장음표시 사용
61쪽
Ad aureae aetatis sabulam Symbola.
qua uerba accurate ex graeco eXemplari uer8a immiscere studet, hunc Germanici loeum iam apud Aratum reperire sibi uisus illius v. 109: 'ολε deci κρέσιος περι/ι ιπεος .... ξπέ- σταντο ' u. 300 reddit: 'neque iam discretio eampum metiri in dominos monstrauerat'. Sed hic merum errorem Anieni habemus, Arati 'διακρισις ' nihil est nisi 'disceptatio'. De scaenicis Graecorum poetis nullum adhuc uerbum lacimus, qui in aurea felicitate multum uersati sunt. Minus hoe ad tragoediarum scriptores pertinet, nam in tragoediis quidem nusquam illam de aurea prisca aetate sabulam inuenimus, nisi tetigisse eam Aeschylum in Aetnaeis suspiceris, qua in sabulaeum de Cronia urbe a Saturno, dum in Sicilia regnaret, condita rettulisse Joh. Lydus testatur seg. li N. Contraria autem de priscis Sententia tribus locis copiose exposita exstat. Primum in Aeschyli Prometheo u. 447-508 Prometheus miseram pri seorum hominum in antris habitantium condicionem deseribit, quam ipse siderum notitia, litteris, bovis equique usu, nauigatione, medendi, uaticinandi, metalla fodiendi artibus inuentis subleuauerit. Secundus locus est Critiae, qui in Sisypho teste Sex. Empirico p. 403,l - sin. l N.) ita priscam aetatem depingit:
Quamquam ad meliora inde prouectos is quidem homines uix credebat, nam in sequentibus uersibus exp0nit neque leges, quas postea inuenerint, effecisse, ut scelera committere desinerent, et deos, quos animis hominum proponentes ab occulte peccando eos deterrere soleant, astuti alicuius hominis mendacio deberi. Tertius locus est Moschionis flag. 7 N.), qui homines olim ferarum similes in antris habitasse narrat aedibus urbibus agricultura carentes et inter se comedisse, donec Cereris et Bacchi opera innotuerint. Tune urbes domosque aedificasse et mortuos 8epeliuisse. Mirum in modum ea, quibus carentes hi tragici priscos inselieissimos putabant, cum eis Diuiti reo by Cooste
62쪽
consentiunt, in quorum absentia alii poetae summam huius temporis felicitatem ponebant. De nauigatiove et agri cultura iam uidimus; siderum uentorumque hac aetate ignorantiam Seneca in Medea u. 309 Sq. praedicat, bovis equique usu carentes Tibullus I, 3, 4l celebrat:
illo non ualidus subiit iuga tempore taurus, non domito frenos ore momordit equus; metalla fodiendi artem Ouidius detestatur, cum mei. I, 138 sq. inter ferreae aetatis scelera hoc affert:
itum est in uiscera terrae - - effodiuntur opes, irritamenta malorum; et eum Moschion u. 6 sq. bis coloribus priscae uitae miseriam instruat: svdἐπω γαρ ηνοντε Πτεγηρης οἶκος ουτε λαῖνοις εἰρεia rei ποις επυριωμένη πολις,
Tibullus I, 3, 43 huic aetati laudi tribuit, quod non domus ulla fores habuit' et Vergilius in ecl. 4, 32 'cingere muris oppida' inter 'priscae uestigia fraudis' affert.
Latissimus autem ipsius aureae felicitatis campus in eo-moedia est, cum qua licebit pauca satyrteae fabulae uestigia una considerare. Nam cum duplex ratio sit laudandae huius uitae, ut aut uictus commoditas aut morum praestantia efferatur, comici Hesiodum secuti, qui de moribus in sequentium demum aetatum descriptione uerba lacit sui de Elchhoss. l. l. p. 589), illam potissimum elegerunt et in dapum praecipue
abundantia felicitatem ponere solent. Satyros autem edendo bibendoque multum studuisse Satyri earum sabularum, quae exstant, Dagmenta satis ostendunt. Quarum in una scimus huiusmodi abundantiam commemorandae aureae aetatis ansam dedisse. Nam ad Arist. Plut. 806 sq.: h ιιεν σι αυνὶ μεστνὶ 'σνι λευκων αλφίτων, οἱ δ' asi poρῆς οἴνου ιέλανος ανθοσulOD scholiasta adnotat: 'τα τα Ἀαρα τα ἐν 'Iναχ ν Σοφοκλεους lag. 254 N.), οτι του Aιος Hσελγοντος παντα iaεσζα αγαλυν ἐγένero'. Auream uero aetatem ibidem descriptam exstitisse
ex scholio ad Ar. Pac. 53i seg. 258ὶ discimus, ubi, cum Try-
63쪽
Ad aureas aetatis fabulam symbola.
59gaeum Aristophanes in rerum dulcissimarum numero Sophoclis earmina reserentem faceret, suisse dicitur, qui eum hos ex Inacho uersus in animo habuisse crederent: εἰ datuονες οἱ τοτε γεννας αφθιτου λαχοντες ἰσοθέου sic Nauchius). Ex hao doctorum quorundam hominum suspicione, quae ipsis Aristophanis uerbis moueri non potuit, sequitur et notissimam celebratissimamque non modo totam hanc Sophoclis sabulam i), sed hoc praecipue carmen suisse et ampliorem aureae aetatis descriptionem continuisse, qua gratissima felicis illius uitae imago audientium animis proponeretur. In fabula Rhintontea aureae uitae ut potus deliciis abundantis imaginem haberemus, si certa esset Bodii suspicio hist. poes. gr. III, 2, 107) in paruulo fragmento ab Athenaeo XI, 487 C laudato: Βλαῖσος ἐν Maroυρν ρο φν Giν'
ipsum Saturnum tamquam sortem potatorem induci. Quod comoediam ipsam attinet, unum colorem nouum poetae comici in aureae uitae imaginem induxeruut, seruorum illo tempore absentiam. Quae uix ex liberali aliqua de improbanda seruitute doctrina orta est squis enim eredat sestiuos illos poetas philosophatos esse, quod ne Plato quidem cogitabat 73, sed commoditatis huius temporis imaginem tantopere auxerunt, ut omnia multo gratius et lacilius fieri fingerent, quam geruorum opera possent. Qu0d in causa suisse comicis, ut seruitutem huic aetati adimerent, ex Athenaei loco elucet, qui VI, 267Ε sq. exponit, qu0modo comici ueteres περι τουαρχαίου βίου διαλεγο ιενοι hanc sententiam illustrauerint, orto υκ ν ν τοτε δουλων χρεέα. Atque ansam dabat Hesiodus, qui
terram aurea aetate αυτ οφια την fruges tulisse narrat, grauissimam igitur laboris humani partem iam condonauit illis.
lj Aristophanes etiam Plui. 727 et Eccl. 80 testibus scholiastis eam imitatua est et Pherecrates Metall. dig. 108, 30 κύλικας Οινου Mέλανος ἄνθοσμίου ' eundem, quem Ar. Plut. 807, uersum expressit.
64쪽
Quomodo deinde amplius illud αντο/ιατον patuerit, iam Platonis uerba pol. 271C ostendunt, ubi in discutienda aureae
locutio facta est de summa felicitate es Ar. Aeh. 976; Diphilus IV, 380 M.; Maximus Τyrius 36, 1 aureos homines uocat ἐναφθον λ τῆ τιυν αυτοματων χορηγιg διαιτωμένους'. Vergiliua quoque ecl. 4, 21 sq.: ipsae lacte domum referent distenta capellae ubera nec magnos metuent armenta leones,
ipsa tibi blandos fundent cunabula flores, et 43 sq.: ipse sed in pratis aries iam suave rubenti murice, iam eroceo mutabit uellera luto, sponte sua Sandyx paScentis uestiet agnos, et Tibullus I, 3, 4b sq.: ipsae mella dabant quercus ultroque serebant obuia securis ubera lactis oves, et Horatius epod. 16, bi de insulis beatorum: illio iniussae ueniunt ad mulctra capellae, aveto ιaτον illud exprimunt. Inter comicos Teleelides in Amphictyonum loco ab Athenaeo laudato ab ea, quam uerbum αυτόματον ab initio habuit, notione proficiscitur, sed multa adiungit, quae terrae fruges sponte prouenientes longe egrediuntur: η γῆ δ' ετ ερ ου δέος ουδὲ πονους,
Eisdem autem, quae Teleclides hic enumerat, Pherecrates in Persis ad confirmandam seruorum absentiam usus est, uersibu8 ab Athenaeo VI, 269 C allatis: Diuitigeo by Cooste
65쪽
Ad aureae aetatis sabulam symbola.
ubi perinde primis uersibus agri potissimum cultura respicitur. Plane superuaenam in tali uita seruorum Operam esse etiam euidentius reddit Crates in Feris, cum non solum cibos, sed etiam suppellectilem motu uoluntario praeditam fingit. Versus iocosissimos, quibus hoc descripsit, Athenaeua l. l. seruauit: ἔαειτα δουλον OD δὲ ε Iς κεκτ ή G ετ' ουδε δουλην, αλλ' αὐτος αυτεῆ δῆτ' a Io γεροιν διακονησει;
cui alter opponit: εαειτ' αλαβαστος σθέως ξζει μυρου
et ad talem aureae uitae descriptionem simillimus Eupolidis locus, Aurei generis lag. 277Κ, pertinere uidetur, ubi caseus ipse, ut abluatur, ad aquam ambulat :ὴ τροφαλὶς εκειν etlφ' Ddωρ tiadi ει σκIρον ημφιεσ1ιDq. Quoniam sic probatum erat seruos illo tempore non fuisse, lacile adducebantur, ut maiorem, quae Saturnalibus suit, seruorum licentiam Saturni regni memoriae deberi fingerenti Quam conclusionem diligentissimus comicorum imitator Lucianus secit, qui Saturnal. c. 7 ipsum Saturnum de suis feriis
66쪽
Sed si in aureae felicitatis apud comicos imaginem amplius inquirere uolumus, non licet aurei saeculi uitam disiungere ab oreo et a sede beatorum, siue illam apud inferos siue in Oceano ponis; nam simillimis semper priscae uitae et Elysii selieitas coloribus a poetis instructa est. Iam in Hesiodi earminibus aurea Saturno regnante felicitas eisdem prope uerbis et primo hominum generi et heroibus post mortem in insulis beatorum habitantibus tribuitur. Qua similitudine adductus Horatius epod. 16, 63, qui insulas beatorum incolant, ex aurea aetate remansisse fingit. Propertius, qui Saturno regnante puellas negat peccasse, V, 7, 60 eas potissimum, quae in coniugio fideles fuerint, Elysium habitare fingit; Tibullus, qui
II, 3, Tl amoris aureo saeculo facilitatem praedicat, I, 3, 63 Elysios campos eodem colore in udit: at iuuenum series teneris immixta puellis ludit et adsidue proelia miscet amor. Quam autem arta apud comicos inter auream felicitatem et res infernas necessitudo intercedat, ex eo intellegitur, quod ipsius aureae aetatis, quae in hac terra fuit, Plutonem auctorem offendimus in Cratini Diuitiarum lag. 160 Κ. Affertur uersiculus a Stobaeo:
Possit aliquis cogitare dei nomine hic Saturnum significari, praesertim eum idem seg. 165 commemoretur ut illius aetatis gubernator. AHεναι autem per se etiam dici potest de deo sub caelo uersante, qui facit, ut aliquid ex terra proueniat, ut Euripides Bacch. 707 de Libero narrat: cria. V δε ναρθ'nyκ' εις riadoν κα jκε γῆς και τε δε κρο νην ἐξανῆκ' Oινου θεος. At uero ex Aristophanis Tagenistarum seg. 1, 14 discimus inter preces, quae ad mortuorum animas in Orco uersantes siebant, etiam hoc ab eis posci solitum esse 'δευρ' ανεὶναι Taracta . Quod confirmatur Aeschyli Persarum v. 222 Dind. , ubi Alossam chorus iubet a Dareo petere: ' ἐσθλα σοι rei ιαειν τεκντ τεγλῆς εγερθεν ἐς νοος', et Choeph. u. 147, ubi Electra a patre precatur: hμὶν di πομπος ισθι των ἐσθλ υν ανtis'. Ipsa autem
67쪽
Ad aureae aetatis fabulam symbola.
haec uerba ανιεναι τα acta' sollemnia in eiusmodi precibus fuisse Aristophanis locus docet Ran. 1462, ubi Bacchus ad certam formulam sine dubio respiciens Aeschyli uerbis: ' ἐκεi τρα- σαιιι αν, ἐνθaδὶ δ' ου βουλοιιαι respondet: ιη δῆτα σίγ', αλλ' ἐνγενδ' ανιεe Taracta. Neque contra hanc sententiam facit, quod Aeschyli duo loci in adhibenda uoce ' ἐσθλα ' consentiunt, quae priore loeo uariandae elocutionis gratia poni debuit, cum v. 218 praecederet 'ταπαθ' ἐκτελῆ γενεσθαι 'i), neque altero loco αγαθιον pro ἐσθDὼν ab Aeschylo scribi potuit, cum anapaesti apud tragicos nonnisi in prima trimetri sede exceptis nom. propr.) locus sit. Ad Aristophanis porro locum scholiasta alium quoque uerSum illam formulam continentem affert his uerbis: fuaea την grae Distiaν εκεὶ βλέπουσα dεῖρ' ανlει ταγαθα , ubi ποροι ua nihil aliud uidetur significare nisi uersum stragicum esse Fritetschius ad Ranas p. 44l credidi qui multus in ore hominum erat. Quod Cum haec exempla nos doceant uerborum faνιεναι τα acta' sollemnem in rebus, quae Orci incolis deberentur, usum fuisse, non credo a Cratino eadem haec uerba eadem, qua illis locis, uersus Sede alio sensu adhibita esse, praesertim cum Cratini quoque uersum in prouerbium abiisse testentur paroemiographi, quos Kockius laudat. Simillimo autem sensu de ipsius Plutonis donis uerbum ανιεναι usurpatur a Platone in Cra lop. 403 A, ubi Pluton dicitur nomen suum inde accepi8Se, OH εκ UIς γῆς κατ υθεν ανέεται ὁ πλουτος. Plutonem igitur hoc Cratini uersu aureae abundantiae auctorem cogitari statuimus.
Εtymologia autem illa, quam Plato proseri, iam Aristophanes uti uidetur, cum in Tagenistis seg. 4SS, l dicit:
εἰ siri τα βέλHιστ' ἔλαχεν; Hinc intellegimus, quomodo fieri potuerit, ut Pluti et Plutonis
nomina promiscue usurparentur. Quod Aristophanem Plui. 727sacere videmus, ubi Carion narrat: 'μετα τουτο τεὴ III.Oiτcὐνι παρεκαει ετO' q. sq. , Plutum autem in animo habet. Qua in
68쪽
re Aristophanes teste scholiasta Sophoclem secutus est, qui in Inaeho m. Ουτωνος έπεέσοδον shg. 252 N.) commemorauerat, divitias nimirum in Inachi domum intrantes significans, nam hisdem scholiis paulo infra de eadem sabula refertur ora του Ηιος εἰσελθοντος παντα ιιεστα αγαλῶν ἐγενετο. Luciano autem Plutus Plutonis ad Τimonem legatus est sΤimon. p. 131). Neque porro ab Orco insulisque beatorum longius remotas huius terrae regiones separare possumus. Nam uel ipsas iugulas beatorum longinquum egi enumerare, quot locis ueteres posuerint. Trans columnas Herculis plerique ponebant, Sebosus Hesperidas intellexit, TZetetes insulas prope Britanniam sitas fuisse tradit, Aristoteles de Sardinia cogitabat, alii do Lesbo suide Welcherum de Phaeacibus et ins. beat. opuse V, 26 adn.), Apion Canobum uoluit, alii testante Herodoto Oasim magnam, Lycophron locum prope Thebas Boeoticassitum, alii alia. Neque praeter has insulas ulla caeli regio sabulosa felicitate caret, ad septentrionem speetant Hyperborei, ad meridiem Aethiopes, occidenti ultimo deis propinquo uide Rogeheri Gorgones p. 23 sq. oppositae sunt Persarum diuitiae
atque Indiae miracula. Verum ut de comicis ipsis uerba faciamus, quod primum ipsam auream aetatem attinet, ubi uel praeterita commemoretur net quasi praesens spectantium Oculis proponatur uel sutura spe praesumatur, non potest accurate ubique dignosci. Velut in Cratini quem in aurea uita describenda ῶσπερ Lati-παδρον κατασεισαντα ceteros poeta8 omnes imitatos esse Athenaeus VI, 268 D dicit) Diuitiarum fragmentis et ex uetusta memoria felicitatis imago repetitur sin. 160:
69쪽
Ad aureae aetatis sabulam symbola.
fragmento autem 161 ipsa praesens selicitas oculis proponitur. Nam quoquo modo ganandos esse credas hos uersus: ἐγυν γάρ εἰsu θυννὶς r ιιελαινὰς ἔκαὶ θυννος Oρφευς γλαυκος εἶχελυς κυ υν quod Metuekius scribendum censet: ἐγω γαρ, εἴ tioι θ νὶς η μελαινὰς M ν ῆ θυννος q. sq. , talem enuntiati truncum laudare contra Athenaei consuetudinem est) - uidentur ipsi pisces sese hominibus offerre, ut eligant sibi, quem comedant. Idem piscium esse ossicium in beatis Orei partibus Pherecrates fingit Metall. frg. 108, 23:o: μαὶ κυλαι γαρ εἰς αναβραστ' ἐρτυυενοστερι τὰ σroia' εrrisOντ' a 'Tιβολοῖσαι καταπιειν, et pulti panibusque hunc animum tribuit Teleelides in Amphictyonibus seg. 1, 4, ubi de uetu8ta aetate narrat: ιαζαι δ' astroις ἐμαχοντο
Crates in Feris auream uitam quasi statim adsuturam proponit, ut laturum tempus in fragmentis ab Athenaeo laudatis ostendit frg. 14, 3:οδοιπορουντα γαρ τα reάντ' ἐγὼ ποιησευ, cui alter seg. 15,2 opponit:
Et quod seg. 17 homines eum bestiis paciscuntur, introducendae huius uitae causa fit. - Fragmento autem 16 condicio horum hominum describitur: εχοντες ευπαλ βέον
ineertum aureorumne, qui fuerint, an futurorum. Sunt tamen aliquae fabulae, quae uel ipso titulo doceant spectatorum animos in antiquissimi temporis memoriam ductos esse. Dubito an Cratini minoris Gigantes et Eubuli Titanes huc reserendi sint, ex utraque enim sabula fragmentum exstat, quod rerum
70쪽
ad delicatam uitam pertinentium commemorationem contineti De Gigantibus haec Bergkii sententia est rel. com. ait. p. 277)i), Titanes autem suerunt Saturnus eiusque aequales, facile igitur in sabula sto inscripta Saturnia uita induci poterat. Certiora de Teleelidis Amphictyonibus affirmare possumus, qua in sabula de priscae aetatis felicitate sermonem suisse Athenaeus
l. l. testatur. Et in tetrametris anapaesticis, quae asseri, ipse selieitatis auctor uerba lacit: λέξω τοlνυν gio ν ἐξ &ρχῆς, ον ἐγω λπὶτοῖσι παρεῖχον. Sequitur tunc aureae aetatis descriptio sollemnibus coloribus illustrata, cuius partem iam supra laudaui. Utrum Amphictyon heros ut chori Amphictyonum coryphaeus haec dicat an alius quis, discerni nequit. Nam Αr. Nub. 961 sq. simillima tetra
non coryphaeus loquitur, sed Aoγος di καιος. Saeculum autem aureum eo tempore, quo Amphictyon synedrion Amphictyonum constituerit cs Paus. X, 8, l), a poeta poni posse mar-m0re Pario probatur, ubi ο 5 haec exstant: 'ἀφ' oti υμφι
ctyonis utriusque regnum anno a. Chr. n. 1522 tribuitur. Libenter praeterea comici aureae aetatis memoriam inducebant,
ut spectatores de sui temporis prauitate admonerent et spem sacerent reducendae huius felicitatis, si ipsi meliores serent. Sic Cratinus in Legibus, quas ut chorum senum persona introduxit srg. 126), hos spectatoribus prauitatem hexametris uersibus obuertentes secit, quorum unus seruatus est shg. 128): hi υν εla ιι ἐν ἔκαστος ἀυυα ξ δωροδοκεiται. simul autem beatae uitae imago eis proponitur: ὁ δὲ κεἰς οστανέσιν υσει τάχα srg. 12 IJ, καὶ δροσον δέ Iων εωθεν ταγηνίας seg. 125 . . τυρ se καὶ ιειν H, παραλεξόυενος καὶ ἐλαίον frg. 129).