장음표시 사용
601쪽
Itaque qui nunc etiam Idalium ex lastis Capitolinis pn-
bit esse excerptum, ei hoc quoque casu laetum esse Statuendum erit, ut eorum consulum, quorum habet cognomina Liuius,
excerptor illud usque elegerit, quod, ut ante Dionysius, tum Liuius edit, eorum autem, qui carent cognominibus apud Liuium, et ipse casu omiserit cognomina. illud quoque casui est tribuendum, quod eandem scribendi rationem secuntur et Liuius et Idalius, cum uterque Penni cognomen scribat 'Poenus' i)ρ Illius temporis spatii, quo tam accurato consentientes inuenimus Liuium et Idalium, apud Dionysium duo tantum consulum collegia gemata sunt, annorum 309 atque 311, quae iam componamus cum Idatio Liuioque: Idatius
309 Genucio , et Curtio. 3ii Macrino et Capitolino.
4,l M. Genu eiu R. P. Curiatius. 4, 8 M. Gegan. me. T. Quinct. CRP.
Itaque Dionysius quoque eosdem, quos Liuius atque Idatius, anni 309 congules omissis cognominibus reseri neque con-
colligo quod sequentis consulis sanni 29l, L. Aebutii cognomen falso seribit Idalius - aliter atque in Chronico Paschali - 'Albo' pro 'Elua'. Eodem errore quo hic aliis quoque locis interciderunt nomina consulum ex Ida-tianis Graecisque fastis, ut annorum 399-402: Potito, pro Petico, set
Publicola, 400 Ambusto et Capitolino, 40l Petico et Publicola, 402 Rutiloi et Publicola; tum anni blI: 'Claudio, pro Caudino, Lentulo' et Flacco, 518 Caudino Lentulo, et Varo; deinde anni b80r Albino et Scaeuula; 5 Si Albino et Laenate'; postremo anni 613:'Caepione set Pompeio; 614 Caepione et Lacrio isc. Laelio '. 13 Liuius eam nominia formam scripsit annis 323 et 326 i- 4, 26 et 30 et lib. 4, 20; Idatius lastique Graeci annis 323, 326, 403. Pari modo
Postumiorum quoque antiquiorum cognomen scribunt 'Album ' Ιdatius, Liuius, Dionysius, 'Albinum' Diodorus. 23 Minime esse spernendos fastos Idalianos ex omisso Genucii cognomine intellegimus; nam quod exhibet Chronographus cognomen Augurini Sero demum is salsario esse excogitatum, ostendit Hominen i Rom. Forsch.
602쪽
De fastis consularibus antiquissimis.
2058ensum trium auctorum in omissis eis fortuitum possumus dicere, prae8ertim cum Chronographus utrique, Diodorus alteri consuli adscribat cognomen. Quibus consideratis mihi quidem non est dubium quin sit neganda sententia Mommseni affirmantis ex Capitolino laterculo fluxisse fastos Idalianos. Immo propriam et a Capitolina diuersam exhibet Idalius recensionem fastorum consularium. In sontem autem eius inquirentibus neque esse haustum indicem Idalii ex Dionysie neque ex Liuio inde elucet, quod Idatius plenam et continuam reddit recensionem illam, qua addita erant cognomina, Liuius autem et Dionysius non nisi in paucis libris locisque ea utuntur et saepius auctores Secuntur, qui bina nomina consulum nominabant. Quae cum ita sint, iam unum relictum est: ad eundem sontem redire et Idalium et illas librorum Livianorum ac Dionysianorum partes, quibus apparent cognomina. Sed illorum, quos adhibent Liuius et Dionysius in prioribus libris, auctorum unum supra demonstraui antiquissimorum quoque consulum dedisse cognomina Licinium Macrum, ita ut hic putandus sit communis trium scriptorum sons. Ac Liuius quidem prorsus consentit cum Idalio inde ab anno 307 Liu. 3, 65), sed maxime consensus ille cognoscitur in priore quarti Liuiani libri parte. Quam tamen ipsam partem - scilicet capita 1-23 - ex Macro esse desumptam, certis argumentis comprobauit Peter Mist. Rom. ueti reliqu.
Tum quaedam cognomina, quae leguntur in fragmentis Licinianis, discrepantia a ceteris auctoribus redeunt apud Idalium. Quinctiorum enim illorum, quos Cincinnatos dicunt reliqui, a Macro uocatos suisse nonnullos Poenos' ex fragmentis apparet, praecipue ex fragmento 15, ubi T. Quinctius consul annorum 323 et 326 appellatur 'Poenus' Liu. 4, 26 et 30) 3, tum ex fragmento 16, ubi T. Quinctium Poenum, dictatorem
ij Eum ex duobus auctoribus a Liuio adhibitis, qui 'Poeni' exhibu erit cognomen, Macrum esse, luculenter docet locus Livii 4, 20, 8.
603쪽
anni 390, commemorat Macer. Atque utriusque uiri apud Idalium s323, 326, 403) non solum idem exstat cognomen, secletiam eadem insolita forma - Ρoenus pro Penno - Perscriptum. Maximi deinde momenti mihi uidetur esse, quod anni a loconsules, C. Iulium, L. Verginium, quos praeter consuetudinem omissis cognominibus perhibent Liuius Idati que, Macrum quoque sine cognominibus habuisse ex fragmento 14 Liu. 4,
2M elucet. i)Quibus de causis haud improbat liter mihi uideor statuere
Macrum auctorem, ex quo sagios suos sumpserint ex parte
Liuius ac Dionysius, totos ille, ad quem redeunt Idalius et Chronicon Paschale. Qua uero ratione ei quos legimus apud Idalium sasti ex Macro sint exscripti, aut per quos et quales auctores ad ipsum communem Idalii Chronicique sontem peruenerint, prorsus est incertum.
Quodsi reuera non iam sunt habendi lasti Idalii pro epitoma laterculi Capitolini, sed propriam integramque exhibent recensionem, summa illis tribuenda est auctoritas, quippe qui soli plenum antiquioris recensionis consulum indicem praegient, cum Liuius et Dionysius non nisi paucis locis fastos illos libris suis intexuerint. Atque ad Livii Dionysiique potissimum sontes definiendos satis ualido adiumento adhiberi posse censeo fastos Idalianos. Ubi enim consentientes inueniemus contra ceterorum auctorum testimonia aut in positis aut in omissis consulum cognominibus Liuium et Dionysium eum Idalio, de Macro fonte utriusque cogitauerim. Exempli causa ubi Dionysius eundem uideatur sequiri Anni 320 Idalium alios habere consules atque Macrum haud potest negari, nam Macrum anni praecedentis consules Iulium et Verginium resectos exhibuisse, narrat Liuius s4, 233. Idatius autem consules dicit Capitolinum et Camerinum, quos, cum multos medios intercedere iam dixerim auctores inter Idalium et sontem primum, ab uno eorum inlatos esse puto. Hoc unum moneam, non posse sumpta esse ea, quae Idalius habet consulum 320 nomina ex illis auctoribus, quos Liuius i. I. proseri, cum nemo illorum non sine cognominibus uocauerit consules.
604쪽
De iustis consularibus antiquissimis.
auctorem, ad quem Idaliani sunt reserendi fasti, ex consulum nominibus conabor demonstrare. Ille non ut Liuius eundem auctorem per longius temporis spatium golet sequi, sed aliis alios intermiscere sontes. Cum Idalio autem in cognominibus diuersis ab aliorum scriptorum uel omnino omissis consentit hisce annis i): Idatius Dionysius
i Ea quibus Idalius et Dionysius, consentientes Inter se, R reliquis discrepant cognomina diductis, quos uterquo dat consules sine cognominibus, inclinatis latinis, rectis graecis notabo litteris. 23 Nitzsch quoque eam libri oetaui partem, qua hi ipsi continentur consules, ex Macro desumptam esse censet. Quod cum faciat, quamquam sino cognomidibus anni quidem 266 reseruntur a Dionysio consules, quam maxime me adiuuat. 31 Non solum in omisso Manlii eognomine consentiunt Dionysius et Idalius, sed etiam in scribendo gentilicio nomine 'Mallio' pro 'Manlio',
quod et in Idalianis Graecisque iustis legitur et apud Dionysium. Diuitiaso by Cooste
605쪽
283 Sabinos, 43 et Capitolino. 284 Aemilios, blet Valeris. 285 Coelimontano 9, 56 et Prisco. 286 ὶ Capitolinos, bret Prisco.
Quae eo confidentius ex eodem sonte ab utroque auctore petita esse dico, quia non solum eisdem usque locis eadem apparent cognomina apud utrumque, sed eisdem quoque Iocis desunt go. annis 266 bis, 279, 2S0 bis, 284 bis). Atque stabilitur sententia mea eo potissimum, quod Nirasch sere eadem, quibus consentire inter se Dionysium et Idalium demonstraui, apud Dionysium hausta dicit ex Macro Rom. Annal. p. 66), nempe Dion. 5, 49-6, 24 et 6, 2b-34 e. c. Accedit quod ipse Dionysius Licinium laudat 5, 59. Ex Maero igitur iudico exscriptos esse fastos Idalianos et quam maxime differre a Capitolinis. Quamquam non me sugit intercedere cognationem quandam inter recensionem Capitolinam et Idalianam, tamen aliter eam esse expediendam mox uidebimus.
Plane dinersa ab illa fastorum recensione, quam ex Idatio, Liuio, Dionysio cognouimus, ea est, quam exhibet Diodorus in libris XI ad XX. Neque tamen una eademque ratione Diodorus per totum hoc spatium utitur in proserendis nomini-i Anno 272 quoquo Dionysius et Idalius inter se consentiunt, cum Dionysius s8, 90ὶ alterum consulem Mesto, alterum omisso praebeat cognomine Γαioν 'Dμον 'Ionaoν Κοῖντον Φαβιον Καίσωνος τιον atque Idatius quoque feribat 'Tertullo et Fabio ΙI'. Hoc tamen anno posse casu
factum esse consensum, non nego.
606쪽
De fastis consularibus antiquissimis.
bus. Nam ipsius antiquissimae aetatis consulibus singula cognomina sere solet adscribere, cum inde ab anno n. c. 327 rarissime tantum terna consulum legantur nomina. Ab anno 268 usque ad annum 327 omnino centum uiginti tres commemorat Diodorus consules et tribunos militares consulari potestate - praeter decemviros - atque ex his sexaginta quinque habent cognomina, quinquaginta octo non. Post annum 32 Tautem, usque ad annum 452 ex trecentis tredecim hominibas septem tantum cum cognominibus exhibentur, scilicet consules annorum 388 Aευκιος Αἰμίλιος Μάιιερκος, Λευκιος -εξτιος Λατερicio et 395 Nαοκος Ποπλιος Αωνόπρο, Γναέος Μαι-
αλιος γ/ι περιῶσος) tum L. Manlius Torquatus annis 410 et 414 atque Tib. Aemilius Mamercus consul 415.
13 Nomina, quae tradit consulum Romanorum Diodorus, pleraque ea scribo forma, qua exhibentur in praestantissimo codico Patmio. Cuius lectiones uarias humanissimo mecum communicauit Fridericus Vogel, futurus Diodori editor, cui hoc quoque loco ago gratias. 2) Torquatus eo quoque a reliquis consulibus differt, quod a Diodoro lsi, 90ὶ praeter eius consuetudinem ses. E. Meyer, meis. Mus. XXXVII, p. 6133 in enarrandis rebus consul nomino dieitur atque bello finito triumphasso resertur.3, Praeterea in tribuniciis potissimum collegiis codices exhibent Diodorei et cognomina quaedam et nomina admodum suspeeta, scilicet: Nise MDελλος 322. Τερέντιος mos oς 348, 'Ioύνιος Λουκουλλος 350, Παῖλος έστος 353, Κλωδιος ωγων et mριος χυrιος 356, Σέξστος ... Kγσσος 359, πωτος κένσιος et 'Ariτιος Κάμαλλος 357, Κάτλος Βῆρος 360, ωγων et Σεωτος χνινος et Γάιος Mἀρκιος 364, χροος 366, Κρίσπος 37l, Φάβιος χλβος 372. Quae omnia demse in Patmio cum certiorem
me faciat Vogel, minimae esse auctoritatis cognoscuntur, praesertim cum illis annis, quos errore bis refert Diodorus, 360-364, non utroque loco eadem illa inueniantur. Alia omnino non sunt nomina Romana ut Oπων, Ἀνινος. γκος, alia potius primis post Christum natum saeculis in usu fuerunt ae minime quarti urbis conditae saeculi conueniunt nomenclaturae, quaedam sunt nomina hominum, quos nouimus aetatis sere Domitiani imperatoris. Claudium enim Capitonem, quem salso tribunum reserunt anni
352 codices Diodorei, commemorat Plinius minor tep. 6, 133 patronum Bithynorum. Idem Plinius epistulas mittit l, 22 et 5, 1 Catilio Seuero amico, atque huius quoque nomen redit apud Diodorum anno 360 t τλος Βῆρος ἔdenique Terentium Maximum, qui inter tribunos anni 348 Iegitur, nouimus
607쪽
Praeter consules tribunosque consulares singulis annis enumeratos, nonnullis annis Diodorus breuiter quaedam ad
notat de rebus populi Romani domi forisque gestis, ita tamen
proeuratorem Domitiani in Bithynia. Quamquam qui laetum Rit, ut nomina ea inter tribunorum consularium ponerentur nomina, Ignoratur, tamen omnia interpolata esse manifestum est. Atque etiam cur pro ueris interpolata irrepserint, demonstrabo. In plurimis enim collegiis, ubi eorrupta Illa nomina apparent, reuera duo fuerunt eiusdem gentis tribuni, quorum tamen alter usque desideratur apud Diodorum. Quoties enim complures cognomines uiri una reserebantur a scriptoribus ueteribus, singula tantum scribebantur nomina gentilicia praemissis praenominibus, ut quo Quo P. Cornelius et M. Cornelius fuerunt tribuni, diceretur: 'P. M. Corneliis tribunis': cf. Mommsen Rom. Forach. II p. 227 adn. 6. Quod cum Diodorus non uideatur perspexisse alterum usquo posuit praenomen, Ritero neglecto. Sic singula exciderunt nomina illis annis, ubi interpolata leguntur. nempe
348 ubi duorum Corneliorum alter deest. 350 ubi alter Cornelius, 352 ubi alter Seruilius, 356 ubi alter Valerius et alter Furius, 359 ubi alter Cornelius, 360 ubi alter Furius, 372 ubi ester Papirius, 364 ubi trium Fabiorum duo
praetereuntur. Atque grauissimum huius rei indicium capio ex tribunorum anni 363 nominibus, quae duobus diuersis locis roseri Diodorus, 14, 107 et 1 b, 1 b. Ubi eum fasti Capitolini ac Liuius dicant et C. Aemilium et L. iM. Liu. Aemilium tribunos, Diodorus priore loeo C. Aemilium, posterioro L. Aemilium exhibet, aine dubio prosectus a nota 'C. L. Aemiliis'. Cum autem apud Diodorum inique tribunicio collegio sit praescriptus tribunorum numerus tui χιώαρχοι , nequis tamen ubique eum congruer cum traditis nominibus uideret interpolator, pro deperditis de suo alia addidit, quae ni um exstant adhuc in codicibus interpolata. Quae deberi homini Latinae linguae haud ignaro inde fortasse licet conicere, quod in quattuor collegiis Seuorum tribunorum, ubi tamen quina tantum legebantur nomina, sextum periit, interpolator habet: Σέξστο ς Κενσιος. Σέρστος Κρασσος, γένινος, Σέρσto ς Παυλος. Cauendum igitur est, ne in emendandis nugis operam perdamus, ut prae ceteris facitum der Hed i Diod. Sic. fragm. ant. hist. Rom. Dauenu. 1864 . Anni 363 alia quoque de causa memorabile est collegium, quale edit Diodorus. Iam monui altero loco L. Aemilium, altero C. Aemilium exhibere Diodorum. Eadem ratione duorum Furiorum, quos tradunt reliqui auctores, Lucii et Agrippae, Lucium resert Diodorus 15, 15, cum 14. 10 legatur Γάως. Hoc quoque ita ortum uidetur, ut in fonte Diodori exstiterint L. Ayr. Furii, ex quibus alterum altero loco posuit praenomen Diodorus, altero pro minus noto Agrippae' nomine frequentissimum Gali propter litteram G adhibens. Unde Diodorum in sonte suo eosdem illos sex tri-
608쪽
De fastis consularibus antiquissimis.
ut ex more antiquitaimorum annalium scriptorum res tantum
enarret, nomina imperatorum, quorum auspiciis bella gesta sint, taceat es. Nep. Cato 3, Plin. n. h. 8, 11 . Quibus in commentariis historicis nomine reseruntur: septem dictatores, Aυλος
Quos uiginti unum uiros omnes moneo binis tantum nominibus a Diodoro appellari, ita ut in enarrationibus eis historicis quidem sibi congiet auctor, cum per totum tempus, quod in seruatis libris tractatur, pari modo omi88a sint cognomina. Mirum autem est, non idem in fastis quoque accidisse, immo nonnunquam eisdem annis con8ules cognominibus appellari in lastis, eorum autem hominum, quos in rerum gestarum narratione commemorat Diodorus, bina tantum legi nomina. Sed aliis quoque rebus fastorum pars prior, qualis exstatbunos inuenisse sequitur, quos in ceteris fastis legimus. Nihilosecius utroque loco Diodoreo binis praeteritis tribunis, praemittitur nota χιμίαρχοι rcetrαρες, ita ut non tam possit esse dubium, quin numeri illi additi sint ab ipso Diodoro. Quibus positis redarguitur illa Mommseni Sententia, communi omnium plausu accepta, quam exposuit in altero uolumine libri inscripti ' Romische Forschungen p. 224 squ. Arbitratur enim uir praeclarissimus, illis ex numeris magnam apparere discrepantiam inter fastos Diodoreos esterosque, eamque rediro ad plane diuersas collegiorum tribuniciorum recensiones. Quodsi ipsi Diodoro debentur numeri ei, non est, cur alios tribunorum numeros relatos fuisse statuamus in fonte Diodori, quam in eo fastorum exemplari unda reliqui nuxerunt fasti.
609쪽
in libris Diodori undecimo et duodeeimo, ab historici8 commentariis differt, quos illis adnectit auctor. Eosdem enim homines aliter norat Diodorus quoties in iustis mentionem facit eorum, aliter quoties in rerum gestarum memoria. Ut Manium Aemilium anno 316 Diod. 12, 383 tribunum consularem in fastis dicit Mamercum, anno 328 in narratione dictatorem M Aemilium; deinde A. Cornelium Cossum nominat consulem 32G Diod. l2, 75), eundem sine cognomine magistrum equitum anni 328 in narratione sDiod. 12, 803. Eadem ratione princeps decemvirorum Ap. Claudiug anno 303, quo decemviri non nisi in fastis, ut magistratus ep0nymi, reseruntur, cognomine Regillani condonatur Diod. 12, 23ὶ, omisso autem cognomine legitur anno sequenti Diod. 12, 243 ubi copiose enarrantur decemvirorum re8. Cum igitur in ea operis Diodori parte, qua gerunt cognomina consules, inter se discrepent iusti et memoriae historicae, plano congruunt in parte posteriore, ubi ut in commentariis ita in fastis quoque desiderantur cognomina. Atque hane quidem partem ex uno eodemque sonte esse desumptam, comprobari mihi uidetur illis, quae adnotat in
Αευκιος Αἰμέλιος καὶ Γαὶος ODεπένιος καὶ Σέρουιος GG-πέκιος, σιρος δε τουτοις Θευκιος Κοιντιος καὶ Γάιος Noemλιος, ετι δε Γάιος Ova Ἀριος. Neque enim hic potest esse dubium, quin nomina sex tribunorum prompserit Diodorus ex eodem auctore, quem sequitur in seditione reserenda. Quae cum ita sese habeant duos Diodori esse statuendos arbitror fontes rerum Romanarum, alterum qui omisisse cognomina, alterum qui posuisse uideatur. Ac narrationem quidem totam excerptam esse dico ex illo qui omisit cognomina auctore, sa8tos autem ad neutrum redire totos, sed priores quidem, ubicumque apparent cognomina, oriundi uidentur ex illo, qui terna scripsit consulum nomina, posteriores autem ex eo, unde hausti sunt commentarii historici.
610쪽
De fastis consularibus antIquissimis.
213 Ut autem de utriusque sontis indole quid sentiam, paucis
exponam: quae historica enotat Diodorus, pro antiquissimis habeo atque pretiosissimis eorum, quae traduntur de antiquiore historia Romana, haustaque existimo ex priorum quodam annalium scriptore. Ad quae quam optime quadrat species, quam prae se serunt fasti consulares apud Diodorum in libris posterioribus. Nam plane similiter, atque in priscis annalibussastos seriptos exstitisse in primo exposui capite, haec iustorum Diodoreorum pars singulos congules praenominibus dieit gentiliciisque nominibus. Utrum tamen Graeci fuerint annales illi an Latini, ex ipsis fastis, mea quidem sententia, haud potest diiudicarii .
Contra ut priorem quoque fastorum partem aeque antiquam eSse putemus, omnino non potest fieri, cum supra apud antiquissimos quosque annalium auctores non exstitisse cognomina neque apparere ea ante septimi exeuntis saeculi scriptores, a me sit demonstratum. Itaque alterum sontem multo esse aetate inferiorem altero affirmauerim. Nam Diodorum uno tantum sonte esse usum et in eo ubique adscripta suisse
cognomina, ipsum autem Diodorum in posterioribus libris ea neglexisse, hac de causa non licet poni, quia tum explicari nequit, cur tandem in priore operis parte Diodorus cognomina in narratione tantum omiserit, in fastis uero ediderit. Denique uix putandus est Diodorus, Camillum ) notissimum claris-1 Eduardus Meyer l. l. p. 611 Indo quod habet Diodorus eas nominum formas ut Φιδηνάτηρ sanno 325 apud Diodori auctorem consules conicit ternis fuisse enumeratos nominibus atque ablativa quidem forma, nam Φιδηνάτην ortum esse putat ex Latino ablativo 'Fidenata'. Quod cum per se parum mihi uideatur uerisimile, plane refutatur eo, quod benigne me commonefacit Curtius Wachsmuth praeceptor illustrissimus: eam quam legimus apud Diodorum Φιδ νατην uere Graecam nominis Fidenatis esse formam, ut appareat ex Staphano Bygantio a. u. Φιδην' dicente: καὶ Φιδηνατος ως Ραβεν Tvς' ουτω γαρ a. γceς κθροτω Φιδωράνης. Pr terea humanissimo alter praeceptor Ribbeckius monuit de Latinis formis C penatis Ardeatis Arpinatis Ferentinatis et quae sunt stilae ic . Prisc. p. 629 P. .
2ὶ Pari modo Diodorus libro decimo p. 348 Didot. eum de Bruto
narret eumque stultum se simulasse reserat, tamen Λευκιον γουνιον dicit cognomenque prorsus tacet.