장음표시 사용
591쪽
sast. Idat. et Decio ' καὶ Λαέου sast. Graec. Excidisse enim uidetur in priore sonte Graeco alterum καις ac sequenti in sonte scriba, cum is consul, qui altero loco nominabatur, particula καὶ sere adnecteretur, illud quod erat relictum και pro particula habuit copulatiua; quia autem 'Dicium' non nouit nomen Romanum, notissimum posuit pro eo nomen Decii. Iam uero Idalius salsum hoc nomen accepit et Latine uertit 'et Decio', cum sasti Graeci retinerent, quod exstabat iulante suo, καὶ Amtov. Plane simili modo errasse iam 8upra ostendi iustorum Graecorum auctorem anno 585. Ubi appellatur consul Cn. Servilius Caepio 'καὶ Πίσωνος cum Idalius recte habeat 'et Caepiono', ita ut in sonte appareat suisse
scriptum ' καὶ Καιστέωνος , fastorum autem Graecorum scribam altero και omisso, altero pro 'et' ducto ex αιευνος quod restabat finxisse IIta ονος. Atque haec susscere censeo ad demonstrandum, non eMΘfastos Graecos ex Idalianis translatos, sed utrumque laterculum ex eodem Graeco fluxisse fastorum exemplo, cui plurima ae foedissima illa debent menda, quae utrique communia reperiuntur. Quae si accuratius examinauerimus, iam unde ipsum Graecum exemplum haustum sit, elucebit. Tam enim saepe litterae Graecae confunduntur cum plane diuersis Latinis, quae tamen eadem imagine scribantur, ut dicamus necesse Sit, Graecum Idalii ad Chronici Paschalis sontem si non ex ipso exscriptum tamen esse reserendum ad Latinum consulum indicem. Nam
quod et apud Idalium et in fastis Graecis legitur alterius anni 327 eonsulis nomen 'Achilla', 'γχέλλα ortum est ex eadem litterarum x et χ forma. Ex Latino AAlLLA homo Graecus sedit AXI'AA et qui eum secuti sunt fasti Hatiani et Graeci
592쪽
Do iustis eonsularibus antiquissimis.
195Achilla', Aχέλλα. Porro haud raro inter ge confunduntur litterae p et r, ut sub anno 528 'Arustio', υρουστέου pro Apustio', natum ex A STtO-APOYCTIOY; anno 403 Roetido' ειυστικέου pro 'Petico', corruptum ex PETlCO-PETlKOY.Αnno 344 Rustico', λυστικέου pro 'Potito' ita uidetur esse ortum, ut antiquior nominis forma P TITVS ses last. ser. Lat. anno 305 C. I. L. VI. 2011; Mommsen Rom. Forach. ΙΙ, p. 100 Graece perperam sit scripta littera P et inde notissimum sit
Tum egregie, Latinum suisse primum iustorum illorum sontem'), demonstrat, quod legitur sub anno 561 nomen 'et Hermo', καὶ 'MMD, nam nigi Latine non exarabatur utraque littera, et T et H. Irrepsit autem error ita, ut ex primario
ETTHER O' altera littera T excideret post alteram, fieretque ETHER O, quod fasti seruati reddunt 'et Hermo', καὶ
Neque tamen ex ipso hoc Latino sonte exscriptum esse Graecum, unde prosecti sunt Idalius et Paschale Chronicon, laterculum iam monui, nam plures intercedere medios fontes ea potissimum de causa conicio, quod anni 498 corruptela, ut supra exposui, nisi compluribus sontibus continuis positis explicari non potest. Quot autem et quales illi fuerint sontes,
Haud igitur adsentior Mommgeno dicenti fastos Chronici Paschalis ipsos esse Idalianos Latine redditos. Neque magisti Latinum sontem Brocher quoque il. l. p. 334ὶ statuit, sed uno tantum eoque vanissimo usus argumento. Fiagum enim quod legitur anno 271 cognomen Tertullo' pro Iulo' inde ortum esse dicit, quod anno praecedenti tertium' fuit consul K. Fabius Vibulanus. Cuius adscriptum fuisse nomini notam 'tert.', qua perperam coniuncta a scriba cum cognomine 'Iulo' prodiisse 'Tertullo'. Quod quam sit futtile facile intellegitur; nam primum omnino non praecedit Fabius nomini Iuli, sed medius interpositus est Valerius consul; tum magistratuum repetitorum notae ne semel quidem apud Idalium uerbis, sed numeris significantur; et postremo facile ut pro inusitato cognomino 'Iulo' notissimum 'Tertulli' scriberetur potuit fieri, prae- Sertim cum saepe pro Iulo et Iulio exhibeant Tullum et Tullium Idalius
593쪽
probo, quod Idalium sae per hunc Graecos quoque fastos) si
non ex eo fastorum Capitolinorum exemplo, cuius nos habemus marmorum fragmenta, tamen ex plane gemello putat esse excerptos, hoc - ut mihi uidetur adductus momento, quod, quae exstant apud Idalium t) cognomina, fere omnia redeunt in fastis Capitolinis. Cui tamen uiri praeclarissimi sententiae satia multa obstant, quibus consideratis fastos Idalianos duco prosastorum recensione plane diuersa a Capitolina.
Primum habere Idalium quaedam cognomina sibi propria, quae non leguntur in indice Capitolino, ipso monet uommsen atque enumerat haec: 'Albinum' consulis 492 'Megellus' in fastis Capitolinis), 'Longum' anni 511 Gallus' Capit. , 'Rugam' 52uae 526 - in Chronico, omissum ab Idalio - 'Maximus' Capit.), Maximnm' 52S sic habet Chronieon Paschale, apud Idalium Maximo Messala', 'Messalla' Capit. ; quibus equidem addo Samnitem' 440, ubi marmora Capitolina habent 'Libonem'. Tum plane aliam atque lasti Capitolini sequitur Idalius memoriam in appellando Q. Fabio Maximo, consule sexies inde ab anno 432 ad annum 459. Quem cum in tabulis Capitolinis sannis 439, 444, 446, 450, 459 et in fastis triumphalibus 432, 44b, 459) nocetur 'Rullianus', Idalius Graecique fasti,nbicunque apparet, appellant 'Rullum'. Neque errore hoe esse factum, sed reuera exstitisse in quibusdam sontibus hane nominis sormam - quam primariam duco ueriorem derivata illa 'Rnlliani' - inde elucet, quod praeterea reperitur etiam
et Pseudo-Frontinum 4, 1, 39 . Item cum fastis Capitolinis discrepat Idalius in scribendo cognomine consulis Sp. Postumii 288 u. c., quem uocant tabulae Capitolinae 'Regillensem' specundum Chronographum anni 354; es Capitol. a. 351 et 388), Idatius autem 'Regillianam' γεγHLανori, eadem ratione, qua in Claudia quoque gente
1ὶ Ubicunque infra eommemorabo Idatium, simul Graecos Chronici Paschalis dico fastos consulares.
594쪽
Do lastis consularibus antiquissimis.
197 idem cognomen scribitur Ininregillensis in fastis Capitolinis et a Chronographo, Regillanus a Diodoro et Suetonio.
Τum, quod grauius etiam est argumentum, complurium annorum prorsus alios consules atque laterculus Capitolinus aut nominat aut in fonto suo nominatos inuenit Idatius. Ut anni 361 u. c. consules edit eosdem, quos Liuius atque Diodorus L. Lucretium i Flauum et Ser. Sulpicium) Camerinum, eum in fastis Capitolinis sint consules ordinarii secundum Chronographum) . . Valerius Ρotitus . . Cornelius Maluginensis, suffecti Flauus et Camerinus. Ac plane ignorasse Idalium ordinarios iustorum Capitolinorum consules certo constat ; nam ubi complura eodem anno consulum legebantur collegia, Idatius semper ordinarios, nunquam sussectos eligit atque hac ipsa de causa omittit annum 310 ut omnes annos, quibus penes tribunos consulares Summum erat imperium, quamquam illo anno post tribunos creati sunt consules suffecti.
Porro sub anno 276 Idatius et Chronicon Paschale perinde ad Dionysius 9, 16ὶ consules nominant L. Aemilium et Esquilinum, cum Liuius habeat L. Aemilium C. Servilium, Diodorus
sic in codice Patmio corruptum uidetur neque, ut nonnulli uoluerunt uiri docti. pro antiquioris memoriae est habendum uestigio. Primus enim Cornelius Lentulus, quem nouimus, est L. Lentulus consul 427, neque quisquam uno Diodori loco nisus iam tertio saeculo statuet fuisse Lentulos, praesertim cum ante septimum urbis conditae saeculum nemo Lentulus gesserit Cati Praenomen. Equidem puto subesse nomen C. Servilii Structi, quem nominant consulem illius anni Liuius, Chronographus, fasti Capitolini: nam similes sunt CEPOΥl Al OG imagines nominum eorum atque Seruilli et Cornelii apud KOP N ΗAt OG alios quoque auctores inter se confunduntur, ut apud Liuium 5, 36. Lentuli autem cognomen tum demum inlatum puto, cum iam scriptum esset KOPNΗAlOC. Multa alia quoque corrupta apud Diodorum nomina redire uidentur ad codicem archetypum maiusculis litteris exaratum, ut est
595쪽
isti autem Capitolini lac Chronographus, 'Mamerco II et Structo 'l ordinarios L. Aemilium Mamercum C. Servilium
Structum Ahalam, sussectum . . . Esquilinum i). Ergo hic quoque alienam a Capitolinorum fastorum memoriam sequitur Idatius ac confirmatus quidem testimonio Dionysii. Neque anno 320 cum Capitolinis consentiunt fasti Ιει- tiani. Ubi alios auctores narrat Liuius 4, 23ὶ perhibere consules, alios tribunos militares consulari potestate. Ac tribunos
quidem legimus apud Diodorum I 2, 53), et in Capitolinis quo
que tabulis eos exstitisse elegantissima disputatione demonstrauit uom msen Rom. Forach. Π, 222); nam cum duo, quae Chronographus habet, nomina non efficiant alterum eornm,
13 Consulis suffecti in fastis Capitolinis unum exstat cognomen 'SQVl- LlNVS', ad quod supplet Heneten i C. I. L. I p. 443 cf. Mommsen ib. p. 48S Borghesium secutus topei. Verginius Opet. f. Opet. n. Tricost. Eisquilinus, quia Liuius eidem L. Aemilio, qui consul est 276, collegam dat Opitrem Verginium plane ignotum anno 281. Nequo tamen adsentiri possum uiro quam maximo mihi uenerando, nam cum diligenter locum illum sastorum Capitolinorum Romae contuli spatium uidi haud sufficero supplementis Henzeni. Versus enim praecedentis, quo mors consulis ordinarii notata est, quattuordecim perierunt litterae; eum autem in lapide nomen suffecti magistratus una uel duabus litteris ante soleat incipere, quam ille uersus, qui mortuum egse dicit ordinarium scf. ann. 296 et 361 , nominis Esquilini si terae maxime quindecim excidisse uidentur. Hengen autem litteras supplet 3l, quas marmor capere non potuisse inde quoque intellegitur, quod in hoc ipso Esquilini nomine latiore quam in plurimis stliis spatio inter se distant litterae. Ac quo lacilius distinguantur ab ordinariis suffecti paullo retro atquo illi ponuntur in singulis uersibus, ita ut nequaquam anno 276 Verginii nomen scriptum esse potuerit. Praeter Verginios illa aetate Esquilini cognomino utebantur Minucii et Sergit. Quodsi consideramus, Dionysium, quocum consentire Idalium iam saepius uidimus, huius ipsius anni prodere consulem C. Sergium, non iam est dubium, quin in Capitolinis quoque fastis C. Sergius Esquilinus fuerit nominatus consul, praesertim cum optimo conueniat Sergii nomen cum litterarum deperditarum numero continetur enim nomen 'C. Sergius . . . .n. E SQVI LlNUS', addita nota genealogica tredecim litteris nee plures quam quindecim excidisse supra exposui. Accedit quod alius C. Sergius Esquilinus, quem filium fortasse putabant consulis 276 ses. not. geneal. consularis tribuni L. Sergii C. f. C. n. Fidenatis, anno 3363, a Diodoro conlatis fastis Capitolinis resertur inter decemviros anui 304.
596쪽
Do iustis consularibus antiquissimis.
quae ex Liuio nouimus, collegiorum consularium, ex tribunorum numero electa ea esse apparet. Idalium autem discrepare cum illis auctoribus ea de causa statuendum est, quia apud eum duo leguntur nomina 'Capitolino et Carino' Rarcoωλένου το ς και Καφιερένου . Qui, si in sonte suo inuenisset notatos tribunos consulares, hunc annum ut omnes reliquos tribunicios omisisset; cum uero nomina exhibeat, sequi eum memoriam discrepantem a fastis Capitolinis elucet. Sed praeter haec discrimina, quae intercedere obseruauimus inter Idalianos Capitolinosque fastos, grauissimum argu mentum sententiae meae sunt ipsa, quae reseri Idalius, consulum cognomina. Quibus accuratius comparatis cum eis, quae
legimus in fastis reliquis, clare apparebit, non fluxisse indicem Idalianum ex Capitolino, sed propriam integramque reddere fastorum consularium recensionem.
Atque existumat uommseu eum, quem exscripsisse dicit fastos ex laterculo Capitolino, ubicunque in illo singulis consulibus plura indita sint cognomina, singula elegisse. Quod si
esset uerum, rara constantia id secisse esset dicendus, quippe qui in compluribus eorundem uirorum consulatibus idem usque cognomen uideretur exscripsi8se. Apud Chronographum enim, quem illa, quam dicit Mommsen, ratione fastos suos com-p08ui380 Scimus, Saepe consules, quibus marmora Capitolina bina dant cognomina, altero in priore consulatu altero cognomine appellantur in posteriore. Neque tamen Idalii fastos ita dico esse Ortos. Nam si composuerimus nomina consulum Idaliana inde ab anno 245 u. c. ad annum 311 cum eis, quae eiusdem aetatis
exhibet Dionysius, omnibus in quadraginta uno j consulibus,
13 Anno 288 u. e. Sp. Postumius consul apud Idalium uocatur 'Regilliano', in Chrohico Paschali ' Pεγωια, Ου', apud Dionysium is, 60 AAl loci, pro quibus Reishe atque alii scribunt 'Albinus'. Cum autem Dionysius antiquissimos Postumios dicat Albos, non Albinos cf. Dion. 9, 62 potius scribendum est ρεγιAAlANlOC, nam prima nominum Romanorum syllaba saopius supprimitur a Dionysio, ut anno 289 legitur 'iouλανος ' pro
597쪽
quibus uterque auctor addit cognomina - nam apud Dionysium non nisi in certis quibusdam antiquitatum partibus apparere cognomina moneo - idem usque cognomen uidebimus ab utroque positum, cum per id ipsum temporis spatium Diodorus atque Chronographus in triginta duobus cognominibus disserant ab Idalio. Et Dionysius quidem, quae resert consulum nomina, ex annalium scriptoribus sump8it neque omnino nouit fastos Capitolinos. Iam igitur auctor laterculi Idaliani statuendns esset ex binis uel ternis recensionis Capitolinae cognominibus miro casu id ipsum usque elegisse cognomen, quod quidem Dionysius in fonte, tum sorte adhibito, legerit adnotatum. Quem consensum essectum esse casu nemo contendere potest, qui memoria tenebit, Idalium, ut supra demonstraui, in aliis quoque rebus, maxime in consule ordinario anni 276, C. Sergio Esquilino ics. p. 198 adn. 1) contra reliquos auctores consevtire cum Dionysio.
Inde ab anno 311 libri Dionysii degunt, feliciter autem euenit, quod paullo ante, ab anno 309 Linius, quem isdem
quibus Dionysium usum e8se annalibus constat, terna proferre coepit nomina consulum, omissis ad illum annum usque cognominibu8. Ac si eadem ratione, qua supra cum Dionysianis, sic nunc eum cognominibus quae exhibet Liuius comparauerimus Ida-tiana, idem quod in illis, in his quoque comprehendemus; nam cum triginta sex consules intra annos 309 et 362 et Linius et Idalius additis cognominibus edant, triginta quinque 3ὶ apud utrumque auctorem idem gerunt cognomen. Unus facit contra consul anni 312 Post. Aebutius, quem uocat Cornicinem' Liuius 4, 11 , 'Εluam' Idatius, Chronicon Paschale, Chronographus,
13 Quod eonsulem anni 327 Idatius dieit 'Achillam', Liuius Ahalam',
idem cognomen uterque sentit. Manifesto errore Liuius anno 343 alterum consulem dicit M. Papirium Atratinum, eum eundem uirum aliis locis recto nominet Mugillanum neque Atratini cognomino utantur nisi Sempronii Natus uidetur esse error indo, quod intra paucos annos complures Papirii Mugillani apparent in fastis collegae Semproniorum Atratinorum, Scilicet
598쪽
Da fastis eonsularibus antiquissimis.
201 Diodorus, auctor de praenominibus sp. 743 Kempss.). Sed quod
habet Liuius cognomen, grauem mouet dubitationem. Cornicinis enim cognomen, quod in Oppia gente erat usitatum, apud neminem Aebutium inuenitur, atque Postumum Aebutium, de quo quaeritur, ut Idalius ceterique auctores ipse Liuius paullo post uicesimo altero capite) dicit Eluam et caput illud ex eodem sonte hausisse Liuium, quem uicesimo altero sequitur, a Petero est demonstratum, ut iam p. 186 monui. Cum uel Dionysii atque Idalii mirus sit consensus, plane ineredibile est, eum ipsum casum in Liuio quoque ita accidisse, ut Idalius illud usque ex compluribus sagiorum C pitolinorum exscriberet cognomen, quod ex annalibus sumpsisset Liuius, quem fastis Capitolinis non esse usum scimus. Sed latius etiam patet similitudo iustorum Livianorum et
Idalianorum, quam clari8sime cognoscimus ex compositis inter se utriusque auctoris lastis. Habent autem:
ann. 307Macrino 3, 65. M. Geganius Macerinus. et Iuli O. C. Iulius. - 308Furio 3, 66. T. Quinctius Capitolinus. et Capitolino. Agrippa Furius.
4, 8. M. Geganius Macerinus. et Capitolino. T. Quinctius CapitolInus. - 312 Vibulano 4, 11. M. Fabius Vibulanus.
Proc. Geganius Macerinus. et Lanato. L. Menenius Lanatus. - 315
Mallio i4, 13. T. Quinctius Capitolinus. et Capitolino. Agr. Menenius Lanatus.1ὶ 'Mallio' Muta. ἰου quod exstat apud Idalium et in Chronico Paschali,
sed deprauatum cognomen 'Lanato' quod habet Liuius, supra exposui si. 192.
599쪽
ann. 316 trib. mil. Cons. Pot.
3l TMaerino 4, 17. M. Geganius Macerinus. ot Fidenate. L. Sergius Fidenas.
4, 21. C. Iuli US. sit virginio. L. Verginius.
4, 23. varias auctorum sententia A pro et Camerino. fert incertus veri.
321 et 322 trib. mil. cons. Pot.
Poena 4, 26. cf. 29 Τ. Quinctius Cincinnatus. at Nolitono. alii Poenus. n Iulius Mento
Crasso 4, 30. L. Papirius Crassus. ot Iulio. L. Iuliu R.
32b Tricipitino 4, 30. L. Sergius Fidenas. sit Fidenate. Host. Lucretius Tricipitinus
Cosso 4, 30. A. Cornelius Cossus. et Poeno. T. Quinctius Poenus.
4, 30. C. Servilius Ahala. et Mugillano. L. Papirius Mugillanus.
Atratino 4, 37. C. Sempronius Atratinus. et Vibulano.Q. Fabius Vibulanus.
333 Capitolino 4, 43. Cin . Fabius Vibulanus. sit Vibulano. T. Quinctius Capitolinus.
344 Aemilio 4, 53. M. Aemillus. ot Rustico -Ρutito). C. Valerius Potitus.
345 Casso 4, 54. Cn. Cornelius Cossus. et M udullino. L. Furius Medullinus.
b, 29. L. Lucretius Flauus. sit Camerino. Ser. Sulpicius Camerinus.
362 Potitob, 3 i. L. Valerius Potitus. et Capitolino. N. Manlius Capitolinus.
Atque anni 361 eosdem dicere Liuium consules Ordin rios, quos Idatium, scilicet L. Lucretium Flauum, Ser. Sul-Diuitiam by Cooste
600쪽
De fastis consularibus antiquissimis.
picium Camerinum, suffectos consules recensionis Capitolinae, iam ante notauimus.
Quod autem ad nomina gingula attinet, non solum videmus in omnibus cognominibus praeter unum, de quo dixi, Cornicinis, consentire inter se Idalium et Liuium, cum a ceteris fastis saepius discrepent, sed - quod maiorem etiam mouet stuporem - in omissis quoque cognominibus plane congruere. Quocunque enim anno uterque consul scribitur binis tantum nominibus apud Idalium, Liuius quoque omittit cognomina es 309 M. Genucius, P. Curiatius, et 319 C. Iulius, L. Verginius), nbi autem Idalius alterius consulis bina exhibet nomina alterius terna, usque quaque etiam Liuius eum tantum addito reseri cognomine consulem, cuius apud Idalium exstat cognomen, alterum autem et ipse, ut Idalius, praenomine et gentilicio
nomine appellat, ut C. Iulium 307, Agrippam Furium 308, L. Inlium 324, M. Aemilium 344. i)
1ὶ Anni 28S consules Idalianos sic scribit Mommsen C. I. L. I, p. 4903: Regilliano et Fusco', cum Dionysius et Chronographus recte nominent alterum consulem 'Priscum'. Neque tamen errat Idalius in cognominibus, sed plane alii consuli, scilicet Sp. Furio anni 290 tribuendum uidetur Fusci illud cognomen. Duorum annorum collegia consularia desunt apud Idalium et in Graecis fastis i 289 et 290ὶ atque eo modo puto excidisse illa, ut a nomine Sp. Postumii Regilliani, consulis 288. scribae oculus aberraret ad cognominem anni 290 consulem A. Postumium Album. omnibusque, quae melia intererant, nominibus omissis, statim Sp. Postumio Regilliano collega daretur Sp. Furius Fusus. Consulum igitur haec est constituenda apud Idalium series: 288 Regilliano et Prisco. 289 Capitolino et Vibulano. 290 Albo et Fusco. Sp. Postumius Regillanus. Q. Servilius Priscus. sT. Quinctius Capitolinus. Q. Fabius Vibulanus. A. Postumius Albus. Sp. Furius Fuscus. Consentiunt igitur in his quoque inter se Idalius et Liuius, nequo solum in eodem Fusi cognomine, pro quo Medullinum habet Diodorus, sed etiam in perperam scripto 'Fusco', quod casu in utrisque fastis sic exstare nemo contendet. Praeterea 'Album ' fuisse scriptum cognomen consulis A. Postumii in sonte illo Idalii - ut apud Liuium ac Dionysium - inde