장음표시 사용
31쪽
uidebit eos errare plurimum qui peccatum non semidant absolvis tri Gene. 0. buere necessitati: Clamor Sodomorum inquit ad Abraham dominus.& Gomorrae multiplicatus est,et peccatu eorum aggravatum est nimis.
Ecce Q dominus pluit super Sodomam dc Gomorram , sulphur Niganem a domino de cocto,& subuertit ciuitates ac omnem circa regione. at uniuetios habitatores urbium dc cuncta terrae uirentia, nihil aliud
Gen. γ. in causa fuit u iniquitas Sodomae dc ciuitatum aliam. Imo facta est plus uia super terram quadraginta diebus,& quadraginta noctibus,et aquae
prsualuerunt 8celeuauerunt arcam in sublime a terra, hementer enim inundauerunt 8c omnia repleuerunt in superficie terrie. Porro arca serebatur stiper aquas,8c aquae praeualuerunt nimis super terram, opertio sunt omnes montes excelsi sub uniuerso coelo.Quindecim cubitis estior fuit aqua super montes quos operuerat, consiumptaq; est omnis caroqus mouebatur super terram, uolucrum, animantium,Destiarum,omnium* reptilium quae reptant iuper terram. Vniuersi homines 8c cuncta in quibus spiraculum uitae est in terra mortua sunt. Et deleuit omnem substantiam quae erat super terram,ab homine usq; ad pecus tam reptis te si uolucres coeli,5c deleta sunt de terra. Remansit autem solus Noe, dc qui cum eo erant in arca. Obtinuerunt aquae terram centum qui maginta diebus. Facta sunt autem haec non ex absoluta necessitate . sed propterea quod uidit deus quomodo multa malicia hominum Albinterra Sc cuncta cogitatio cordis intenta esset ad mesum omni tempore. a. Petri t. Hsc unico quasi contextu uidetur expressis Ie Petrus dicens:Si deus arta gelis peccantibus non peiarcit, sed rudentibus inserta detractos in tartarum tradidit in iudicium seruatos,& originali mundo non pepercit, sed octauum Noe iustitiae praeconem custodiuit diluuium mundo impiorum inducens δc ciuitates Sodomorum 8c Gomorreorum in cinerem redigens, eversione damnauit, exemplum eorum qui impie acturi sunt ponens et iustum Loth oppressum a nefandorum luxuriosa couersatione eripuit. Aspectu enim Sc auditu iustus habitans apud eos qui de die in diem animam iustam iniquis operibus cruciabant. Novit deus pios detentatione eripere iniquos uero in diem iudici j reseruare cruciaandos. Magis autem eos qui post carnem in concupis centia immundi/tiae ambulant dominatione'; contemnunt audaces,sibi placentes, qui Tobitio. sectas non metuunt introducere,blasphemantes. Vbi angeli sortitudo ne&uirtute cum sint maiores, non portant aduersum se apud domis num execrabile iudicium. Hi uero uelut irrationabilia pecora naturalis ter in captionem dc perniciem in his quae ignoret blasphemantes,in corruptione sua peribunt percipientes mercedem iniustitiae , Voluptatem existimantes diei delicias coinquinationes 8c macule deliciis affluentes, in conuiuris suis luxuriantes uobis tam, oculos habentes plenos adultesim Nincessabilis delicti pellicientes animas instabiles cor exercitatum in auaritia habentes maledictionis fili j derclinquentes rectam uiam errauerim M. runt, secuti uiam Balaam ex Bosor, qui mercedem iniquitatis amauit,
32쪽
cONTRA ERROREM DR AB so Lura rege Es.correptionem uero habuit sitae uesaniae . Quis ex uerbis Petri tandem Numeri ianon intelliget plagarum causam esse peccata, non absolutam necesssita .
rem Propter peccatum enim Maria seror Mosi percussa est lepra. Laspidibus obruitur qui ligna collegit in sabbato. Lapidatur & blaspheν i. m. '
mus extra castra. Heli retrorsum cadit e sella. Osias lepra percutitur in 1.Para.la. Dore. Propter peccatum uenit plaga seper Baasa. Micol filiae Saul non 3. R in ista nascitur filius. Et Maacham mater Asa deponitur imperio eo quod se me: cisset in Lico simulachra. Et mille sent huius generis exempla, quibus ' μ' docemur propter peccata uenis Ie plagas.Scriptum est enim: Vultus do mini seper iacientes mala.Et uisitabo in uirga iniquitates eoru & in uer l, heribus peccata eorum. Tobias propterea benedicens domino ait ipse 'castigauit nos propter iniquitates nostras . Et quid dicam Esaias ex Esaico ore domini exercituum ait: Propterea captiuus ductus est populus me tis quia non habuit Sentiam, & nobiles esus interierunt fame et multi ludo eius siti exaruit. Propterea dilatauit infernus animam sitam, & ast peruit os seum abs* ullo termino. Et descendent sortes eius, & populus eius si limes gloriosiq; eius ad eum. Et incurvabitur homo,&humiliabitur uir,& oculi Qblimium deprimentur. Et exaltabitur dominus exercituum in iudicio, & Deus sanctus sanctificabitur in iustitia. Et Pasientur agni iuxta ordinem situm H deserta in ubertatem uetia adue' nae comedent. Vae qui trahitis iniquitatem in funiculis uanitatis,& quasi uinculum plaustri peccatum. Et iterum: quod abiecit populus iste M re itiquas Siloe,quae vadunt cum silentio 8c assempsit magis Rasin et filium Romeliae propter hoc ecce dominus adducet seper eos aquas fluminis sortes Sc multas regem Assyriorum et omnem gloriam eius.Et iterum: Damascus eris deserta quia oblita es Dei saluatoris tui. Caeterum quia transgressi sent leges mutauerunt ius dissipaueriit foedus sempiternum, - - Propter hoc maledictio uorabit terram S peccabunt habitatores esus, ideoq; insanient cultores esus, & relinquentur homines pauci. Et idem Esaias prophetans contra Babyloniam ait :Venient tibi duo haec in die Li-iMuna sterilitas et uiduitas. Vniuersa uenerunt seper te propter multitudinem maleficorum tuorum, & propter duritiam incantatorum tuorum Mehementem. Eisduciam habuisti in malicia tua & dixisti: Non est qui
uideat me.Sapientia tua et scientia tua haec decepit te. Et dixisti in corde tuo: Ego sena et prster me non est altera. Veniet seper te malum et ne scies ortum eius et irruet seper te calamitas, quam non poteris expiare. Veniet seper te repente miseria quam ne s. Sta cum incantatoribus,recum multitudine maleficorum tuoiu. in quibus laborasti ab adoIescen'tia tua si sorte quid prosint tibi, aut si possis fieri sortior. Carteim Hiero Hiere
mias: Omnia haec mala ait dominus uenient propter maliciam cogitationum uestrarum. Et itere idem Hieremias: Iniquitates uestrae declina uerunt haec et peccata uestra prohibuerunt bonum a uobis quia inum3ti sent in populo meo impij insidiantes quasi aucupes laqueos Ponetes et pedicas ad capied uiros. Sicut decipula plena auibus sic domuseo
rum plenae dolo. Ideo muniscati sent et ditati,incrassati iunt et impio mari
33쪽
guati et praeterieriit sermones pessini. Causam uiduae non iudicaucruci causiain pupilli non direxerui,& iudiciu pauperu non iudicauerui.Nunquid super his non uisitabo dicit dias aut super gente huiusmodi non ulcisi lux aluma mea. e quomodo peccatii in causia sit ut inflitant poenae a diao.Falsum ergo & temerariu est Q predicat a multis absoluta ne 2Timoia . cellitate in causia esse V homines puniantur. Et haec quae diximus si uera non ellent,quo seriberet ad Timoth. ostolus Alexander,inquit eras 3. Reg. s. rius mVlta mala mihi ostendit, reddet illi Os secundu opera eius quem tu deuita. Propterea zelo zelatus est Hesias pro domino deo exercitusum,quia dereliquerunt pactium filii Issaei. Non ex fatali necessitate sed quod filii Israel dereliquerunt dois minum,punitissent a Deo. CAP. I π3. Reg. o. ς' V δ' IJ 'V . ΠQbiβ-inuenire datur platas intactasM Istaes propterea quod dereliquerunt dominum Deo - TE K-Deus ad Salomonem ait: Si aversione aversi su
eritis uos Zc Hir uesti i,non sequentes me nec custodietes mandata mea& ceremonias quas proposui uobis, sed abieritis & colueritis deos alie nos et adoraueritis eos iseram Istaes de stuperficie teres quam dedi vis.& templum quod sanctificaui nomini meo pro iciam a consipectu meo
erit' li aes in prouerbium & in fabulam cunistis populis N domus hec
Hiere. bum via dueliqueriint dominum Deum suum,qui eduxit patres eoruni de terra Agyp 8c secuti sunt deos alienos,& coluerunt eos Sc asdorauerunt eos. Idcirco induxit dominus super eos omne malum hoc. a. Para. u. Et Semeias propheta ingressus est ad Roboam ,& principes Iuda. iii congregati fuerant in Hierusalem fugientes Sesac, dixum ad eos: Haec dicit dominus: Vos resiquistis me ,-ego reliqui uos in manu Sesic. Consternati principes Istaei & rex,dixerui: Iustus est dominus.Cum' que uidisset dominus quod humiliati es it, facitus est sermo domini ad Semeiam dicens: Quia humiliati sent, non disiperdam eos, dabomeis pauxillum auxilii,& non stillabit furor meus super Hierusalem permanum Sesiac. Veruntamen seruientes, ut sciant distantiam seruitutisipara tutis regni terram Et postquam obht Ioiada. in ressi sunt principes Iuda, & adorauerunt regem. Qui delinitus ob equiis eorum acquievit eis. Et dereliquerunt templum domini Dei patrum suorum seruierunt lucis Sc stulptilibus & facta est ira domini contra Iudam et
Hierulalem propter hoc peccatum. Mittebat eis prophetas ut reuerterentur ad dominum quos protestantes illi audire nolebant.Olda ausarira 34- tem prophetes in lisc uerba respondit Helchiae sacerdoti: Haec dicit do minus: Ecce ego inducam mala stuper locum istum, & stuper habitato, res eius,cunctat maledicta quae scripta sunt in libro hoc, quena lencrudcoram Rege Iuda,quia deresiquerunt me & sacrificauerunt diis alienis
ut me ad iracundiam prouocaret in cunctis operibus manuum tuarum.
Marco si punir super locum istum non extinguetur. Ed in Esdra
34쪽
in Esdra: Quoniam me deresiquistis N ego uos derelinquam .Esaias in '. Esdrai:
tem inter silera dicit: Dereliquerunt dominum blasphemaverunt san tauiae -ctum Israel, abalienati sunt retrorsum. Super quo percutiam uos ultra addentes prsuaricationem Et deresinquetur filia Sion ut umbraculum in vinea,& sicut tugurium in cucumerario Sc sicut ciuitas quae uastatur.
Nisi dominus exercituum reliquisset nobis semen, quasi Sodoma fuisse/mus,M quasi Gomorra similes essemus. Et conteret talestos S peccaν itores simul,&qui dereliquerunt dominum consumentur.Confundenotur enim ab idolis quibus sacrificaruntari erubescetis super hortis quos elegeratis,cum fueritis uelut quercus defluentibus foris, et uelut hortus absque aqua. Et erit sortitudo uestra ut fauilla stupae, & opus uestrum quasi tantilla,& succendetur utrun* simul, & non erit qui extinguat.
Et iterum idem Esaias: Vos qui der liquistis dominum, qui obliti estis Esuae Q.
montem sanctium meum qui ponitis fortunae mensam 'libatis super leam numerabo uos in gladio,& omnes in Wde corruetis, pro eo quod uocaui,& non respondistisdocutus sum,& no audistis & faciebatis malum in oculis mess 8c quae nolui elegistis. Propter hoc haec dicit domisnus Deus: Ecce serui mei comedet,et uos esurietis. Ecce serui mei bibet.& uos sitietis.Ecce serui mei Istabuntur .5c uos confundeminuEcce sersui mei laudabut pN exultatione cordis et uos clamabitis prs dolore cordis & prae contritione spiritus ululabitis, Sc dimittetis nomen uestrum in iuramentum electis meis. Et interficiet te dominus Deus 8c stauos suos uocabit nomine alio. Et per Hieremiam dominus ait: Duo mala se= Hie . icit populus meus Me dereliquerunt sontem aquae uiuae et foderunt si hi cisternas dissipatas quae continere non ualent aquas. Per eunde Hieremiam autem sic dominus ait: Sicut deresiquistis me et statastis Deo a lieno in terra uestra sic stiuietis d is alienis in terra non uestra. Et haec dixit diis: Quia derelique t lege mea qua dedi ess,et non audierunt uoce Hiere. ymea et no ambulaueriit in ea et abicrut post prauitate cordis sui et post
Baalim quod didicerunt a patribus suis: Idcirco haec dicit dias exercituφum Deus Israel: Ecce ego cibabo populum istum absynthio, et potum dabo cis aquam talis,et dispergam eos in gentibus quas non nouerunt ipsi et patres eorum et mittam post eos gladium donec cosumantur. Et infinita propemodum sunt huiusce generis sanctarum talpturarum lo'ca, ex quibus hoc, tanquam firmu et stabile colligitur, propterea quod filii Israhi dereliquerunt dominum, etiam ipsi derelicti et puniti fuerint. od si necessitate quada absoluta coacti dereliquerat dominum,Iam
iustus Deus cuius omnes uiae rectae sunt, rectia sunt et iudicia eius,quo' . modo poterat punire innocetes qui hoc euitare non poterant quod culpabile adscribitur cis Propterea sanctissime Diuus Aurelius Augusti tanus Hipponesis in Aphrica Episcopus, sensit inter caetera interrogatus: in siti
quare homo sitae potestatis creatus sit auctor, quando respondit :yros ne inii pterea homo sus potestatis creatus est auctor ut ipse sibi auctor esset ad tis. uitam siue ad morte . Si uero necessitati esset subieetiis, tunc nec boni
veris haberet gloriam, nec nudi poenam, sed esset quasi unus in peco'
35쪽
lo AN. FABRI EPIseor I vi M. LIBER
Horsio. ribus. Et hoc subinferre uoluit Paulus inter caetera dicens: Voluntarie peccantibus nobis post acceptam noticiam ueritatis,quod si uoluntarie quis peccat,et adeo uoluntarie,quod si peccatum uoluntarium non est. non est peccatum. Nulla ergo adigitur necessitate ut peccet. Tale quid P in Π et David ait:Voluntarie sacrificabo tibi et offeram hostiam laudis. ce si uoluntarie, non ergo necessitate coactus secrificat et offert hostiam Pin f, laudis. Sic Petrus ille iubeto non non turpis lucri gratia sed L-d si uoluntarie, non ergo necessitate pascendus est grex. Ad haee quid dicam Dedit dominus Iesa/heli poenitentiae tempus ut poenitetiam ageret,et noluit poenitere a sornicatione sua, non ergo necessitas in causa fuit ne poeniteret Iesabel sed Ap ipsius mala uoluntas.Dedit enim Deus poenitetiae tempus,quemadmodum et ante diluuium dedit centum et uiginti annos, si quando poenite Roma a. rent et conuerterentur ad Deum.Et hoc est qd scribit Apostolus: Exis stimas o homo qui iudicas eos qui talia agunt et facis ea, quia tu effugis es iudicium Dei An diuitias bonitatis cius et patientiae et longanimita tis contemnis Ignoras quoniam benignitas ori ad poenitentiam te ad/ducit Secundum autem duritiam tuam et immenitens cor thesaurizas
tibi iram in die irae et reuelationis iusti iudici j Dei, qui reddit unicui* secundum opera eius His quidem qui secundum patientiam boni operis,
gloriam et honorem,et incorruptionem quaerentibus uitam aeternam his autem qui sunt ex contentione, et qui non acquiescunt ueritati, creo
dunt autem iniquitati ira et indignatio tribulatio et angustia in omnem animam hominis operantis malum Iudaei primum & Graeci. Si ex absoluta necessitate eueniunt omnia, iam non est neque posthac erit ultor Deus. c A P. Mm In ALi v LTOR En esse Deum multiplici scripturarum testimo mutis r. nio clarum est. Inquit enim ipse dominus: mea est ultio 8c ego Psalm. 93. retribuam. Propterea et nonae habet ut sit ultionu deus.Nam Deut 3 sanguinem seniorum sitorum ulciscitur, et tacitatur in omnes adinuem
in 'tiones malas ac retribuit abundanter iacientibus sit perbiam. Vnde Nab um ille propheta principium suae prophetiae sic exorditur: Deus aemulator,& ulciscens dominus, ulciscens dominus & habens furorem ulcis stens dominus in hostes suos N irascens ipse inimicis suis. Quod si haec uera sunt sicuti falsa esse non possunt quomodo ergo necessitati absolustae tribuemus quod sibi jpsi & soli reseruauit dominus Deus ultionum, Psi . s3. qui libere agit,qui sese mali ultorem manifeste declarat dicens:Prophe/Deuti is. iam sus itabo his in medio fratrum silom simile tui et ponam uerba mea in ore esus loquetur ad eos omnia quae praecepero illi: qui autem uerba esus quae loquet in nomine meo audire noluerit, ego ultor existam.
Ecce quid dicat: Ego, inquisitator existam quemadmodum N alibi di Exod M. cit: Esto in die ultionis uisitabo & hoc peccatum eorum. o sum dominus Deus tuus serus zelotes uisitans iniquitatem patrum in filios in terricordiam
36쪽
ricordiam in millia his qui diligunt me,& custodiunt praecepta mea. Deus ita non ipsa necessitas absoluta vindex est, qui faciet iudiciu inos Psita. uppis,et uindicitam pauperu. Propter quod Apostolus Paulus docet nequis supergrediatur,necp circumueniat in negocio Datrem seu quoni am uindex est dominus de his omnibus. Dies aute ille domini dei exer= i. Ar cituit dies ultionis ut stimat uindictam de inimicis suis, declarabit hoc. Hiere. U.
Iam iterum uideant qui Viclephum ab inferis reuocare non uerentur,et
spurcissimae Manichsorum sech sese dederunt, si ex necessitate absolusta emergunt Sc contingunt omnia, qua ratione & qua authoritate do cuerit etiam,& praeceperit Paulus, ne Romani malum pro malo redde, Roma itarent, sed potius cum omnibus pacem haberent, nec semetipsos defenderent sed darent locum irae scriptum est enim mihi uindictam,& ego re tribuam dicit dominus.Ne ergo cornuat, dc damnum patiatur scriptusus ueritas, propterea probare oportet S attestari ipsiim Deum idiore L este malorum,nein omnia tribuenda Ge absolutae neces litati. Propter inobedientiam Zc nequaquam ex absoluta necessiatate uenit in multos ira N indignatio Domitu.
l MOBEDIENT a A primorum parentum, quantum mali intule' Roma rrit mundo supra enarratu est. Sed et Samuel enumerat Saulit quantum prosit obedientia, Sc quantum inobedientia obsit, ac dicit: Nunquid uult dominus holocausta,& uictimas,& non potius ut obediatur uoci domini Melior est enim obedientia quam uictimae RQ kr
M auscultare magis quam omene adipem arietum, quoniam quasi pecocatu ariolandi est repugnare & quasi scelus idololatriae nolle acquiescere. Pro eo ergo quod abiecisti sermonem domini abiecit te dominus ne sis rex. Dixit Saul ad Samuelem: Peccaui quia praeuaricatus sum ser monem domini Sc uerba tua timens populum,& obediens uoci eoru. Sed nunc porta quaeis peccatum meum δc reuertere mecum ut adorem dominum. Et ait Samuel ad Saul: Non reuertar tecum, quia proiecisti sermonem domini, Sc proiecit te dominus, ne sis rex in Israel. Haec Sasmuel non modo uiuens sed N post mortem exprobrat Sauli, quod noobedicrit uoci domini dicens: Faciet tibi dominus, sicut loquutus est in i Reg.
manu tua, 8c scindet regnum tuum de manu tua, & dabit illud prori mo tuo David quia non obedisti uoci domini ne* fecisti iram suroris eius in Amelech. Idcirco quod patetis, fecit tibi dominus hodie, Sc da bit dominus etiam .Israel tecum in manu Philis m. Cras autem tu Nfilii tui mecum eritis sed Sc castra Israel tradet dominus in manus Phili
sthm. Statim* Saul cecidit porrectius in terram. Extimuerat enim ueroba Samuelis & robur non erat in eo, quia non comederat Panem tota
die illa. Et ad Prophetam inobedientem factus est sermo domini per Prophetam haec dicit dominus: Quia non obediens fuisti ori domini, Hoc non custodisti mandatum quod praecepit tibi dominus deus tuus.& U 3' reuersus es,& comedisti panem, dc bibisti aquam in loco in quo prae D cepit tibi .e
37쪽
cepit tibi ne comederes panem neque biberes aquam, non inseretur in clauer tuum in sepulchrum patrum tuorum. Cumque comedisset & bi νbisset strauit asinum suum propheta quem reduxerat. Qui cum ab asset inuenit eum leo in uia,& occidit,ia erat cadauer eius proiecstum in itineare. Asinus autem stabat iuxta illum,& leo stabat iuxta cadauer . Et ecce . uiri transeruntes uiderunt cadauer prole Mim in uia, Sc leonem stantem iuxta cadaver. Et venerunt & diuulgauerunt in ciuitate in qua prophetes ille senex habitabat. Quod cum audisset propheta ille qui reduxerat eum deuia ait: Vir dei est,qui inobediens fuit ori domini. 8c tradidit eum dominus leoni &confregit eum, & occidit iuxta uerbum domini quod locutus est ei. Et ad Iehoram filium Iosaphat regem Iuda qui de reliquerat dominum deum s psit Helias in haec uerba: Haec dicit do minus deus David patris tui, quoniam non ambulasti in viis Iosaphat V xx V patris tui & in urjs Asa regis Iuda, sed incessisti per iter regum Istaei, Scfornicari fecisti Iudam,& habitatores Ierusalem imitatus fornicationem
domus Achab insuper & fratres tuos domu patris tui meliores te occiρ disti ecce dominus percutiet te plaga magna cum populo tuo & Rins et uxoribus tuis, uniuersacp substantia tua. Tu autem aegrotabis pessino languore uteri donec egrediatur uitalia tua paulatim per singulos dies. Sic uulneratur Iosias quod non fuit obediens uerbo. Noluit Iosias re=o uerti sed praeparauit contra eum bellum,nec acquievit sermonibus Ne cho ex ore des, uerum perrexit ut dimicaret in campo Mageddo. Ibi uulneratus a sagitta ijs dixit pueris suis: Educite me de praelio quia oppidouul neratus sium. Qui transtulerunt eum de curru in alterum curorum,qui sequebatur eum,more regio,& asportauerunt eum in Hieru'salem. Et Tobias quoniam non obediuimus, inquit, praeceptis tuis,
Tob. ,. ideo traditi sumus in direptionem,& captiuitatem,& mortem, & in fabulam, Zc in improperium omnibus nationibus in quibus dispersistinos. Et nunc domine magna iudicia tua quia non mimus secundu praecepta tua,& non ambulauimus synceriter coram te. Et per Ezechielem Ezech. p. dominus ait Iudicia mea proiecerunt,ia in praeceptis meis non ambulaseuerunt, idcirco haec dicit dominus deus: Quia superastis gentes quae in circumitu uestro si int & in praeceptis meis no ambulastis et iudicia mea non fecistis N iuxta iudicia gentium quae in circumitu uestro sunt non estis operati Ideo haec dicit dominus deus: Ecce ego ad te,& ipse ego faciam in medio tui iudicia in oculis gentium,& faciam in te quae non seci,5c quibus similia ultra non faciam propter omnes abominationes tuas. Ideo patres comedent filios suos in medio tui, 8c fit 3 comedent patressitos. Et faciam in te iudicia. 8c uentilabo uniuersas reliquias tuas in o nanem uentum. Idcirco uiuo ego dicit dominus deus, nisi pro eo quod sanis tam meum uiolasti in omnibus offensionibus tuis et in cuiuis abominationibus tuis ego quo confringam & non parcet oculus meus,& non miserebor. Tertia pars tui peste morietur, Sc fame consumetur in medio tui,& tertia pars tui in gladio cadet in circumitu tuo.Tertiam
38쪽
uero partem tuam in omnem uentum dispersam, & gladium evagina bo post eos. Et complebo furorem meum, oc requiescere faciam indist gnationem meam in his Sc consolabor. Iam iterum palam fit ac clarum omnibus, inobedientiam saepe fuisse causiam furoris Sc indignationis domini. Et hoc in scripturis commune est, ut plerun* dum infligitur' Poena datur causa & poenae N pla re, ne quis absolutae necessitati uel poenam uel plagam adscribere possit aut debeat. Sic enim scriptura di Qx: ii irritum fecit gens ista pae tam meum quod pepigeram cum pa 'RU R
tribus eorum, Sc uocem meam audire contempsit, & ego non delebo gentes,quas dimisit Iosue,& mortuus est,ut in ipsis experiar Israel utrucustodiant uiam domini, & ambulent in ea, sicut custodierunt patres eorum,an non. Dimisit ergo dominus omnes nationes has,8c cito sub uertere noluit nec tradidit in manus Iosue. Et in Ezechiele: Quia locu= EMeli is. ti estis uana, Sc uidistis mendacium, ideo ecce ego ad uos, ait do minus deus, Sc erit manus mea super prophetas, qui uident uana, 5c diuinant mendacium. In concilio populi mei non erunt, & in scriptura domus Israel non scribentur,nec in terram Israel ingredientur, & scietis quia ego dominus deus: eo quod deceperint populum meum dicentes:
Pax, pax, & no est pax & ipse aedificabat parietem, illi autem liniebant eum luto absci; paleis. Dic ad eos qui liniunt abs* temperatura, quod ciuirus sit. Erit enim imber inundans & dabo lapides praegrandes, &desuper ruentes,&uentum procellae dissipantem. Et iterum: Eo quod Erectas.
eleuatum est cor tuum,quasi cor dei idcirco ecce ego adducam super te
alienos robustissimos gentiu Sc nudabunt gladios suos super pulchri tudinem sapientiae tuae,& polluent decorem tuli. Interscient & detras hent te Zc morieris in lateritu occisiorum. Et iterum: Iuxta impietatem V ς'' 3I eius eseci eum,& succident eum alieni & crudelisi i nationis. N proην
cient eum super montes Sc in cuneti s convallibus corruent rami cius, 8c contangentur arbusta eius in uniuersis rupibus terrae, Sc recedent de umbraculo eius omnes populi terror, & relinquent eis. Et quia tu repu= os .listi scientiam 8c ego te repellam ne sacerdotio fungaris mihi. Et quia se '' cit Manasses Rex luda abominationes istas pessimas, super omnia quae q. Remi. Amorres secerunt ante eum, Sc peccare fecit etiam Iudam, in immuta dici js suis propterea haec dicit dominus deus Israel: Ecce ego inducam mala super Hierusalem & Iudam ut quicun* audierit, tinniant ambae aures cius. Et extendam super Hierusalem funiculum Samariae,& pon diis domus Achab, & delebo Hierusale sicut deleri solent tabulae. De lens uertam et ducam crebrius stylum super faciem eiusEt,iratus est do x Reg . u. minus Salomoni, quod auetia eslet mens esus a domino deo Israel, qui apparuerat ei secundo,& praeceperat de uerbo hoc, ne sequeretur deos alienos & non custodiuit quae mandauit ei dominus.Dixit itaq; domisinus Salomoni: Quia habuisti hoe apud te & non custodisti pacitam
meum,& Praecepta mea quae mandavi tibi disrumpens scindam regnuruum, Sc dabo illud seruo tuo.Veruntamen in diebus tuisaron faciam,
39쪽
propter David patrem tuum De manu filii tui scindam illud. nec tota regnum auseram sed tribum unam dabo filio tuo, propter David sero trita. is uum meum , & Hierusalem quam elegi. Et Anani Propheta diYit ad ' Asam regem Iuda: Quia habuisti fiduciam in rege Syriae,& non in do'
' mino deo tuo idcirco euasit Syriae regis exercitus de manu tua. Nonne AEthiopes et Lybies multo plures erant quadrigis 5c equitibus, & multitudine nimia, quos cum domino credidisses tradidit in manu tua: Oculi enim domini contemplantur uniuersam terram, M praebent sor titudinem his qui corde perfecto credunt in eum. Stulte igitur e sit , et propter hoc etiam praesenti tempore aduersum te bella consurgunt. Et M Eliezer ait ad Iosaphat: ia habuisti foedus cum Ochozia percussit dominus opera tua contritae sunt naues, nec potuerunt ire in Tharsis. Et uuia uaccae pingues quae suerunt in monte Samariae omnem caluomnia fecerunt aegenis et confregerunt pauperes, dominus ait: Quia tasecistis dedi vobis stuporem dentium in cunctas urbibus uestris, N inodigentiam panum in omnibus locis uestris,& non estis reuersi ad me dicit dominus.Ego quoq; prohibui a uobis imbrem cum adhuc tres menses superessent usiq; ad messem,ia plui super unam ciuitatem, & super altera ciuitate no plui. Pars una compluta est,& pars sua quam non plui, aruit. Et venerunt duae Sc tres ciuitates ad una ciuitate, ut biberet aqua,& no flant satiate ia non redistis ad me dicit dominus. Percussi uos inuento urente,& in aurugine multitudinem hortorum uestrorum et ui nearum uestrarum oliveta uestra,& ficeta uestra comedit eruca, S non
redistis ad me dicit dominus. Misi in uos mortem in uia Agypti, perν caeli in gladio iuuenes uestros,uscp ad captiuitatem equorum uestror 8c ascendere iaci putredinem castrorum uestroruim in nares uestras,8c non redistis ad me dicit dominus. Subuerti uos sicut subuertit deus Sodomam & Gomorram,& saeti estis quasi torris raptus ab incendio, ocnon redistis ad me, dicit dominus. Nequaquam absoluta necessitas, uerum ab homine quod perPetratur peccatum, etiam sub Euangelio, poenam ς da
mnationem habet. c ApvT XII. OvLTERANT Es Euangelium Z uinum aqua miscentes,quorum argentum umum est in Scoriam, socia sum eloquia Euangelii sic deprauare solent dicentes: Christus uenit in mundum hunc ut omnes saluos saceret, Ex absoluta itaq; necessitate omnes saluierunt Proin neo hic nec alibi uel poena uel damnatio formidanda est. Sed respondeant illi:si quid habent quod respondeant Si nulla est pec caupoena,quomodo predicat Ioannes & dicit: Iam securis ad radicem Matth. 3. arboris posita est,& omnis arbor quae non secit stitistum bonum exes detur,& in igne mittetur. Ecce hic non est satis ut quis declinet a malo. oportet etiam facere bonum. Aut dicant, quare paleae iuxta predicati ones uocis clamantis in desierto, comburentur igne inextinguibili uel
Diui quomodo docuit Christus: Qui irascit iram suo,reus erit iudicio. Qui
40쪽
cONTRA ERROREM DE AB soLUTA NE c Es.
autem dixerit fratri suo Racha. reus erit concilio, ii autem dixerit sa/tue, reus erit gehennae ignis, Aut quomodo docuit Christus: Esto cossentiens aduersario tuo cito,cum es cum eo in uia, ne sorte tradat te adsuersarius iudici,&iudex tradat te ministro,&in carcere mittaris. Amedico tibimon exies inde, donec reddas minimu quadrantem. Caeterum non Histra docuit dominus: Si oculus tuus dexter scandalizat te erue eum,& prothce abs te expediet enim tibi ut pereat unum membrorum. tuorum,quam totum corpus tuum mittatur in gehennam. Et si dexte in manus tua scandalizat te abi de ea,& pro ice abs te expediet enim, ut Pereat unum membroru tuorum, qua totum corpus in gehennam mittatur. Insuper, si nulla de peccato poena timenda est, quomodo do ρcet Apostolos dominus: Nolite timere eos,qui occidunt corpuS,mima Matth. io. autem occidere non possunt sed potius timete eum qui potest animam S corpus perdcre in gehennam. Nonne duo passeres asse ueneunt Munus ex illis no cadet super terram sine patre uestro. Vestri autem capilli omnes numerati sunt. Nolite ergo timere: multis Pasi Tibus incliores Matth.vestis vos. Vel quomodo eXprobrat dominus et dicit Vae tibi Coroeta im, uae tibi Bethzaida quia si in Tyro H Sidone iacitae essent uirtutes, quae factae sunt in uobis olim in cilicio & cinere poenitentiam egissent. Veruntamen dico uobis Tyro ik Sidoni remissius erit, in die iudicii. quobis. Et tu Capharnaum nunquid uis in coclum exaltaberis usq; in infernum descedes. ia si in Sodomis tactae fuissent uirtutes quae facts sunt in te, sorte mansissent uss in hanc diem. Veruntamen dico uobis, quia terrae Sodomorti remistius erit in die iudicij, si tibi. Et olim quo modo dicet Colligite primum zizania, Sc alligate ea in fasciculos ad
comburendum. Sicut ergo colliguntur zizania Sc igni comburuntur, sic erit in c5siimmatioe faeculi. Mittet filius hominis angelos suos et coI; Matth. 33. ligent de regno eius omnia scandala,& omnes qui faciunt iniquitatem, S mittent eos in caminu ignis. Ibi erit fletus & stridor dentium. Imo exibunt angeli, & separabunt malos de medio iustorum re mittent eos in caminum ignis. Quod si sub Euangelio Lutheri necessias absoluta causat omnia no uideo qua ratione docuerit Christus Sc dixerit:de coro Maici an de exeunt cogitationes mais homicidi adulteria, fornicationes, furta, salsa testimonia,& blas hemiae. haec sunt quae coinquinant hominem. Perversa denim esset sententia domini dicetis: Serve nequam omne des 'hitum dimis tibi quoniam rogasti me nonne ergo oportuit te misereri conserui tui sicut 8c ego tui misertus sum Et ipse dominus Iesus, cum uenisset in templum, ciecit omnes uendentes se ementes in templo, & M illi, M.
mensas numulariorum 8c Cathedras uendentium columbas euertit Scdixit eis scriptum est, Domus mea domus orationis uocabitur.Vos autem secistis illam speluncam latronum. Si uenditores, & emptores absoluta necessitate adaeti uendi torcs & emptores sucrunt quomodo fu niculo faeto cissciuntur de templo Et iam si malum poenam non habe quomodo ergo docuit dias, quod paterfunilias,cuius agricolae seruos