장음표시 사용
61쪽
5 CONTROUERSIA I. DE DEO Uuo tura Deorum quin & nonnullos etiam post Christum extitisse Atheos, affirmant, qui de rebus orientalibus Historiam scripse. runt ; & non longe ab aetate nostra pro talibus habiti sunt L cilius, Homo Italus ob impietatem flammis Tolosae An. I 6 19. traditus & Spinosa, qui nullum alium, quam mundum uni
versum, DEUM agno1cebat. V. Ad Atheos revocantur Polytheistae insani idolorum cultores, de quinus ita loquitur Apostolus ad Rom. I. 23. quis
musaverunt gloriam incorruptibilis DEI in similitudinem imaginis corruptibilis hominiis, O volucrum, is quadrupedum , is
serpentium. Idololatriae ortus, ac progressus graphice depi gitur Sap. C. I 3. sy Iq.; multiplex Vero ejusdem assignatur causa: Prima est generalis hominum corruptio ex primigenia labe contracta, unde veri DRI oblivio. Altera indigentia hominum, qui cum multis premantur malis undequaque auxiliatorcs sui quaesiverunt, eosque pro dii S habuerunt, unde commodi aliquid reportassent. Unde Tertullianus cholae. e. s I paganos irridens ita ait: Uud NOS de humano arbitratu
Divinitas pensiatur: ns homini DEUS placuerit, DEUS non erit, homo jam DEO propitius ebse debebis. Causa rursus Idolorum, quaesita ex DEORUM exemplo securitas fuit in perpetrandis sceleribus; nullum certe tam immane criminis genus
est, cujus rei non fuerint Gentilium Dii; id quod ipsis audacter obiecit Cit. Tertuli. in Apologetico. Hinc apud Gentiles supenda illa DEORUM multitudo; hinc apud Judaeos sic dicti Ranaritae, Muscaroritae, Musurim, Puteorita, Fortunatitae, Tophetitae, Molochitae, Remphanita &c. VI. At non minus inter Christianos extiterunt Haeretici nonnulli, qui veri DEI existentiam, ac Unitatem impugnarunt. Gnosici, quorum dux erat Carpocrates teste Irenaeo I. I. c. a 4.I duoi esse DBos putarunt; Unum bonum , &
62쪽
DIVINIsQUE EJUs ATTRIBUTIsἰ s salterum malum. Idem sensit Apelles unde dicti Apellitae
teste Eusebio l. s. His. & S. Aug. l. de meres. c. 23. Marcionitae a Marcione dicti vel duos DBos admiserunt reserente Tertuli. I. I. contra Marcionem P vel tres , ut censet S. Epiphanius cl. I. contra Haeres. c. 42.9 Manes unde dicti Manichaei) duo rerum principia, duosque D Eos admisit ingentitos , ac sempiternos: alterum alteri oppositum; & alterum quidem bonum rerum invisibilium auctorem; alterum malum, rerum materialium causam. Malum veteris legis; bonum n vae parentem constituit; ut habet S. Aug. L de Haeres e. 46. O S. Epiph. Haeres 66. Valentiriani, a Valentino Haeretico dicti, non duos, aut fres duntaxat; sed triginta DEos, seu Rones, aliaque innumerae vix intelligibilia 'figmenta confinxerunt teste Aug. l. de Haeres. c. II.9 Rursus inter Polythei 1 has numDrari possunt Tritheitae, qui Ioannem Philoponum secuti tres Divinas personas, tres DEos esse sunt commenti. De his, aliisque lasor sermo habebitur, ubi de summa Trinitate
tractabimus. Demum cum non tantum ex Socinianis; sed &
Philosophis ac Theologis antiquis nonnulli fuerint cui testatur D. Thomas contra Gentes I. I. c. I 2.9 qui negarunt, certam Dgi notitiam ex creaturis haberi posse; nostrarum partium
erit, ut, quibus ψ quamque firmis argumentis existentia veri Dai demonstaeri possit, manifeste ostendatur.
f. III. An, γ quibus argvinentis existentia DEI
VII. uae ad demonstrandam DEI existentiam argumentave adseruntur, triplicis fere sunt generis; moram, nempe sic dicta, quod ad mores formandos plerumque adhibentur , prudentemque adeo assensum fundant , ut sine temerita
63쪽
s6 CONTROVERsIA I. DE DEO Uuoritate nemo dissentire possit: His ut plurimum S. Ecclesae P tres usi sunt, seu quod faciliora sint intellectu, seu quod non
minoresn in genere suo certitudinem contineant , quam quaevis alia. Phaesica argumenta depromuntur ex rebus corporeis, seu ex temporanea mundi productione , seu ex ordinata mundi struitiua, aut constanti rerum omnium visibilium compage; Metaph Ica denique ex ente necessario, aut conceptu causae primae improduetae desumpta, ut intellectu sunt magis ardua, ita ad assensum non tam movent, quam cogunt. Quaeritur autem de demonstratione, quam dicunt a posteriori; nam certum est, existentiam DEI demonstrari non posse a priori, seu per causam; cum DEUS nullam habeat existentiae m. E cauricam, sed necessitate naturae suae existat, ua ui ne cogitatu quidem ab ejus natura existentia separari possi. Nec multum nobis luctandum erit cum Perezio, Tournelio, aliisque, qui ex innata DEI notitia, ex conceptu entis optimi, aut persectissimi, adeoque quasi, ut ajunt, a simulta non ejus existen tiam se dεmonstrare existimant; nam i ejusmoni argumenta nullius roboris esse , insta dicetur. Sit igitur contra Socinianos, aliosque
sentia DEI Iumine naturali ex creatur' demonstrari potes.
VIII. cvstenditur auctoritate scripturae, & S. S. P. P. Ps. I 8. . a. dicitur: tali enarrant gloriam DEI, εγ opera manuum ejus annungiat firmamentum. Et Ps. 99. V. 3. Clamant
omneS creaturae: Scitore, quondam Dominus ipse es DEUS Fipse fecit nos, ta non ipsi nos. Sap. 13. A magnitu ne Deciei, s creaturae cognoscibiliter ρoterit creator horum νideri. Denique Rom. I habetur et invisibilia ipsius a creatura mundi per ea, quae facta sunt, intellecta conspiciunt sempiterna quoque UuS Nirtus
64쪽
Divi Nis QUE EJUs ATTRIBUTIS . - I Truq ς Divinitaς, i a vi sint inexcusabiles. Hinc Tertuli. l. I: contra Marcion. I DEUM habere restimonia, inquit, totum hoc, quod sumus, o in quo sumus. Et, ut innumera alia testimonia apud Suarium citata praeteream , D. Aug. Tract. Io 6. in Joan. ita loquitur: haec est vis verae Divinitatis, ut creatura rationali Iam ratione utenti, non Omnino, ac Penitus possit ub- . .
. Neque infirmum cuiquam videri potest hoc ex testimoniis depromptum argumentum; eo quod dubium sit, utrum scriptura loquatur de notitia evidenti, an solum probabili ; nam ea certe designatur de DEo notitia, qualis re ipsa extat, & qualem ipso rationis lumine habemus ; atqui non probabilem modo, sed & evidentem supremi Numinis notitiam habemus S ut paulo post videbimus.
Misentia DEI Moralibus, Physicis, 'ac Metap ficis argu
mentis monstratur. IX. rgumentum morale ducitur ex communi hominum conino sensu; nam moralites loquendo non potest non esse, quod esse constanter testantini gentes omnes, ac nationes etsi moribus, institutione, Aque ceteris prope rebuS Omnibus dissentientes) quod communi velut omnium hominum notione perspectum est, quodque a natura ipsa hominibus esse infusum, temporum, locorumque distantia , perpetuitas, atque constantia probat. Omnium nempe consensio naturae ipsius vox est; atque fieri non potest, ut universa natura abe ret. Est autem illa constans omnium asseveratio, exceptis sere paucis, aut stupidis prorsus, aut insigniter flagitiosis, ac praesertim omni libidini devotis; quamvis & ipsi vim suae na- R. P. Redihamer Theol. T. L. Η tu ' .
65쪽
s8 CONTROVERsIA I. DE DEO UNO turae inserant, & lumen sibi naturaliter inditum aut extinguere, aut comprimere cogantur. Testimonia de communi consensu adserre, supervacaneum duco, ubi certatim hac de re
Patres, Poetae, & Gentiles Philosophi, atque ipsa experientia loquuntur.
Neque vim hujus argumenti infringes, si dixeris, permultos fuisse olim Atheos , quos N. 4. recensuimus, qui certe D Eu M ignorare non potuissent , si tam obVia, tam pervulgata, & a natura insita daretur ejusdem notio. Nam etsi non dissileamur extitisse Atheos externe , & practice, seu tales, qui ita perdite ViXerunt, ac si DEus non foret, quem vellent ex animo non esse, quod eum suorum criminum justum vindicem intimo conscientiae sensu reformident ; induci tamen vix possumus, ut opinemur suis te Atheos speculative, directe, ac interne, qui DEUM ex animo penitus negarunt, omnemque divinitatis, ac religionis sensum exuerunt : etsi enim agitiosi ejusmodi homines mentem suam adeo obscurent, ut clariore aliqin luce DEUM non contueantur, latet tamen aliqua DEI notio vel in caecis his animis , atque vel in tanta coecitate nonnullis se radiis spectabilem reddit. Quod si dicas , ideam illam, communemque, quae in humanis me tibus se prodere videtur, notionem non tam imprimi ab ipsa natura, quam nasci ex praejudiciis, institutione, moribus, exemplis , imaginatione , aut interiore alia causa haustis : quod si, inquam , hoc cogites, quam temerarium effugium habeas, quisque sacile intelligit; nam quae nascuntur ex institutione, moribus, exemplis, neque eadem ubique, neque perpetua esse possunt; cum & institutio, & mores, & exempla in variis locis sint longe diversissima ; eademque etiam Respublica
non multis adeo labentibus annis magna ς sepe in his rebus mutationes subeat. Multo minus autem vel imaginationi, uel
affectibus, vel interiori alicui causae id tribui potest ; nam
66쪽
Div INIsQUE EJUS ATTRIBUTI s. 59 sensus, & pathematum turbae illam ideam impugnant etiam. Cur enim Atheus negat DEUM, quam quia nec eum sensibus percipere, nec phantasia sua depingere potest y quia indomitae , ac in scelera quaeque profusae aflectiones vellent non dari vindicem, qui malefacta puniat, non legislatorem, qui iisdem libertatem consti ingat. X. Argumentum Physicum ducitur ex pulcherrimo totius
universi ordine, rerumque omnium nexu. Quem enim vel
invitum non rapiat in admirationem eximia mundi pulchrit do; summa rerum, quae in eo sunt, multitudo, ac varietas aequabilis temporum series ; fixa tempestatum vicissitudo; immensa coelorum moles, . siderum definitae conversiones; eonstans denique totius naturae ordo Τ- quis sanae mentis unquam
cogitaverit, haec omnia fieri casu, ac fortuito atomorum concursu Τ ut somniant Democritus, & Epicurus. Cur ex simili fortuito concursu non fiunt palatia 3 cur Ilias, aut Poema sortuito characterum concursu non existit 3 ut arguit Tullius lib. de natura DEORUM. Igitur ad supremam quandam intelligentiam, ad sapientissimum Entis summi Consilium est recurrendum. Mundus 'se inquit D. Aug. l. II. de Civit. c. 4.)ordinatissima sua mutabilitate, o mobilitate, V visbilium omnium pulcherrima specie quodammodo tacitus i factum se esse, V non nisi a DEO . . . se feri potui e proclumat. Similia testimo-
nia ad ingenerandam, etiam rudioribus, DEI notitiam copiose habent veteres Ecclesiae P. P. Athanasius, Gregorius Naziann. Iustinus, Damascenus &c. XI. Ex Metaphysicis argumentis, quibus existentia DEI a D. Thoma demonstratur, duo praecipua sunt, quorum unum ex causa prima improsim . alterum ex ente nece Fario ducitur. Illud omne, quod mundus complectitur, vel factum est, Vel
non; at dici non potest, laetum esse omne , quod complecti-H a tur
67쪽
6o CONTROVERSIA I. DE DEO UNO tur mundus; cum enim supponatur nihil omnino esse extra mundum; totum illud factum foret a se ipso ; quod sine contradimone admitti non potest. Igitur dicendum est, aliquid esse in illa rerum omnium collectione, quod non sit famam,& unde cetera sint producta. Porro ens non famam, non productum, sed a se ipso existens est D Eus. Rursus ita a guttur : vel existit ens necessarium, vel omnia sunt contingemtia ; omnia contingentia non sunt; quia si ita forent, supponi possent non esse ; quod enim contingens est, potest esse, vel non esse. At si supponerentur non esse, impossibile soret ea esse: quod enim est, vel est a se, vel ab alio: atqui illa entia neque ab alio, neque a se ipsis esse possent. Non ab alio; quia in Hypothesi Atheorum nihil est, a quo entia illa esse pose sint: non a se ipsis ; quia nihil potest sibimet ipsi dare existentiam, ut manifestum est; igitur illa entia esse non possent,
adeoque non essent contingentia; unde admittendum est enssupremum, increatum, necessarium, a quo cetera Omnia tanquam a radice pendeant, ac deriventur.
XII. Contra vim harum demonstrationum tria potissimum obmoliuntur Athei; Ι. supponunt infinitam entium contingentium collemonem, seu generationes aeternas; unde etsi singula in illa serie contenta admittant, esse facta, esse producta ab alio intra illam collemonem contento; negant tamen, omnia collessim sumpta esse producta ab alio ; cum sicut sacta Hypothesi aeternarum generationum non potest deveniri ad primam generationem, ita & ad carisam aliquam primam, & im productam deveniri non possit. II. Vitiosam, ac Sophisticam esse ajunt demonstrationem, quae progreditur a partibus ad totum, a distributivo ad collem vum , ut adeo male concludatur, totam entium collemonem esse contingentem, eX eo,
quod unumquodque ens sngillatim sumptum sit contingens. III. Evidens non esse censent, cur dari non possit necessitas
68쪽
vaga, ut aliqua semper entia existant, a quo reliqua producantur. Inanibus his cavillationibus ut breviter satisfaciamus: evidens est, demonstrationem allatam obtinere vim suam, etsi infinitam illam generationum seriem Atheis ultro permisiamus. Quis enim existimet, per quamcunque laetam multiplicationem minui , aut auferri insufficientiam ad existendum Τ si igitur in fingulis entibus ab alio productis insuffcientia est ad' existendum , an non ea erit in tota collectione Τ cum enim tota in lassicientium collectio sit positio rerum cui sunt in se), manifestum est illam indigam lare principii sufficientis. Si autem tota series ita, & talis principii est indigens ; ad hoc ut existat, ab alio ente determinetur, erit necesse. Sicut ergo in facta Atheorum Hypothesi quocunque ente determinato aliud fuit anterius, ita illud anterius sufficientiam duntaxat habuit existendi' acceptam ; adeoque sicut Hypothesis per se excludit initium, ita per se includit insussici eciam propriam: dici ergo necesse est , extra illam collectionem dari ens aliquod aeternum sibi, aliisque suffciens. Unde facile etiam colliges, in hoc argumento argui posse a distributivo ad colicetivum; que illatio toties tenet, quoties ratio, propter quam praedicatum, singulis competit, in tota etiam collectione reperitur. Quod autem de vaga quadam ad existendum necessitate dicitur, manifestam contradictionem involvit; cum enim insum- cientia singulis entibus si intrinseca, non tantum non necesse, sed nec possibile est, ut aliqua indeterminate accepta existentiam , & sussicientiam necessariam, ac a se ipsis habeant.
XIII. Quaeritur a D. Thoma, aliisque Theologis, utrum haec propositio: DEVς existit, sit ex solis terminis quoad nos nota Τ seu an sine praevio discursu, ac ratiocinio, ex sola terminorum apprehensione, intelligat mens sana, & attenta, DSUM esse, eo sere modo, quo statim, ac sine praevio disecursu concipimus veritatem dictarum propositionum: totum es H 3 In
69쪽
majus sua parte; immissibile est idem simul Use, ε ρ non esse. AD
firmant multi cum Peregio, & Tournelio Prales . Theol. de DEO. Ouas. II negant alii cum D. Thoma, pro data Scholae libertate; neque enim praesens controversia ad fidem ullo modo pertinet. Cui tamen ut strictim satisfaciamus, sit
Propositis ista: DEUS est, non est per se nota quoad nos. XIV. robatur. Propositio per se, & respectu nostri nota
dicitur ea, cujus attributum non modo continetur in notione subjecti; sed ita continetur, ut ejus veritas sine ullo medio, aut discursu, per solam terminorum apprehensi nem, cognoscatur qualeS Veritates sunt prima principia paulo ante allata. Nam qiu intelligit hos terminos; es, & non esse, absque discursu vant, haec duo non polle, utpote contradictoria, simul conjungi. Atqui non ita se habet haec propositio : DEUS existi; Etsi enim in hoc subjecto: DEUS,
ens necessarium, ens improdussum contineatur existentia; apprehensis tamen his terminis non quivis statim intcilectus cognoscit, in hoc subjecto contineri existentiam realem; Non enim cognoscit illico, an non in hoc subjecto: ens necessarium, lateat quidquam , quod pro statu reali contradictionem importat. Nos quippe viatores non cognoscimus DEUM clare scut terminos in primis principiis contentos sed duntaxat per speculum in aenigmate; atque adeo, sine discursu ex creaturis desumpto , formido remanet, an non in hoc subjecto : Ens necessarium lateat aliquid repugnans pro statu reoli; qualem repugnantiam involvit conceptus iste : creatura perfnissima, Inecessaria. Hinc Apostolus ad Rom. I. ait: Invisibilia Gus a creatura mundi per ea, qua facta sunt non autem per se) iiDeellecta con pictumur.
70쪽
D1VINIsQUE EJUS ATTRIBUTI s. 63. Contendit quidem Tournelius loco. cit. cognitionem DEI nobis intime a natura esse impressam, atque innatam; suamque hanc assertionem copiosis & scripturae, O P. P. tam Graecorum , quam Latinorum testimor iis confirmare nititur;
inde deducit propositionem istam: DEUS exisit, ejusmodi
esse, cujus veritati, auditis, ac intellectis terminis, statim, ac sine ullo medio mens sana acquiescere debeat, quamque nemo prudens serio negare possit. Quid enim nomine Dux intelligimus Τ purum bonum, ens persectissimum, optimum, quo nihil melius aut esse, aut cogitari potest. Atqui fieri nequit, ut animo concipiatur ens optimum , ac persectissimum, quin statim existens intelligatur; cum existentia omnium persectionum prima sit, & sundamentum ceterarum. Hactenus Tournelius. Verum quod inprimis testimonia scripturarum,& S. S. P. Ρ. attinet; ipse auctor fatetur, ea non de ingenita, sed de facili, & unicuique obvia, ex creatis, DEI notitia intelligi, exponique posse: Est nempe insertum cuique homini lumen, cujus ope facillimo discursu a rebus creatis desumpto, ad cognoscendam supremi Numinis existentiam perducatur; qua via plures etiam gentiles philosophi ad eam agnitionem pervenerunt. Verum item est, nomine DEI apprehendi ensoptimum, ens perfectissimum, atque in hac notione includi existentiam objective, ut ajunt, & signate sumptam; sed quaestio est, utrum re ipsa, & ex parte rei detur summum illud bonum ; nec solvitur illa quaestio ex ipsa terminorum conceptione, sed ex inspectione creaturarum. Nam sicut apprehendendo creaturam optimam, persectissimam, concipis eam duntaxat pro statu signato, & objectivo; non item pro statu reali, & exercito ob formidinem, ne forte in illo conceptu non satis clare cognito lateat aliquid, vi cujus huic creaturae, cui intellectus existentiam objectivam dedit, debeas negare existentiam realem ; ita apprehendendo ens optimum, ensperiectissimum, concipis quidem existentiam illius entis pro statu