장음표시 사용
51쪽
Ad aureae aetatis fabulam symbola.
nondum manus bestiis admouisse, ideo credidisse putandus est, quia artem nondum haberent aut seras prohibendi aut utendi mansuetis i), non quia pietate uel religione aliqua addueti ab animalibus necandis abhorruissent. Ita hoc, quod solum Porphyrii interesse poterat, Dicaearchi liber et omnino non praebebat. Sed nullum artificium hune hominem uereri, ut, quaB tradita sint, ad suum usum torqueat, quod continuo sequitur' cap. 3 initium satis ostendit. Ubi inde, quod Lycurgus rei familiaris cuiusque mensuram non in animalium numero, sed in agri magnitudine posuerit, concludit eum carnium abstinentiam commenda88e.
Sed ad poetas redenndum est. Et epicorum quidem post Hesiodum et Empedoclem praeeipnns aureae aetatis depingendae auctor est Aratus, qui in phaenomenis u. 96 sq. iniecta uirginis eaelestis mentione hanc fabulam inserit. Ut Empedocles Veneri, sic Aratus Dicae potius aureae aetatis regnum tribuit. Quam non ipse Aratus finxit reginam, nam ipse u. 100 hanc tabulam uulgi ore serri dicit, sed Diee iam antea in
Nemesis Hesiodeae locum successit, cuius aurea aetate praesentia inde, quod ferrea effugisse narratur, lacile effici poterat. Hoc, praeterea quod simillima utrique e terris fuga tribuitur, probatnr Platonis Protagorae loco 322 C, ubi Protagoras, quam inde a 320 D de uetustissimo hominum genere proponit sabulam, consulto Hesiodeo aetatum ordini opponere uidetur. Nam cum apud Hesiodum deterrimis paulatim lactis hominum moribus Aldως et Νεμεσις ad superos euolent, in Protagorae narratione Iuppiter, ut ex nimia primae aetatis imbecillitate et animorum seritate homines educat, Ald G καὶ Alκ ν Mercurio comitante ad eos demittit. Intellexit has uicarias Dicae partes Iuvenalis quoque, qui sat. 6, 19 perinde atque Hesiodus duarum sororum ad 8uperos fugam refert:
i Quam priscorum condicionem Plato Protagoram descrihentem facit
52쪽
paulatini deinde ad Superos Astraea recessit hac comito i. o. Pudicitia) atque duae pariter fugere sorores, Hesiodi igitur Aldio coniungit cuin Arati Dice, quae Astraeae cognomine significatur. Cognatam et Nemesi et Iustitiae deam Themidem alius nescioquis Alexandrinus aureo generi praesecit, quem sequitur Catullus 68, 153sq.: Huc addent diui quam plurima, quae Themis olim antiquis solita est munera ferre piis. Itaque apud Calpurnium ecl. 1, 44 rena8cente aurea aetate Themis ad terras rediti Sicut Dices praesentia non ab Arato inuenta est, ita iustitiae potissimum exercendae studium in aureis hominibus iam a Theognide u. 1141 sq. laudatur:
Nauigationis absentiam utpote ad uictum comparandum non
Hesiodo debet. Nam op. 225sq. instorum hominum felicitas describitur, quae cum multis aliis commodis continetur florenti ciuitatis statu, belli lamisque absentia, frugum et lanae abundantia, mulierum sertilitate), tum hoc, quod terra eis sine nauigatione uictum satis magnum praebet u. 236):ουδ' ἐαι νηῶν vis κωι, καρπον δὲ φέρει ζεέδωρος αροιρα. Τertium quoque ad aliquam Hesiodi similitudinem reduci potest. Nam iam uidimus gradationis inserendae consilio Aratum Secundae aetati raram Dices praesentiam tribuisse. Et fingit eam tunc in montibus habitasse, unde initio raro, pOStremo non iam omnino inter homines prodireL At uero quod Hesiodus op. 290 de Virtute metaphorice narrat:
53쪽
Αd aureae aetatis fabulam symbola.
49 μακρὰς δε καὶ Oρθιος olfιος ες αυτνον καὶ τρηχῖς τὰ πριστον, hinc non Q. Smyrnaeus demum V, 49 ueram montis, in quo virtus habitaret, imaginem in clipeo pictam sumpsit, sed iam Simonides seg. 58ὶ narrat:
Ad hane similitudinem Aratus Dices secunda aetate imaginem finxisse uidetur et sortasse ipsum Simonidis logum ante oculos habuit, nam apud Simonidem Virtus sertur 'Oυδ' απαντῶν βλε
εἰσωπος ἐλεDσεσθαι κα/ώουσιν ' et, quod minata est, facit. Hoc solum discrimen intercedit inter hos poetas, quod Aratus hane Iustitiae imaginem certo temporis spatio inter creberrimam eius praesentiam et effugium eiusdem ponit, Hesiodus et Simonides Virtuti eandem nune quoque sedem tribuunt. Nam Beroti coniectura: suo τε ταν υρεταν ναέειν .... ἐπὶ πέτραις, νυν δε ιιιν θεων χῶρον αγνον amyέπειν', qua Virtuti eadem atque Iustitiae Arati e terris in caelum fuga datur, non uera est, cum ex postremis fragmenti uerbis: 'οὐδ' ἄπαν-
δ' ἐς ἄκρον ἀνδρεια ς' squibus aperte ad Hesiodi n. 291 ἐαην δ' εἰς ακρον ικηται alludit , sequatur eum perinde atque Hesiodum Virtutem etiamnunc in monte habitantem fingere. Et sollemnis haec erat Virtutis imago, cf. Lucianum, qui uer. hist. 2 p. 115 de omnium scholarum philosophis in insula beatorum praesentibus narrat, τευν δε Στωικῶν οὐδεὶς παρῆν ' ετιγαρ ἐυγοντο αναβαίνειν τον τῆς ἀρετῆς Oργιον λοφον Τ).Cnm his Aratus ad Hesiodum se applicare uideatur, alia in re prorsus contraria illi prosert. Apud Hesiodum terra suali Similia Xenophonti ad summam uirtutem Ἀναβασις tribuitur a Laertio Diogene II, 58 ianth. Pal. VII, 973:
54쪽
sponte fruges largissimas profundebat, Arati aurei homines terram arando accedente Iustitiae ope copias sibi comparant. Qua fictione etsi in latinorum poetarum Alexandrinos imitantium de aurea aetate narrationibus aliquid ualuisse Aratum cernimus, tamen peruulgatissimam illam de frugibus sua sponte prouenientibus opinionem non potuisse ninci Germanici exemplo videmus. Is enim Aratum ceteroquin accurate imitatus hic tamen sacere non potuit, quin dempta illa Aratea aratione sponte sua tellurem fructus dedisse narraret. Et Avienus, qui ita totum hunc Arateorum locum composuit, ut praeter Germanicum, quo principali fonte utitur, ipsum Arati textum adhiberet ij, haec Arati: αλκα βόες καὶ ἄροτρα καὶ aDτἰ ποτνια λαεὼν
quae Germanicus liberrime tractat 'fructusque dabat placata colono sponte sua tellus', eo usque ad Arati uerba expressit, ut boues et aratra cautus omitteret v. 316: Omnia sed eunetis nasci dabat aurea terris Iustitia. Fortasse propterea Aratus sabulam immutauit, quia morum potius praestantiam quam uitae commoditatem esserre studebat, nimiam autem in Hesiodea uita uidebat mollitiem. Atque ipso quidem Hesiodus nihil dicit nisi 'ησυχοι ψγ' ἐνθιο 'o', sed iam Dicaearchus Porph. de abst. IV, 2ὶ monet agri culturae ignorantiam cau8am praebuis8e του σχολr αγειν, et Ouidius mei. I, 100 narrat: mollia securae peragebant otia gentes, quod sine dubio Seneca in animo habuit, cum Med. 331 de eorundem felicitate praedicaret: sua quisque piger litora tangens
.... nisi quas tulerat natale solum, non norat opes.lὶ Cf. e. gr. Arat. u. 110 'χαιπη δ' ἄπέκειτο θαλασσα ', quod Germanicus u. Itb sq. liberius reddidit 'ignotique maris cursus', ab Avieno autem u. 305 sq. sic redditur: ' uada turgida ponti ignorata suo seclusaque fine taeebant'.
55쪽
Ad aureae aetatis fabulam symbola
51 Et talium memor potuit elegiae prioris in Maecenatem auctor huius mollitiem aureae aetatis exemplo defendere v. 21 sq.: quod discinctus eras habitu, quod carpitur unum, diluis hoc nimia simplicitate tua. Sie illi uixere, quibus suit aurea uirgo, quae bene praecinctos postmodo pulsa fugit. Altera Arati ab Hesiodo disserentia eo constat, quod Aratus
in esu carnium aestimando prorsus Pythagoreus est. Hesiodus enim, cum de quinta aetate narrat, longam scelerum seriem
enumerat, quae Pudicitiae et Nemesi fugiendi causam praebuerint; Aratus, qui item fugae narrationem ad nequitiae hominum commemorationem adiungit, hunc tamen nullis aliis
exemplis illustrat, nisi quod ad Hesiodi aetatem III se applicans uide p. l 3) enses fabricari et boues aratores comedere narrat homines coepisse. Dubitare aliquis possit, an 'grρωτοι δε βο υν ἐαασαντ' αροτήρων' u. 132) ita intellegendum sit, ut ορ- .ρων' prematur, illud igitur crimen significetur, quod iam uetustissimis temporibus Graecorum Romanorumque legibus prohibitum esse traditur suide p. 42), de omni autem animalium nece prorsus damnanda Aratus non cogitarit. Quae scholiastae opinio suisse uidetur, qui adnotat: 'ol γαρ αρχαὶοι ἐνυλαττον τοις ἐργάτας βους καλερευειν'. Attamen non hoc uoluisse Aratum, sed addito 'aeoτήρων ' augeri tantum, quod solis uerbis 'go ἐὰν ἐπάσαντo' iam satis indicetur, et per Se uerisimile est nam uix Aratus solo peculiari illo crimine totius aetatis mores depinxisse putandus est, et ab imitatoribus intellectum est. Nam Cicero hoc epitheton omittit et narrat ausos eos esse 'gustare manu uinetum domitumque iuuencum Eodem modo Vergilius ge. II, 537 hoc tempus significat: 'ante impia quam caesis gens est epulata iuuencis'. Perinde autem Empedocles u. 424 pro omni animalium genere boum tantum nomen attulerat. Aratus igitur Pythagoreos sequitur neque tamen eos, qui cum Aristoxeno bovis aratoris tantum et arietis damnabant immolationem, sed eos, qui omnium animalium uetabant, quibus sine dubio bovis aratoris necatio ceteras nequitia superare uidebatur. Sed quomodo factum est, ut Aratus
56쪽
a Pythagoreis potissimum aureae aetatis imaginem peteret 2 Credo non ipsum Aratum Pythagoreos adiisse, sed hanc quoquo fabulam ibi inuenisse, unde totam de astris scientiam eum hausisse 'antiquissimi et doctissimi interpretes, imprimis Hipparchus Bithynus, ammant' sui de Arat. ed. Buhle uol. II p. 464), in Eudoxi Cnidii Enoptro. Nam carmen hoc suisse Plutarchi do Pythiae Or. 183 et Suidae s. v. Eudoxus testimoniis constat, itaque eiusmodi sabula inter astronomica apud hunc quoque bene inseri poterat. Eudoxum autem Laert. Diog. VIII, 8 in Pythagoreorum numero refert et hunc potissimum acrem abstinentiae ciborum propugnatorem suisse ex eo concludere licet, quod Porphyrius in uita Pythagorae T refert, narrasse Eudoxum tantae puritatis Pythagoram fuisse, ut non solum animalibus abstineret, sed ne coquis quidem aut uenatoribus
umquam appropinquaret. Lyricorum poetarum uetustiores raro aureae aetatis sabulae mentionem iniecisse uidentur. In solo Theognidis loco aetatum commemoratio gemata est. Qui inde a n. 1135 Spem in Pandorae dolio residentem et dearum serrea aetate in caelum effugium ita confundit, ut Spem solam remansisse narret, eum
ceteri dei effugerent. Quod Ouidius imitatus est, cum ex Ponto
Haec dea, cum sugerent sceleratas numina terras, in dis inuisa sola remansit humo. Deas uero, quae tune effugerint, Theognis non Αἰλῆ uel M- ιιεσιν uel Biκην affert, sed LIiστιν, Σωφροσυνην, Xαριτας, quarum prima una cum Arati Dice aureae aetatis regnum habet apud Octauiae auctorem u. 397 8q.:
tunc illa uirgo, numinis magni dea, Iustitia, caelo missa cum sancta Fide, terris regebat mitis humanum genus. Versu autem 1141 'εὐσεβέων ἄνδρων γένος quippe quod euanuerit, commemorat, quo auream aetatem significari propter apertam illam in antecedentibus Hesiodi memoriam certum est. Mexandrini autem poetae, ut in aliis Hesiodi studiosi, libenter aureae aetatig imagine luserunt, unde tam frequens
57쪽
Ad aureae aetatis sabulam Symbola.
eius apud latinos poetas inde ab Augusti temporibus commemoratio profluxit, ut Aetnae poematis auctor su. 163 negare posset quemquam melius sua tempora nosse. Praeterea illi nouos quosdam ei colores uidentur addidisse. Hi primi mulieribus aliquas in hac fabula partes tribuerunt, cum uel pudicitiam priscarum mulierum laudarent uel felicissimam amoris illo tempore condicionem praedicarent. Ac primum quod pudicitiam attinet, quamquam Iuvenalem, qui gat. 6 initio aetatum indolem ad pudicitiam gradatim evanescentem refert, ab Hesiodi loco, ubi Aldώς e Ommemoratur, prosectum esse uidimus, apud ipsum tamen Hesiodum cud 9ς non est pudicitia, sed pietas et reuerentia, quod ex u. 182-196 discimus, ubi in ultimae aetatis uitiis perlustrandis ea tantum asseruntur, quae ad iniustitiam petulantiam uiolentiam pertinent, nihil de impudicitia, et ex u. 192, ubi neglecta fato υς' periuri hominis exemplo illustratur. Alexandrini demum poetae hunc colorem induxisse uidentur, nam Catullus in c. 64, ubi uersibus 397 sq.: sed postquam tellus seelere est imbuta nefando iustitiamque omnes cupida de mente sugarunt sine dubio ad Arateas aetates et Dieae lagam alludit, u. 384 deos facit castas heroum domos inuisentes et in scelerum, quae illi aetati opponit, enumeratione u. 403 matrem impiam
nato Se substernentem affert. Propertius autem multus est in
laudandis puellarum, quae olim fuerint, moribus, id quod adip8am auream aetatem III, 30, 52 M. refert: Tu prius et fluctus poteris Siccare marinos altaque mortali deripere astra manu, quam sacere, ut nostrae nolint peccare puellae. Hic mos Saturno regna tenente suit.
Quod ne iocose tantum pro 'hoc diu abolitum est' dietnmputes, sequentia: 'at eum Deucalionis aquae' q. sq. prohibent. Consolationis ad Liuiam auetorem feminarum praestantiam quasi illius aetatis propriam sumere v. 343 supra allatus do-eet, ubi Liuia appellatur 'semina digna illis, quas aurea prodidit aetas'. Ouidius uero etiam, ubi alteram opinionem sequitur, qua primi homines rudi8Simi fuisse seruntur, curam,
58쪽
quam pudoris tunc habuerint amantes, sui temporis impudicitiae opponit art. am. II, 621-24: tunc quoque, cum solem nondum prohibebat et imbrem tegula, sed quercus tecta cibumque dabat, in nemore atque antris, non Sub Ioue, iuncta uoluptas: tanta rudi populo cura pudoris erat. Ac prauitatis mulierum, quae suo tempore esset, taedio iam fabulae de Pandora auctor mouebatur. Sed is quidem mulieres a prisca aetate omnino abesse maluit. Et ab hac fabula Plato prosectus esse uidetur, cum iu Politico 271Α illa aetate hominum αλλήλ ων generationem suisse negaret suido Eichhoss. p. b89). Alterum colorem, amorum summam felicitatem, primus Theocritus nobis praebet 12, tb:
χρυσειοι graλιν ανδρες, o τ' ἀντεφέλησ' ὁ φιληθεές. Si Laertium Diogenem audimus, iam ante Theocriti aetatem Arcesilaus Aeademicus hoc aureae aetati tribuit. Hunc enim narrat IV, 4, 22 de Cratete et Polemone, qui maxime inter se amauerint, praedicasse 'ως Πεν θε si τινες η λεέφανα των ἐκ του χρυσου γένους' adtulit Hillerus ad Theocriti locuml. Quod etsi credamus testi leuissimo, sollemnis tamen locus Alexandrinorum demum poetarum auctoritate tactus esse uidetur. Propertius IV, 12, 25 sq. selicissim08 priscae aetatis amores describit, quo loco cum aetatem omnem hominum memoriam antecedentem, h. e. auream in animo habere uersus 51sq. ostendunt, ubi Polydori et Amphiarai aetas tempore iam deteriore facto et illam innocentissimam aetatem Sequente ponitur. Expressis uerbis aureum saeculum hoc colore Lydiae auctor induiti Qui u. 47, postquam de deorum selicissimis amoribus narrauit, addit: aurea quin etiam quom saecula uoluebantur condicio similisque suit mortalibus illis, unde v. bl ad suae aetatis iniquioris commemorationem transit: laedere, caelicolae, potuit uos nostra quid aetas, condicio nobis uitae quo durior esset γ
59쪽
Ad aureae aetatis fabulam symbola.
55 Quae eodem sententiarum ordine u. 74 et 7b repetit, antecedente iterum de deorum amoribus narratione: talia caelicolae. Num quid minus aurea proles 3 ergo quod deus atque heros, quor non minor aetas pnam 'proles' u. 74, quod Vonchius pro tradito 'prono' coniecit, similitudine horum locorum confirmatur. Item Tibullus II, 3, 7l, po8tquam u. 35: 'ferrea nou Venerem, sed praedam, saecula laudant' de aureo saeculo se uerba sacere satis indicauit, his illud deseribit: tum, quibu8 adspirabat Amor, praebibat aperte mitis in umbrosa gaudia ualle Veuus. Nauigationis absentiam praeeunte Arato in nul Ia sere huius temporis aureae aetatis descriptione degideramus, os Verg. ecl.
4, 32; ge. I, l36; Prop. III, 7, 31; Tib. I, 3, 37. II, 3, 39; Hor.
Hanc ob causam Seneca, cum ab Accio in Medea fabula pri-seam aetatem ita tractari inueniret, ut ex immani uictu homines paulatim ad mansuetiora prouectos esse fingeret lag. 7), nauium igitur inuentionem sine dubio seeundam laustamque hominum generi ad meliora nitenti fuisse contenderet, hoc ita inuertit, ut in nauticarum artium ignorantia summam prisci aevi selicitatem poneret Med. 309 sq. . Solus Manilius I, T Trursus cum Accio facit, quod ex carminis consilio artem astronomicam nautis utilem laudandi per se sequitur. Rusticae uitae desiderium, unde bucolica poesis exorta est, effecit ut interdum aurei homines agricolae fierent. Terram arasse selicissimos illos homines Aratus finxit. Neque sane notissima illa de frugibus sua sponte prouenientibus sabula evanescere potuit, nam Vergilius ge. I, 12b narrat 'ante Iouem', i. e. sub Saturno, 'colonos nullos arua subegisse'; Octauiae autem auctor v. 412 8q. agriculturam quartae demum aetati tribuit, atque etiam interpretes Arati sua libidine hune locum immuta88e supra uidimus. Secutus tamen Arati exemplum Horatius eSt, cum epod. 2, 2 priscam gentem mortalium rura bobus
exercuisse fingeret; et Propertius IV, 12, 25 selieissimi aeui descriptionem his incohat:
60쪽
felix agrestum quondam pacata iuuentus, diuitiae quorum messis et arbor erant. Manifestissime autem hoc ipsum aureae aetatis maxime proprium esse statuit, qui iam ante Varronis tempora suit, Menander Heracleotes. Quem 'agricolas ipsos unos esse reliquias
ex stirpe Saturni' praedicasse in Plutarchi, qui sertur, de nobilitate libri nersione latina c. 20 traditur.
In aliis quoque rebus cernimus, quomodo ad temporum quorumque mores et desideria aureae aetatis imago mutata siti Sic ingrauescentem in imperio Romano luxuriam in eo gentimus, quod, cum apud Hesiodum homines aurei largis terrae muneribus abundantes epulis delectentur et apud Aratum ideo maria non transuehantur, quia Iustitia eis sine nauigationes ιρια πάντα praebet, iam Ciceroni Aratum uertenti 'malebant tenui contenti uiuere cultu' et Senecae in Medea u. 333 'paruo 'quisque 'diues nisi quas tulerat natale solum non norat opes', et ab Augustet temporis poetis inter scelestae posterioris uitae causas auri inuentio maxime efferri solet. Quamquam ad uictus simplicitatem aureae aetati tribuendam nonnihil contraria illa imago hominum priscorum herbis et glandibus uescentium uidetur contuli8Se.
Item ex nimia et perniciosa Romae inter diuitias et egestatem distantia explicandum est, quod rem familiarem aurea aetate omnino non fuisse primus, quod quidem nos sciamus,
inter poetas inam inter philosophos subsimili fictione Plato praeierat, qui Critiae p. li 0 C Atlantiorum temporibus Athenis
ordinem militum bonorum communione usum esse narrat) Vergilius apertis uerbis dicit ge. I, 126 sq.: ne signare quidem aut partiri limite campum
fas erat; in medium quaerebant. Quem inter ceteros poetas Germanicus quoque in Arati uersione Secutus est v. lis: nec parui terminus agri praestabat dominis sine eo tutissima rura, cum neque ipse Aratus neque Hesiodus de bonorum communione uerba laciant. Atque Avienus quidem, qui semper ali-Diuitigeo by Cooste