장음표시 사용
191쪽
XXII. monstravimus alibi, certam esse in Deo suturorumi I sub conditione scientiam; quaestio igitur superest,
quo in medio, quave scientia Deus cognoscat futura illa conditionata Τ quae controversia in scholis theologicis agitatur ab anno II 83, quo primum in lucem prodiit Liber Ludovici Molinae e S. I. de concordia liberi arbiIrid cum gratia, in quo systema scientiae mediae clare , & nitide evolvit. Adversus hanc doctrinam cum maxime exarderet studium Thomistarum, lis isthaec occasionem dedit, ut celebres illae congregationes de auxiliis haberentur coram SS. Pontificibus Clemente VIII. ab A. I 598. usque ad A. 16os, & Paulo U. ab A. I 6os. useque ad A. I 6o . quo finis tandem impositus est dictis congregationibus, & ex mandato Ρauli V. partes liti'ntes dimissae sunt, nullo a sede pontificia lato ea de re definitivo judicio. Verum ad hoc usque tempus durat controversia isthaec, partim quia maximam habet, ac necessariam cum mysterio gratiae , & praedestinationis connexionem, , tum quia versatur. Circa usum, & necessitatem scientiae mediae, ut & Deus cnostro concipiendi modo) dirigatur in decretis suis absolutis formandis , & cum illis decretis libertas creata concilietur.
Atque ut in hoc argumento ordine progrediamur, Dbservandum prae primis est in veritate quadam conditionali tria esse spectanda, nemps conditionem, conditionatum, & connexionem , seu modum illum, sub quo conditio, & conditionatum Connectuntur; quae connexio si necessaria, vel impossibilis est, propositio non est objective, sed secundum enunciationena duntaxat conditio nata, altera siquidem necessario vera
192쪽
est, necessario falsa altera, utraque proinde objectum scientiae necessariae 3 ut igitur propositio sit contingenter Uera, atque talis, de qua hic quaeitio movetur, necesib est, ut connexio sit contingens, seu ut conditio de se sit indifferens ad conditionatum. Sermo autem hic est de actioni nus voluntatis humanae liberis seu moraliter bonis, seu malis, quas conditionate , seu sub conditione quadam inddserente sutura S Deum cognoscere non in se ipsis , sed per decretum aliquod ausolutum, assirmant Scholae Thomisticae, Scotisticae, & Augustinianae fautores; unde observandum rursus est, duplex decretum absolutum distingui possie, unum absolutum tam eX parte
subjecti, quam ex parte objecti; alterum absolutum ex parte subjecti, & conditionatum ex parte objecti. Decretum ex parte subjecti duntaxat absolutum est illud, quod re ipsa datur, ita tamen, ut sit de actione duntaxat ponenda depen- denter ab aliqua conditione; qualia decreta in Deo dari indubium est ; nam talis voluntas est salvandi omnes homines, si recte utantur mediis sibi dandis; donandi posteros omnes Adami justitia originaria; si ipse non peccaret &c. De hujusmodi autem decretis hic non agimus, sed de aliis, quibus Thomistae di eunt Deum decrevisse omnes adtiones nostras suturas sub aliqua conditione a solo Deo pendente, etiam nunquam implenda; quale decretum esse aiunt, quo Deus decrevit poenitentiam Tyriorum, si Christum ad illos misisset, aut conversionem Judae ,- si ei speciale gratiae adjutorium concessisset. Uidendum igitur, utrum cognitio ist Tum conditionatorum pendeat ab ejusmodi decretis 3
193쪽
DEUS futura conditionata nobis libera non cognostis in decretis ex parte sui abselutis, S conditionatis ex
parte objecti. XXIII. Drobatur I. Ex Scriptura alibi citata, qua apud Matth. L c. II. Christus exprobrat Iudaeorum impaenitentiam, eosque objurgat comparate ad Tyrios, & Sidonios, quod non egerint poenitentiam visis illis virtutibus, D miraculis ; quae si vidissent Tyrii, & Sidonii, eam in cinere, &cilicio egissent. Jam vero ostendo inanem, ac ridiculam sui sese hanc a Christo factam reprehensionem, si Tyrii, & Sidonii
per decretum aliquod cum conditionato eorum consensu connexum determinati finitent ad poenitentiam sub dicta conditi ne agendam : Nonne enim similem excusationem , & quidem juste, opponere potuerunt Iudaei Τ non ea fuit nostra, atque Tyriorum, ac Sidoniorum conditio; nos independenter a nostra libertate caruimus illo decreto ex puro Dei arbitrio, sne quo non poterat haberi pro priori consensus noster conditionatus, & sic consequenter nec absolutus ; ubi tamen Tyrii, ac Sidonii independenter a sua libertate, & ex puro Dei arbitrio illud decretum habuerunt: sic, inquam, jure, ac merito respondere potuerunt Corozaitae, & Bethzaiditae, cum in opposito systemate tale decretum acquirere , Uel non acquirere , nulla ratione pendeat a Voluntate creata, neque sine tali decreto locus esse possit conditionato consensui, neque cum illo ejusdem consensus omissiloni. Torquent quidem omnem in partem sese Thomistae, ut hujus argumenti vim eludant. Aiunt hanc exprobrationem adhuc justam esse, partim quia illud decretum non se tenet ex parte actus primi libertatis conditio natae; atque adeo cum eadem potentia proxima, cum qua
Iud mi illi in ereduli permanserunt, credituros fuisse Tyrios, ac Sidonios; partim quia Iudaei per abusum priorum auxilio-
194쪽
rum sese reddiderunt indignos hoc speciali decreto, quo ipsorum in Christum fides decerneretur. At vero quidquid de illo sit, an illud decretum libertatem conditionatam ingrediatur; certum est, per illud ita applicari, & quidem independenter ab arbitrio creato, potentiam ad agendum, ut cum eo infallibi litor sutura sit actio, & sine illo nullo modo futura: quod si ita est, an non juste opponere potuerant increduli Judaei, Tyrios , Sidoniosque visis Christi miraculis sine adj mento Rae libertatis obtenturos suilla decretum necessario illativum consensus, & fidei in Christum; cum tamen illis, inconsulta libertate, negatum sit illud decretum, cujus certe negatio non potest non conjungi cum dissensu, & omissione fidei in Christum. Eodem jure de ipso abusu priorum auXiliorum reprehensionem eludere poterant, quando sine sua libertate carebant decreto , cujus negatio necestario inferebat abusum eorum auxiliorum. Neque porro dixeris, Christum Tyriorum conditio natam conversonem non ex eventu suturo, sed duntaxat ex absoluto, quem habebant, statu vidisse, eo quod cerneret eos non tam superbos, & induratos esse, ac illi Judaei fuerunt. Nam si id dicatur, necessario consequitur, Christum conditionatam illorum conversionem non novisse infallibiliter, utpote in causis creatis non evidenter cum actione connexis, quod erroneum esse ex iis constat, quae supra dein saltibili conditio natorum scientia diximus.
XXIV. Quoniam vero Adversami Augustini, & D. Thornae auctoritates sibi potissimum arrogant, ex iisdem S. S. P.Ρ. pro bandum nobis erit II. dari scientiam Conditionatorum ab omni decreto actu existente independentem. Ac Augustinus quidem i. I. ad Simpl. q. a. de iis, qui vocationi resistunt, ita loquitur : Si vellet etiam ipsorum misereri , piset ita vocare, quo Imodo illis aptum esset, ut moverentur, o intelligerent, sequerentur. Et paulo post de iis, qui vocationem audiunt, ait:
195쪽
ait: es mustos Cocet , eorum tamen miseretur, quos ita Nocat, quomodo eis vocari aptum es, ut squantur , & infra: cuIus miseretur , sc eum vocat, quomodo scit ei congruere, ut NOcam rem non respuat. En ex mente D. Doctoris Deus certo , me infallibiliter novit, quomodo quisque vocandus sit, ut Vocationem non respuat, sed ut moveatur, ut intelligat, ut sequatur; atqui haec notitia, haec scientia est conditionatorum, qua nempe novit Vocationem homini ita congruere, ut si ita Vocetur, vocantem non sit contempturus, sed secuturus, etsi
posset, si vellet, non sequi, & respuere. Iam vero hanc scientiam ex mente D. Augustini plane esse ih dependentem ab omni decreto absoluto cujus nullum in illo vestigium repertos facile conjicere licet ex eo, quod hujus scientiae objectum nullum aliud est, quam consensus positus in statu conditionato libere connexus cum vocatione ; unde resutiat haec veritas: si homo ita vocaretur in talibus circumstantiis , haec vocatio ita illi apta esset, ut vocantem libere seqUeretur Non majorem igitur ipsa scientia connexionem habebit cum decreto absoluto, quam dicta veritas iundata in aptitudine vocationis; haec autem veritas nullam dependentiam habet cum decreto aliquo absoluto: seu enim Deus decernat aliquid absolute, seu non , semper est talis vocatio , sic apta, ut ea posita sequeretur consensus: ex quo consequitur ipsam etiam scientiam nulla ratione pendere a simili decreto. Certe hanc scientiam antecedere omne decretum Dei praedefiniens, ex citatis
S. Doctoris verbis colligitur ; de iis enim , qui vocati non veniunt, ait: s vellet etiam ipsorum misereri, posset ita vocare, quomodo eis aptum esset, ut querentur. Supponit igitur in
Deo actu non esse voluntatem eos ita vocandi, quomodo eis aptum est, ut sequantur. Certo tamen novit Deus, laturum
ut illi sequerentur, si ita vocarentur; quis igitur putet, D. Augustinum censuisse, Divinam conditionatorum scientiam pendere a decreto praedefiniente Τ
196쪽
Porro tantum abest, ut scientia ab omni absoluto decreto independens contraria sit doctrinae D. Thomae id quod volunt Thomistae ut etiam eidem omnino consentiat. Doctor Angelicus 3. p. q. I. a. 5. ad a.) refert haec S. Augustini verba ex l. de bono perseverant. c. 9. nunquid possumus dicere P,-rios , G Sidoqios talibus apud se virtutibus factis credere noluisse , aut credituros non fuisse , fcrent; cum irae Deus atte- setur eis, quod facturi essent magnae humilitatis paenitentiam, δε in eis fassa sent Divinarum illa signa virtutum Dein sic prosequitur S. Doctor responsionem aptans : proinde ut ipse Λugustinus solvens subdit) non es Volentis , neque currentis sed miserentis Dei, qui his, quos pravidit . . . subνenit; aliis υero non subvenit, de quibus in sua praedesinatione occulte quidem , sed aliudjuse Iudicavit. DBus igitur juxta D. Thomam ratione prius quam quidquam absolute, & essicaciter statueret circa salutem hominum lapisrum) sciebat, quinam inter homines essent credituri, si praedicaretur illis Evangelium, quinam non essent credituri; cum hanc habuerit scientiam non solum circa eos, qui re ipsa crediderunt, sed etiam circa alios , qui nunquam crediderunt. Deinde etiam ex iis, quos .
praescivit, audito CVangelio , credituros fuisse, aliquos ex pura misericordia elegit, & praedestinavit, ceteros occulto, sed justo judicio neglexit, & negative reprobavit. Tertio iis, quos elegit, & praedestinavit, procuravit in tempore auditum Evangelii; quem non procuravit iiS , quos non praedestinavit. Denique ex iis, qui audito Evangelio credituri fuerant, aliqui crediderunt, aliqui non crediderunt. Ista omnia eum ad mentem S. Augustini ju aret Doctor Angelicus, certe agnovit in Deo scientiam actuum contingenter, & libere sub conditione futurorum, & quidem sine decreto absoluto; eum enim scientia illa conditionalis , quam cum S. Augustino admist D. Thomas, Versetur non solum circa eoS, qui non
credunt, quia non audiunt Evangelium, sed & circa illos, qui . re
197쪽
re ipsa credunt , quia audiunt Evangelium, atque adeo etiam circa illos, quos Dcus ad credendum elegit, & circa quos praeter emcax, & ex omni parte absolutum illud decretum electionis non nisi ridicule admitteretur decretum aliud ex parte objecti conditionatum, plane confitendum est scientiam illam D. Thomae agnitam independentem esse ab omni prorsus actuali decreto. Certe si dicatur ejusmodi Divina determinatio necessaria ad Omnem actionem conditionale suturam, foret aliquid praeter voluntatem creatam , atque humanum liberum arbitrium, quod determinaret ad agendum ; atqui D. Thomam praeter arbitrium liberum quod ad agendum determinet) nihil aliud agnovisse in consesso est: determinatio actionis, Umis, inquit a. d. 25. q. I. in potesate liberi arbitrii consiluitur. Et d. 28. q. I. a. I. non esset homo liberi arbitrii, nisi ad ipsum determinatio sui assus pertineret. Et d. 39. q. I. a. T. Potentia νω
luntatis, quantum in se, es indisserens ad plura sed quod dete
minate exeat in hunc actum , non es ab alio determinante , sed abi a voluntate. Et a. a. neque ad aliquid eorum determinatur nisi ex se ipsa , quod tantum voluntati conνenir. EX quo apparet, salvam non fore hominum libertatem, si Deus determinaret voluntatem creatam ad amam sub certa conditione ponendum; ut omittam illa decreta, quae determinarent ad actiones etiam
moraliter malas, quaeque certe ex mente D. Doctoris adversantur summae Dei sanctitati. Denique ut intelligatur effectus, satis est, causam modo eflectui congruo intelligi : igitur dato etiam, quod decretum Divinum sit causa effectuum creatorum, satis erit, decretum esse modo his essectibus congruo, ut adeo, licet requireretur ad absolutaam existentiam eflectus creati decretum actu existens; sicut tamen ad effectum possibilem juxta D. Thomam requiritur causa tantum possibilis, ita ad effectum tantum conditionale futurum requratur decretum, quod actu non est, sed tantum sub certa conditione esset. Audiatur rursus D. Doctor a. contra Gent. c. a I. ita
198쪽
I9a CONTROVERSIA II. DE DEO UNO
loquens : essectus Iuis causes proportionaliter responiat , ut scilicet essenus in actu causis actua bus tribuamus, S essessus inpotentia causis,' qua sunt in potentia. XXV. Probatur denique III. Assertio nostra ratione: Λiunt adversarii ideo futura conditio nata nobis libera non posise cognosci, nisi in decretis Dei praedefinientibus, quia prout
sunt in se ipsis, videri nequeunt: At vero hanc rationem minime tenere , patet ex N. 2 a. ubi ostendimus, Deum sutura absoluta creaturis libera Videre in se ipsis. Non missus enim actiones conditionale futurae habent esse suum objectivum, ac relativum, quam actiones absolute suturae; est nempe rei possibilis respectus multo alius, quo respicit futuram existentiam sub certa duntaxat conditione, quam quo respicit existentiam ut absolute futuram; unde res possibilis ut hac relatione aflecta aeque cognosci potest, quam ut affecta respectu illo, quoad existentiam absolute suturam resertur; ut adeo non minuS. veritates conditionatae, quam absolutae a Deo ad cognosce
dum omne objectum, & quidem omni, quo cognosci potest, modo summe completo, in se ipsis cognosci debeant. Et sane 14 Deus videret actiones creaturae liberas, & conditionale futuras non in se ipsis, sed in suis decretis, quid opus foret inem caci vocatione attendere loci, temporis, similesque Circumstantia sy ridiculum foret consulere liberIatem humanam, quid, si hoc, illove tempore, in hoc, aut illo loco vocaretur, facturus esset homo; siquidem in ipso id videre non potest, sed tantum in decreto , quo quid in hoc aut illo loco,
vel tempore fieri velit, decerneret. Atqui Deus Vocatione emcaci ita vocat, ut attendat loci, temporisque circumstantias congruas; ut constat ex supra citato loco D. Augustini ita loquentis: eorum tamen miseretur, quos ita Nocat, quomodo
eis vocari aptum es, ut sequantur.
199쪽
Solvuntur nonnulla argumenta Scholae Thomisticae,
XXVI. Dugnant inprimis harum Scholarum Patroni . contrat nostram Doctrinam Auctoritate scripturarum, & SS. P. potissimum Augustini. Apostolus inquiunt) his verbis r vis te inscernit quid habes , quod non accepi i ' notat initium discretionis, qua boni a malis discernuntur, esse ipsum Deum, & non liberum hominis arbitrium; id quod in nostra
sententia non tenet; nam si scientia conditionatorum non pendet a decretis absolutis , homo , non Deus, est prima radix hujus discretionis in statu conditionato. Hinc salsum quoque foret illud Christi dictum Ioan. Is . non Mos me elegistis, sed ego elegi vos. Nam conversio hominis sne omni absoluto decreto sub sola conditione gratiae conserendae sutura, est electio quaedam, qua homo prius eligit Deum in statu conditionato, quam ab eo eligatur in statu absoluto. D. Augustinus de Praedest. c. I o. ita loquitur: Praedestinatione quippe Deus ea praescivit, quae erat sese fassurus. Et c. II : hac dona Dei, si nullas praedestinatio , quam defendimus, non prasciuntur a Deo. Uiis detur igitur D. Doctor nomine praedestinationis hic intelligere decretum absolutum, & nomine praescientia notare scientiam conditionatorum, adeoque existimasse, haec a Deo videri in praedUsti natione. Quae etsi admittatur, merito tamen Iudaeis exprobrari potuit incredulitas, ita ut nulli excusationi si locus ; sicut ipse Augustinus cum smilem excusationem Pel giani objicerent dicentes: Obedientiam non accepimuς, quid diatur corripimur, quoi eam nobis dare possimus D reposuit, eos juste reprehendi l. de corrept. U Grat.I ita loquens: Iu ficientiam ex Deo hasentes, ut in bono perseverarent, ad malum δε- elinarunt. ἡ Rursus illud propositum vocationis Divina, pro quo D. Augustinus tam acriter contra Semipelagianos pugnavit, nihil aliud yidetur esse, quam decretum aliquod absolu-
200쪽
tum , quo nititur scientia conditionatorum; nam aliam ab omni decreto independeatem videtur in Massiliensibus improbasse L. de Ρraedest. c. I . his verbis: Ectum est hoc secundum per,cula hujus vitae, non secundum praescientiam Dei, qui hoc praescivir ἰ quod futurum frate non quod futurum non erat. Addo S. S. Fulgentium , & Thomam , quorum ille de Incarn. &Grat. Christi ita ait: Deus inchoat νelle hominiis, G non expectat, ut ab homine nasicatur; hic vero O. I . de Maio a. 8. ι sic habet: unde cum Voluntas interius non possit ab alio , nis at Deo mOVeri . . . per consequens voluntaria cogitationes non
po sunt cognosci , nisi ab ipso Deo quae verba videntur imnuere , voluntarias cogitationes non nisi in Deo motore, at que adeo in ipsius decreto videri posse. Hae ali aeque id ge nus auctoritates passim opponuntur, quibus ut seorsim satis. faciamus: is XXVII. Praenotandum inprimis ex iis quae in tractatu de gratia explicantur in statu conditio nato nullam esse discretionem unius ab alio , tanquam boni a malo; ex eo enim, quod alter sub aliqua conditione sit, & alter non sit convertendus, minime sequitur, unum bonum esse, & alterum malum; nam qui sub aliqua conditione converteretur, non esset conUertendus sub alia conflitione; & vicissim qui male ageret cum tali auxilio , bene ageret, si alio auxilio adjuvaretur; ut adeo in statu conditionato neuter ex duobus sit potius bonus , quam malus, & alter ab altero minime discernatur, sed aequa sit utriusque conditio. Quod si etiam quaedam discretio in statui conditionato admitteretur, ea certe non foret a sola humana voluntate, sed praecipue a gratia Dei in conditione illa imclusa ῆ ex quo patet, quid ad primam Apostoli auctoritatem siti' respondendum. Rursum pro statu condition to nec eligit homo Deum , nec illum respuit; nam quamdiu pendet conditio,
tamdia pendet ejus effectus: pro statu autem conditionato cin