi possunt; tamen eos, quibus aliquae ax parte interdum aut cupiditate , aut aegritudine , aut metu liberemur δε velut ex ea disputatione . quae mihi nuper habita est in Taseulano, magna videbatur mortis effecta contemptio; quae non minimum valetad

62쪽

ad animum meta liberandam : nam qui id, quod vitari non potest, metuit, is vivere animo quieto nullo modo potest ; sed qui, non modo quia necesse est mo Ti, Verum etiam quia nihil habet mors, quod sit hor- Tendam , mortem non timet, magnum is sibi praesidium ad beatam vitam comparat. Quanquam non se mus ignari, multos studiose contra esse dicturos, quod vitare nullo modo potuimus; nisi nihil omnino scriberemus; etenim si orationes , quas nos moltitudinis iudicio probari volebamus popularis est enim illa facultas, & effectus eloquentiae est audientium approba

tio sed si reperiebantur nonnulli, qui nihil lauda xent . nisi quod se imitari posse confiderent; quemque sperandi sibi, eundem & hene dicendi finem proponerent ἡ & cum obruerentur copia sententiarum, atque verborum, ieiunitatem . & famem se malle, quam ubertatem, & copiam dicerent; unde erat eXOrtum

genus Atticorum, ii iis ipsis, qui id sequi se profitebantur , ignotum; qui iam conticuere pen. ab ipso foro irrisi. Quid futurum putamus, cum adiutore Po

ti Antiqua orationum divisio fuit inter Atticos , er Asiaticos; ex quibus Atriei pres, limati, emuncti

Babebantur, nihil inane , aut redundans ferentes : con tra Asiani lassati . tumidi, ae iactantes . Mox tertium genus adiecerunt Rhodium, quod velut medium esse, armque ex utroque mistum voluerunt. Neque enim Rhodii oratores Atticὸ pres, neque Asiane sunt absadantes. Optimum autem genus esse Atticorum nemo inficiatur, ae quo uuintilianus, Cicero , ct ceteri satis multa . Nunc M. Tullius taxat, Buditque eos , qui dum volunt. vii ri pre , ct limati ingar Aeeteoram , funt ieiuni,nriaei. ct exangues, ct i quod consequens pro ridiculis

repudiauturi, subreptiui enim pro virtutibus vitia proπἔ- vittate fauentia. Beroald.

63쪽

palo, quo utebamur antea, nune minime nos uti po

se videamus 3 est enim philosophia paucis contenta ia- die ibas. multitudinem consulto ipsa sagiens, eique ipsi& suspecta, di invisa; ut vel, si quis universam ve lit vituperare, secando id populo sacere possit; vel,

si in eam, quam nos maxime sequimur, conetur invadere, magna habere possit auxilia reliquorum philo phoram disciplinis, nos autem universae philosophiae vituperatoribus respondimus in Hortensio. tini pro Academia autem quae dicenda essent, satis aecurate in Academicis quatuor libris explicata arbitramur: sed tamen tantum abest ut scribi contra nos nolimus , ut id etiam maxime optem as ; in ipsa enim Graecia philosophia tanto in honore nunquam saltset, nisi doctissimorum contentionibus dissensionibusque viguisset. Quamobrem hortor omnes, qui facere id pos-sant, ut huius quoque generis laudem iam languenti Graeciae eripiant, di perserant in hane urbem, scue Teliquas omnes, quae quidem erant expetendae, studio atque industria sua maiores nostri transtulerunt. a Atque oratorum quidem laus ita ducta ab hamili venit ad summum, ut iam quod natura fert in omnibus fere rebus, senescat , hrevique tempore ad nihilum

i) Philosophiae vituperatoriblis satis responsum est eo libro, quo a nobis Philosophia defensa, & collaudata est, estm esset eulpata , de vituperata ab Hortenso . sic Cisero Lib. f. de Fin. Σὶ Apollanius Rhetον Graecus eum aliquando C est renem audisisset graece deesamantem dia raritus ex a miratione conticuit, mox erupit in haste verba ; Te nempe, Cicero. & laudo, & admiror : sed Graeeorum fortunae me miseret, dum videam eruditionem , & elo 'aentiam, quae sola nobIs honorum relicta erant Perte Romani transferri. Beroald.

64쪽

LIBER II. 6 aventura videatur. Philosophia nascatur Latinis quidem litteris ex his temporibus, eamque nos adiuvemus δnosque ipsos redargdi, resellique patia mar. Quod ii serunt animo iniquo. qui certis quibusdam, destinatisque sententiis quasi addicti, & eopsecrati sunt, eaque necessitate constricti, ut, etiam quae non proba re soleant, ea cogantur constantiae causa defendere .

. Nos, qui sequimur 'probabilia, nec ultra id, quod Verisimile occurrerit, progredi possumus, di refellere sine pertinacia. ω reselli sine iracundia parati sumus . Quod si haec studia traducta erqnt ad nostros, ne bi bliothecis quidem Graecis egebimus, in quibas multi' ludo infinita librorum propter eorum est multitudinem, qui scripserunt; eadem enim dicuntur a multis; ex quo libris omnia referserunt. Quod accidet etiam nostris. si ad haec studia plures ςonfluxerint. Sed em, si postumus, excitemus, qui liberaliter eruditi, adhibita etiam disserendi elegantia, r4xionei di via phil sophantur. Est enim quoddam genus eorum, qui se philosio' Imaos appellari volunt, quorum dicuntur esse Latini ianh multi libri ; quos non contemno equidem . qui P Pe quos nunquam legerim: sed quia profitentur ipsi illi. qui eos scribunt . se neque distincte. neque disetribate , neqae eleganter, neque ornate scribere, lectionem sine ulla delectatione negligo; quid enim dicant , di quid sentiant ii, qui sunt ab ea disciplina , nemo 'nediocriter quidem doctas igdorat. Raamobrem, quoniam, quemadmodum dicant , ipsi non lahorant, cur leuendi sint. nisi inter se, qui idem sentiunt. non intelligo . Nam ut Platonem, reliqgosque Socraticos , & deinceps eos, qui ab his profecti sent. legunt omnes. etiam qui illa aut non approbant, antiion studiosissime consectantur; Epicurum autem , NMetrodoram oqn sere praeter suos i quisquam in ma-

65쪽

nus sumit sie hos Latinos ii soli legunt, qui illa rς-cte dici putant. Nobis autem videtur , quidquid literis mandetur, id commendari omnium eruditorum lectione decere. Nee , si ipsi minus consequi possumus. ideireo minus id ita faciendum esse sentimus. Itaque mihi semper Peripateticorum, Academiaeque consuetudo, de omnibus rebus in contrarias partes disserendi , non ob eam causam solum placuit, quod aliter non posset, quid in quaque re verisimile essci, inveniri; sed etiam quod esset ea maxima dicendi exerci tatio, qua princeps usus est Aristoteles , deinde eum qui secuti sunt; nostra autem memoria Philo li) quem nos frequenter audivimus, instituit alio tempore rhetorum Praecepta tradere, alio philosophorum, ad quam nos consuetudinem a familiaribus nostris adducti , in Tusculano, quod datum est temporis nobis , in eo consumpsimus. Itaque cum ante meridiem dictioni opexam dedissemus, sicut pridie feceramus; post meridiem in Academiam deseendimus, in qua disputationem habitam non quasi narrantes exponimus, sed eisdem se-rh verbis, ut actum, disputatumque est. Est igitur ambulantibus ad hunc modum sermo ille nobis institutus . & a tali quodam inductus exordio. A. Dici non potest , quam sim hesterna disputatione tua delectatus, vel potius adiutus; & si enim mihi conscius sum, nunquam me nimis cupidum fulsese vitae; tamen obiiciebatur interdum animo metus

quidam , α dolor, cogitanti sore aliquando sinem huius si Tullius se totum tradidit Philoni , Academiast prIncipi, cum ille in bello Mithridatieo domo profigis

Iet Romamque vesisset . Antiocbus discipulus contra Philonem doctorem suum librum e Tidie, disereas contra

Academicos eui operam quoque M. Tullius I. dedisse re

66쪽

ideis, & amissionem omnium vitae commodorum. HOC genere molestiae sie, mihi crede, sum liberatus, iit nihil minus curandum putem. M. Minime mirum id quidem; Νa in essicit hoe philosophia , medetur animis, inanes sollicitudines detrahit, cupiditatibus liberat, pellit timores . Sed haec eius vis non idem potest apud omnes: tum valet multum, cum est idoneam complexa naturam. Fortes enim non modo se

tuna adiuvat, ut est in vetere proverbio, sed multo magis ratio, quae quibusdam quasi praeceptis confirmat Vim fortitudinis . te natura excelsum quendam Vi delicet, & altum ,& humana despicientem genuit ; ita que facile in animo sorti contra mortem habita fini dit oratio , sed haec eadem num censes apud eos ip sos valere ; nisi admodum paucos, a quibus inventa . disputata, conscripta sunt 3 quotus' enim qui hae philo sophorum invenitur, qui sit ita moratus, ita animo, ac Vita constitiinis ut ratio postulat 3 qui disciplinam Dam non ostentationem scientiae , sed legem Vitae Putet . Qai obtemperet ipse sibi, & decretis suis pareat' videre licet alios tanta levitate, & iactatione, iis, ut fuerit non didicisse melius; alios pecuniae Ca Pidos, gloriae nonnullos; multos libidinum servos ; ut Cum eorum vita mirabiliter pugnet oratio : quod qui

dem mihi videtur esse turpissimum: Ut enim fi grammaticum se professus quispiam , harbare loquatura at si absurde canat is, qui se haberi Velit muncum , hoc turpior fit, quod in eo ipso peccet, cuius profitetar scientiam : se philosophus in ratione Vitae peccans, hoC turpior est, quod in ossicio, cuius magister esse Vult, labitur, artemque vitae professas delinquit in

vita.

A. Nonne verendum igitur, si est ita. ut dicis, ne philosophiam falsa gloria exornes 3 quod est enim maias argumentum , nihil eam prodesse, quam quosdam' perse

67쪽

64 T U S C. QUA EST.

Persecto philosophos turpiter vivere Z M. Nullum τωro id quidem argumentum est. Nam ut agri non om

nes frugiferi sani, qui colantur . salsamqde illud, ac improbe, rus in segetem sint deteriorem datae

Fruges , tamen ipsae suapte natura enitent et se animi non omnes culti fructum serunt. Atque sit in eodem simili Verser . ut ager , qaamvis sertilis, si ne cultura fructassus esse non potest . sic sne doctrina animus. ita est utraque res sine altera debilis. Cultu Ta autem animi philosophia est : haec extrahit vitiae radicitus. & praeparat animos ad satus accipiendos ;eaque mandat his, it . ut ita dicam. serit , quae adulta fructus uberrimos serant. Agamus igitur, ut coePimus. Dic, si vis, de quo disputari velis. A. Dolorem existimo maximum malorum omnium. Μ. Etiamne maias . qnam dedncus t A. Non audeo id dicere quidem . di me pudet tam cito de sententia esse dejectum. M. Magis esset pudendum . si in sententia Permaneres; quid enim minuet est dignum . quam tibi quidquamve ius videri dedecore , flagitio, turpitudine Z quae ut

effugias, quis est non modo non recusandus, s est ultra appeteudus. subeundus, excipiendus dolor' Α Ita prorsus existimo. . Quare ne si sane summum malum dolor: malum est certe. M. Videsne igitur, quantum. breviter admonitus. de doloris terrore deieceris p A. Video planh; sed plus desidera. M. Experiar equidem: sed magna res est, animoque mihi opus est non repugnante. A. Habebis id quidem ; ut enim heri fe- Ci, ue uanc rationem, quo sta me cumqae ducet, seq-P. Primum igitur de imbecillitate multorum, & de variis disciplinis philosophorum loquar. Quoram prin ceps & auctoritate. & antiquitate Socraticus Aristippus non dabitavit summum malam dolorem dicere .

68쪽

Dehinc ad hanc enervatam, muliebremque sententiam satis docilem se Epicurus praebuit. Hanc post Rhodius Hieronymus, dolore vacare, summum bonum dixit; tantum in dolore duxit mali. Caeteri. praeter Zenonem, Aristonem , Pyrrhonem , idem serE quod modo tu : malum illud quidem, sed alia peiora. Ergo id, qaod natura ipsa ι & quaedam generosa virtus sta' tim reipuit, ne dolorem summum malum diceres, Op positoque dedecore sententia depellerere, in eo magi stra vitae tot saecula permanet philosophia Quod huic offficium , quae laus, quod decus erit tanti, quod adipisci cum dolore corporis velit, qui dolorem summum malum sibi esse persuaserit 3 quam porro quis ignominiam, quam turpitudinem non pertulerit, at effugiat dolorem, si id summum malam esse decreve

rit Z quis autem non miser non modo tunc , cum Prae'

metur summis doloribus si in his est 1uminum malum; sed etiam cum sciet id sibi posse evenire 3 & quis est cui non possit 8 Ita fit, ut omnino nemo possit esse beatus. Metrodorus si) quidem, eum perse se putat beatum, eat corpus bene constitutum sit. & explora tum ita semper fore. Quis autem est iste , cui id ex-- Ploratum possit esset , Epicurus vero ea dicit, ut mihi quidem risus ea

piare videatur .. Assirmat enim quodam loco, si uratur sapiens, si crucietur: expectas sortata, dum vicat, Palictar , Perseret, nQn succumbet; magna mehercule , E laus,

1ὶ Huius ct alibi memini, Cnero; fuit de praeci 'puis Iectatoribus, atque amicis Epicuri L culas memoriam coli cum so testamento iussit me Atheniensis , non ille posterior Scepsias, fuit praeuanti memoria , cuius mentio sit in I. Tine. Fuit alius Metrodorus Stratonicensis, δε- sertor Dicuri i itemque alius vetustior, magister Avaxa

chi. Carner.

69쪽

εε TU SC QUA EST.

laus, & eo ipso, per quem iuravi, Hercule digna sed Epicuro homini aspero, & duro non est hoc satis. In Phalaridis tauro si erit , dicet , quam suave es oci quam hoc non eum i Suave etiam 3 an parum est non amarum p At id quidem illi ipsi , qui dolorem

talum esse negant, non solent dicere, cuiquam suavesse eraeiari; asperum, dissicile. odiosum, contra na Iram dicunt, nec tamen malum. Hse, qui solum hoeialum dicit, & malorum omnium extremum, sapien dim censet id suave dicturum. Ego a te non postulo, et dolorem eisdem verbis assicias, quibus Epicurus vo-lytatem, homo, ut scis, Voluptarius. Ille dixerit L . idem in Phalaridis tauro, quod si esset in lectulo .:go tantam vim non tribuo sapienti contra dolorem ;t sortis in perserendo, ossicio satis est; ut laeteturtiam, non postulo; tristis enim res est sine dubio, asseerae . amara, inimica naturae, ad patiendum, tolerari

dumque dissiellis. Aspice Philoctetam. I) Cui concedendum est gementi; ipsam enim Herculem viderat in Oeta magnitudine dolorum eiulantem . Nihil igitur hune virum sagittae. quas ab Hercale acceseerat, tam consolabantur; cum E viperino morsu venae viscerum

Veneno imbutae taetrost cruciatus cient . Itaque exclamat auxilium expetens, mori cupiens .

Heu quis salsis 'mis' mandet ' Me ex sublimi vertice saxi

Iam iam absismor; conficit animam Vis vulneris, uiseris aesus . diffelle dicta videtur, eum non in malo esse, & ma gno quidem , qui ita clamare cogatur. Selsi Mnnulli Scriptores Poeanti tribuunt , quod PBi- Iomtae Tuuius, sed non desunt qui cum Tullio concor Mnst , ut Diodorus Siculus BibI. Lib. IV. , Ovid. Metam. LX. Davis. v

70쪽

Sed videamas Herculem ipsum; qui tum dolore Danaebatur. cum immortalitatem ipsa morte quaere bat. Quas hic voces apud sphoclem in Trachiniis edit λ i) cui cum Deianira iungat ne Centauri tinctam tunicam induisset, inhaesissetque ea visceribus, ait ille. O multa dictu gravia , perpessu asperis,

Quae corpore exanclato, ac animo pertuli.

Nee mihi Iunonis terror implacabitis , Nec tantum invexit tripis Eur heus mali. Duantum sua vecors Oenei partu edita. a Haec me teretivit veste furiali inscium ;ίuae lateri inhaerens morsu lacerat viscera. Urgensque graviter pulmonum haurit iritus ;Jam decolorem sanguinem omnem exorbuit pSie eorpus clade horribili abs tuis ex Iabuit. Ipse illigatus peste interimor textili . Hos non hostilis dextra, non terra edita Moles gigantum , non biformato impetu Centaurus ictus corpori in It meo, Non Graia vis, non barbara ulla immanitas , Non saeva terris gens releota ultimis; Iuas peragrans , unaeique omnem bino feritatem

sed Ioeminea vi, fomlaea interimor manu. O nate, vere hoc nomen usurpa patri,

iὶ Sophocles, tragici cothurni apud Graecos princeps . φωgoediam scripsit, dolores Herculis, mortemque. aerumnosam cousinentem, cui titulum Iecit Tracbus, a Civitate Thessaliae, quae Heraclea ab Hercule cognomi nata est, quam Sophocles in ea tragoedia Psthioticam nominavit , tamquam ditioni Phthiotarum subiectam . Beroald.

2 in Notandum est Oeaeum sui e Deianirae patrem. unde liquet partuis hic de mascula dici , quae ro/issimo es eius significatio . Davis.

SEARCH

MENU NAVIGATION