장음표시 사용
571쪽
libro II e. 33, 9: 'tantumque sua laude obstitit famae consulis
Marcius, ut nisi foedus cum Latinis columna aenea insculptum monumento esset, ab Spurio Cassio uno, quia collega afuerat, letum, Postumum Cominium bellum gessisse cum Volscis memoria cessisset'; tamen ex eis quoque cognoscitur, praescriptum suisse in columna utriusque consulis nomen, in ipso autem laedere ieendo Sp. Cassium solum suisse nominatum. Deinde maximi est momenti testimonium Varronis, geruatum apud Macrobium Sat. I, 13, 21: 'sed hunc se. Fulvium
arguit Varro scribendo antiquissimam legem suisse incisam incolumna aerea a L. Pinario et Furio consulibus si . e. anni 282 u. c.) cui mentio intercalaris adseribitur'; unde Varronem ipsum uidisse tabulam eam puto apparere. Eadem ratione in aedis Saturni anno 253 u. c. dedicatae titulo consulum fuisse addita nomina demonstrat Matini Rom. Chronol. II p. 8 adn. 7). Atque iam diu ante annalium scriptores litteris mandatos suisse iustos consulares, notissimus mihi uidetur comprobare locus Ciceronis, ad lam. 9, 21. Ubi cum dicit Cicero: 'priu-eep8 . . . L. Papirius Mugillanus, qui censor . . . suit sa. 312).
. . . Sed tum Papisii dicebamini. Post hunc XIII suerunt sella curuli ante L. Papirium Crassum, qui primus Papisius est uocari desitus', manifesto se inspexisse significat exemplar aliquod fastorum, quo antiquiores Papirii seripti erant 'Papisii 'ae primi L. Crassi nomen littera 'r' legebatur. Itaque iam
ante annum 414 u. c., quo L. Papirius Crassus primum in fastis occurrit, secundum Ciceronem in scribendo gentis nomine esse receptum rhoineismum, quem vocamus, elucet, illum tamen, quem proximum ante Crassum sasti commemorant, L. Papirium Crassum, tribunum militum consulari potestate anni 386 u. c., Papisium etiam suisse scriptum, ita ut intra annos 386 et 414 sit statuendum in fastis illis nouae scribendi rationis initium. Quae eo comprobantur, quod exstant ante annum 386 in reliquis quoque lastis nomina C. Vetusii consulis 255 Liu.
2, Ib), Τ. Vetusii consulis 260 Liu. 2, 28ὶ, Sp. Fusii consulis 290 Liu. 3, 4 , Τ. Vetusii consulis 292 Liu. 3, 83, cum post
572쪽
De iustis eonsularibus antiquissimis.
eum annum nullum inueniatur exemplum nominum eorum littera scriptorum. Ex Ciceronis autem uerbis supra scriptis iam ante annum 414 litteris mandata esse ea quae ex Liuio attuli nomina sequitur. Fidem igitur attribuens Ciceroni tegit, fastos congulares, quos Mommsen quoque Rom. Forsch. I p. 57ὶ inde a quinto sere saeculo per singulos annos in libros dicit esse relatos, reuera ad eam puto redire aetatem, qua nondum in usum loquendi erat receptus rholaci8mu8.
Nullo tamen modo assentiri possum Iordano, qui libri Κriti sche Boitruo gur Geschichte der Iat. Sprache' p. 104 sq. nomina 'Papirium', 'Veturium', 'Furium', 'Valerium' unquam, littera , scripta, in usu suisse negat atque Papisii, Vetustie. c. sormas ab aetatis Sullanae hominibus grammaticis per aliorum uocabulorum analogiam autumat esse excogitatas et usque ad Ap. Claudium Caecum, censorem anni 442, fastis insertas. Nititur autem loco Pomponii dig. 1, 2, 2, 36): 'idem Ap. Clandius r litteram inuenit, ut pro Valesiis Valerii essent,
pro Fusiis Furii'. Quae tamen discrepant cum Cicerone, nam Pomponius anno 442, Cicero ante annum 414 receptam litteram r in nominibus gentiliciis testatur, neque igitur uterque ad eundem, quem ponit Iordan, fontem grammaticum redit. Immo et ipsius Pomponii sententiam eadem rectissima, qua Ciceronis, obseruatione iudico esse ortam. Cum enim non inueniantur in lastis Furii post L. Camillum, dictatorem 409 consulem 416 et 429, et ante C. Furium Pacitum consulem 503, in antiquioribus fastis Camillus quidem - ut laetum est in Papiriis - 'Fusius', Paetius autem iam 'Furius' uidetur suisse scriptus, atque Ap. Claudio Caeco, cuius media intererat censura, ut multa alia sic litterae r quoque inuentionem salso tribuerunt. Qua ratione Pomponii uerbis adeo confirmatur eiceronis testimonium. Quod denique Iordan sormas ' Vetusius' et 'Papisius ' ea de causa abicit, quia in tribuum nominibus, quae Seruare soleant prioris aetatis scripturam, non apparent nisi Papiria' et ' Voturia', haud ualet multum; nam usus tribum nominibus adscribendi eis demum insueuisse uidetur tem-
573쪽
poribus, quibus iam prorsus in linguam Latinam irrepserat rhoincismus: cf. Momm gen Rom. Forach. I p. 64. Quae uero affert Iordan p. 106 exempla antiquioris scripturae in tribubus apparentis, plane alius sunt indolis, quippe quae in aliis quoquo nocabulis multo diutius uiguerint; ut ou pro u, quod eX- stat in Oufentinae nomine, apparet etiam in lege Antonia de Termessibus, circa annum 683 incisa, C. I. L. I, 204. Quam maxime autem Iordani sententia eo infirmatur, quod Liuius nomina illa, littera s scripta, habet in libro altero et primo Sp. Fusius pater patratus Liu. 1, 24) quos ex antiquioribus annalium scriptoribus, Fabio Pictore et Calpurnio Pisone fere constat esse haustos. Neque igitur sormae illae a grammaticis possunt esse setae Sullana demum aetate. Aceodit quod in Veturiorum quidem nomine antiquitus
litteram a ualuisse ex etymologica quoque ratione fit uerisimile. Cohaerere enim uidetur cum adiectivo 'uetus' i), quod nominatum tantum et in uerbis compositis 'vetustas', 'vetustus' principalem litteram s seruat, quae littera in obliquis casibus, inter duas uocales posita, per rholacismum est mutata eadem ratione, qua 'Venus Veneris', 'genus generis', 'corpus corporis' sacta sunt. Sigmatis uestigium in Graeco quoque restat nomine Fμος, βλους orto ex Freεσ-oς, 'τε-Oς3. Itaque Satis probabile est, nomen quoque gentile, ex eadem radide ortum, Veturium', antea pronuntiatum fuisse 'Vetusium , neque Sana ratione, ubi apud auctores legitur ea forma, sera deliberatione inlatam dicemuS.
Haud igitur dubium mihi uidetur, quin nomina Vetusiorum, Papisiorum, Valesiorum squos praeter Valerios suisse ne
1ὶ Notandum est, Varronem quoque ide l. I. g, 49ὶ - Aelii Stilonis puto carminum Saliorum secutum interpretationem se . de l. l. I, 2ὶ - illi fauere etymologiae, cum dicat 'Salil quod cantant Mamuri Veturi , signi
ficant ueterem memoriam'. Sic enim esso scribendum Plutarchus docet Num. 133: ot δὲ οὐ Boot ριον Μαμούριον εἶ, αἱ φασι Τον α Ομενον, αλλα μετυεμ μεμορίαμ, οπερ ἐστὶ παλαιὰν μνvlix'. Quae ex Varrone e8SB
hausta, recte monet Peter i die Quellen Plui. in d. Biogr. d. Romer' p. 167). cf. Presser Rom. Myth. I p. 359 sq., qui ipse 'Veturium' et ' uetus' eiusdem esse stirpis censet, cum Mamurium Veturium habeat pro Mamerte Vetere.
574쪽
De fastis consularibus antiquissimis.
177ipse Iordan quidem i. 124J potest negarei, Fusiorum reueransque ad quintum sero urbis conditae saeculum fuerint in usu et fasti consulares, quippe in quibus sie scripta nomina illa appareant, iam quarto gaeculo exstiterint litteris consignati. Utrum autem post urbem a Gallis captam demum litteris sint mandati, an iam antea singulis annis in unum fuerint relati corpus, certis argumentis uix potest diiudicari, quamquam equidem uel prioris aetatis - praeter sabulosos annorum 245 ad 248 consules - fastos redire ad eiusdem temporis commentarios inde efficio, quod inter tertii saeculi consules apparent gentes quaedam, quae postea omnino nusquam leguntur in fastis atque iam ipsa prisca illa aetate uidentur esse exstinctae, quarum tamen nomina non possunt esse ficta. Sunt
Neque tamen credi potest fastos illa forma, qua nunc eos legimus apud auctores Liuium, Dionysium, Diodorum atque in Capitolinis potissimum tabulis iam ab initio fuisse perscriptos, sed quae in antiquissimis fastis exhibebantur nomina,
postea uidentur esse amplificata et exornata: cs. Mommsen
bus p. 14. Demonstrauit enim Mommsen l. l. , praecipue ex Iapidibus seruatis, cognomen in seribendis nominibus gero demum obtinuisse locum neque adscriptum apparere in monumentis publicis, senatusconsultis e. o. ante annum 650 u. c., cum in
titulis priuatis, nummis, elogiis quinto sere saeculo uideatur addi coepisse. Quae uiri praeclarissimi obseruatio aliis quoque, ut equidem arbitror, confirmatur argumentis.1, Qui fuit consul annis 447 et 458 L. Volumnius C. f. C. n. Flamma Violens, homo est habendus plebeius ses. Liu. 10, 233 neque cum patriclo anni 293 consule gentilitate est coniunctus.
575쪽
Ac primum omnia ea, quae inuenimus hausta a scriptoribus ex ipsorum priorum saeculorum titulis monumentisque inscriptis, nil nisi praenomina exhibent civium Romanorum nominaque gentilicia, omissis cognominibus. Talia, quae uideantur ad priscos eos fontes ante annum 400 insculptos redire inueni haec: 1. Titulus templi Iouis Capitolini, cuius de dedicatione, anno u. c. 245 facta, narrat Dionysius i) 5, 35: τι ν δ' ανιέ- ρ οσιν καὶ ἐπιγραφὴν ἔλαβε Μαρκος 'O ρ ατ εο ς o ετερος τcυν υπ-ων. Titulum suisse in aede illa ex Plutarchi
quoque loco inopi. 14) puto apparere, ubi adscribitur dies dedi
2. Inscriptio in aede Saturni, anno 2b3 u. c. dedicata, quam et Varro et auctor Dionysii uidentur nouisse. Macrob. sat. 1, 8, 1: 'varro libro sexto sc. antiquitatum diuinarum , qui est de sacris aedibus, scribit aedem Saturni ad forum faciendam locasse L. Tarquinium regem; Titum uero Lar eium dictatorem Saturnalibus eam dedicasse'. Dionys. 6,l:
Λομένιον κατα φ pισμα βουλῆς: cf. Maigat Rom. Chron. IIp. 8 adn. T. 3. Foedus Latinum anni 261, de quo supra dixi, 'in columna aenea Cic. pro Balb. 23, 53; Liu. 2, 33, 93 incisum'. Sp. Cassium Post. Cominium consules omissis cognominibus in eo nominatos fuisse iam monui. 4. Titulum fuisse aedis Fortunae muliebris, quae dedicata est anno 268, et ex accurate addita dedigationis die et ex reliquis quae attuli inscriptorum templorum exemplis fortasse potest statui. Dion. 8, 55 hac de re ita narrat: καθαρώλὶ
ιντιλίου μηνος εδδομη μαλιστα κατα σεληνην ... ὁ δε1ὶ Neque tamen ipse Dionysius titulos illos uidit, sed quao de eis
profert, auctoribus suis debet, maximo annalium scriptoribus.
576쪽
Da fastis eonsularibus antiquissimis. 179 καθιερ osaς αὐτον ην LIροκλος Οὐεργινιος ατερος τεον
5. Nomen Sp. Cassii inscriptum uidetur suisse in simulacro, quod anno 269 a familia eius Cereri erat dedicatum, ut demonstrant loci allati a Petero Hist. Rom. reliqu. p. 135 adn. 37 Plinii n. h. 34, 30 et 34, 15 Τ), Liuii 2, 41, 10: 'signum inde factum et inscriptum: . ex Cassia lamilia datum Dionysii 8, 79: χαλκεοις ανδριαντας ἐπιγραφαὶς δn λουντaς ας ' ων εἰσι
6. 'Lex antiquissima incisa in columna aerea a L. Pinario et Furio consulibus', quam commemorat Varro apud Macrobium sati l , 13, 2l scf. p. 1743. T. Titulus in templo Iouis Fidii a Sp. Postumio consule anni 288 positus: es. Dion. 9, 60 ἐν δὲ τῆ πολει τον νεων
34, 21. s. Statuae legatorum anno 316 aut 328 a Fidenatibus necatorum; es Plin. n. h. 34, 23: 'inter antiquissimas sc. statuas)sunt et Tulli Cloeli, L. Rosci, Sp. Nauti, C. Fulcini in rostris, a Fidenatibus in legatione interfectorum' et Cic. Phil. 9, 2, b, qui pro Nautio Sp. Antium profert et a Veientium rege caesos esse legatos dicit. 10. Ad titulum redire existimo, quae Liuius 6, 53 tradit: eo anno 366 u. c. aedis Martis, Gallico bello uota, dedicata est a T. Quintio duumviro sacris faciundis'.
l) Utrumque locum haustum esse existimo ex Pisone, quem perperam intellectum, ut monet Peter, posteriora Plinius loco laudat. 23 Plinius n. h. 3b, 12: 'suorum clupeos, inquit, in sacro uel publieo dicare priuatim primus instituit, ut reperio, Appius Claudius, qui consulcum P. Seruillo fuit anno urbis CCLVIIII. Posuit enim in Bellonae aede maiores suos ... quales clupeos nemo non gaudens fauensque aspicit'. Ubi Diuitiaso by Cooste
577쪽
Conradus Cichoriusquam nouerant et Cincius et auctor Liuii. Festus enim p. 363ὶ: 'Trientem, ait, tertium pondo coronam auream dedisse se Ioui donum scripsit T. Quintius dictator, quom per nouem dies totidem urbes et decimam Praeneste cepisset. Id significare ait Cincius in 'stagogicon libro II dnas
libras pondo et trientem', et Liu. 6, 29: 'tabula ... his semelneisa litteris lait: 'Iuppiter atque diui omnes hoc dederunt, ut T. Quinctius dictator Oppida nouem caperet'. CL Madiat Rom. Chron. II p. 108 adn. 3. Tum pro antiqui8simis minimeque corruptis meo iudicio
sunt habenda sacerdotum nomina, quae ex antiquioribus reipublicae Romanae temporibus nouimus, cum ad gaeerdotes omnium litterarum sint reserenda primordia. Atque haec quoque nomina, quotquot quidem traduntur, cuncta sere carent cognominibus. Commemorantur enim aetatis antiquissimae pontifices
maximi: C. Papirius Dion. 3, 363, Q. Furius 305 u. c. Liu. 3, 54ὶ pro quo M. Papirium dicit Asconius p. 77 Κiessi.),
A. Cornelius 333 u. c. Liu. 4, 27; in eo igitur libro ubi omnibus fere hominibus tribuuntur cognomina), Sp. Minucius 334 n. c. Ρlut. de util. ex inim. c. 6 conlato Liuio 4, 443, quos logos debeo Bardtio 'Dio Priester d. vier nossen Collegien aus rdm. republ. Zeit' p. 3), M. Folius 364 u. c. Liu. 5, 41: cs. Mommsen RGm. Forsch. I, p. 114 adn. 963 qui M. Fabius uocatur apud Plutarchum scam. 2 l) et Ampelium scap. 2Mi). Deinde memorantur pontifex ) M. Valerius 414 u. c. miu. 8,9), rex in-
errorem subesse Plinii, quod ab Appio Claudio consule anni 259 positosesso dicit clupeos, ostendit Nommsen Rom. Forach. I p. 310 adn. 46; nam templum Bellonae anno demum 458 ab Appio Claudio Caeco consule iterum esse uotum, constat ex Liuio 10, 19 atque Ovidii fast. 6, 203. Neque prior Appius malorum suorum potuit ponere titulos honorosque, quippe cuius maiores regum temporibus omnino non essent functi magistratibus. Ortum esse conicio errorem confusis inter se annis CCCCLVIUI et CCLVIII otomisso Appii Claudii cognomine. 13 Falso Bardi I. l. p. 9 Ampelii locum ad K. Fabium Dorauonem
23 Quem Bardi l. l. inter pontificos enumerat Κ. Fabius Doreuo omnino
non fuit pontifex. Ex Liuio enim ib, 46 et Valerio Maximo ii, i, Il eum Diuitiaso by Cooste
578쪽
De fastis consularibus antiquissimis.
erorum M Papirius 24b u. c. Dion. b, IJ, curio maximus Ser. Sulpicius, mortuus anno 29l u. c. Liu. 3, T), flamen Quirinalis Ser. Cornelius mortuus anno 301 v. c. Liu. 3, 32 , duumvir sacrorum T. Quintius 367 u. e. Liu. 6, 53, augures M'. Valerius mortuus anno 291 u. c. Liu. 3, 73, C. Veturius cooptatus anno 301 Liu. 3, 32). Unus discrepat augur T. Verginius Rutilus, cooptatus anno 291 v. e. Liu. 3. 7)i); nam quod augurem C. Horatium Pulvillum, mortuum anno 301 v. c., cognomine auget Liuius 3, 32) ea factum est de causa, quia idem homo paullo ante capite tricesimo consul legitur addito cognomine atque inde repetit Liuius capite 32 'Pulvilli' cognomen. Praeter Rutilum primis adscribitur cognomen sacerdotibus quinto demum medio saeculo, scilicet Cornelio Barbato pontifici maximo anno 450 n. c. Liu. 9, 46) atque auguribus et pontificibus plebeiis ex lege Ogulnia creatis anno 454 u. c., Ρ. Decio Muri, P. Sempronio Sopho, C. Marcio Rutilo, M. Livio Dentri, P. Aelio Paeto, M. Minneio Faeso Liu. 10, 93.
Neque eis, qui commemorantur temporis ante liberam rempublieam j, sacerdotibus cognomina dantur ab auctoribus, ut
fecisse priuatum gentis suae sacrum apparet, neque Appianus Celt. 6 p. 49Mend., Cassium Heminam secutus ses. Peter Hist. reliqu. p. 10l , alio quam ἱερέως illum uocat nomine; primus Florus il , 13.16ὶ et post eum Cassius Dio i2b, 5 p. 36 uol. I Dind. pontificem, omisso tamen cognomine, dicunt Fabium, cum ipse Florus 1, 13, 11 pontifices ex urbe fugisse scribat. Fortasse uterque auctor cum pontifice maximo M. Fabio confundit K. Fabium.1ὶ Hunc locum cum Nitzsch Rom. Annalist. p. 96 demonstret esse haustum ex posterioribus annalibus, unum Rutili eognomen non nimiam habet auctoritatem. 2ὶ Memoratu uidetur dignum, omnino non apparere cognomina in antiquissimis Romanorum fabulis histocleis neque homines earum gentium quae in fastis consularibus inde ab initio gerunt cognomina, ante expulsos
reges referri nisi binis nominibus, ut L. Tarpeium Fest. p. 3433, Sp. Tarpeium Liu. 1, 1l, 6), P. Horatium iLiu. 1, 25, 8 , Μ. Horatium sDion. 3, 28, Cic. pro Mil. 3, 7 , Proc. Iulium s Liu. 1, 16,5 , M. Iunium tDion. 4, 68 , C. Cluilium sLiu. l, 22, 3 - idem nomen atque Cloelii -, Pinarium sPlut eomp. Lyc. et Num. 3), Ane. Publicium sDion. 3, 353, Sp. Vettium s Plut Num. 73, Vol. Valerium sDion. 2, 46ὶ alios. Diuitiam by Cooste
579쪽
M. Valerio fetiali, Sp. Fusio patri patrato Liu. 1, 24, 6ὶ, M. Atilio duumviro Dion. 4, 62 et Vat. Max. 1, 1, l 3), Cornelio sacerdoti Dianae Aventinensis Pluti quaest. Rom. 4 . Quae hucusque disputaui non inueniri docent certa cognominum uestigia ante annum urbis sere 450, immo in eis, quaecunque cum probabilitate quadam reseruntur ad antiquioris aetatis memoriam, ignorari cognomina. Sed cum iam ante illum annum scriptos exstitisse sagios consulares Supra sit demonstratum, eos quoque sine cognominibus enumerasse antiquissimorum consulum nomina gequitur, po8teaque esse addita illa quae nos legimus in sagiis saeculi tertii et quarti cognomina: cs. Mommsen Rom. FOrsch. I, p. 57. Quod esse uerum uidebimus, si perlustrauerimus nomina, qualia consulum ante annum 400 u. c. exhibeant antiquissimi historiae Romanae auctores. Omnes enim consules praeter clarissimos uiros, Brutum, Poplicolam, Camillum, Cincinnatum, praenomine tantum et nomine gentilicio, nusquam cognomine apud eos appellari animaduertemus. Quae comprobant et fragmenta ex libris illorum seruata et ei auctorum aetatis recentioris libri, Livii, Dionysii, Plutarchi, aliorum, quos ex antiquioribus haustos esse annalibus constat. Ut Liuius altero libro, quem redire probabile est ad priores annalium scriptores Fabium et Pisonem sexigua ex parte ad Antiatem quoque 2 cs. Κi resting De Dionys. ant. aucti lat. p. 233, exceptis salsis anni 245 consulibus, a capite octauo ad sexagesimum quintum omnino centum uiginti homines, in quibus octoginta consules, nominat, omnes tamen omisso cognomine praeter unum T. Numicium Priscum consulem anni 285 Liu. 2, 63). Ut iam singulog percurram auctores, primus qui consulem Romanum nomine laudat, Duris Samius apud Diodorumst. XXI, 6 p. 13 Behk.ὶ Q. Fabium consulem anni 459 com
οντος δεκα su ριάθες. Ρolybius, ut statim absoluam Graecos, libro 3 22) una cum L. Iunio Bruto consulem anni 24buocat M. Horatium. Naevius in fragmentis belli Puni ei sine cognomine dicit annorum 49 1 et bl 2 consules M. Valerium
580쪽
De fastis consularibus antiquissimis.
vers. 35 Vahl. et Lutatium suers. 53ib.). Neque Cato, quem plerumque 'res sine nominibus notasse' tradunt Nepos Cato 3) et Plinius n. h. 8, 11ὶ, duobus qui in seruatis fragmentis memorantur uiris L. Mamilio istag. 25 Peter. Q. Caedicio stag. 83ὶ indit cognomina. Apud Fabium Pictorem nullum exstat cognomen; dictator anni 264 u. c. fragmento 16 uocatur A. Postumius. Cassii Heminae unum tantum habemus locum, quo magistratus Romani antiquiores nominantur, fragmentum 20 ex Cassio et
Cn. Gellio exseriptum a Maerobio ssat. 1, 16, 213. Ubi legimus tribunos militum anni 36b Verginium, Mallium, Aemilium, Postumium, haruspicem L. Aquinium, tribunum anni 364 Q. Sulpicium. Pisonem in prioribus annalium libris non adscripsisse cognomina, luculenter apparet ex ipsius uerbis, quae sunt sernata; nam et fragmento 19 'L. Tarquinium, inquit, collegam
suum, quia Tarquinio nomine e88et, metuere'. . . et fragmento
21: A. Postumius dictator apud lacum Regillum castris Latinorum expugnatis ei, cuius maXime opera capta essent, hanc
coronam ex praeda dedit Eadem ratione tribunos plebis anno 283 ereatos Liuius 2, 58 - Ρiso lag. 23) narrat a Pisone esse nominatos Cn. Siccium, L. Numitorium, M. Duellium, Sp. Ieilium, L. Mecilium. Tum fragmento ὶ 24 eodem atque Cincius modo omissis cognominibus dicit Maelium, Minucium, Quintium dictatorem, Seruilium magistrum equitum sanni 3lb), denique fragmento 37 Sp. Cassium consulem annorum 252, 26l, 268. Etiam annorum 446 et 449 consules secundum Liuium 9, 44, 2 - Piso lag. 26) caruisse uidentur cognominibus apud Pisonem. Primos addito cognomine appellatos inuenimus aediles curules anni 455 Cn. Domitium Caluinum Sp. Carvilium Maximum fragmento 28. Cn. Gellius praeter illum de quo dixi locum uicesimo quarto quoque Dagmento simpliciter 'L. Furium' tribunum mi-
ii Extrema fragmenti uerba inde ab ἐκ roi του καὶ τὸν ἐπωπαίαν Tvν υλαν αὐτω τεμ ναι λέγονσιν ... alio ex fonte esse sumpta indicant et uerba καὶ .. λέγουσιν et etymologica cognominis Ahalae explicatio.