Leipziger Studien zur classischen Philologie

311쪽

De glossis lexici Hesychiani Italicis.

Cap. I. Diogeni an ea.

A λ λ η ν ' λοανον. 'Ιταλol. allium. Quae secuntur, cum praeter αυλαντοπολις, manife8te corruptum ex αλὰ.aντοπ ύλης, haud sacile expedias, omnino omittere satius duxi. Habet Hesuchius: αγγλιθες, ἐξ ων η κεφαλη

optime explicatur Lat. stlium i), tamquam 'talium, elisa gutturali, ut in filum, 'fg-lum Froehde, Bezzenb. I p. 249), exilis, exig-lis. Contra recentior forma allium eandem adsimilationem exhibet quam Graec. αλλας, αλλ εις etc., an Graeci uocabuli imitatione, non diiudicauerim. Quamquam nihil opponeret, si quis asserret nomina Allius, Allia ses Cret. υλλαρία). Dicebant enim Alies Picentes Zvetaieir inser. It. med. no. 1, 73. Ipsum uero Hesychianum αλλην erit fortasse, qui comparato Dor. αλλας et Hom. Βορρῆς I 5 195) malit αλλῆν scribere, sed peruerse. Contra eum Lobeeh, liti. anall. Wolf. III p. 6l, pro ατταγας dici affirmet aτταγζν, -ῆνος ses Πτrν, - νος) eamque formam, Ionicae similem, uulgo receptam dicat, ego malim in Hesychio αλλῆν reseramque glossam ad Ionicas quae in Sicilia fuerunt colonias Τhucyd. VI c. 3. Castelli inser. Sic. p. XX , quarum de miscella, ut ita dicam, dialecto uide Arentem de diat. Sic. p. 4.

Comi eam agnoui glossam, cum notum sit, quam irequens sit comicis το σκοροδον. Medieam tamen si quis malit, non repugnem. ωλιθες enim nouit Galenus expl. uoc. Hippocr. ωπεκέλλε ρεν' arris λεψαν, quibus statim subiungam: ακε λλ ε α' ἔκλεψαν. οἱ Ἀραντὶνοι sic. Vide Schmidiii ed. min. et:

ἐκκεκελλη ρικεν ' ἐγκέκληκεν. 13 Brambath, neugestaliung d. lat. orth. p. 136. Ceterum simile aliquid sensisse Inuenio Hehnium, Lutturpstangen p. I75.

312쪽

Otto ImmischDisiungam κελLα et κέ .aς, uocabula Byzantina, addita glossis δωματα et τὰ στέγ12. an κέλ ερεν, quod malo απεκελυιρεν legi, et ἐκκεκελλr- ρικεν sormas esse puto uerborum αποκελuέρω et ἐπικελληριζω, a quibus remouenda esse κέλλω, Oκέλλω, κιλλι-κυριοι, κιχλ-ουρος es mota-cilla i) ex He8ychii explicatione fiatis, opinor, apparet. Contra est thema καλ, unde descendunt καὶ α et cella ), quae dicta est, 'quod ea celantur, quae uolumus esse occulta' Fest. p. 66). Umbrorum carsom, ut 'calom, rellam interpretatus est Buecheler Umbr. p. 49. Cela Falisei dicebant Zvet. no. 47. 4SJ. Ad Graecorum καtia cum Umbrica propius accedit forma Osca kuila, Zvet. inscr. Osc. no. 62, 6 Corsseneph. ep. II p. 167. Bueeheler Jen. litteraturaeivi. 1874 p. 610. Corssen Philol. XXXV p. 124j. Campanorum denique erat oppidum nomine Cel-enna Verg. A. VII u. 7393. CL Lat. eolos quel-o), in-qvil-inus, dom ci ium. Cum igitur in Italia latius regnet haec stirps quam in Graecia cumque e uocalem induxerint soli Itali, in Hesychianis glossis facile mecum agnoscas Italiotarum λέξιν κωsHκην. Vulgarem aliquam sormam subesse docent ByZ. κελHaρικόν' κεκριιιιιένον glossae iuris). Francogall. cellerier scellerarius), Alban. eeleri Miklosich, denhschr. d. Wiener ahad. XX p. 13 , nostrum 'keller'. Ad explicationem Hesychii apte affert Perger Ter. Εun. u. 310: quom in cellulam ad te patris penum omnem congerebam clanculum'. Unde pro εὐέκλ κε malim ἐκκέκD.κε de

Vides igitur ingeniosius quam uerius esse Meinekii ἐκκεκλατικεν, uel Schmidiii ἐκκεκιλ ικυρικεν eiusdemque s Philol. XIV p. 47M pro ακελHα etc. inductum: εἴκελu' at hitityεν. Quamquam, nisi mirum in modum detortam a comicis uocem statuere licet, ne ego quidem corruptela plane desperata laborare illud ακελλια negauerim. Fortasse subest ανακελλ-, uel αποκελλ-, cs. αγήτρια ανπήτρια), cistis aς ἀνεφυσας , p. 276.

313쪽

De glossia Iolei Hesychiani Italicis.

309σθαι, quapropter eum Sexto Empirico dico: ἀκατάλματος ἐστιν

η του συγγραφέως διανοια καὶ δια τουτο πρηστος τὶ γραμ

Incertus haereo, comidisne an ethnicis adiungam glossam, quae sequitur: Βαννατ αι' αἱ λοοὶ και μη lθ υτενεὶς Oδοὶ παρα ραν- τένοις. τὰ δὲ αυτο και βαννατροι. Cyrilli Dresdensis βαμβάκτης ' Oδος. στρατα admodum dubito num iure comparetur. Sed uenit in mentem Tarentinorum illa κατα τυπον 'Hauκον facta adsimilatio, qua nd fitnn, quamque iam supra explicauimus p. 272). Itaque eliciendum erit thema aliquod bans. Radix est stra cf. am-bu-lare , quae adsumpsit ab una parte r fur, cs bura 'hrum mholg'ὶ, ab altera parte nri band, cuius cum uerbo be-tere eadem sere est ratio atque μα-ndo cum pa-teo. Eiusdem radicis sunt han-nanicae uites, quas nouit Plin. nai. hist. XIV c. 3, 7, 37 agroque addixit Umbrico Meuanati Picentino, ubi uel maxime illud nn inueniri nidimus. Vitis autem, ut et ipsa descendit de radice vi, in qua est flectendi notio, ita epitheton quoque lacile patitur, quod descendit ab eiusdem sere significationis themate band. Animaduertas Hesychii explicationem odoὶ λοξοὶ καὶ μηὶ ἰθυτενεῖς. Nescio, an adiungam fontis Bandusiae nomen IIανδοσla rec. interpr.3 et oppidi Bantia. Oseum enim Bansae sos Umbr. Fiso - Fidius, Sab. Clausus - Clavdius, Βανδιος Ρlui. Marcell. c. 10ὶ suppeditare uidetur sormam Bandium' Ansrecht n. Κirchhoss 'Umbr. spraehdenhm.' II p. 187ὶ.

CL πυτένηὶ ' πλεκτη λάγυνος . . . . ri h ἀιιές Aristoph. h. ine. 2443. Sio Siculi pro πατανια sparuae patinae dicebant βατανια Hesychius sub utraque uoce), quod ut rusticum reprehendit Pollux X si 107. Alia mutationis, quae est inter β et re litteras, exempla attulit Curtius k p. 537 sq.

314쪽

Groeber, Woelfflinii arch. I p. 254. Videtur igitur uocabulum Itali eum esse et per Italicam comoediam uiam sibi parauisse in Attieam. Certius nihil ausim. Unum addo, confirmari meam sententiam, qua Graecis uocabulum aduenticium esse contendebam, uel inconstantia illa initialis litterae ceteroqui rarissima.

Εx Diodori glossis Italicis sos p. 293ὶ appositis locis Epicharmi et Sophronis Epich. D. 91 b. Sophr. D. 70 Ahr.ὶ Pamphilum sua de uoce hemina sumpsisse affirmat Ath. XI p. 479 b. Errat autem Herodianus I p. 258,19 ut Italicum uocabulum

scitur enim uel spiritu initiali Graeca origo Saalseld tensaurus Italogr. p. 537. Weise 'Griech. Wdrter im Lat.' p. 62 noti 5). Descendit autem ἡ μέγα ab h/ιι inde est το ῆμισυ του ἐκτεως i. e. 1 κοτυλη) terminatione rurgus κατα τυπον 'μαλι ν adsumpta ses bini, trini). Herodiani autem aetate uel xῬῖνα erat, properi8Pomenon. In gl. 2 et 3 merus librariorum ita ismus gubesse uidetur, item in gl. 4, sed paulo alia ratione. Lego enim: Olm iuxa ἰνὶ ἱιιέναὶ ' ἐν ἐπισυ. De obh unuὶ nide Curtium. p. 320. ' τι δὲ καὶ Οἰνη παρα 'Ιωσι ιιονας, Pollux VII ο 204. Itaque in frustulo illo etiam hoc Italicam uocabulorum fabricam indicat, quod οἰνος, Οἰνη usurpatur prorsus aeque atque Lat. Odios imus): Olνη ημένα est 'una dimidia', i. q. D i μισυ.

Nihil opus est coniecturis Dκλον uel φυλλον. Anapi in potius uocalium animaduerte per Italici oris mollitiem induetam. Alludit quam proxime Tuscum Heraceli, Fabretti c. I.

315쪽

De glossis lolet Hesychiani Italicis. 311It. no. 2528. Ceterum uti poterat glossa Iordan krit. beiis. p. i5 Sq. Καλτοι ' ἱπodUιατα κοῖλα, ἐν Ola ἱππευουσι. calcei. Καλτίου meminit Rhintho apud Poll. VII 6 90. καλτιον ' τὰ ὁποδωα, Behher anecd. I p. 101, 13. Quare non uideo, cur offenderit in καλτιον, scriptura librorum Plut. Aem. Paul. c. 5, Sichinger l. I. p. 18. Hesychianum tamen καλτοι nolim mutare. Potuit enim Pollux in Rhinthonicam sormam uulgare illius aetate deminutivum suo Marte indueere. τ pro e uicina littera i positum nescio an sui similem habeat glossam: σπειλom. speculum. 'Fulcrum calcis' uel sit uenia uerbo - 'stapiam' significare calceum nihil sane miri habet. Vindicat potius Rhintho hunc uocabuli usum priscae Latinitati i).1. Καρκαρα ' ' Ουλ α ὁ διητ o. καὶ τα noLκίλα τῆ oti ει καὶ ' ἐπιτυρά Σιμονίδη. ενιοι τους ιιάνδρας. 'Plνθων καὶ τῆ

igitur Ahrens II p. 393: uox Italicis deberi uidetur. Nam quae apud Graecos similia sunt, diuersam potestatem habent', scilicet καρκαέρω, quod ex aurium prouincia permixtum gonum edere', 'drdhnen 'ὶ transit ad oculos τα ποικέλα τῆ o φεί), ut

32 B. ex ipsa glossa Hesychiana effectum satius est missum sacere. Hoc autem sine ulla controuersia in promptu est, licet obscurus et corruptus sit Hesychius, Sophronem et Rhinthonem dixisse καρκαροι uel καρκαρα carceris significatione Graecis prorsus ignota. Repetitum sonum a praebent etiamli Perperam Salmasius ad script. hist. Ang. p. 29l et 'a Siculis et illis Graecis, qui Italiam incoluerunt, nomen et usum calces uidentur esse mutuati Romani ueterea'. 2ὶ κτυπον δεδορκα Aeschyl. Sept. u. 101, ubi scholiasta: μοηγαγε τὰς αἰσθῆσεα προς τὸ μαργέστερον. Hom. οπα λειριοεσσαν. Soph. τηλαμπον ιρών. Id. διαση&α γαρ 'oori. Dante: 'venni in un luogo d'omi luce muto'. Goethe: 'der tone sufetes licht' si .

316쪽

Diodorus Sic. exc. 31 p. 515 καρκαρος, et Plutarchi sΑem. Paul. e. 373 optimi libri καρκαρε . es Got.: harkara. KOροάνα etc. Cf. p. 298.1. Kυ βιτό ν' ὁ α' ὐν. 2. κυβιτέζω τOIς αγκῶσι αλ, ττω, a quo diuersum est: κυβr τέζω' ἐπὶ κεφαλην elii co es. κυβισταιο, κυβιστηρ, κυβη - σινδα, quibus subest aliquod uocabulum 'κυβq, capitis signifieatione). Adde: 3. κυβωλα' αγκῶνα fit οσφι , ξ μεγαλα ὀστα, καὶ ωλε- κρανα. CL cubitus. Pollux II k 14l: δοκεi δε εὶναι Λωρικὸν τοὐνοιια τευν ἐν Λωριέων. ἴθεν Ἐπίχαριιος καὶ τὸ σταέειν τεὴ αν ὐνι κυβιτέζειν λέγει. Quod uero idem Hippocratis quoque eo sensu uisse uocabulum docet, noli cum Ahrento II p. 393 idcirco Italicis sontibus prolapsam esse cubiti significationem negare. Nam gaepius iam oceurrebat quaedam dialecti Siculae Iadissimilitudo atque affinitas. Cf. p. 272, 307 et paulo infra. Ceterum adsentitur Polluci Dioscoridis testimonium, qui κυβιτοντον κονδυλον του βραχέονος ωνομασθαι dicit in Galeni explie.

Haec non omnia eiusdem originis auctoritatisque esse nemo non uidet. Tamen hic statim sub uno conspectu posui. CLEpich. D. 5. 6. Sophr. D. 26. 60 Αhr. Phot. u. λίτρα. Italicam litrae originem eum Boeckhio agnoscunt Ahrens ΙΙ p. 39l, Arens l. l. p. 47. In explicanda ipsa forma inde proficiscendum puto, quod in dialecto Sicula reperiuntur quaedam Dissiligod by GOoste

317쪽

De glossis Ieriei Hesyehiant Italicis.

psiloseos uestigia. γδέως λέγουσιν οἱ Σικελοὶ την χυτραν κυ-ζραν, τὸν χιτωνα κιτωνα, Gregor. eor. p. 341. Tarentinis quoque in usu erat as ιαι aureicti ρον laureio υρον cod.J' πυλών,

Hesychius). In γαιρος ex titulo Rhegino CIO III no. 5767 attulit Diuenberger Herm. VI p. 307 not. 3, idem ἐνταὁε. Itaque iaτρα puto esse pro 'λέθρα. Accommodabant enim Siceliotae aduenticium sibi uocabulum ita, ut pro suffixo Latino -bra suum mallent loqui, quod illi responderet, - θρα Curtius β p. 50 l . De argumento uero glossarum post curas Bentleii op. philol. p. 393 sq. , Burmanni d'Orville, Sicula IIJ, Boeckhii metrol. untera. p. 292 sq. satis inter omnes conuenit Hullach metrol. p. 2903. - Ιtaque obolum dicit Hesychius litram, quia libram aeneam obolo argenteo Aeginetico soluere solebant. Deinde ut libra et pro pecunia et pro pondere est, ita λίτρα quoque dieebatur ἐπὶ σταδιι υν, quem usum Epicharmo maxime et Sophroni uindieat Photius. De eis, qui in gl. 2 et 3 afferuntur numeri litrarum, quibus constat talentum, uide Boeckhium l. l. p. 294. 297. λιτροσκοπους denique Sophocli tribuit Photius fis. 957 N. .

318쪽

quacum composuit, ut iam uidimus, Buecheter Lat. narus, cui tamen praelit hac in re Lobeck rhem. p. 132, qui idem cum

Guyeto seriem secutus litterarum restituit ναρ o. ναρειν γυειν, κρυπτειν, Lζτεiν etc. et ἐναρει siιαστείει), tamquam corruptum ex γναρει, num in eundem censum noranda suerint uiro docto,

valde dubito.

Non inutile erit adiungere Oso. uio uruvis uia curua), Lat. Druat, quod Ennio erat i. q. 'circumdat' Fest. p. 375 .' Sunt igitur χορθαι sintestina dictae uruae uel curuae, quippe quae tortuosis et multiplicibus ambagibus aluum expleant. Ορουα uocabulum de lactione ciuili dictum ne mireris, es Ari8toph. eqv. 214: ταραττε και χορδευ' OMOD τα πραγ- ιατα. Nos quoque: hreis, Zirkel elub .

Lobech proll. p. 210 not. ad Byg. reavi)ικαρια relegant gl08Sam, quod significare dicunt 'milites', sed significat potius teste Du Cangio 'calones', 'serui', 'pueri'. Dicitur e . g. οἱ στρα-

Cum autem legamus Lum. Gud. p. 450, 18: παλλακiroς παρα τψν -co φρονι. τὰ ovoua δηλοὶ δε τον πολληκα η τῆς παλλακῆς υἱον, nescio cur non Siculis possit deberi tota haec signifieationum series: οἰκοτριο, uerna, puer, Seruus, eato, qui πολεμιστηριος optime dicitur. Est enim addictus πολεπισταὶς uel militibus. Facile deinde, ineunte sere media quae uocatur aetate, potuisse nocabulum a Magna Graecia ad Byzantinos deuenire

319쪽

De glossis Ieriel Hesychiani Italicis.

315 Pollux X ο 107 allatis testimoniis Sophronis, Eubuli, Antiphanis, Alexidis pergit: ἐν δὲ ταὶς 'μπαρχου Παννυχέσιν εὐ-

ρῆσθαι φασι κατα την τῶν ἰδιωτων συνηθειαν εἰρημένον βατα- νιον cs supra p. 309ὶ ij. OIς μέντοι τας κριθας φρυγοντες μετέβαλλον η καὶ τους κυαμους, ποπαλλια ταυτα ἐκαλεῖτο.

Cf. patella, πατέλλιον apud eundem Pollucem VI o 90, qui ut suae aetatis affert sormam. Inde Photius: οἱ δὲ στολλοὶ διαστρέφουσιν ως ' s/aIκὰν το Oνομα. Sed perperam dicit διαστρέφοDσιν : nam Italica est uoX, non Graeca. Recte enim Ahrens II p. 394, qui simul obseruauit ita tantum usurpari uocem a poetis comicis, ut Sicula origo et rei et uocabuli eluceat: 'apud Latinos eadem stirps latius regnat, ut in patera'. Ahrentem secutus est Weise l. l. p. 62 sq. , a quo non debebat seeedere Saalseld, tensauri p. 832 sq. , cuius tamen utilis esteolleetio iudiciorum a uiris doctis de patinae origine lactorum.

Πολλαχρον ' καλον. Buechelerum comparare pulchrum, polorum iam dixi. Frustra

temptauerunt πολυχροον Alberti) uel iαὶπαλόχρο o)ν Schmidi, Philol. XVIH p. 713). Ad dialectum aliquam Italicam, non ad ipsum Latinum pulcher, spectare glo88am docet anaptyticum a. 'puleher' enim scribitur a Graecis Πολχερ 54 a. Chr. Ditten-berger Herm. VI p. 283), paulo post Πουλχερ Strabo XIV p. 684).

Placet mihi glossa in comicarum numero collocata. Unde tamen si quis certo argumento expellat, non aduergabor. Πολτος ' το στυανεφέων r νζμα. Puls.

Quamquam est Alcmani Ath. XIV p. 648 bὶ placentae genus,

tamen cum antiquorum auctorum nemo praeter illum uideatur nouisse, Latinam uero uocis pula originem collatis pal- ea,poLenta, pol-len, pu uis etc. Vanicek Εt. Wb. p. 118M Optimo iure defendat Saalseld tensauri p. 956, cumque Epicharmus quoque D. 1l, ut Siculum nimirum, πολτον commemoret, nihil opinor obstat, quin Italico sonte oriundum per Siciliam censeamus ad Lacedaemonios migrauigge uocabulum. Reuiuiscit deinde apud posterioris aetatis medicos latiusque patet in infima

l βατανη. Matro parodus apud Ath. IV p. 136 d.

320쪽

Otto Immigch Graecitate Du Cange u. πολταριαὶ. Inde est in explieatione glossae γαλαξία . . . ἔστι δὲ πολτος κρέθινος ἐν γαλακτι. κατ απεπολτ co μέν α' καταπεπινακωμένα sic Mus.), glossa est gaera, quae ad Ios. c. IX, ll relegatur, ubi tamen nunc recepta est lectio: τὰ σανδαλι ci aLτων παλαια καὶ κατα

Cum a reo ρταζ, πορτάκιον αρρ ν βοις. δάιιαλις. ιιοπος) glossam secludat significatio, haud malo Schmidi comparatis sormis φυλαξ et φυλακοo umerum hic tamquam geronem intellegi uult ses. βασταζ' τραχυ.ος Boeot.ὶ Siculamque uel Tarentinam glossam agnoscit, quae alludat ad Lat. portare. Quod si uerum uidit, a comicis glossam non abiudicaueris.

Retrahendum fortasse huc est Epicharmi nomen ex glossa, quae antecedit: ἐονιῆν' ἐένειν. ' θαρμος. Nam huius utitur testimonio Pollux IX 6 45: σιτοβολιαὶ δὲ ρογους Σικελαυ- ται covosιαζον, κaὶ ἔστι τουνομα ἐν Ἐπιχαρμου Βουσέριδι. Αddendum est ex tabb. Heracl. Ιl. 102: ἀπάξοντι ἐς τον δαφιοσιονήογον. Diuersam Latini uocabuli significationem explanareeonatur Iordan krit. beitr. p. 84. Ceterum hic statim addam, ορια uocem, quam explicat

ορια' τὰ νεωρια. ἔνιοι ἀποθήκας. καὶ ' μaῖοι Ορεα καλοῖσιν horreain, ut bene Graecam nec Latinam addi debere lexicis. Discernitur distincte Latina larma ορεα, pro qua alicubi in glossariis inuenitur oρρεων uel coρεῖον. Descendit antem δριον de oρ Ooreo ), i. q. nostrum 'Wahren' ses ge-wahrsam, hewahren et sunt δρια, si ita dicere licet, 'seruacula': si nauium, νεωρια, si frumenti, σιτοβολεύνες. uel αποθῆκαι. Σκυτα ' τον τραχηλον. Σ κελοι. scutula. Collata gi. σκυτη ' κεφαλη et ταν σκυταν apud Erotianum p. 117 subesse uidetur Hesychianae glossae semininum aliquod, non

neutrum.