장음표시 사용
301쪽
De glossis texiei Hesychiani Italicis.
λπODsιενα ἱστορεuaι Photius bibl. cod. IS9), Italicos laeus saepissime respicit, es. e. 7. 28. 30. 36-38. 4 l. Sed mitto haec, quorum eum Hesychianis rarus tantum cernatur nexus. Abludit prope miscella historia, libri, qui sunt περι νομhιων κ at x ων, Similisque argumenti scripta. Assero, ut sontium similitudo conspietatur Hesych. u. καππα.
tum , O παρα τοὶς Ελλ σίν ἐστι ἡ υ 100 .st 10. Iam ut ethnographim disciplina ad rerum historiam
aberrans res pusillas, curiosas, mirabiles profudit, ita artis grammaticae societate nixa melioris notae studia propagauit, quaeque non in colligendis singulis uocabulis, sed in uariis dialectis copiose enarrandis uersarentur. Doridis auctores iam commemoraui p. 295). Heraclidem quendam, qui de Tarentinorum dialecto scripsit , nouit Eustathius ad Od. p. 1654, 23. Philoxenus Syracusanorum exposuit dialectum i), eorundem Trypho adiunctis Himeraeis et Rheginis 3. De Seleuco, cuius uel γΛυσσαι uel περὶ τῆς ἐν συνιονί/ιοις διανορας qui fuerunt libri, Messapim Hesychio suppeditavisse uidentur, audi Selimidiium Philol. III p. 436 sq., Mommsenum, unieritat. dial. p. 70 sq. Βρέντον γαρ πGρα Μεσσαπέοις η τῆς ἐλαφου κε- ναλή, ευς Σέλευκος ἐν δε trέρου μυσσε ιν, Herodian. I p. 367, 3, βρένδον' ἔλαφον, Hesychius. Prope rursus accedunt talia ad glossarum auctores. Quapropter hic statim subiungam Dorotheum Ascalonitam, qui Augusti sere temporibus uixit sueteri. l. p. 43. Elym. M. p. 87, 48. Hesychius u. ci uch ιγνοεὶν), quemque Photius bibl. eod. 156 περὶ τ υν ξένιος ει ρυιένεον λέξεων κατα στοιχεὶον Seripsisse tradit. Sed iam deuenimus ad tem. pora, quibus non Italica, sed Latina, nec singula tantum uoca-
302쪽
bula, sed uniuersae linguae praecepta a Graecis grammaticis, quorum haud pauci tum Romae litteras docebant, explicarentur. Vide Selimidiium Philol. III p. 458. VI p. 666 sq. , Didymistum. p. 346. Ac primus quidem ex eorum numero uidetur Hypsicrates
suisse, Varronis sero aequalis, qui testo Gellio XVI e. l 2,6scripsit super his, quae a Graecis aecepta sunt Lerseh l. l. IIIp. 267, Sehmidi Philol. IV p. 630). Sequitur Seleucus Homericus, de quo iam diximus, qui de Hellenismo cum seriberet, Latinae quoque linguae mentionem iniecisse traditur fAth. IX p. 398 a. Schmidi Philol. III p. 458ὶ i). Philoxeni deinde Pio ιαέων διαλέξεως exstant plura fragmenta, collecta a Selim idtio Philol. VI p. 664. Philoxeno debetur Hesychiana glossa G ξ εἰσιος es. Elym. Gud. p. 414,40). Exscripsit Philoxenum Orus Etym. M. p. 610, 543, cuius glossam in suum
usum conuertit Orion p. ii 2,li, unde sua rursus hausisse uerisimile est Eumologum Gudii. Philoxeno porro deberi uidetur, quod Hesychius u. κ ηγωνη addit, καὶ εἰδος στεφανου, collato Elym. M. p. 53I, 2 ses Apionem apud Ath. XV p. 680 d). Quamquam subesse possunt uetustissima Italica, cs Sophron. D. 97. 100. Ahrens. Tyrannionem porro, Terentiae liberium, αερὶ τῆς 'f'91ιαῖκῆς διαλέκτου, 6τι Israν H rῆς 'Eλλνὶνιανς disputauisse tradit, ut iam uidimus, Suidas, euius tamen uerba desperata corruptela obseurata sunt Planer de Τryannione fi 852J p. 29 . IIερι τῆς παρα 'Ini italoις αναλογέως siue de Latinitate erat opus, notum Prisciano XI p. 548, l0 ΙΙ. Lersch l. l. I p. 14 l), Claudio euidam Didymo incertae aetatis grammatico attributum a Suida, quem seeuti sunt Ritsehi op. I p. 18S aliter tamen ibid. p. libi et O. Selinei der gelisehr. s. d. ait. 1855 p. 239. Haud improbabili tamen ratione Chalcentero uindicauit librum Sehmidi Didym. p. 346. Ceterum quae eius fuerit indoles, satis apparet ex Prisciano VIII p. 445, 15 U. , qui Didymum osten-
li Errauit igitur Mommsen 'unterit. dial. p. 85', cum Seleucum UrReca tantummodo tractauisse ideoque Messapios UrMeae stirpi attribuisse, non Italicae statueret.
303쪽
De glossis lexi et Hesychiani Italicis.
299dere dicit 'omnia, quae habent in arte Graeci, habere etiam
Latinos', vel 'in omni parte orationis et construetionis analogiam Graecorum secutos esse Romanos' idem de fig. num. p. 408, 7ὶ. Quod autem Graece conscriptum huius libri stu-ginium geruauit Priscianus de fig. num. p. 411, 17), eius ope Didymi auctoritatem sortasse uindicemus eis Hesychii glossis, quae, eXceptis sacris quae dicuntur gl08sis, ad Romanorum rem nummariam pertinent. De quibus insta accuratius erit dicendum. Ac ne Inba quidem, infinitae doctrinae ille rex, Latina studia neglexit. Ἐν ταῖς ὁ/ιοιότνσι comparat Romanorum ΤρουχT sρα eum Graecorum τραπε οκομεν Ath. IV p. 170 e .
Verba fecit de Februario mense sibid. III p. 98 b). Ne quis
tamen nimium tribuat illis comparativae artis praecursoribus, locum apponam Plutarchi Num. c. 13: sancilia) ανυλια κα-
φέρονται. ταυτα γαρ ὁ 'Dβας ειρηγκε rLχομενος Hςελληνέσαι τουνομα. Ipse tamen Plutarchus dubitare uidetur, ia dei προς την Ἐλληνικὴν διαλατον ἐζαγειν τοι νο/ια. Haud magis scita haec sunt, quam quod Dion. Hal. I c. 13 Aborigines comparatis uerbis ορος et γίγνεσθαι dictos putat arro τῆς ἐν τοις ορεσιν οἰκησε ως uel in E m. M. p. 707, 30 σακέρδως est σακρα i. q. ἱερα) ἔρδεον. Iure risit Lamprias Plui. quaesti. symp. VIII e. b, l) huiusmodi originationem Latinarum uodum τοσαυτης αδεέας τ se φλυαρεῖν δεδομένζς. Apionis postremo, cuius de 'multiplici et circumforanea' doctrina audi Lehrgium quaesit. ep. p. 24, περι τῆς ῬωμαTκῆς διαλέκτου librum fuisse testis est Athenaeus XV p. 680 d. Nec tamen in eis grammaticis, quos protuli, a quie8eendum est. Fuisse enim illis temporibus in omnibus sere cuiusuis generis scriptis grammaticis comparandae linguae Latinae oecasionem demonstrat e. g. Irenaeus siue Minucius Pacatus, qui in libro, quem περι ωττικῆς σννηθεέας scripsit, disputauit de uocabulo καπετ υDoν D. T, Hanpi op. II p. 437). Contraria ratione etiam in illis περὶ Ῥω/ιαιων διαλεκτου libris multa tractata erant ab ipsa Latina lingua aliena. De Philoxeno qui-
304쪽
dem hoc confirmant testimonia a Koenio collecta, uide praef. ad Sohaeseri Gregorium Corinth. p. XVII sq. Coepit Omnino latius iam patere Latinae linguae apud Graecos et notitia et usus. Adduntur Graecis uocabulis explicandis passim Latina. CL Ath. II p. 56a: ἐλααU ταυτας 'Ho- ιιαῖοι δρυππας oDων drupra), id. III p. 11 te: πανος, αρ-
dam Graecorum ano της των ' ualcoν διαλέκτου oriundam
Talis igitur cum fuerit horum studiorum condicio, non nideo, cur cum Sehmiduo non dico ab Hesychio, sed a Diogeniano omnes omnino glossas Romanas quasi sordes quasdam, quibus inquinentur Περιεργοπεν ων limpidi latices, abluamus. Admodum laudandum est cautum hac de re Weberi iudicium Philol. suppl. III p. 621): 'aueh glossae Romanae gehdrten gum Diogenianischen bestando, Weil sie in quellenglossaren vor-lagen '. Nec ipse Schmidi hoc prorsus neglexit, quippe cuiussit nol. II p. 558 docta obseruatio deesse Hesychio glossam Κυρἐνος Quirinuo, quam ut Diogenianeam affert Lydus de mag. III e. 5. An censes ipsum Hesychium distincte negare Diogenianum Latina exhibuisse, cum dicat: πασας τaς σπορο
πιὼν ἐστ' ἐκείνου γεγενημέν o νγ Cuius in loci interpretatione mirum in modum sallitur Neber l. l. p. 540, λέξιν de editis illa aetate lex icis intellegens. Obstant uel quae paulo
supra leguntur: τας παρα πασε κειμένας λέξεις συναγα-γων. Verum iam pridem uidit Peargon aduere. Hesych. p. VIII, quem secutus est Bemhardy praes ad Suid. p. XLI. 'Diogenianus cum generale lexicon primus conficeret, ... et ueterum et sui temporis uocabula coniunxit'. Diogeniani uero aetate, quas 'modo natas' χέζεις Graeci inuenerunt, quidni potuerint esse Romano sonte delapsae γDissiligod by GOoste
305쪽
De glossis lexici Hesychiani Italieis.
301 Et Hesychium quomodo censemus de Latinis iudicauisse γAudi modo, sis, indefessi laboris uirum: Usν ιιὲν ODδεμέαν παρέλιπον κει/ιέν ν ἐν αὐτοῖς go. in subsidiis, quae praesto eranu, aλλα καὶ πλείστας Oiχ εἴρων προστέθεικα. Quid, quaeso, obstat, quin, Diogeniano quae tribuere nolimus, ea uindicemus saltem Hesychio 7 Prosecto nihil, nisi caecutio. Esto igitur lexici conditorum, quodcumque non posse ab eis prosectum esse demonstrari nequit. Quamquam duae manent difficultates, quas satis me goluturum esse minime promiserim, una diiudicandi inter Diogeniani et Hesychii sarraginem, altera remouendi, quae tam malae notae tamque novicia sunt, ut ne Hesychio quidem, quamuis incertae aetatis hie sit, digna esse uideantur. Sed nondum nomen meum soluo. Addenda sunt quaedam alia Romanarum glossarum genera, quae cur nune demum Se- qui uoluerim, mox apparebit. si li. De glossis medicis. Quid sit causae, cur in medicorum ἐπιστυιονικας λέβεις iam pridem uoces Romanae irrepserint, cognoscimus ex Plinio nat. hist. XXIX e. 1, 6, 12sq. qui iam anno 219 a. Chr. e Peloponneso quendam medicum Romam uenisse narrat dicitque usque ad sua ipsius tempora totam
hanc artem exercendam Graecis relictam mansisse. 'Solam hanc artium Graecarum nondum exercet Romana grauitas in tanto fructu. Paucissimi Quiritium attigere et ipsi statim ad Graecos transfugae: immo uero auctoritas aliter quam Graece eam tractantibus etiam apud imperitos expertesque linguae non
est sibi d. 8, 173 Ultima, opinor, uerba indicant, cur in hae arte Latina quaedam inueterauerint et quidem desumpta ex lingua uulgari. Unde intellegendum erit illud instrusia, quo de uide Bueehelerum Rh. M. XXXIX p. 419.
De ipsa medicorum glossographia non est meum disgerere. Hoc constat, Diogenianum collegi 8Se etiam τας reaea τοὶς ἰατροῖς γλωσσος fructusque hos percepisse maxime ex secundissimis hortis Didymeis. Cum autem ex eodem auctore, quo Diogenianus, pendeant etiam Erotiani quae exstant excerpta
306쪽
Κlein praes. p. XIV. XXXVIII), cumque his - licet in Hippocrateis uersentur - , non desint u0eabula Romana i , etiam
quaedam Hesychiana id genus medica redire statuimus ad Diogenianum perque hunc ad Didymum. Sed sunt aliae similis argumenti glosgae, quas iure expelli uel ex Hesychio sacile confiteor; explicationes dico nominum plantarum, quarum continuum specimen exhibet Titimann praef. ad Zonar. fin.), λεξεις ἰατρικου βιβλίου και ερtiri iacuβοτανῶν, in quibus occurrit o. g. ἐοσιιαρ ος δενδρουβανον. Infimam esse harum collectionum aetatem et ex Hesychianis quibusdam exemplis infra apparebit et demonstratur Titimanni glossa λεν Ιον, quod Graecum uocabulum Graece explicauisse sibi uidetur auctor per βιολα λευκν . 12. Hinc commodus fit transitus ad genus glossarum non minus ab Hesychio alienum, earum, quae ad iuris prudentiam pertinent, quarum collectiones Iustiniani sere aetate coeptas esse consci satis constat. Nam quod Sehulting Leonis demum imperatoris temporibus eas attribuit, 'quia Basilica ab illo publicata glossae respiciunt', diu explosum est. 'Solebant enim Basilicorum architecti, si quae uoces Latinae, cum ieehnicae essent, a Graecis Iustiniani temporum antecessoribus in Graeca legum explicatione in usu retentae e8sent, eas ipsas uoces Graeca translatione donare et in Basilicorum contextu collocare. Unde laetum est, ut in geholiis Basilicorum, quae ex uetustissimis legum Iustiniani uersionibus uelut Stephani Cyrilli, in Basilica migrarunt, Latinae uoces saepe multumque
ponerentur, cum tamen Basilicorum contextus Graecam earum
habeat uersionem' Heimbach, obss. iur. Rom. p. 3 not. 93. Videmus igitur illas ab uno ad alterum traditas collectiones multo Basilicis uetustiores esse. 'Qui tamen eiusmodi glossas primi Compo8uerint, non congiat. Immo alius post alium homo doctus indoctusue eas auxit et interpolauit, ita ut farrago a uariis collecta atque a librariis paulatim corrupta ad nos peruenerit'
307쪽
De glossis texiei Hesychiani Italicis.
303 Neber, de Latine scriptis etc. III p. 14). Re uera in his 'magis scholiis quam glossis' seviaeius in Ottonis thes. iur. Rom. IIIp. 1699) sunt permulta errata, male scripta, peruerse explicata.' Satis passim perspicere licet, non parum titubasse horum interpretamentorum compilatores, dum uerba Latina Graecis litteris conati sunt exprimere' Schulting, Ottonis thes. III p. 1702). Unde non pauca a Latina in Graecam pronuntiationem aberrauerunt, ueluti, ubi αυσολουτέων subsolutio) legimus, Graecum quidem si illa aetate ad n litteram quam proximo acce8sigse facile concedamus, Latini eiusdem soni pronuntiationem minime
Edita sunt glossaria nomica in Labbaei glossariis inde a p. 247, repetita in Ottonis thes. III p. 1702 sq. Quaedam deinde specimina praebent Titimann praes ad Zonar. p. XXXIX et Bekher anecd. III p. 1097 'Pωμαὶκαὶ ἐν νο/Mν ἐγ-
κεέμενο). Complura uero inedita adhue latent, ut di indieari nequeat, utrum spectent Hesychianae copiae ad certam quandam collectionem necne. Interpolatori uero tam novicia deberi, non ipsi Hesychio, nemo non concedet. Proinde, cum praeterea nec ipse sim harum argutiarum satis peritus et uideam ne iuris quidem consultos multum curare istas quisquilias, omnes iam unius faciemus assis satisque habeamus a melioris notae gocietate eas segregavisse. A Latina Diogeniani et Hesychii doctrina 'dolus malus et iure consultus abesto' lNec minus abesto, quem statim subiungam, Byzantini imperii multisarius ille et sexcentis gradibus distinctus dignitatum, honorum, officiorum munerum ordo aulicus. Unaque cum eo ualeant, quae ex sermone cotidiano Hesychio inculcata sunt,
grammatico quidem ae lexi cographo non inutilia ad cognoscendam linguam uulgarem, Diogenianei tamen operis nitidae texturae panni adsuti uilissimi. Nee maioris momenti lactemus scripturarias quae dicuntur glossas, quas collegit Ernesti, glossae gaerae Hesychii', Lipsiao 178b. Spectant haec interpretamenta non ubique ad ipsa uel septuagintauiralis uersionis uel noui foederis uerba, sed ad uarias haud raro uariorum interpretum, Aquilae, Symmachi,
308쪽
Otto ImmischTheodotii explicationes, maxime uero ad hexapta Origeniana Ernesti p. XXIV). Latina autem comparere uel in LXX uersione ne mirere, textus hic sollemni auctoritate numquam sancitus foedissimis temporum decur8u maculis adspersus e8t, nec
tollit, sed auxit hanc deprauationem quantumuis docta et laboriosa editio Origenis Frankel, voratudien gu der LXX.
Lipsiae 184ll p. 59,633. Praeterea huc faciunt ineptae de Philadelpho sabulae, qui cum 'omnium gentium ac linguarum quae habere potuit docta uolumina, in suam linguam secit ab optimis interpretibus conuerti' schol. Plautin. , dicitur etiam quaedam Latine scripta Graeca interpretatione conuersa bibliothecis suis inseruisse soraesenhan I p. 78 . Prorsus autem diuersam esse rationem Latinismorum, qui in noui foederis libris oecurrunt iam supra indicauimus. Addo tamen hic, non defuisse, qui docerent Marci euangelium Latine primum et quidem Romae conscriptum esse, deinde Graece uersum Aquileiae Weber de Latine scriptis etc. IV p. 91, Woelmlin, arch. II p. 324 . Abiudicandas uero omnino Racras glosinsesse a genuino saltem Hesychio iam Benileius Schmidi quaesit. Hesych. p. VI sq. et Alberti uiderunt, quibus adstipulatus est Veleher kl. schr. II p. 550. Nec debuit eorum argumenta Ernesti impugnaro. Cui etiamsi concedi potest ex ordine confuso glossarum nimium conclusisse Benueium ses Sehmidiii quaesit. Hesych. cap. VIIJ, tamen Alberti quod monuit, in epistula Hesychiana illarum glossarum mentionem non fieri, id grauissimum stat argumentum. Aut enim suit Christianae fidei addictus Hesychius, aut non fuit. Si fuit, censesne eum, quam
Christianis scriptoribus nauasset operam, eam aut Omnino silentio praetermisisse aut indicasse his tantum uerbis: πλείστaς Ora εἴρων προστέθεικα 2 Si non fuit, quo omnino consilio recepit glossas sacra8, tanta praesertim multitudine 2 Nam quod Ernesti uoluit, post absolutum opus postque conscriptam epistulam addidisse illas Hesychium, id quam debili uel nullo
potius argumento nitatur, nemo non uidet.
ο 13. Priusquam huius partis finem faciam, dicam, quod mihi sat notabile uidetur, comparere interdum in Hesychiano
309쪽
De glossis texiel IIesychiani Italicis.
lexico continui alicuius glossarii Latino-Graeci uestigia. Siose excipiunt glossae ίς, ἐεκτων. Glossae ἐεφονγια explicationem turbauit, quod paulo supra exstitisse uerisimile est, ρεποίδιον, acciditque simile aliquid s. u. ἰ δικτον. Σαlκουλουμ '
Haud longo deinde interuallo leguntur δnλατωρ, δηληγ-ων, δηναριον, ὁοπορτατος, δηφένσωρ, dupένσcoρ, δικατωρ, δουβnec aliter se res habet in littera κ. Ubi postremo in Hesychio πριιιικήριος est, Suidas et Favorinus praebent: πριβατον, πρυ-κιπες, πρυκιο . . . πρι οπιλίων priuilegiorum), πριιιικηριος,
Quod si et di ἐνσωρ et JGIDσωρ suo utrumque loco positum inuenimus, non continuo sequitur sontium diuersitas. Demonstrauit enim H. Neber, Philol. suppl. III p. 611, Hesy-ehianum lexicon, iam pridem corruptum mutilatum turbatum additamentisque auctum διορθωσιν aliquam esse pMSum eamque eo consilio laetam, ut litterarum restitueretur integra series. Ita fit, ut uel apertissima menda et sere monstra ordine alphabetico quasi modesta ac decora ueste induta asterisco notare censor criticus haud raro omittat. In arsiaτα καθαρ- ιιαταὶ quamquam nihil nisi corruptum AI MATH latere Ruhn-hen uidit, tamen sub a littera exstat glossa. Non alia est causa, cur diuersis locis posita inueniamus δηλητί ριον et δι- λςrγιον, δηλpἐνσωρ et διφένσωρ. Potuit autem in hac textus elade perfacile etiam illud fieri, quod miror in Hesychio accuratius neminem demonstrauisse, ut quaedam uocabula de lem malis sede depulsa in explicationem migrarent. Vide e. g. glossam: αιιυντηριον ' ζέφος δέσrosιον. ῆ βακλον η τι των πλητ-
310쪽
Utrum in glossa priore ςέφος δίστομον, an αμυσπιον cen8es lemmatis loco dignum esse γ Prosecto ξίφος διστομον. Quae tamen secuntur, βάκλον ri τι τcυν πληττοντων, cum ad solum αμυντηριον spectare possint, intellegimus simul Latina uoc bula ex parte esse post illam διορθωσιν addita. Ab Hesychio sane huiusmodi additamenta aliena sunt. Ceterum permutari interdum lemmatis et interpretamenti sedes in Cyrillo quoque constat LoeWe prodrom. p. 216), cuius permultae glossae nunc Graeco - Latinae olim suerunt Latino- Graecae. Idem puta accidisse passim in Hesychianis, ueluti αμαζα' κόριον άααοκάρινον corrupte cod.), auaka, sane pro:
Quis enim umquam uel infimae aetatis Graeculus uocabulum μιονος ut obscurum explicatione donauerit 7 Alia tamen ex Latinis mera sunt additamenta uel sciolorum quorundam, qui utebantur Hesychio, uel etiam librariorum. Vide glossas: Κονεέδης' Θησέως παιδαγcυγός καὶ μαιστωρὶσκυτευς' σαγγαριος και κα λιγάριος S. v. ἱπποφλορδιον legebatur αγελη ἴαπων. Interpolator, cui ob oculos uersabatur φορβειά, prorsus inscite scripsit ἱπποφορβιον ' καπίστριον scapistrum) ῆ αγέλη Τππιον. Us καπέστριον φορβειὰ ονου σητστου Suid., περιστομιον Elym. M. p. 798, 32). 'Erx αυτοφωρορ deprehendimus interpolatorem s. u. ἀκίδας, ubi Hesychius: του βέλ-ς τας olωτητας. λὶ σαγέται κακουνται η λογχάρια addit unus o Cyrillis Schmidtianis. Alia uide apud Nauehium Arist. Byg. p. 81. 84. Dissiligod by GOoste