장음표시 사용
181쪽
DIvINIsQUE EJUs ATTRIBUTIS. I stati humanae liberas a Deo videri contendunt, inprimis nempe in causa , seu in decretis suis et cacibus ex directione tamen, & sub luce conditionalium conceptis; deinde in se ipsis, seu ut aiunt, in futuritione formali, qualem cum D. Thoma contra Thom istas praeter causalem admittunt. Cum igitur variantes adeo sint auctorum opiniones , animus nobis hoc loco non est, ex prolata ostendere, quaenam decreta in Deo, salva libertate , circa actus salutares admitti, negarive debeant; hoc enim argumentum alteri loco est proprium: hoc unum hic nobis est constitutum, ut quale sit Divinae de futuris scientiae medium , pro instituto nostro exacte declaremus , sit
DE US essectus creatos absolute futuros nec potest videre in sua omnipotentia, nec in sola sua omniscientia, nec in
XVIII. Drobantur priores duae partes hoc modo: Deus quoad L potentiam, & scientiam suam spectatus praescindendo ab omni decreto, quo volitionem suam effectui creabili applicet) non est connexus eum futuritione alicujus entis comtingentis, ut per se patet; eandem ergo ideam continet DeUS , in sua omniscientia, eandem perfectionum suarum communicabilitatem. sua omnipotentia, seu res aliqua contingens sit sutura, seu nunquam sit futura. Atqui in medio ad unum, &alterum indisserente non potest videri, infallibiliter maxime, futuritio. scientia nempe Dei ut inquit Doctor Angelicus P. T. q. I 4. A. 9.) es causa rerum , voluntate adjuncta . . . unde non πωrtet, quod , quaecunque scit Deus, sal, vel fuerint, Nel futura sint, sed solum ea, quae vult esse, Mel permi tit esse. Hoc est , scientia smplicis intelligentiae, qua Deus res possibiles cognoscit, est causa directiva rerum juxta illud Ps.
182쪽
Io 3: omnia in sapientia fecisti; sed non est causa sine Divina
voluntate imperante, & omnipotentia exequente. Minime autem scientia visonis, de qua hic agimus , causa est rerum contingentium: tantum enim abest, ut res ideo si futura, quia Deus eam videt futuram; ut potius ideo eam futuram videat, quia re ipsa erit; ut auctoritates S. S. P. P. Ostendunt
N. S. allatae. Hinc isthaec scientia etsi prior si rebus futuris tempore, non tamen prior est natura , seu ita, ut impediri non possit. Aliud enim est scientiam Divinam posse impediri, aliud eam salii posse : scientia, qua Deus videt nostras acti nes moraliter malas, falli quidem non potest, quia cum hac utpote infallibili omissio nostrarum actionum non potest com poni; impediri tamen potest, quatenus Deus ab aeterno pro objecto hoc habere potest aliud, nempe omissionem peccati. Quod autem Deus res contingenter, & libere suturas non videat in sua: aeternitate id quod tertia pars assertionis assi mat) ex eo probatur, quod εjusmodi sutura non existant reipsa, & physce ab aeterno. Ut enim Deus videat illa in reali
cum aeternitate coexistentia, deberent illa ab omni aeternitate Deo re ipsa coexistere: Nam ut futura sic videantur, non satis est, ut ab aeterno existat mensura aliena , sed deberent etiam existere phy sice ipsa mensurata. Atqui illa ab omni aeternitate Deo non coexistunt : siquidem ad hoc requiritur, ut non tantum toti aeternitati, sed eidem etiam semper & omni tempore coexistant; scut ad hoc, ut locus e. g. Viennensis
dicatur existere in immensis, & infinitis sp itiis, non satis est, ut alicubi coexistat immensitati toti indivisibili infinita spatia complectenti; sed necesse foret etiam, ut ubique, & in spatiis infinitis eidem coexisteret. Huc potissimum spectat auctoritas P. P. qui aiunt sutura quidem esse Deo ab omni aeternitate praesentia quoad notitiam , esse ab aeterno in mente Dei; non item esse aeterna extra mentem Dei, ae quoad naturam,
183쪽
Div INIsQUE EJUs ATTRIBUTIS. I & existentiam suam. Unicum Augustinuri audire placet: habet Deus inquit Serm. II. de vero. Ap. electos apud ei umnon in natura sua, sed in praescientia sua. & l. 4. de Gen. adiit
c. I 8.: ReS antequam fierent, non erant γ erant in Dei Icientia , non erant in sua naIura.
XIX. Contra priorem partem assertionis Oppones quaedam P. P. testimonia, quibus ostendi videtur, Deum omnia cognoscere in semetipso, aut tanquam in causa, aut tanquam in
idea illa repraesentante. Licet omnia coelestia, o terrestria, ac mirima inquit Ambros. c. I. in Symb.) perspiciat Deus, nihil tamen extra se intelligit, sed singula in se intuetur. AugustinuS l. 5. de Gen. c. I s. ita ait: νidur omnia, quando fecit; Uscur vicit ea, ita fecit; non praeter se sesum videns, sed insi s. t ursum D. Dionysus de Div. Nomin. c. I : DeuS cuncta cognoscit, non rerum , sed sui notitia. Item Divina sapientia sei am cognoscens scit alia. R. his testimoniis nihil aliud intelligi, quam Deum non cognoscere creaturas per species intelligibiles ab ipsis creaturis petitas ; sed per speciem intelligibi lem sibi identificatam, δἰ tum sui, tum omnium aliarum rerum repraesentatricem. Lisentia igitur Divina est species intelligibilis omnium rerum etiam suturarum sed duntaxat ex suppositione, quod sint absolute futurae, atque adeo illas re praesentat vel in se ipsis, vel adjuncto aliquo Dei decreto. .
oppones porro contra ultimam partem. Ex eo, quod aeternitas sit interminabilis vitae tota simul, & perfecta pose sessio, duratio esse censetur simpliciter infinita absque initio,&fine, simplex, & indivisibilis absque successione, immutabilis, ita ut omnia eidem snt praesentia, nihilque praeteritum, aut futurum ; prout copiosa P. P. testimonia alibi citata ostendunt. Iam vero si contingentia absolute futura non forent Deo ab aeterno physice praesentia, inprimis aeternitas smplex
184쪽
I 0 CONTROUERSIA II. DE DEO UNO non esset ac indivisibilis ; quia omnes disserentias temporis, iacreaturas in illis existentes non contineret smul, sed successi-.τe : Praeterea immutabilis non soret ; quia Deus nunc, & ab . aeterno Cognosceret actiones hominum ut suturas, deinde ut praesentes, demum ut praeteritas, adeoque scientia Dei primum esset praescientia futuri, deinde vita praesentis, demum memoria praeteriti. R. ad I. Aternitatem creaturas omnes in se non continere successive successione intrinseca , se habente ex parte sua; continere tamen eas successive successsione e trinseca Q habente ex parte durationum creatarum licet enim aeternitas indivisibilis sit, totaque simul existat, ob suam tamen infinitatem aequivalet omnibus creaturarum durationibus sibi invicem succedentibus, ipsique aeternitati successive coexustentibus; atque adeo etiam ipsae creaturae successive coexistunt aeternitati Divinae pro sua nempe temporis differentia, ita ut successio ista temporalis Q habeat ex parte creaturarum, non item ex parte Dei eodem fere modo, quo creaturae in diversis locis coexistunt immensitati Divinae, successione locali ad ipsas duntaxat creaturas pertinente. Hinc Deus ab aete no per suam aeternitatem physice praesens est futuris hominum actionibus non semper, sed pro secutura temporis differentiar scut Deus ob suam immensitatem coexistit cuivis creaturae
pro sua loci differentia ; adeoque juxta id, quod consequens est, sicut. ex eo quod Deus ratione suae immensitatis non coexistat cuivis creaturae ubique) non sequitur, eum distare ab aliquo loco, ita ex eo quod Deus ratione suae aeternitatis non coexistat semper) non sequitur, eum distare ab aliquo tempore, aut creatura in eo existente. Ad II. R. scientiam Divinam, ut alibi dichium est, omnia nosse aeterna, indivisibili, & immutabili cognitione, atque adeo omnia illi esse praesentia pro sua temporis differentia, quamquam inter se praeterita sint,& futura. Hinc Deus actionem malam voluntatis humanae non cognoscit modo ut laturam, modo ut Praelautem, modo ut
185쪽
Divi NIsQUE EJUS ATTRIBUTIS. I spraeteritam; sed semper ut futuram relate ad partes temporis priores, semper ut praesentem aeternitati suae pro propria temporis differentia, & semper ut praeteritam relate ad partes temporis posteriores. Certe ut Deus hodie scit mundum sibi physice coexistere , ita ab aeterno novit, mundum sibi pro isto tempore, non tamen pro aeterno re ipsa coexistere; &mundus hodie existens coegistit quidem toti aeternitati cita ut nihil sit in aeternitate, cui non coexisteret) non tamen toti, &totaliter, quia non semper coexistit aeternitati. In hoc sensu hactenus exposto intelligendi sunt S. S. P. e. Controvers. IN. 53. relati dum aiunt omnia Deo esse praesentia, nihil praeteritum, nihil futurum: nam nihil aliud volunt asserere, quam Deum res futuras in aeterna sua, ac indivisibili cognitione ita intueri, ut easdem non cognoscat successive prout in humanis cognitionibus fieri solet) sed omnia semper habeat praesentia non quidem physice, & quoad existentiam; sed objective, & quoad esse intentionale. Atque hinc etiam si daphysica rerum existentia, & non pure objectiva sermo est, dici poterit, relate ad Deum quidquam esse praeteritum & sviturum : Nam de nunc aeternitati Divinae in certo sensu futura est mundi converso, & praeterita est ejusdem creatio; nunc enim existit aeternitas Dei, & non jam existit mundi creatio, sed suo modo extitit; erit mundi conversio, quae non adhuc Deo physice est praesens.
DEUS Ufectus tantingenter futuros tum sibi solitum etiam D Iuntati humanae liberos, videt per scientiam milionis tam in decreto suo emaci, quam in se ipsis. XX. 1 rima pars ita ostenditur; Decreta Dei, quibus decedix nil actus sibiloli liberos, infrustrabilia sunt, simulque
186쪽
ISO CONTROvERsIA II. DE DEO UNO egentialiter connexa cum absoluta eorum futuritione; in his ergo decretis Deum videre effectus futuros sibi soli liberos in dubium est. Porro omnia opera moraliter bona a Deo esse prae definita non quidem independenter ab omni suppositione creaturae libera, sed ex directione , ac luce conditionalium insequenti controversia uberrime ostendemus : decreta igitur ista . praedefinitiva, etsi antecedenter per conditionatam voluntati humanae libertatem impediri possint, consequenter tamen ad . scientiam conditionalium ex qua necessario pendent) connexa sunt cum nostris pietatis operibus; ut adeo Deus in illis necessario videat opera illa moraliter bona. Quod autem spectat ad actiones nostras moraliter malas, eas quidem Deus in de' ereto aliquo praedefinitivo videre non potest ; quia illas ne quidem ex directione scientiae mediae praedefinire, id est absolute velle, ac intendere, sed solum permittere potest, ita ut conserat auxilium praevisum inessicax ; quare sicut Deus actus moraliter bonos videt in decretis praedefinitivis ; ita actus moraliter malos eognoscit in decretis suis permissivis, non quidem solis cum decreta permissiva, seu collativa auxilii praevis inessicacis ex se sint indifferentia ad actionem malam , aut ejus omissionem) sed conjuncta scientia conditionalium; cum . complexum ex decreto collativo auxilii inem cacis, & dicta scientia necessario connectatur cum absoluta actionis peccaminosae futuritione. Quaeri hic solet a Theologis, utrum Deus actiones contingenter futuras saltem videat, in causis creatis proxime ad illas actiones expeditis 3 quae quidem quaestio, cum supponat uberiorem de emacia gratia notitiam, nobis non tam dilucidanda, quam insinuanda videtur ob eam, quam praesens tractatio cum ceteris Theologiae partibus habet, necessariam connexionem. Quotquot igitur futura libera in causis suis
proximis cognosci asserunt, assirmare quoque debent , causam
187쪽
DIVINI squE Ejus ATTRIBUTI s. I 8xereatam liberam, seu voluntatem hominis fieri proxime potentem per principium, aut decretum aliquod insallibiliter illativum actionis liberae; nam in causa indifferente suspensa, & in determinata nihil certi cognosci potest. Atqui voluntas hominis proxime potens non fit per principium aliquod ita illativum : quod enim cunque tale principium determinate, &necessario ad agendum requisitum, simulque essentialiter connexum cum actione statuitur, libertatem humanarn in scripturis , P. P. & Conciliis tantopere nobis propositam , prorsus evertet; ut ostenditur in tract. de gratia. Hoc certe sensu ut saepe in aliis locis, ita manifeste p. I. q. I . a. I 3. disserit D. Thomas : aiio modo potest coni derari contingens, inquit, ut es uir sua causa , sic consideratur ut futurum , ta ut contingens nondum determinatum ad unum; quia causa contingens se habet ad opposta: O sic contingens non subditur per certitu nemalicui cognitioni; unde quucunque cognscit essectum continge rem in causa sua tantum , non habet de eo nisi conuesuralem cognitionem. DE US autem cognoscit omnia contingentia, non solum prout sunt in suis catos, fid etiam prout unumquodque eorum est actu in se ipso. Neque dici potest I. D. Thomam loqui duntaxat de causis creatis secundum se consideratis, non item ut involventibus Divinum Decretum, promanantemque inde Dei determinationem ; contra enim est illud, quod D. Doctor in I. d. 38. q. s. a. I. loquitur: nempe cogesta volum rate , quibuscunque causs ad assum νoluntatis concurrent, bus , non Posse certe cognosci, an sese producet, vel non producet actum , quia nullo modo es magis determinata ad producendum , quam ad non producendum. En ait: quibuscunque caum . totam nempe potentiam proximam agnoscit esse ad utrumque indifferentem. Neque dici potest a. voluntatem humanam constitui proxime potentem relate ad actus salutares per gratiam efficacem ; in qua proinde 'videbitur actus salutaris, sabiem una cum scientia conditionalium , quae dirigit Deum ad
188쪽
T 8a CONTROVERSIA II. DE DEO UNO auxilium , & gratiam provide conferendam. Contra enim est, quod in gratia, in auxilio prout constituit potentiam proximam) nihil prorsus contineatur cum ipso actu salutari determinate connexum. Nam ut suppono eX tractatu de gratia, ejusdem essicacia duo complectitur; nempe ipsum auxilium de se ad utrumque indifferens , & conditionatum sub eodem auxilio consensum a Deo praevisum : jam vero solum auxilium de se indifferens, non vero prout substat conditionalium scientiae, constituit potentiam proximam; in hoc ergo nihil continetur Connexum cum actu, ut adeo etiam in illo actus futurus in- fallibiliter cognosci nequeat. Potest tamen actus salutaris cognosci in complexo ex auxilio absolute collato, & scientia conditionalium ; id quod nihil prorsus obesse videtur: licet enim
scientia conditionalium seorsim sumpta sit prior quoad sub1Dstendi, ut aiunt, consequentiam gratia emcaci re ipsa collata, utque adeo absoluto consensu ex quibus nempe ita insertur, ut non vicissim ex ipsa inseratur collatio auxilii, & absolutus consensus) isthaec tamen scientia simul sumpta cum collatione auxilii non est prior absoluto consensu, seu actu salutari sub eodem auxilio insallibiliter futuro. Neque dici potest 3. de-eretum collativum auxilii, ut sit providum, pendere aeque ascientia conditionalium , ac decretum praedefinitivum actus li-
heri, atque adeo in complexo ex decreto Collativo, & scientia de consensu conditionato Deum omnino videre aeque consensum, ac in decreto suo praedesinitivo. Nam cum libertatem voluntatis humanae hoc auxilium non constituat ut collatum per hoc decretum, non ut substans scientiae conditionalium, sed quoad se duntaxat spectatum, & praescindens ab illa scientia, ab illo decreto; manifeste consequitur ipsam scientiam, ipsum decretum collativum non esse constitutivum libertatis humanae, atque adeo ex parte potentiae 'mimae nihil importari, in quo Deus insallibiliter videret actum latinarum. Alia argumenta, hoc loco passim proposita eadem ferelant:
189쪽
sunt, quibus scientia conditionalium, atque inde pendens praedefinitio suo quaeque loco impugnabuntur. XXI. Porro ut alteram assertionis partem ostendamus,. sciendum est, duplicem cum D. Thoma, Nolina, Suario, aliisque magni nominis Theologis contra eos qui Thomisticae Scholae Sectatores sese profitentur) admitti debere rerum suturitionem, causalem aliam, & aliam formalem; illa quam unam Thomistae admittunt est ordinatio effectus in sua causa, nunc eum quidem non producente, productura tamen dein pro aliqua temporis differentia : haec vero consistere dicitur in eo , quod res modo non sit, si autem postea pro certa temporis disserentia, seu habetur per habitudinem & respectum inde resultantem, quo res possibilis aliter respicit hoc tempus, nempe ut improducta, aliter tempus subsequum, nempe ut producta. Utramque suturitionem Doctori Angelico fuisse agnitam , clarissimis testimoniis evincitur r aliquid dici potessu. tiariam, inquit q. II. de Verit. a. 7. ad a. non solum ex hoc,
quod ita erit, sed quia est ita ordinatum in catim suis, ut i ij
turum: ubi clare futuritionem causalem ab altera, qua res in
se ipsis futurae.sunt quam exprimit per haec verba: quod ita erit) distinguit. Et p. I. q. 86. a. 4. S. futura docet dupli. citer cognosci posse, in se i s, in Iurs causes, fundamentum autem eorum, qui oppositum censent, nullum esse, inde patet; quia existimant formam illam, quae rem futuram denominat, debere actu existere, consequenter eam esse dumtaxat positam in decreto aliquo Divino. Atqui licet ea sorma objective existere debeat, licet debeat ab aeterno esse habitudo quaedam, & relatio resultans ex re possibili, qua aliter respicit tempus praesens, nempe ut ipsa nondum existens, aliter tempuS futurum aliquod, nempe ut ipsa jam existens; tamen non debet esse aliquid actu, ac re ipsa existens, eodem fere modo , quo forma rem praeteritam denominans non debetesso
190쪽
18 CONTROvERsIA II. DE DEO UNO esse aliquid actu, & re ipsa existens, sed aliquid duntaxat jective, hoc est habitudo, ac relatio, qua res aliter tempus praeteritum respicit, quam praesens ; illud nempe ut existens, hoc ut non existens, sed ut destructa. Ex quo plane conficitur , Deum res suturas cognoscere in se ipsis; Intellectus enim Divinus ex se summe completus, ac determinatus cognoscit omne id, quod esse potest objectum Divinae cognitionis: quod si vera res futurae extra, & praeter causas suas habent esse objectivum, esse cognoscibile, Divinae cognitionis pollunt esse objectum; igitur eas Deus in se ipsis videt. Hinc quando D. Augustinus Tract. 68. in Ioan. expendens illiad Prophetae : fecit, quae futurasunt, ait, Deum fecisse futura illa prae-demnanti, G facturum esse illa operando; item quando idem
S. Doctor l. . de Gen. ad Lit. c. I . asserit, Deum facere futura nihil aliud esse, quam eorum causas Prae rare; non aliud vult, quam dari illativam, & causalem rerum futuritionem in causa, quari s non esset, res etiam in se suturae non essent; cum enim concursus omnipotentiae Divinae necessarius sit ad omnem effectum creatum, sane iste nunquam est futurus, si
ab aeterno causa non sit praeparata. Nam non negamus contingentia absolute sutura cognosci a Deo dependenter ab aliquo decreto Dei saltem permissivo, id quod in hac doctrina negari falso putabat Gonetus, id unum dicimus, ea non so- Ium cognosci in decretis Divinis, sed etiam in se ipsis, eo quod supposito decreto habeant esse quoddam objectivum, & .
relativum, quod utpote verum non tantum est aptum immediate terminare cognitionem Divinam, sed etiam est vera aliqua ratio, quamvis pure objectiva, cur contingentia absolute futura a Deo cognoscantur.