Leipziger Studien zur classischen Philologie

201쪽

Quaestiones de Aelio Dionysio et Pausania atticistis. 197Quamquam hoc loco iisdem certis argumentis atque insuperiore glossa indicare non possum Etymologum M. totam glossam ex uno fonte hausisse, tamen non uereor illud opinari, praesertim cum uix quemquam eoutrariam sententiam demonstrare posse putem atque Boysen ipse concedat gese ignorasse, unde Etymologus testimonia adiunxerit. Αndiamus porro Photium et Elymologum de uoce ἐσμος

Cum et Naberum censentem Photium esse decurtatum, et Boysenum, aliunde fluxisse Elymologi M. supplementa, in errore uersari praedicarim, hanc Elymologi et Photii glossarum dissimilitudinem hunc in modum definire poterimus: glossa Etymologi ex tribus partibus constat: uocis ἐσ/ιος uis propria, originatio, uis translata Τ), cui sormula d τορική subiuneta est. Atqui translata et propria artissime cohaerent et originatio, quae media inter has notiones legitur, secundum ea, quae p. 192 sq. exposui de Elymologi ratione excerpendi, ex eodem sonte manavit, ex quo signiscatio propria et translata. Ergo consequens est, ut sormula ad totam adnotationem pertineat neque Elymologus Photium consuluerit. In hac quoque glossa BOygenum certe sugit non solum Photium et Elymologum, uerum etiam Orionem ill Quam explicandi rationem reperire potes in glossa El. M.t γαστρον et In gl. El. Gud. p. 212, 24, cf. p. 198. adn. l. 23 Cuius uerba haec sunt p. 60, 8l: ἔσμος' ἐπὶ τοῖ πληθους των με-

202쪽

Heruleus Heyden et Elymologum Gud. ) omnes ex eodem communi sonte hausisse, alios autem alia excerpsisse. Nam hoc B0ysenum cuiquam persuasisse uix contenderim, Supplementa, quae uocat, Ε - mologum M. glossae rhetoricae ex Etymologico Gud. et Orione deprompta inseruisse, quibus ipsis Elymologus M. insuper multo uberior eSt. Glossa optimae frugis est Photii de uoce ν λυσις ' πορεia. quaeum conseras Suidae adnotationem ν λυσι ς' ελευσις. a peξις. 1νοδος. πορεla et Hesychii x λυσι ς' ἔλευσις. πορεία. συνοδος

et Εtymologi M. p. 341,5 καὶ ξ λυσιν, τυ ελευσιν. Quas glossas et Hesychius et Photius et Elymologus et Suidas in opera transtulerunt ex ipgo sonte antiquo, qui fere integer restituitur glossa Suidae coniuncta cum Hesychii ' συνοδος' et Εtymologi M. glossa extrema: Αἰσχυλος ἐν &ργε loις' 'Λααανείς ιι Ου κατaλεέπεται λοιπο* aκέραυνος ἄρουρ υν ἐαμυσέων anέλιπεν. οἱ δέ, τα κaτασκηφθέντα. ODτως εἰς τὀ λτορικον. Itaque iterum atque iterum fieri non potest, ut Ευmologus formula εἰς το λτορικον Photii lexicon intellegi uelit. Εt. M. p. 790, 5 φαινολ ς' χιτεύν' οἱ δὲ παλαιοὶ ἐφε

sen statuentes notam MFoρικη significare συναγωγ O Photii, in angustias magnas adducuntur. Neque enim verba EWmologi M., quibus larmula subscripta est, sunt Photii, qui cum solis uerbis prioribus Ε mologi M. ιχιτών ' οἱ ὁὲ παλ. ἐφεστρ.leonspirat, sed Etymologi Gud. Leguntur enim in illius texiei

203쪽

Quaestiones de Aelio Dionysio et Pausania atticistis. 199

quae huc non spectant. Rectam antem uiam huius difficultatis tollendae ingredi uidebimur, conicientes, cum Etymologus M. procul dubio hoc loco Photii lexicon formula notare noluerit neque uero omnino Etymologum Gud. his notis indicarit: et

Photium et Elymologum Gud. et Magnum alterutro non inspecto ex eodem communi fonte sua deprompsisse. Consimilis est glossa de ulceribus serpentibus, quem morbum ἐραν να uel ἐραηνην appellant. Etymologus M. haec p. 377, 4 tradit sub vocis forma ἐρστην ' ονομα παθους. π&ρὰ

εi ρον εἰς τὰ λεξικον. - Cum ut p. 310, 46 ita hoc loco summa probabilitate ad uocem λεζικον supplendum sit ρητορικον propterea, quod Etymologus praeter lexi con quoddam Iliados

p. 416,2l; bb3, 7; 744, 40l, de quo hic cogitare nulla re

cogimur, aliis texieis usus non est nisi rhetoricis, illud Naberianum iubet nos expositionem Etymologi M. de ulceribus serpentibus ex Photio petitam esse arbitrari. Neque uero omnia. Etenim nerba ineuntia i feret ' ἔνο/ια παθους ' παρα τὰ ερπω, ἔραῆν ex alio opere descripta esse atque sequentia, quia haeclare eadem aliis quidem uerbis docent, Naberum ipsum opinari existimo. Quibus uerbis addit Etymologus expositionem maioris

εἰς πλατος και ιιῆκος. - Luculenter apparet haec Omnia arte esse coniuncta, haudquaquam priora 'ε- δε π. χ. απO T. ερα. καθ' OL T. σω ιατος ex alio lexico, ex alio reliqua in Ε - mologicum M. recepta esse. Denique ex lexico rhetorico i. e.

auctoribus Nabero et Boyseno ex Photii libro Etymologus didicit ἐρα ν nominis loco etiam formam ερπη νη adhiberi, id quod adicit his uerbis: λέγεται δε καὶ εeret νη ως εiρον εἰς το λεςικον. Sed ne hoc quidem exemplo illa Naberi et Boyseni sententia probatur. Etenim quamquam Photius illud lemma ita exhibet, ut Εtymologus sine dubio uprbis λέγεται δε και ceti. Photium indicare possit, et quamquam Eumologus et

204쪽

Henricus Heyden

Photius consentiunt in uerbis rim δὲ παθος usque ad ' σcci a- et ς', tamen obseruationem Etymologi, quippe quae plenior sit

graphi opere fluxisse oportet. Huc accedit, quod in codice VEtymologici M. reuera glossa Photii de hac uoce 'fere νέ legitur - ο missa formula sit τορι κη. Quomodo haec Naberet Boysen explicabunt 3 Iam finem huius paragraphi faciant glossae Εt. M. p. 386, 49

ἐτήσιοι et El. u. p. 784, 40 υπωιιοσia, quas, quamquam a Photio paucis tantum uerbis discrepant, tamen hoc loco ceteris exemplis addere liceat. k3. Etymologum M. in multis glossis rhetoricis lectionem rectam, Photium salsam exhibere, ergo corruptelas quasdam communes ad sontem communem reserendas esse confirmatur Quoniam paragraphis prima et altera documentis satis luculentis ostendi, glossas Elymologi M. rhetoricas ex Photii explicationibus ortas non esse, hac extrema capitis primi quaestione tertium Naberi et Boyseni argumentum, quod ex eorruptelis ducunt Etymologo M. et Photio communibus, paucis tantum infringam, praesertim cum Freyer l. c. p. 288 sqq. istam leuem argumentationem Naberi, qua proll. p. 165 demonstrare studet, a Suida quoque Photium esse compilatum, grauissime castigarit. Itaque statim accingamus nos ad glossas rhetori- eas enumerandas, quarum aliae demonstrabunt Etymologum M. doctrinam ueterem praebere integram, Pholium autem corruptam, aliae cum Suidae glossis comparatae palamsacient corruptelas iam in sonte omnibus - Photio, Etymologo, Suidae communi insuisse ).lὶ Cl. linteogr. V. Behk. LAGr. I. p. 256, 18J ubi eadem exstant. Verba

ἐπινέμεσθαι καὶ τοενειν Nabo in 'υπονεμεσθαι καὶ re nων' recte correxisse uidetur.

2ὶ Nam si probatur corruptelas Photio et Suidae eommunes in fonte

205쪽

Quaestiones de Aelio Dionysio et Pausania attieistis.

Εtymologus habet s. u. 9υγαστρον ) lectionem rectam Myoκλῆς, cuius Trach. u. 692 haec leguntur: κοίλοι ζυγάστρε ιδωρον ' ῶσστερ ειδετε. Apud Photium autem in nominis Ευρι-uld ς locum nomen Σοφοκλῆς restituendum esse manifestum fit ex Lustathii loco p. 956, 6, ubi uerba κοέλφ όυγάστρ03 una eum cetera Photii et Elymologi expositione commemorantur. Etymologus docet p. 410, 20 de uoce cειραέη haec: χιτωνες ἀνακεκολπιυμένοι η ανακωλοι. Quam lectionem ueram

apud Photium deprauatam videmus in f ἀνακε κολαμ ιένοι uerbum, quod, cum in graecitate omnino non exstet, Naber in αν-εκολλοιένοι mutare maluit, cui quidem languidae emendationi lectionem Etymologi praeserendam esse extra Omnem dubitationem est. Conseras praeterea texieogr. V. Behh. l. c. p. 260, 3l: ζειρα ἄν ς εἶδος. η ἔνδυ ια τι, o ἐμενεδυνονTO

Εt. M. p. 341, 5 8. u. ἐνηλυσι a recte traditur uerbum κaτασκηφθέντα, quod in Photii lexi eo s. u. ν λυσιον in Πολμιμον θε Ἀθηναίους φησὶJ τὰ κατασκαφεν χωρέον καλεὶνJ corruptum est. Quod uitium cum in Hesychii quoque lexico sub eodem lemmate redeat, perantiquum est. Conseras Suidam', qui eadem ex eodem sonte atque Hesychius et Photius deseripsit. Lectiones discrepantes conspicies conlatis El. M. p. 747

init.: ταύροὶ καὶ ταρσοι ' τολαροι ). . . et Photio ταρροι ' ταλαροι κaὶ ταρσοι. . . . Photii igitur uerba in ordinem redigenda esse, quem Elymologus praebet, luce clarius e8t, quon-

antiquo iam inuentas esse, hoc etiam de Εt3mologi M. glossis rhetoricis statuere poterimus, quas ex Photio non fluxisse demonstrauimus.1ὶ Cf. hul. diss. p. 196. et I 4, 8.

3) Quod Suidae seripturae mendum Κuster Etymologico M. non Inspecto ingeniose eorrexit atque addidit aut librarios locum hunc apud Hesychium et Suidam eorrupisse aut Hesychium et Suidam, cum ista excerperent, eorruptis eodicibus usos esse. 43 Cl. g 5, 6. Praeterest ordines adnotationum singularium apud Photium et Elymologum inter Re discrepant.

206쪽

Henricus Heyden

iam Lusinthius ex eodem opere atque Elymologu8 gua guει- ratus idem lemma exhibet p. 162b, 17 ὶ . . . O τι ταὐροι καὶ

Doctrina singularis inest in Elymologi M. glossa υβρις j

ἐστὶ sιόνον τιμησαι; τους δὲ ἐβρέζειν δοξαντας ἔξεστιν ἱ/ζιῆν θανατου Γηφουν'. si τορικη. AHιαι igitur sunt uerbera sola, quae, ut ex Lysiae fragmento apparet, pecunia multabantur, i βρις autem est uerberatio cum contumeliis coniuncta, quae, quia illo delicto multo grauior putabatur, morte puniri poterat. Quae. expositio in Photii lexico laede inquinata comparet: υβρις' η 3ισα προ. τηλακισμου καὶ ἐπηρεlaς καὶ αἰκέας' αἰκladi ceti. Quid ergo 2 possumusne his in glossis easdem corruptelas statuere 2 Tantum abest, ut Εtymologus M. ex codice Galeano, id quod Boysen η commendat, Photii doctrinam deprompserit, ut patriarchae scrinia omnino eum non compilasse pateat. Glossarum, quibus eaedem apud Photium, Etymologum,li CL Rindfloischium, fin. Aelii D. et Paus. no. 333.2ὶ Cs. Meier-Schomann, ait. Proc. iterum ed. Lipsius p. 398.3, Ut hane sententiam Boysen confirmet i p. 69J, glossis ineptissimis Et . N. p. 381, 2 ισαλευε et p. 790, 8 φελον is utitur. Nam ut id missum faciam, illum uirum doctum quinque adnotationitas, quas RScripsi, redargui, glossae φελυνης soli codices D et V notam addunt atque eam, ut facillime fieri potuit, ex glossa antecedente φπιώνης. Priori autem articulo unus eodex Flor. ll. c. p. 128l subiungit: σημαίνει δἐ η , ξις ... ρττορικη, quibus ex uerbis haudquaquam cum Myseno conicere uelim uerbum νγ λέοι. cum nota ρν ορικο coniungendtim esse. Cum enim Suidas sub eadem uoce declaret enunciatum huius glossae extremum ex his uerbis constare: σ37- μαίνει δῶ ἡ λέ ξ- το τας ἐλπίδας ἐπὶ τολοις ευ- ..., eodem iure et mxiore uerisimilitudine 'ii Iata' ad uerbum 'σπώαίνεe reuocatur, id quod Boysen nullis argumentis negare poterit. Huc accedit, quod apud Elymologum nota η λαμ ρητορικη pro summa uarietate formularum usitata non est cf. Meter opp. acad. II, p. 1lb sq. l. Quibus perpensis haec Etymologi glossa ex Photio, qui modo uerba σηυαίνει δέ praebet omissis uerbis η λέξει,

207쪽

Quaestiones de Aelio Dionysio et Pausania attieistis.

Suidam corruptelae antiquae sunt, quia res mani&8ta e8t, paucas attulisse sufficiat. Εt. M. p. 789, 19 8. u. φ ατνιύ μ αταΤ)' σανιδώ1ιατα, στέγη διαγλυφα: cum hae glossa concinunt expositiones Photii et Suidae etiam lectione salsa στέγ , cuius loco legaε στέγης genetivum coli. Eust. p. 547, 2: στέγης διαγλυφa, cum φατνω- ριατα non sint tecta laqueata sed lacunaria tecti. EL M. p. 771, 50 s. u. τυντλα rειν' εἰς πηλὰν εμβaiνεινῆ ἐ-ἐραίνειν πηλ i. τυντλος γαρ ὁ πηλείδης τόπος ν πηλος καὶ ταραχος. καὶ τυντλώδους αντὶ του υλώδους. ἡητορικη. ἐτυντλα ειν αυτο κ&ὶ αυτο λέγειν. Ubi nota λτορική, quamquam υλωδους uitium in Photio reperitur, tamen nobis non persuadebit, hanc glossam esse Photii. Etenim in Photio glossae partes ita continuatae sunt, ut agmen ducat adnotatio τυντλαλ εἰς πηλὸν ἐ/ιβαένειν ' χριστοφανης et sequatur τυν- τλαῖειν' ἐπιήραένειν πηλή. τυντλος γαρ υ sco. 0d ς τOrcος, tum - quod maxime animaduertas, quia haec pars in Elymologico M. post notam ρητορικη locum tenet - τυντλα εν' αὐτο

νανδρος, postremo τυντλωδονς' υλεώδους. Pervelim scire, quomodo Naber et Boysen explicaturi sint, eur Etymologus articulos non secundum ordinem Photii descripserit neque expositioni extremae, quam ex Photio fluxisse negari nequit, formulam si τορική subiunxerit. At ne dicant illi uiri docti hoc exemplum suo genere singulare esse, gl0ssam consimilem adde El. M. p. 798, 28: φορή ὴ κατα Oλου τοπου ἐναλλαγη 'κοὶ μαλιστα δε ιικὶ δυναφιέννὶ ἐφ εαυτrς στῆναι oταν ἐθέλχ7. ρητορικ se καὶ φοραδην τὰ Οραζτι κυῆς φερο ιενος, quarum utraque adnotatio apud Photium legitur i. Qua occasione oblata praeter glo88am supra laudatam de uoce ερα ην, quam ex Photioiὶ cf. g 5, 10.

208쪽

Henricus Herdendepromptam non esse p. I99 demonstram, hoc Ioeo denuo premo codicem V Εtymologici M. etiam expositionem Photii de uoce ἐρrexi νη αυτολενι descriptam praebere neque uero sormula λτορική notatam. Quae cum ita sint, Etymologus M. glossas Photianas manifestissime a glossis rhetoricis disiungit, quamobrem nos quoque eas disiungere cogimur. Attamen corrupte-Iam ἱλ δους non ex Photii lexico in Eumologicum M. irrepsisse sed ex antiquiore sonte eum ex iis, quae modo exposui, patet tum ex Hesychii et Suidae lexi eis intellegitur, ubi sub eodem lemmate idem mendum viaύδους exstat. Quod nisi doeti in ἰλυ υδους' uel minore probabilitate in ' re λωMDς' mutauerunt. Vitiis resertus est articulus El. M. p. 787, 17, Photii, Suidae s. u. φαλος' ἐν δὲ τῶ ἐν ορικ δ λHςικεδ ευρον σημαινε την λέςιν τὰ φαλο ' βῶλον ῆ λόφον η υπιρέχοισαν πέτραν ἐν θαλασση. Patet solam notionem λοφος lemmate φαλος explicari ob eamque causam notiones βῶλον et υπερέχουσαν πέτραν ἐν θαλασση ex hac glossa esse eiciendas. Cotvexit autem Bernhardyt) hanc glossam ita, ut una diuisa sit in tres: ταλος ' λοφος; reci λος' go λος vel φόρος ' βολος ἔύφαλος' tii J υαερέχουσα πέτρα ἐν θαλάσση. Cui emendationi praeseram medicinam leniorem a Mauricio Schmidi ad Hesych. s. u. φαλλος adhibitam, qui censet glossarum rationem hano fuisse: φαλος ' λοφος; ῖφαλος ' βολος. υ τερέχουσα πειρα ἐν θαλάσση, et similitudine πέτρας inpαλου probabiliter conicit βολον ἴφαλον. Utramque autem rationem Bernhardyi improbandam esse inde apparet, quod neque intellegitur, quomodo glossa παλος ' βολος aduersus alphabeti ordinem huc irrepserit, et φαρος i. e. pallium neque uerbo βῶλος neque βολος do- finitur. Cf. alias glossas u. e. τερθρεla EL M. p. 752, 47 coli. Photi et Suid. ceti.

209쪽

Quaestiones de Aelio Dionysio et Pausania atticistis.

Dymologum M. ylonas rhetoricas ex Aelii Dionysii et Ruusaniae atticistarum learicis rhetoricis deprompsisses

demonStratur. ο 4. De Aelio Dionysio ab Etymologo M. laudato et de glossis rhetoricis, quibuscum plane conuenit

alteruter attici sta apud Eustathium. El. u. p. 227, 35: γεραὶ ραι' παρα - γηνalοις γυνaiasi τινες Dραι, ας ὁ βασιλεῖς καθέστησιν ἰσαρέθμους τοῖς βω/ιοῖς του Aιονύσου δια - γεραιρειν τον θεον. ODτω Aιονυσιος ὁ ωυκαρνασσας. Verbis extremis Elymologum declarare sese lexicon atticistae inspexisse unusquisque concedet - Boyseno

excepto. Qui uir doctus: 'Dionysium, inquit p. 72J, Εtymologo

M. auctorem suisse, ut indicari uidetur loeo illo s. u. γεραὶρω, ita tamen propterea est negandum, quod, si comparabis Dionysii fragmenta eum glossis Elymologiei M. in nullam inuenies a Dionysio prosectam, quae ab hoc ipso neque uel a Photio uel a lexieogr. V. Behk. uel ab Etymologo Gud. uel ab Herodiano uel a Diogeniano Etymologo M. sit tradita'. - At migerrime hoc argumentum corruere videmus uel propter solam hanc optimae frugis et quantivis pretii glossam de uoce γεραIραι. Nam etsi praeter Aelium Dionysium apud Etymologum m. Pollux, Harpocration, Hesychius, lexicographus V. Bekk. de illo instituto agunt, tamen eorum nemo Eumologo M. fons luit.

11 Seil. omnibus, non eum solis glossis rhetoricis, quas Photii esse istum falso putare eap. I. demonstraui. Earum autem glossarum, quaecidentur ex Aelio Dionysio manasse. sed reuera ex illis texieographis transcriptae sunt Boysen enumerat uiginti quattuor - , Plerasque ei concedo atque eas. quae in medio Elymologico M. comparent, ubi glossae rhetoricae desiderantur, quas ad unam omnes ex Aelio D. fluxisse equidem persuasum habeo. Sane admodum mirum esset, si Etymologus M., qui multa opera Aelianae doctrinae plena excerpsit, ne hae quidem in parte illius atticistae uestigia se offerrent. CL quae dixi p. l76 adn. l. 14.

210쪽

Henricus Hudea

Potius do ratione inter hos texieographos intercedente eum Freyero p. 259 extr. sq.J statuendum est Aelium Dionysium, Pollucem p. 347 ed. Bekh. αἰται ἔρρ)ρτα Ιερα Λιονίσεο νον ιετ' αλλης δε ορέας. καθέστη δὲ -τας ὁ βασιλευς Ουσας τεσ-σaρας καὶ δίχαJ, Harpocrationem l p. 70, 4 ed. Dind. γεραραὶ

et toxicographum V. p. 231, 32 sere eadem atque Hesych.J et

Elymologum M. Dionysiana aliis uerbis reddere. Quod ad Pausaniae attici sine nomen attinet, lateor me toto Etymologico M. ne uestigium quidem eius inuenisse. Attamen si demonstratum est, Aelium Dionysium inter sontes Εου- mologi M. suisse, cum per se uerisimillimum est, tum luculenter ex multis glossis rhetoricis apparebit etiam Pausaniae serinia ab Etymologo compilata esse. CL Naberi proll. p. 39, Rind-fieis h. l. e. p. 22, Freyer. l. c. p. 250 sq. Glossarum rhetoricarum, quibuscum conueniunt atticistae apud Eustathium, primum enumerabo eas, quae cum fragmentis Aelii Dionysii, deinde quae cum fragmentis Pausaniae plane

concordant.

OIον τὸ ἐπικαιροτατον καὶ τὰ πρ δτον. ἡ τορικνὶ δέ ἐστιν ἡ λέξις feod.: ρυιατικri, quod sine dubio in si Oρικη emendandum estJ. Prorsus conspirat cum Etymologo Suidas, ex parte lexieographus V. p. 224, 12, deest Photius. Hac in glossa rhetorica Εtymologum Aelianum lexicon inspexisse Eustathius p. 1404, 55 affirmat Rdss. no. 96J: ετι απὰ του βαλλειν καὶ βαλ-

라틴어 텍스트