장음표시 사용
541쪽
Consolationum a Graecia Romanisque script. historia erit. 147
non potest continere litteram Δ, et inuito sensu sedit. Quid uero tandem huc daemones 3 - Idem u. 8 ατ .. ν inprimi iussit et in adparatu eritico nequaquam id adpinxit quod in O exstat. Nam in o sero hoc adparet AIIC . N quamquam alteram litteram reapse non II esse e comparatione ductuum huius papyri certissimum est). Octaviani autem illud αγωγ iν et editoris αγώλην uel propter spatii rationes inrita sunt; huius coniecturae
etiam obest quod αγέλη de philosophi schola perinde ac latine
grex ' nisi eum quadam inrisione non usurpatur. Pervulgata
sunt Horatiana illa 'Epicuri de grege porcum' i) et Chrysippi porticus et grex' 3; et ne Cicero in quidem absque ioco 'philosophorum greges' geribit. At Philodemum h. l. de propria schola iocari quis censeat 2 Epicteti uero locus ad quem M. nos delegat cum nostro nil rei habet. Restat ut illi reddamus Hac uoce qua proprie philosophorum sectae denotantur e. g. Antigonus Carystius sAthen. XIII, p. 565 D) de
Aristippi schola utitur; nec Romanis haec vox non in usu erat. Post longam disputationem nunc ami88am, qua arguere uoluit stultum esse qui moribundus orbitate sua doleat, scriptoreol. XXIII, 36 clausulam adnectit sic supplendam: συνεῖ ν δὲ ....)
nudis ἔσται στρος υιας κτL Sic integram simul structuram
habemus: nam Moτι e Philodemi usu quem exemplis inlustrauit Sauppius ad Philod . de uit. O 27, p. 28, 4 h. l. ualet οτι f. 'da82.' Accedit ex hoc libro exemplum quod exstat XXXVI, 32. Ceterum quod in uerbi καταλειφθέντ ον praepositione T cum II inmutata est, lactum est ut compluriens in his papyris et, ut uidetur, in eodem uerbo XXV, 14. Sed ne parua contemnantur, col. XXV, 38 perperam licis posuisse editorem adnoto; fuit oταν teste ceris litterae Tuestigio. cf. XXXII, 2. - nidem incipit locus qui est 'de morte in peregrina terra'. Talia sere scripsit: Si quis peregre degens parentes aut alios cognatos relinquit, hoc si pungit animum satis est; magnum luctum ne illud insuper addat ad difficultates quae per se peregre degentem secuntur. Tum inli Epist. I, 4, 16. 2 Sat. II, 3, 44. 33 De or. I, 42.
542쪽
εστιν ὁ θανατος ατε μ δενὰς ἐπαισθησομένους, Ora Oτι του κεῖσθαι τα λεli pax a miῶν ἐπὶ ξέν)ης. Quae suprascripta sunt uerba editor ante ατε inseruit. Sed totum enuntiatum mire conruptum e8t neque ullam sanam
habet interpretationem. Ut paucis dicam: et illud quod post συνέχον legitur oτι et supra scripta illa uerba expellenda sunt ut sana evadat haec sententia: 'nam, id quod maximi momenti est, ad nos ne haec quidem mors pertinet utpote nihil, nedum reliquias nostras peregre iacere sensuros'. Si quid in editore ceteroqui de libello bene merito reprehendendum est, hoc est quod certa Buecheleri i) inuenta complura Philodemi cum detrimento siue neglexit siue non satis perspexit. Quae quidem partim ita in propatulo iacebant ut et Buecheler tacitus ea posuerit et ego in prima lectione in margine adnotauerim. Primum exemplum exstat in loco difficillimo qui nisi omnia saliunt adeo emendatricem manum desiderat. Col. XXVII, 34 κακεινο e. q. s.l locum 'de mortis indigno genere' adgreditur Philodemus quo nihi interesse quomodo quis e uita decedat stultis hominibus persuadere uult usque ad XXX, T). Non, inquit, animum perturbare debet, quod multi antiquitus indignam adepti sunt mortem. Insani
uero est dictitare: recte eum angi qui subductae nauis instar in lectulo aniculae in modum, non post magna facinora posterisque celebranda sese aliquando moriturum egse apud animum suum proponat ). ως γαρ, pergit v. b, ἐν Aιdου προτιιι γο-
ιενοι - ουτως εχουσιν, ὁπο τῆς aδιαλγηφέας ἐπιλανθανομε- νo ι τὶουδὶ ποτε κατακρείνειν των ἐκλιποντων ἄναι I9 σιαν 1 In coniectaneis quae in Mus. Rhen. uol. XV s1860J, p. 289 sqq. seripta Sunt. 2 Ad perspiciendum hoc specimen Philodemeae eloquentiae sXXVIII. 1 53 opus est ex antecedentibus sententiam sic quasi supplere: εἰ δὲ ro νενεωκλημένον - τροπον θελευτῆς τυγχανεινὶ, αλλ' ovχὶ - Τραγ εῖν, ἐνοχλειν λεγουσιν , ἀποπλακία - ἐστίν. 3ὶ Sic pridem Buecheler l. l. p. 295 suppleuerat. Et duarum littera rum lacuna certo ut nihil supra cernitur in papyro. Quod M. aeripsit ουποτε nullam admittit interpretationem.
543쪽
Consolationum a Graecia Romanisque seripi. historia erit. 1 9 παντελῆ καὶ δια τουτο τους αἰκίζο/ιένους τα λεέωανα κωφὴν rataν αεικι ιν ιιενεαινειν λεγοντες.
Unum extemplo apertum est: adhiberi ad exstinguendum illum dolorem ueterem illam de mortuorum persecto torpore
cantilenam. Sed qui porro nos hinc expediamus 3 Quid est
κατακρεένειν 7 Nequit esse, quod alias est, 'damnare': nam illi qui a Philodemi inpugnantur nimirum non neglegunt hcιλανθανονται damnare illam Epicuream sensuum priuationem, sed contra utpote Epicuri aduersarii acerrime detrectant. Pergo.
Eidem illi stolidi homines tu. 12 sqq. J hac de causa eos qui cadauera laedant brutam terram laedare studere dicunt 3 Quid γIlli stolidi, paulo supra aduersarii Epicuri, subito tam recte, ita
eum Epieuro sentiunt 2 Et hae de causa γ Hic haeremus. At illi fortasse re uera obliti damnare gensuum priuationem, puta non damnantes, scelestos illos brutam terram foedare rectissime concludunt. - Itane uero 7 Vide ne sic tota sententia conlabatur. Nam ei qui accipiunt illam sensuum priuationem, quo modo tandem eidem in Oreo honores sese adsecuturos es8e possunt sperare, quemadmodum paulo ante dicuntur sperare 7 Non enim sperarent, si illud cum Epicuroeenserent; nedum sperent quia illud censent, sicut nunc legimus. Incurrit in oculos totius argumentationis insania. Et primum aliquid profecerimus, si κατακρένειν ad iudicandi uel censendi notionem delapsum esse perspexerimus ij. Sic iam habemus quem exspectamus Epicuri aduersarium qui
sensuum priuationem perfectam statuendam esse pro uanitate sua inmemor sit. Dein, ne sequentia tamen contra pugnent,
aut pro eo quod in papyro est λεγοντες uerbum quod negationem in se contineat postulandum aut aliqua ratione enuntiati membro quod a κ .. διὰ τουτο tu. 11 sqq.ὶ incipit negationem inserendam esse dicemus. Et lacile quispiam κίου) supplendum e8Se suspicetur: quod propter magnum spatium quod sic
inter Ου et λέγοντες artissime coniungenda intercederet auersor. 1 Unum fortasse possit conferri Pind. lag. 149 II 16l B. hπολλων
κατεκρlων θνατοις ἀγανωτατος εμμε mi quae uerba ita possunt explicari ut maxime benignum erga mortales Apollinem iudicatum esse dicatur.
544쪽
Carolus BureschHoc autem - ut comprehendam quae disputatione uideor enucleasse - uoluit Philodemus: 'tamquam in Oreo honores adepturi sint - ita se gerunt, quoniam perfecti mortuorum torporis obliti non intellegunt siue negant) eum qui cadauer laedet brutam terram laedare studere'. - Κandem ad amussim gententiam cum eadem argumentatione sperspecta quidem prioris partis inmani uerborum structura) infra col. XXX, lisqq. leges: Ρeruulgata enim opinio est Τ), tamquam apud inferos eis, qui in uita nobiles suerunt, gloria, eis qui ignoti, Ob8curitas contingat, Ar του πάντας απλως ἀναισθ εiν, φιαλλον di m δ' εἶναι, κai του τ ω ν εἰς τος ταφας δὶ τa ιεν αυτοῖς συγκατακαεσθαι, τα di συντα Irima uacuna sequitur XIII sere litterarum qua talia sere deuorata sint: πάντα Oλθου χρονουὶ κονιορ τοίσδω ...' Sic enim haec uerba distinguenda et supplenda erant. Adparet illud λήθη του παντας α πλευς αναισθη - τειν respondere eis qui illo loco leguntur εα λανθανομεν oe
τε λω - Restat ut memoriam Philodemi conrigam, qui extremis uerbis Apollinis Homeriei sa 54) de Achille Hectoris corpus trahente dietum
κωyζν γαρ δῆ γαὶαν αεικέ ει ιιενεαίνεον uerbi μενεαένειν non irascendi, ut Homerus, sed alteram illam studendi uel cupiendi notionem usus uidetur esse. Aliter scripsisset ιιενεaένοντας. Col. XXX, 1 sqq. scripsit editor παν τες assa τοὶς ως Μέλμν ευσαρκοις Ουρου κτὶ At in papyro teste o clarissime exaratum est EYCAPKOlOAlIICY. unde ni salior recte haeo
statuitur structura: παντες cista τοὶς εος Μέλων ευπαρκοι - σκελετοι γένοντat cum breui loquentia Graecis non inusitata, quali Hoe enim ualet id quod est καταφερομένων γαρ ἐστιν, ut supra
545쪽
Consolationum a Graecis Romanisque script. historia crit. 151
post Μέλεων id quod est ευσαμ οις quasi gubauditur. - Ηic locus iam ad eam libelli partem pertinet qua 'nullius momenti esse quid fiat corpore post mortem' argumentis uere Epicureis eisdemque peruulgatis euincitur XXX, 7-XXXIII, 36). Eodem pertinet locus quo ipse librarius uno uerbo omittendo peccauit, dico col. XXXII, 2 sqq. Ibi ne eum quidem qui cogitet lare
ut se mortuo corpori sepultura denegetur doliturum esse contenditur. Inserendum igitur est u. 5 ante τυχεὶν uox τaφῆς, non modo subaudiendum ut opinor; nam licet euanuerint magna ex parte quae scripta olim fuerunt exstrema columna XXXI, tamen in uicinia illa uox non legitur unde possit lector arcessere. Accedit quod insta u. I 8 eadem legitur elocutio: αλλαδὴ καὶ ιιιρέοι - ταφῆς Ουκ ετ υχον.
sibi opponi, quamuis in papyro Ilibrarii an ignis culpa in-eerrem) YCl C l . ΔφOYC elarissime sit scriptum, ipse editor
perspicere poterat ). Nam nil reapse aliud potest scripsisse Philodemus, id quod nuper iam Blassium l. l. monuisse uideo. Ηine finde a u. 3lὶ id agit Epicureus ut expellat metum
eius mortis generis quod unum omnium φρικέὐδέστατον censebant ueteres, mortem dico quae in mari contingat. Haec nimirum Epicureorum cateruae grata erat arena in qua principissamosas exercerent doctrinas. Itaque nihil prorsus interesse utrum quis lacu uel fluuio an mari mergatur, utrum piscibus cibum praebeat corpus an terra conditum vermibus conficiatur uel supra terram 'flammis intersat', non sine quadam sestiua inrisione increpantem audimus Philodemum nostrum qui h. l. cum Lucretio mire concinit. Sed ut di eam quod nunc dicendum est: illa quam modo adumbraui narratio non continuo uersuum ordine decurrere sed duorum uersuum lacuna interrumpi uidetur; nam post u 37
in ecl. XXXII suisse uidentur duo uersus de quorum altero superstites sunt litterae Δ . ASON quod est αγαθον 1. Sio
li Quod ipso dubitanter coniecit τους εἰς ταφους omnino senBu earet, quoniam ipsum contrarium flagitatur.
546쪽
Carolus Bureschsane inferiore margine columna careret, quamobrem ut opinor M. illud uerbum sorte fortuna adgeriptum esse maluit adnotare. Quod factum esse cur statuamus non uideo. - Idem est argumentum totius quae sequitur columnae. Ibi inde a u. 23 id agit ut increpet eos qui non δι' αναγκαίας χρεέας sed uel scientiae cupiditate uel auaritia permoti uel alia quadam de causa de qua nunc quaestio est omnino mare temptent. Scribit
utrumque p0sse suppleri, quippe quia in extremis uersibus de unius litterae spatio uix quidquam potest statui. Sed quam displicent illi ενεκα συνήλυν πλεοντες Gog oli Quanam de causa nauigantes 2 Cur tandem sapientes potissimum inducuntur nauigantes hac potissimum de causal Quid est familiarium causa nauigare 3 Quales uero dieit sapientes 7 Scilicet Epicureos. At qui cogitari potest Philodemum sapientibus suis id inputare quod ualde uituperandum esse statim clamat 2 Quinam mihi iste est sapiens qui omnino ut laciat quod uituperatione obnoxium sit ab animo suo inpetret 2 Procul hine abeant isti σοφOl. Contra quam apte h. l. homines samiliarium sepeliendorum gratia nauigantes commemoranturi Antiquissimus ueterum mos erat peregre mortuos cremare cineremque eorum urnis
in patriam reportare γ). Proinde humanissimus suit Ouidius
eum oraret: in singulis eolumnis numeros fluctuat, ita tamen ut tantum XXXVI versus
habeant eolumnae XXIv et XX s- p. XXV et XXI Scott , XXXV uero eol. XII IXIII Se. . - In eol. IX iX Se. fragmento fugit editorem ultimus
i. e. vigesimus iater uersus de quo littera Δ superest ij καὶ, non e supplendum esse uidit Blassius. 2, Sic Τzeta. ab Lycophr. 367. Nubem locorum congessit Meursius, de funeribus e. 39, qui eui non suffieiunt adhibeat K. Fr. Hermanni opus quod inscr. Lehrbuch d. gr. Antiquitaten , IV, p. 365, 1. 374, 3.
547쪽
Consolationum a Graecis Romanisque script. historia crit. 153
Ossa tamen laetio parua reserantur in urna Sic ego non etiam mortuus exul ero.
Et quis inmemor est Catullianae pietatis cui sublime carmen epicedion debemus quo testatur ipse: Multas per gentes et multa per aequora uectus Aduenio has miseras, stater, ad inserias,
Ut te postremo donarem munere mortis e. q. s. 2Quam pulcherrimam pietatem Epicureus ut inutilem censet uituperandam. - Voce φυσικον sententia qua de illis hominibus iudieat philosophus manifesto clauditur; tum scripsit editor η τους κτλ, perperam, quia ante H unius minimum litterae spatium est. Item laustra fuit Blassius quod proposuit φυσι- κον ῆδη, τοῖς κτὶ, et propter spatii indolem duarum latissimarum litterarum haud capacis et propter uerborum structurae atque sententiae labem. Mo, si 8patium sufficeret, scriberem: φυσικον. τί dni τοῖς - βυθι μένους; namque certissimum est hic nouam sententiam incipere qua nouum nauigantium genus inducatur de quo infra u. 30sqq. iudicat: ἄλλα τὰ οἰκτρο νονπως iὶ αἰτιῶν, Οὐχ ὁ θανατος κτλ. - Sed res ita potius expeditur. Εnuntiatum illud u. 2b Hείνους ιιεντοι - φυσικον interponitur παρενθειως inter id enuntiatum quo prius nauigantium genus describitur su. 25 τι γὰρ δεῆ uγειν τους - τα- croos et id quo alterum adiungitur su. 27 ri τους δια φιλοκερδέαν - βυθιζομένους;ὶ, ita ut accusativus ῆτους - βυθιζοφιέ-νους trans illam intercapedinem respiciat ad id quod supra legitur τι δεῖ λέγειν. Tum de illo altero genere Satis concinne statim, ut Supra de priore, u. 30 sqq. iudicatur. En Philodemi eloquentiam l Nunc illud spatium quod u. 27 post φυσι- κον et ante ξ in papyro esse supra dixi, et illud quod n. 2bpost ταφοι reapse uidetur suisse, interpunctionis loco a librario laetum esse recte 8tatuemus. Qualia spatia constat complura in his papyris adparere. Quae deinceps inter u. 31 inde a uerbo o et v. 36 leguntur, sicut M. scripsit, item uerba sensu destituta sunt. Ea
l ο'ως, non Our υς, supplendum uidetur.
548쪽
nec Blassius omni ex parte emendare potuit neque ego nunc possum; quare miras papyri scripturas accurate exhibere satis habeo: u. 31 sq. OTOYKElCTA . . t Δ . Δ . . ΔΙ ΚΔ . . C, ubi plane absonum est ni fallor ν οὐκ εἰ σίν. τῶν l δε quod suasit Blassius. u. 33 8q.
ubi Blassii Ουδέτερ o)ν i. e. nec τὸ Ajν neque o θανατος horum hominum οἰκτρον ἐστι, ut de obscura sententia taceam, ne Philodemo quidem ausim inputare. - u. 35 sq. optime Blassius ἐν γαλ ατ l τηι cognouit et uersuum 35 et 36 sensum reduxit. Iniustam quoque mortem solacia sua habere inde a col. XXXIII, 37 usque ad col. XXXV, 34 demonstraturus Philodemus praemittit habere quodam modo ueniam, si quis maereat quod uelut olim Ρalamedes Socrates i) Callisthenes e uita decedere ni cogatur. Quod quidem sapientibus uiris perquam raro accidere, quia hi neque quod tali morte dignum sit committant neque omnino cum hominibus scelestis rem habeant.&λλ' ἐπειδ ιερ Ουκ a δυνατον, ετι δὲ ιιῆU. ν ἐπὶ τcὼν sari τε-
ρωδιον κτλ. Sio habet papyrus, et sic scripsit, id quod satis mireris, editor. Nam haec uerba inmane quantum insana esse, facile autem inserendo noculam oυκ ante ἐπὶ v. 10 sanari paulo diligentius haec legentem uix sugere potest. Adde quod Buecheler l. l. p. 294, cum totum locum XXXIV, 1 - 15 init.) exseriberet, sic conrexit, nisi quod praepositione ἐπι nescio qua de causa omissa exhibuit ετι δὲ ει αλὰ.oν Ου τῶν ιιη τελεέων κτλRes est certissima, nisi sorte quis negationem ODκ ante adD- νατον positam hucusque ualere nobis persuadeat. Verum ut ad Philodemi disputationem reuertamur: si quis iniustam mortem perpessurus sit, eum non omni quidem morsu liberum re sed mediocriter perturbatum talibus meditationibus adhibitis prorsus sortiter casum toleraturum esse contendit XXXIV, i 2 sqq. . Etenim si quis propter turpia lacinora mortis con-
1ὶ Quid rei sit P lamedi eum Socrate supra p. 24 sqq. pluribus exposui. Quam igitur lepide eidem in eadem causa a Philodemo iuxta ponunturi
549쪽
Consolationum a Graecis Romanisque script. historia erit. 155demnetur, eum infelicem quidem e8se, sed quia uiuens perpetuo poenam metuat, non quo ei mortuo propter infamiam quam contraxerit male sit laturum. - Nimirum huic homini scelesto eis quae secuntur Sapientem Opponit, quem, cum insontem se necari Sciat, dolorem sane sensurum dicit, non autem nec per se nec propter hominum existimationem mortis genus turpe putaturum esse, prae8ertim cum neque omne8 neque multos sic iudicare Sciat. Haec igitur sententia i cuiu8 gingula uerba restituere frustra uidetur nisus esse Blassius) inde a uersu 2l usque ad u. 34patuit et, ut par est, eodem modo quo gententia cui opponitur
ἔσοντaι - exstructa erat. Atque initium tu. 21ὶ quidem oταν δέ τι ς θ σαο καλέος καὶ παντος σπ έλ)oυ καθαρδεις ) κτὶ certo refingitur. - Versu autem 34 sic pergit: 'et si omnes eius mortem turpem censerent, ipse, dummodo uitam integram et beatam nec sibi soli illud accidisse meminerit: talieasu non perturbabitur. Lacunam supra in paraphrasi indicaui, de qua explenda nunc paucis. Exstant u. 37 haec: AN . IIlC . . E . . UdCη e. q. g., e quibus ni salior necessario hoc uerbum restituitur: αν ε)πισίτρὶ πτ)ως. Sic prodit et elocutio uere Philodomea saνεπιστρέπτt0ς εχειν τινος. es XXXVII, 5) et sententia apta: nempe molestis illis bestiolis, quas cum locustis et vermibus componit domicus poeta M), ad-1ὶ Haec e papyri ductibus eruenda erant; sed nec lacunam recte mensus est Meliter. Ceterum cf. XXXV, 39 ἐαν δέ τις ετ βιωσας κτλ.2ὶ Hoe recte uidit Blassius, cuius e ceteris coniecturis uel propter spatii rationem cadit ea quam secti u. 24 sq. εἰς τυνον τοιαυτον arari ἰς, si quidem u. 2b THNA . XOElz exstat. Pariter cadunt quae II. u. 27 extr. et 28 in. suppleuit, quia u. 28 . N ΔΠ . . Ol legitur.3ὶ Post prius C uestigium litterae si adparere uidetur. Sed haec h. l. uix reuera potest scripta suisse. 4) Nicoph. lag. 1 Com. II. 848 M. - I, 775 K. A περ ἐσθίει τοντι τα πονηθ' ορνιθια.
550쪽
Carolus Bureaehsimulantur maledici homunciones, ad quorum ludibria uelut culicum susurrum sapientis beatam uitam Philodemus ait non re8pecturam esse. Quales uero σέρφους illos dixerit quod nequiui indagare aegre fero: απτέρους de quo Gomperetius cogitauit) certe nec uoluit nec potuit dicere. - Tum Rr mentum illud omnium scholarum consolatoribns tritum 'non
tibi hoc soli' proferentem supra seei Philodemum; et quod
eodem redeat legimus apud Mehlerum v. 38 καὶ Ου ιιο νον αυτον ἐν κεκυρηκέναι, nisi quod αυτον conrigere opus est. Quamquam, eum Mographorum ductus non satis siue aestimaret siue intellegeret, ueram Seriptoris manum non restituit. Sic enim fuit testibus 9 ein scriptum olim in papyro: ΚΔlTO ONONΔYTON ii; unde conrecta librarii neglegentia OY post TO Omittentis Philodemi uerba καὶ το ovj ιιο νον αντον ἐνκεκυρηκέναι repetimus ). Hanc suisse eius sententiam inde euincitur quod quae statim secuntur καὶ γαρ υ υριους οἶδε καὶ των ἐπιπανεστατ ον εμον dκαὶ διαβολὴ περιπεσοντας κτὶ huc necessario Spectant.
Ex his vadis uixdum expeditis nobis in conspectum ueniunt horridi scopuli, quos si minus possumus tollere, certe, noti ut fiant, explorare debemus. Philodemus postquam iniustos illos iudices per totam uitam scelerum conscientia uexari et interdum etiam ab aliis castigari seol. XXXV, 6-11ὶ narrauit, adiungit uerborum comprehensionis quoddam monstrum quod inde a n. 11 usque ad u. 25 in. patet. Cuius gententia usque ad medium uersum 17 bene se habet; pariter quae inde a u. 19 med. usque ad periodi finem leguntur explicationem admittunt: de eis quae inter has duas quas distinxi partes exstant quid sibi uelint quaeritur. Dixit autem talia sere: 'equidem miror esse qui in summis malis censeant damnitum esse, non ab hominibus bonis, sed a pessimis uel potius beluis; miror, inquit, si eidem beate uixisse et uicturos esse existimant pessimos illos homines τους
ij Littera i post Kα etiam in o deest, in quo ante Om certissimum litterae T vestigium superest quod Neapolitanum fugit. 2 Subaudiendum esse irii ro αὐτοῦ rυχνὶ ἐγκεκνρ κεναι uix opus intstdnotare; quam elocutionem uide XXXIII, 33 et XXXu, 40.