장음표시 사용
131쪽
2. eap. 6 s. atque hae etiam aquae terrae antris occultatae , propter prosunditatem
sui, & loci, merito dici pollunt abyssus: tum in pr dicho P aλ. 3 1.tum in eas.ω-
nos. 8. ibi Rupti iant omnes fontes ab is
magna hoc est abyssorum magnarum,quq
tetrae cauitatibus delitescunt , posito per syneehdochem singulari numero pro plurali : alij sine hac synechdoche abyssum
magnam exponunt, de mari, ex quo cum
aliquot siluit, sontesque semper emapant, Bdiluuij tempore de plures,& uberius eruis petui. Subobscurior eis illo locus Et es. 3I. Artia multa. ntirrierunt illum. abfpMotiuauit eum. sed intelligit ut iuxta meri commentarium super eum locum de Rege Assyriorum, quem ibi vates deseribit ad l itetam sub metaphora celse cuiusdacedri, quam non aquilla aliqua,sed aquae multae, non riuus aliquis,sed abyssus profundus, & immensus aquarum gurges irrigauerit,aluerit,& ad celsitudinem eduxerit superbam,atque mirandam.Intelli- Cgit autem nomine aquarum multarum,&abysii, vim maximam diuitiarum, & a fluentiam bonorum temporalium, quae scilicet , posset res suos ad insolentiain, tumorem, & aliorum despicientiam pleruraque e flerunt, iuxta illud August.se . . de veis. Domini som. Io. Nihil quod siegenerans distria, quomodo severbiam: omne
pomum, omne granum omne stumentia omne
lignum habes vremem suum , is alius ostvermis mali . atius pyri, alius faba . alius tritiei vermis distriarum stiperbia. Vndo is D
s titi non Dblime sapere. Ide repetit Auieodem tom. lib. so. homit homilia i . his verbis rimis Liatriariam stipo, bia est.H felle est,it no sis fuse in qui diues es hae ille Merito i itur vel ob hoc ipsum diuites dessentur a Christo Domino. in vobis
ditissibus.qia abetis h e consiliarionem vestram. Apud EZech.etiam locum citatum diuitiae dicuntur aquar propter instabilitatem,& inconstantiam earum, quod vitium Paulus quoque in diuitiis subnotat Ecitato loco dicens: Diuitisti hcisus saluti ra/0e mn subtime opera nec sterare in nerero dimita vita est, in incertis diui
Aliquanto obscurior est locus ille Ete
pc sapientiae diuinae consitam elud nam. abessus masna ; quem locu tractans Ioan. F and et in Do Iristin verbo, Abyssus, ait se omitiis interim expositionibus mysticis,existimare locum intelligi de cogitatione Dei practi ea in primordio mundi , quando ad illius Ornatum creaturas varias perducere disposuit: saepe enim timc a mari abysso magna, hoc est ab illa
immensa aquarum mole, quam in unum locum coegit,ut germinaret terra herbas, S plantas tertia ale , sexta vero die animalia, quinta die pisces,& aues: se etiam in spirituali Ecclesiae mundo cogitatio filii Dei coepit ab aqua, iss est , baptismo secundum illud Dan. 3. Nisi quis renatus Ioan. 36tierit ex aqua . ct Spiritu saneto sicut ni m. setiam initio mundi spiritus Domini serebatur super aquas 3c Marsh.mti. Docete Mat. et omnes gentes baptizantes eos, cte. Ex quo num. 4mari prodeunt Ecclesiam vatij gladus fidelium, ornantes illam, Coniugat rum, Viduarum , Virginum , item Doctorum, Confessorum,Martyrum,quasi variς olim
creaturae de aqua. hactenus ille .Vera,quidem doctrina, sed praedictum locum lite-raliter non exponens,ut ille Auctor putat primo,quia ea interpretatio minime resipondet proposito loci, in quo nulla de re minus,quam de mundi opiscio aut ornatu agitur , quemadmodum facile patebit antecedentia, & consequentia legenti, ut manifeste indicant illa verba proximὸ praecedentia : Infirmior non in stigabit eis .Secundo,quia praedicta interpretatio facit tex .ecclyrticum , siue desectuosum, absque necessitate ulla dum pro suo libito supplet verbum , coepit, Se ornatum
Perplacet igitur expositio Ian senij ibi,
nee aliquid soris supplens, nee loquens nis valcle ad rem , & propositum antecedentium:postquam enim dictiim est,ra ν-mioν non intimisgabit eam . eius rei veluti causa subiungitur,altitudo,& prosunditas diuinae sapientiae, tam magnam,ut vel ipsus maris, & abyssi profunditatem superet, ideo dicitur, A mari abiandauit essitario eius. Θ eonslium ei/M M Abgo mcitia Hoc est abundauit prae mari,& prae abi multa,id est plusquam mare,& plusquam abyssus, intelligendo rursus, per abyssummare per repctitionem, vel potius sine repetitione , aquam in terrae cauitatibus occultatam.Quamuis autem illa locutio, abundauit a mari, id est , prae mari vel
plusquam mare , sit insolens Latinis , α P L Ciae
132쪽
Craecis Autlioribus, nota tamen, & familiaris est Hebraeis, sacra siquidem lingua
cum propter sui simplicita eici careat gradibus comparativis, praepolitionum circumloclitione utitur in comparando , ε anteferendo rem quampiam alteri , ut I ue. 38. Luc. I 8. Desonuit Die ia I tim Itiam itin ι m. i . sificatus ab Issi id est prae illo, sue magis, quam ille nempe Publicanus, magis quam P . t 38. Pliari sarias, & Misab eis facta es His sanu . s. tua ex me , siue me, ut habent Hebraea,
hoe est mirabilis facta est prae me, idest,
mirabilior , & altior me, talis nempe , Ut eani solo visi. meo assequi non possim, quemadmodum Hebraei,& Hebrairantes omnes, cost. interpretantur : saue ire ipsamet Scriptura more suo se statim eclarans : Consonata est. non potero ad
Pal. 71. eam. Et quid enim mui es in talo 3 ct in ianum. 1 quita votae super re=ram 8 idest, pluς te quid volui super terram3 Quasi dicat, sane nihil imo te super omnia volui, ac dilexi, ε caetera Omnia, post te volui,post te habui , ut enim scite hic obseruat Cenebr. Iun. Hebraea praepositio, suae hoc loco legitur , vim habet comparativam , sicut dein locis aliis paulo ante citatis. Inductus est autem David in illam Dei dilectionem
super omnia, & temporalium rerum contemptum ex consideratione magnitudinis
honorum caelestium,de qua loquitur prior illa pars versus.Quid enim mia; es in ea piuxta August. se eum in locum seriben
mium caleste. quia aeeepturus est , missit quid sibi sertiaretuν in rati , se ortiam in eoitaesone etii iam rei inlabilis, quam
Et quia maris aqua,quae in loeis hactenus allegatis abyssus dicitur propter ingentem sui pios ditatem sortitur id no minis. Rogabit sortasse curiosus quisquaquot altiiuginis millia obtineat mare ubi in maximam altitudinem est depressum,& maxime abyssus malis dici potest. Respondeo inter omnia maria bEgaeum in Mediterraneo , & Maluei cum in Oceano
haberi omni u altissima , & prosundissima,
itaque etiam unumquodque eorum vulgo
dicitur Archipelagus , quasi Princeps Pelagi r ut autem immissa bolide, id est,nautico perpendiculo marinae altit in is ex- ratorio,d icuntur experti nautae, nullius ipL. qitas excedit duo millia passuum, plosin, scilicet, duas leucat lcrtias, ut plurimum autem non exccdit dimidium milliaris. Ab hae tamen dimensione cuis Conλιν. II. 3.de c si cap. 3.1uo. an. 2. in principio merito excipit paucissima quaedam maris loca, quorum vada nondum reperta simi, verbi gratia ad littora Sueuica, di in mari Pontifico, & quaedam alia, quae Lusitani, & Hispani nautae commemorant, id vero aquae , quod in terrae cauernis latet Oceani vastitatem vincere nullo modo eredibile est Longe maior est terrae B profunditas siue diametor ab una terri si perficie ad alteram oppositam per cutrum
commeans,continet namque iuxta probabiliorem Mathematicorum sentetiam ex nostris leucis hoc . quo fit ut infernus damnatorum carcer , qui in huius diametri medio iacet distet a nobis leucas loci 1. Vnde iure Optimo dicitur abyssu;. Itie. s. Regia rit Ilium s Daemones nempe Luc. 8.Christum )m imp/paret Agis, it in abdissum num. 3 I. Dent. Et Daea est eis clauis putri abdis. Et Asoe. . Mysit etim is alassum . oe. Tum propter num. M. 2 praedictam profunditatem loci, tu etiam, Apoc. 1 O. quia damnatos sibi commissos ita coercet, num. I.& absorbet, ut emergere inde ad comm
diorem locum non possint, quod significant illa verba Abrahami in lymbo posti ad epulonem diuitem in impiorum carce
re iacentem, Inser nos, ct vos chaos m. a- Lue. I 6.
gnum firmatum est. vi si, qui volunt hine num. 26. transire ad vos non possint. neque inde hue transmeare. Ad hane vero significationem pertinet illud , Et de alassis terra herum P I. Io. seduxisti me. Vocat abyssus terrae loca in- num. I. . I serna, voraginosa,& caliginosa, in quae siquis detruditur Ae illius 1alute est actum:& tamen metaphoriee significat extrema mala, & incredibiles calamitates,3e quibus paulo ante dixerat: aeuanim ιν stila Honri Uen si mui multa. . se mala. . id est, numero multas, & qualitate acerbas, ut Dies peregrinationis mea. Θα parui. Θmati. Et S ieii diri malitia tua , sicut Gon. I. etiam metaphora abyssi aquae significare utim s. solet Dauid easdem calamitates,ut Abdis Matris.
stis abdissum inuoeat di voce cataractarum num. 34.ῖ tuarum ; omnia excelsa tua, ct fusus tui Psai. i. super me transierunt. ubi sane videtur al- num. S.
ludere ad duas illas diluuij causas , quae
memorantur, Genes. . Rupti sunt fomes Genes . abdis magna , εν eam cta eati asterae sunt. num. II.& per eam allusonem describere magnum quoddam tribulationum diluuium in se irruens ; hoe sensu. Fundo Vbi sub-s stant earent calamitates eae,quae sine intermissione ulla in me irruunt, ita ut finis unius
133쪽
unius principi si si alterius ; perinde enim A Postremum non de mari solum, aut inacii rupta uilent omnes sontes abyssi in- ferno , aut cautinis terrae, aut iudiciis undatio , & tempestas una inundationem Dei, aut humani cordis latebris, sed ge& tempestatem aliam secum aduehit ad neratim, quas per quandam hyperbolam,
laborum quandam quasi catenam texen- de quacunque re , quae magnitudine , aut dam. Neque veto solae ex abysso proue- multitudine tanta est, ut non videaturnicntes aqua: in perniciem meam coniu- poste pertransiri, abyssiis dicitur. Exemplirant , sed accedit id in voce , id est cum gratia. Et ecce vocabat iudicium a lignem Amos . voce,cataractatum tuarum, hoc est, rum- Dominus Deus is deuorauit abstum mul- num. . puntur pariter cataraeue caeli resonantes, tam , ct comedit simul partem. Vbi agitur de petit repentes: clare,& sine metaphora: de postremo aduentu Nabuchodonosoris dccid: t e nubrbus inges pluma, vinii sibi- In urbem Solymam iuxta D. Hienum. ibilo tonat caelum, sonitum comitantur ful- B communiter ceptum , & est sensus. Ecee gura, fulgura fulmina, lenique omnia ex- Deus Regem Nabuchodonosorem, Se p celsa tua, id est, omnia metheora,sue om- nitionem per cum asserendam vocabit exma, quae in excello aere ad mortalium Chaldaea, quzmadmodum dicitur. Et vo- P io . pcrniciem gigni ,&inde veluti Dei tela r cauit famem super terram. ' omnes,ma- num. I 6. solent emitti, super me transierunt , & in mentum panu contrivit. Vocabat autem
meum caput immissa sunt. praedictam punitionem ad ignum , id est,
Deinde quoniam in iudiciis Dei latebrosa quaedam profunditas inuenitur, nullius ingenij creati naturali bolide per- uestigabilis iuvia illud Pauli, Rom. II. Quam incomprehensibilia sunt iudicia eius.
ut urbs,& temptum igni Chaldaeorum deflagraret ,& deuorauit abyssum multam , idest , hie autem ignis infinitatem
quandam rerum , v. g. domorum, opum,
α multimodae supellectilis devorabit, &er inue rigabiles. id est , non vestigabi- C comedet simul partem , idest , absumet
les , via eius. idcirco dicitur etiam abysi templum , quod erat p cipua pars, id-les , viae Hus. idcirco dicitur etiam abyssus de iudiciis Dei, ut iudicia Dei affsm multa, hoc est iudicia Dei sunt mirum in modum profunda, dc quae perscrutari, ne dum assequi naturali ope nemo possit, unde Hieron. super Ionam c. 2. verss. tom. c. Interdum I inquit, abyssus
accipitur pro secretis & prosundissimis sensibus, & iudiciis , iuxta illud Psal. 3'.
Iudicia tua abs res multa. D. Aligusi. cxtendit ad humani cordis latebras , siue est , haereditas Domini, ut etiam dicitur Dominus pars hare ditatu mea . id est, Val. is.
pars mea haereditaria,sive haereditas mea, num. I.& Pan mea Deus in atem . id est, por- Val. 2.tio , & haereditas mea mihi inuito nun- num. 26.
quam auferenda, est Deus. Sed praedictuin Amos locum eleganti quadam allegoria de extremo die iudicii, quando Deus in igne veniet, & inflammabit in ei reuitu inimicos suos, se explicat -- clarius humanae mentis arcana, quae so- D gor . 33. morat. e. s. Iudicium ad ignem lus Deus despicere potest , de agnoscere iuxta illud. Prauum est cor hc--,σ λ-
semiabile.quis agnoscet illud ' Quasi dicat nullus, praeter Deum, qui de se ipso dixit.. Scrutans eisda,en renes Dem. Idem etiam
. testantur illa verba Pauli. uis enim hominum scit qua seunt hominis, n sistisitus hominis qui in ipse estpAudiendus est August. supra Psalm. I .vers. 8. sic scribens. S tνο- sun ita, abyssivs Ost . putemus quid cor hominis absus est,ruid enim profundim hae vocatur, cum iustitiae sententia ad poenam iam aeternae concremationis ostenditur , Sc multam abyssum deuorat , quia iniquas, atquc incomprehensibiles hominum mcntcs concremat, qui nunc te hominibus etiam sub signorum miraculis ostentant: pars autem, id est, domus D mini eomeditur , quia illos quoque gehenna deuorat, qui nune quasi in sanctis actibus de electorum numero se clia gloriantur : N paulo superius , ut hanc himasdisse ' Lorui homines possunt . videri pU- Ε mani cordis abyssum magis declaret, ait.
sunt . per operatῖonem mombrorum audiri etiam.sed cuius cogitatio penetrabisur. eu-λου cor in picietur, quod intus gerat, quid intus possit,quid intus agat, quid intus HAponat.ruid intus velIt,quid intus nolit, quis eo rehendit ' Non a uiae do De Letum est in vitas. Accedet homo ad eor al- . tum. Hactenus August. qui eadem repetit
in Psal. I 47. in expositione mystica. Nonnulli munaum deserunt, & ima humilitatis appetentes humanae conuersationis morem bene vivendo trascendunt,nelne in tanta studiorum aree proficiunt, ut signorum iam virtutes operentur : sed
quia semetipsos circunspiciendo tegere negligunt, inanis gloriae telo percussi peius de alto ruunt,& hine est,qnod aetemus Iudex,qui occulta cordis examinat,eiusde
134쪽
minae ea sum praenuntians ait Multi dicent Amiai in ilia die. Domine,Domine, nonne in nomine tuo prophetauimus.Θ in nomine tuo damonia eiecimus. 9 in nomine tuo et iram tes mutias fecimus ' oe tunc confitebor assu, quia nunquam noui mos: Hycedite a mo quiveramini in ruitatem. Sic Gregor. Denique nomen abysius in bonam partem accipitur, & in malam , exemplum prioris habetur : Iudicia tua abstus multa , de qua re videndus Hieron. in c.3 Habacrae , π in c. Σ. & Ahous absum iu
car in voce cataractarum tuarum ; ubi D. BAmbrosis , exponit Scriptura veteris testamenti , noui aduocat seriem ad consummationem sanctitatis , S plenitudinem gratiae , sonitu quodam, atque profluuio redundantiae ibi ritualis,& Be M. ρrm. . de Assump. cxponit quod abyssus luminis, de milcricordiae invocet abyllum tenebrarum , ut quando Lazarum Christius euocauit foras, quia maior est misericordia Dei, quam iniquitas nostra , &Cardinat. Hugo ait, quod abyssus misericordiae Christi per cataractas plagarum Cinuocat miteriam generis humani, clamatque multo meli usquam languis Abel. Arnobius vocat filium abyilum , qui de profundo terrae, & fiuminis inuocaret abysium patrem, & apertis cataractis caeli, descendent eque Spiritu sancto , Pater appellaret Filium de altitudine canorum,
Hieron in c. 3. Habac. quod filius inuocat patrem alterum abyssum, in voce cataractarum suarum , ut det verbum euangelizantibus virtute multa.
In malam etiam parte accipitur abysi Dias, ut illud idem: Absus assum inust- .eat, si intellisamus cum Graecis, necnon,& cum plerisque de Latinis , qui abyssos
accipiunt pro tribulationibus , ut iam superius annotauimus. In malam etiam partem accipitur. Viderunt te arua Dem, viderunt te aqua . is timuerunt, or turba asinae abyssi, ubi per abyssos intelliguntur loca daemoniorum , de qua etiam signifieatione huius nominis iam diximus , aliquando etiam accipitur indifferenter, ut Tenebra erant super faciem Mini. Et Rupti Esent omnes fontes ab i magna. Et Laudas eum dracones, is omnes abdis. Ex oui Fus omnibus iam intelliges,quidnam hoc in loco significet abyssus, scilicet, multas maris aquas quibus cooperti sunt AEgyptij, di extincti Desconderunt is profundum sicut capis. Proverbialis locutio est, sicut in suis adagiis sacris ad riit mirio,similis prorsus illi alteri, quae habetur infra, num. I . Submersisunt quasiplumbum in aquis et ehementibus. Quid mirum autem , si velut lapides & Pharao , & sui descendant, qui
cor indurauerunt, δc animae poros omnes d itianae misericordiae, ne post et eos ingredi, Fc eleuare, obturaverunt: Idco nequIueriint undis ultionis diuitiae supernatare, ut indicaret autem sacer text. impetum,uo veluti iactati in profundum AEgyptuescenderunt, dicit suisse qliasi lapides,
etenim lapis durus, ac grauis cum rit,sua sponte in imum tendit, proiectus maiori impetu deorsum sertur, nam sic Neemias repetit huae loeum chim ait Persecutores
eorum proiectati in profundum , quasi lapidem in aruits validas.
Illud tamen hoc in loco explicandum restat, utrum, scilicet maris rubri diuisio haec miraculosa omnino fuerit, ut nulla similis prorsus allignari possi Ioseph.
enim lib. 2.antiquis. e. I . in . Videtur in controuersiam vocare an illa maris diuiso diuinitus facta sit, an vero sponte naturae , 'uin etiam dicit simile quippiam accidille Macedonibus ductu Alex. Magni in mari Pamphilico. Verba sunt Iosep ni. Nemo mirari debet tanquam incredibile , si priscis hominibus , Sc ad militiam
etiam tunc rudibus, de salute pericli tantibus via per mare patuit, siue Dei voluntate, siue naturae sponte. Etenim heri , aut nudiustertius Alexand. ductu Macedonibus Pamphili cum mare cessit, &aliam viam non habentibus, illac iter aperuit ; id quod omnes testamur, qui res gestas illius Regis scripto prodidcrunt. Sic ille. Quod totum negat Petrus Criniatin lib. 17. Ae honos a discit lina , es. I 3. proindeque dicit a nullo veterum scriptorum id traditum. Rem tamen aperuit, de exposuit Strabo lib. I .dicens: Est mons nomine Climax, Pamphilico mari adiacens: is trans tum per angustum in littore relinquit: tui mari tranquillo aquis ita nudatur,ut iter facientibus sit peruius: pelasto tamen aia
fluente, undis totus tegitur,transitus porro per montem tum arduus est , tum etiam prolixus,quare tranquillo mari,via,
quae in littore esi capacitur ab omnibus Alex. vero in hyemem incidens, & maximam partem rerum suariun fortuna permittens , priusquam fuctus redirent mouit. Sic ille. unde Scriptores rerum Alexandri adulationi indulgentes,s rci ci n- tu hyperbolice exaggerantes, ipsim mare
Alexandro viam dedisse , de illius qliasi
135쪽
ttunae eegisse, deeantarunt, scut etiam ipsum Iouis fit Mim praedicabant. Straboni addendus Paulin Orosius difieipulus D. August. lib. I. sua hist. cap. Io. ubi asserit exstate etiam suis tempori lilis
in mali rubro certissima antiqui monu- menta miraculi: nam tractus clitruum, . inquit, rotarumque orbitae non solum in
O littore, sed etiam quousque visus admit
tur pervidemur, quod si sorte ad tempus, vel casu, vel curiositate turbantur,continuo diuinitus in pristinam faciem,ventis, ct fuci ibus reparantur, ut quisquis non docetur timorem Dei propalatae iam religionis studio,irae eius transacta ultionis
terreatur exemplo. Et Gregor. Turonens hist. France. I O.ait: De quo transitu multa
narrantur, sed nos, quod a sapientibus, dceerte illis hominibus, qui in eodem loco. accesserunt verum cognouimus,ea studomus inserere paginae. Aiunt enim sulcos, quos rotae curruum fecerant,usque hodie Permanere , & quantum aciey oculorum videre potest, in profundo cerni : quos si modicum commotio maris obtexerit, illo quiescente, rursum diuinitus renouantur , ut fuerant. Similia refert Diodorus Tarsiens praeceptor D.Chrysostom. relatus a Lipomano in cathena.
Neque vero incredibile prorsus hoe erit ei, qui aduerterit Bedam in in de locissanctu. cap. . assirmare ad sua usque tempora perdurasse sicum illam, in qua Iudas proditor suspensus crepuit medius: qui insuper legerit apud Cornel. Tacit.lib. I 3. annalium iu .vique ad tempora NOrcinis Impcratoris siccatam omnino , &subito suis te arborem , sub cuius ramiscnutriti fuerant Romulus,& Remus,perdurasseque illaesam octingentos & quadraginta annos. Magisque ad rem sacri, Ut pote memoria alterius supplici j a Gen. 39.' Deo illati id, quod reserunt Iosi'. sis. i.
T Temem Sodom.ad sua usque temp.ra intcgram perseuerasse statuam illam Glis, in quam conuersa suerat uxor Loth, dum Sodom. respexit contra Dei praeceptum S sanguinem mestruum, stato tempore , ab eadem effluxisse , & ne tandem inflictae a Deo poenae exemplar interiret,si aliquis ex viatoribus partem aliquam abscideret membrumve mutilaret, diuinitus statim ablatam partem restitutam, & d
Miraculosam igitur suisse constat diu,sionem illam maris, ubi via amplissima aperta est, qua uniuersus Hebrςus popidus
A transiret incolumist , restinus enim maris nudat lotuin aquis littora, vel littoribus, propinqua loca medium vero maris , vel prope medium,ac altitudinem maris nudate aquis,nec refluxus,neque ulla potest causa naturalis. Deinde aquas ex utraque parte ad dexteram , & ad sinistram instar marmorei muri constitisse miraculosum fuit, sicut& quod stati m post diuisionem exortus
fuerit ventus tantae virtutis, ut tantum,&tam amplum maris profundum, valde Ii-B motum, ac lutulentum, breuissime, siec uerit, ut pedibus populi transeuntis;me bile redderetur. Deinde miraculum ex eo maxime comprobatur ; quia dum Hebraei intra mare fuerunt, mare utrinque diuisum constitit, post egressum vero Hebraeorum unitae aquae AEgyptios omnes oppresserimi. Licci autem miraculosa omnino fuerit maris apertio,& diuisio, nobis tamen ea,
Deo bene disponente,facilior est creditu, quam olim fuerit, postquam vidimus, &C audiuimus Petrum , & Christum Dominum ambulantes super aquas, Christum quidem propria virtute , Petrum vero Christi iussu, eum enim diceret , si tu es, iube me venire ad te super apιas. Dixit illi
Dominus: nes, oe ascendens Petrus de nati cula ambulabat super aquam ut veniret
ad Iesum. Longἡ maius autem videtur limiuscemodi corpus super aquas ambulare, quam ipsas aquas diuidere, licet utrunque naturae vires superet.Unde olim AEgypt ij Sacerdotes teste Pierio Valeriam lib. 3s. D titulo de pedibus,ut significarent aliquid impolsibile factu pedes in aquae superliciet nabulantes pro hieroglyphico faciebant, de ad hoc respexit Cicero lib. 3. eis m, cum fluxas, labiles, Sc inconstantes Epicuri rationes esse dissereret , quippe quae minus iam solido consisterent, eo quod aqua haererent, & rem minime conficerent, quin potius impossibile sibi assumeret. Et quia in aqua pedes consistere nequeut,cum alicuius conatum irritum vcllent ostendere antiqui, ab aqua sub pedi-Ε bus metaphoram anumebant, quo respexit Cicero ad Luinta fratrem lib. x. Fps.1 dicens quod i)ibiis , de postridie fuerat dictum de agro campano,non est actit, in hac causa mihi aqua haeret, quibus assen tire videtur Daula,cum auci Mei asue senemetisunt pedes,ubi Gr ca lectio habet: eZarunt sine potiuς,fluctuansit,ut sit sensus,pene lapsus sum, ut credere Deo nullam inesse prouidentiam, incertoque casu mortalia
136쪽
mortalia dequere. Hine nititur probare Christi Domini diuinitatem D. Gνeg. lib. i in lib. Re eap. x. ad illa verba Anna . I. Reg. x.ubi ita habet. Moyses mare,Helias sumen diuisit , Dominus noster Iesus Chtilias super mare ambulauit. tu id cringo est elegantius in sicco profundi alueo viam transeunti populo exhibere , an ipsam maris faciem viam facere Illi qui pe,quia humanitatis dc primebantur pondere in protundi solido viam,qua pergerent requircbant, sed qui infirma humanae naturae in celsitudine diuinitatis assumpsisse cognoscitur, super aquas virtute propria ferebatur. Cum igitur id, quod
diisellius est viderimus a Elio Dei in infirmitate carnis factam , quid mirum si id,quod creditu facilius eli, ab omnipotente Deo legamus factun Probat insuper hanc diuisionem maris futile miraculosam, id quod fecundo loco diximus explicandum, lcilicet, cur Moyses hoc in loco usus suetit battologia, id est, multiplicatione inani, & superuacua verborum, versusque idem prorsus significantes iterauerit, ut videre est Exod. I 6 Cr M. ιε nu. .etiasne adnu. I x. ν rareserenum. I9. Dicimus enim id factum non
esse, ut insolentis miraculi magnitudini, vel ipsa repetita narratione fidem indubitatam conciliaret, non quasi unicum Scripturae verbum ad id non sit sufficientissi- .im , 1 ed ut ii istoria reddatur quam testati mina,dum saepius,ac saepius, id quod
narratur nobis inculcat iam , Sc commendatum videmus, ut docet D. Hieron. in m.i Iob. TAner,quem lseriebam,et enla --hi: Ur qua i verebar accidit. Aliis verbis repetit,quod superius drxerat.Pro confirmatione dicti . solent in sacris Scripturis talia iterari, id est, ut certius habeatur,x firmius, quod dicitui. Melius, α copiolius hoc dixit Aurust. in Psalm. . prope initiam, estque Optimus locus ad confirmationem istius rei Glan. r. ubi Iacob dixit Pharaoni de secundo somnio spicarum , poli primum,
vaccarum. Quod autem Ud fit sietuis vi ad eandem rem pertitimsso tum , firmitatis in litium est, ubi vides repetitionem eiusdem rei, pertinere ad firmitatem , & certitudinem talis rei, unde additur Eo quid sat sermo De . Dolus impleatur. idcoetiam Genes. .eum sermo est de diluuio, utitur Scriptura eadem pene repetitione
culosa, adeo ut aliqui ex Rabbinis, qua- . lis sust Rabb , Levi filius GersonIs , &Moyses Maimonius Agyptius in lib. quem subscripsit Doctorein dubietatum,
eam negauerint cum igitur de Solis statione est sermo, simili geminatione utitur sacra Scriptura, ac uti tui hoc in loco Morses.
D eus varias formaS induIt, ut
I Llud ad nostra institutionem primo no
tadum occarrit, quomodo,scilicet Deus noster, quo facilius homines sibi alliciat,& deuinciat, varias induat sormas , ut eos ad se trahat, quos aliquando voces fugarat. Insans vagit , quia vagienti xvox humana viscera pulsat,dcinde, ut doceat,varia putit loca ; ut libentius audiatur, surdos facit audire, δc mutos loqui,&a quacunque infirmitate detentos liberat;
ut a discipulis tetineatur , fingit se longius ire , deinde , ut suos tueatur instar muri cos circundat, & protegit, quod videtur dixisse diabolus. Nonne tu valuiti
eum, ac demum eius, uniuersamque substan iam ter circi titu , Qvjbus verbis videtur diabolus consteri se expcrtum sui Dse diuinam eustodiam , & potentiam , dc apud Zachar. idem Dominus ait: Absque mune habitabitur IIIerusalem pra multitudine homi,.se, , tamen tru in medio eius, di ego ero ei, ait Domin s. murus ignis in cireuisu,quae verba intelligenda sunt de Ecclesia,neque enim unquam contigit Hierusalem , ut sine muris habitaretur , imos aliquando interrupti sorte suere ab hostibus, diligenter reficiebantur, ut constat
no muro circur .datam asterit. 'Quoniam igitur sine muris urbs nostra vide rvtur exposita hostium incursibus , ne quis talem fututam Ecclesiam putaret , astuturiun se pro muro ei pollicetur Deus ; neque vero se murum lapideum, aut . eum futurum promittit, sed murum igneum, quem ncino audeat petere, nisi suo malo,
do sinat hostes.Unde Theod ibi ait. Ego
137쪽
Dei custogitur.Sie ille.Insuperque se m tum igneum dicit, ex uo multas ad vitam commoditates , lucis , de temperati, proficiaque caloris habitatores possent I x. petere. Et cum Dominus sit pro muro innum. 2. circuitu Populi sui, non mirum si ipsum reformidans non accedat leo illeclxi ei euit quaerens quem deuoretaenetur si qui-I. Pet. s. dem leo, teste PIA.IA. 8. e. I s. vel accensonum. g. iit Ione, cum maxime exhorreat ignem.
Neque solum est suis pro muro , sed etiam pro scuto, te enim aliqui legunt il-G n. I s. lud, quod dixit Abrahamo. Ego pretectormiam. I. tum fiam,vbi Vatabl.uo Adipem suus sum. Psa so. Et David Dei praesidium in hune modum
uiam. 4. expertus ait. Seuro eiseundabit te meri πιλ- , undique , videlicet, se vertet, ut te
contegat instat scuti Itistiperque se nobis saleς instar pr bet,quid enim aliud signi-Ps. 138. neant verba ilia eiusdem Psaltis , Obtimnum. g. brassi super estis metim in ius bHT. Tan-Ps i Io. demque,magis rem explicans ait: Domi num. 9. nud custodis te Dominus protectis icia super
. I. c. s. manum dexteram tuam. Et Domiam anum. s. dextris tutis constetis,pro confringet, n Leira sua reges. aDenique ipsemet David,Deum inuocat Psal. 34. dicens : Apprefende arma, is scutum, edinum. 2. exurge in adstitorium mIhi. ubi D August. ait: Spectatiatam es videre Deum armatum pro tricum vero Deus armatus proce-
ae in saltitem putili sui.quid mirum it
tibi resplendet in tubo,ut petfidia te frigidum, fidei calore siccendat nunc elucescit caelesti flammeus in columna Exod. I 3. ut remotis ignorantia tuae tenebris, per solitudines mundi huius viam polus scientiae percurrere salutaris , nunc idem tibi nubis vertitur in columnam , ut ardet es tuorum temperet aestus animorum: nunc te ut aquila protegit pennis sapientiae, ut caelestem prouocet ad volatum,di tente Moyse Sicut aquila protestit nidum Devi. 32. suum,Detit. 31.& super pullos suos cons-num. II. Ait,extedens alas suas, accepit eos & sus cepit eos super scapulas suas: minui s his ducebat eos, & non erat cum eis Deus alienus. Nunc sicut gallina educit,ducit, vocat,reeipit, protegit, portat, uet,ambit , plectitur: de sui volatus oblita, suae temporaliter immemor liberiatis, tuis in yenetralibus, tuo versatur in Pulvexe : ut
te vernaculis , familiaribus domesticis alat,erudiat, instituat nutrimentis. Nunc ut pastor bonus enatem solus requirit in montibus Lue. 1 s.solus inuenit, solus suis Liae 1 s. humeris imponit; se habitus suscipit, r- num. s.
mas variat, de ut te mutet in melius ipse sua toties mutat,& commutat ossicia. sie
ille. Quo nihil elegantius dici potest, inquam ti tentiam accomodat D.rasso Lem. 31 .in Genes ea verba apud ossam I 2. Os . 11. Es Leti m sum par Prophetas quod postea num. Io diae it Paulus. Mialtifariam mulis' Me modis Hobr. I. Ioquens Deus paratam in prophetis . O ta m. a manu Hophetarum Hsimilartis fiam,id est, vatiis me rebus similem fecerunt Prophetae,nunc patri, Regi, amico, pastori .leoni, Ece. quem Dei morem imitatus Paulus diccbat, I. Cor. 9. mnnus omnia jacfus sum, r. Cor. Ut omnos Dei rem sataos Et in eade Epist. num. 2 r.eap. 4 pectaculum facti sumus mundo, i I. Cor. i verba sic potius legite D. mericotra Iouis. nu 9. Id 4. Noat m faesi summ mundo. ubi videt ut seri alluso ad publicum, ac scimicum theatrum,in quod cuiuscunque ordinis , de conditionis personae descendi int, alius agit personam Regis, alius Iudicis, alius matris,alius serua,&c.Omnium igitur perlonas agere videbatur Paulus, ut omnes lucrifaceret, & ad Dei agnitione, 8e obsequium adduceret, idque ex singulari Dei benefieio, quandoquidem hac in
re Dei imitabatur morem,& naturam,unde se architectum dicit: Secundum gratia I. CORD Doi,qua data est mihi, GI sapiens archite- num. a C. ctus ondam Itim posui. Ibidem etiamnum.ε. se hortulanum praedicat, ego plantam. D inde se charitate erga fratres fa - p. n. c. grantε ostendit Philyp. . Fratνos mei cha- PHIIp. mi.is issideralissimi modo sedula nu- num. I. tricem se depingit eum I.Nessi .esti, Facti i. nos stimus pariauti in medio vesrum, tanquam num. 7.
si nutrix foveas filios Dos . ita dem ramos
mos evide,volebamus aradere vobis non si lum Euangeliam Dei sed etiam anima, nc-
as . quoniam charismi nobis facts otiis
deitisse infirmioribus sese accommodans, I. Gν. ID. Ec aptans ait: Ego starres nm perui vehiου niam. c.
ιus,ta uiam paνtiuIta in Chritio lae et bis potiam de L non oscam, nondum enim tote- Orti . deinde quia se oportere visum est, ita excandescens in Calatas se iracudum GaI. 3.. ostendit cum ait: ο AHensari Gela l, quis num. mos fastanauis non chisire moritati . ante θυονum oculos Iosu Christus prior pitis est is in vobis em I uapsia stulti siti, me
misi ' Si ergo Paulus, ut suos tueri faceret
138쪽
ia omnia erga omnes faciebat , quid mi tum si Deus prae summa benignitate , dcclementia se agnum pro Peccatis noliris offerendum exhibeat, patrem ut perditos filios recipiat, ducem, ut regat, dc v IIum belli, ut ab hostibus ineaturi
An Filius Dei in rame fuerit vir' pugnator'HAllucinati Iudaei putarunt Messiam
venturum pugnatorem,Sc cum acerrimis Loitibus praelia facturum,preclari l- simoique reportaturum triumphos,a Davide enim dicitur : Dominus sonu, Φρο- tens Dominus potens in iratio. Et Psal. rogat,ut aduersus hostes gladio accingatur, sagitta: que i II ius praedicat. Accingere glassio tuo super femur tuum potentissime ;sagitta tua acuta Populi sub te eadeno in
corda inimicorum Regis. Et Psalm. IC9.uI- gentem prosequitur inimicorum ruinam, α stragem.Dominus a dextris tuis constegit in die ira sera Reges. Iuccabit in nationibus. implebit ruinas, conquassabit capita in terra multorum. Et Erech. 38.e leberrimum bellum vaticinatur a Messia conficiendum cum Gog,dc Magog. Attamen licet Christus Dominus sor- maliter fuerit vir, de quo multo ante cecinit Zachar. 6. Ecce vir oriens nomen eius. Et Lue .vit. dicitur vis propheta potens in opere. Θ sermone coram Deo .ct emni populo . insuperque fuerit pugnator de quo allegorice Moyses in praesenti, unde Lernaruserm. 39.in c. at Verba illa, Equitatui meo in eurribus Pharaonis, sic de
Ckrisio exponit, Eam scilicet Ecclesiam assimulauit equitatui suo in curribus Pharaonis , liberando utique a iugo peccati, mortificatis uniuersis operibus carni', quemadmodii ille populus liberatus est a Ieruitute is gypti, subuersis, dc submersis cunctis curribus Pharaonis , an non tibi multo sortius, logEque gloriosius esse videtur diabolum prostemere, quam Pharaonem , atque aereas debellare potes a-tes quam currus Pharaonis subuertere Ibi pugnatum est aduersus carncm,8c sanguinem, me aduersus principes,c, potestates, aduersus mundi rectores tenebrarum ha rum centra stirisualia nequitia in calo tibiti. Ibi populus eductus de AEgypto, hie homo de Laeculo,ibi prosternitur Pharao, hie diabolus, ibi subuertuntur currus Pharaonis, Hic carnalia, issecularia deside
ria, qtie milliant ad Utis animam , sub . ruuntur. Illi fuctibus, isti in fletibus. Matiui illi attiari illi. Puto, de nunc clam: Mru daemonia , si sorte contingat incidere talem animam : Fugiamus braicem, quia Dominus pugnat pro eo e quibus in verbis ostendit Bernard. Christum Dominum non tantum suille propugnatorem aduersus carnem , de sanguinem, sed aduersus principem huius mulidi, δρ rectores tenebrarum harum, quomodo enim cslci vir bellator, qui Rex pacificus futurus erat Sc mansuetissimus agnus , qui pacum secum attulit rcccnter natus , dum canunt Angeli,tauria in excelsis Deo, cx in terra pax Dominibus , dc cam suis commendat veluti legatum quoddam, sicut di x it Nari et .strat. I 4. c um discessurus dixit: Pacem relinquo vobL,pacem meam do vobis. dc ad nos venturus praedicatur a Zach. c. s. Pauper ascendens super asinam , quem locum sic legit Matth. cap. 2I. Ecce re tuus venit tibi mansiuetus, quod etiam legant Septuaginta , ubi Auctor operis imis perfecti, sic vita Vis cognoscere mansuetudinem virtutis f .con sedet in curru aureo,
preciosa purpura fulgens : neque ascendit super feruidum equum . discordia amatorem litis . qui gloria iacta uia pectus habet replatum,qui de Iove edorat belium. is gaudet ad vocem tuba . σ eum videris sanguineam pugnam dicit in eoiae suo, be-- factum est. sed sedet super asinam tranquillitatis, cir pacis amicam, neris patienti mamine laboris non autem vides in ei cultu eius stlendentes gladios . aut catera mamenta terribilium armorumsed quid'Ramos stendentes . testimonia pietatis. Venit ergo mansuetus, non ut propter totentiam timeretur , sed ut propter mansuetudinem amaretur. Haec ille prosequitur praesens argumentum idem Zach. dicens: Disperdam quadrigam ex Ephraim , C equum de Hierusalem , dissitabitur arcus bel5, or loquetur pacem gentibus. Quod squis roget quomodo e captiuitate liberaturus erat populum suum, si pacem sectaturus erat, & arma dissipaturus Z Audiat is eundem Zachari echm c. '.n. I I.
eum alloquens Messiam dicit, Tu quoque in sanguine testamenti tui emisisti vinctos
tuos de Meu, in quo non erat Mua, secutus
est , tu qui sedes super asinam , 8c superpullum asinae venisti Hic rusalem iustus, 3c Saluator non solum, eos, qui tunc ade rant , sed omnes etiam iussos, qui lymbi carcere tencbantur eduxisti in sanguine tuo , idest , virtute dc sanguine tuo ,
139쪽
ita enim saepe eapitur, is, ut idem valeat, quod virtute alicuius , ut, In te immicos nostros vemilabimus cornu , o in nomine tuo spernemm inluetentes in nobis. Et aeuo mam in te eripiar a tentatione , π in Deo meo transgrediar murum.virtute sua, virtute Dei mei .Et Luem proposuit De ερ
pitiationempe in sanguine ipsius, ubi Isis. suem proposuit Deus propitiatorem ipsius sanguine,non alieno animalium, sanguinem igitur testamenti vocat Propheta sanguinem pacti, seu saderis, er quem tacius cum Deo initum est, &umanum genus Auctori suo reconciliatum: etenim in Sacra scriptura nomine testamenti,soedus venit intelligendu,ut patet ex illo loco : Luoniam cogitauerunt unanimiter tu adiuerseum te,tes amentad pomerunt,id est,soedus inierunt,qua de re videndus Hieri in Epist. ad Galatas eap. 3. Hoc autem dico testamentum confirmatum a Deo. Videndus item in tradit. Hebraic. in Genes. est itaque cofirmatum hoc pactum, ac foedus, virtute sanguinis Christi,unde ipse ait Hie est sanguM meus incia te tamenti.etenim virtute sanguinis, quem in morte sua effudit Auctor vitae, mors nostra destructa est,& libertas comparata.
Fatendum igitur est Regem Messiam gessisse bellum hirituale cum sortissimis,& spiritualibuς hostibus diabolo, peccato,
ac morte, deque iis superatis mirabiliter triumphasse.Vnde Flaui de regno Christi,
cap. .ait:venit Christus,ut regnet in nobis,nostro commodo, & honore, loco Satanae, ut Deus, loco Pharaonis, regnabat lsuper Israel post subuersionε eius in mari
rubro. Expolians igitur principatus. 9 ρο- testates traduxit eo denter palam triumphans inos in semetipse Confectum est autem bellu armis spiritualibus, unde Paulus dixit Arma militia nostra .non ea rualia sunt sie pot/tia Deo ad deuructionem munitionum,ubi D meron ait. Arma malitiae
nostrae non sunt facta de serro, nec manu hominis fabricata, sed potentia Dei, qua plus, vel verbo agas , quam alij homines carnalabus armis, Humilitate itaque sua ldiaboli superbia Christus superauit, charitate sua odium homicidae ab initio, patientia, impatientiam,morte denique sua, mortem,quam diabolus intulit mudo, inertice enim abscodita est fortitudo Christi, cu comita in manibus eius, id est, cum crucis cornua in manibus gestauit,& inimicum ita confregit,unde,& statim Propheta' ait sugatum diabolum , cum Iplo
A etiam mortem. Amesaeie ei/M Ait mors. Superuenit enim fortior diabolo Christus, eumque deuicit, σ vnsuersa arma abctu sit, in quibus confidebat. Lienum sicut dixit Iulian. Epist. Tolet.in cap. 3. Nahum. L O-nem illum,scilicet,diabolum,ante aduentum Christi non fuit qui exterreret, donec superuenit sortior illo , & alligauit
fortem. Quapropter merito Iacob leonem de tribu Iuda expectans Sc exoptans dixit: Salutare tuti expectabo Domine.Licet enim eo in loco esset sermo de Dan, de euias tribu futurus erat Samson, quem colubro,& Cerastae comparat, quia quemadmodum isti serpentes astu , & inoria perterrefaciunt homines, ita fason astu
tia,& sertitudine sua hostes populi Israel, videlicet Philisthms,admodum turbauit, plurimosque illorum interfecit: & sicut
Cerastes elam mordens equi ungulas, cadere facit ascensorem eius, ita Samson,
Philist is nihil minus cogitantibus,binas domus columnas concutiens ipsos, seque pariter sub aedificii ruina oppressit. Et quoniam haee suit insignis figura Saluatoris , qui morte sua Diaboli potentiam
strauit,ex ipsius recordatione,ae desiderio hic obiter Iacob exclamauit dicens : Salutare tuu expectabo Domine. Solet enim sacer textus cum in huiusmodi Meiliae
typos incidit,de ipso quoque aliquid se
iungere, siue eius aduentum praestolando, siue aliqua de eodem praenuntiando : sic enim Moyses quando eum Dominus mittere volebat, ad liberandos Israelitas ἀseruitute AE gyptiaca, quod erat signum liberationis generis humani a seruit te peecati, statim Messiae desiderio ae- census Iit. Mitte Domine , quem missu- μου es. Vbi Lipomanus: Nobis videtur magnus Propheta allusisse ad verum , &uniuersalem omnium Redeptorem,ignorans , quod ipsum praecedere deberet typicus , & figurativus Redemptor, nam ipsum uniuersalem Redemptorem Moyses diuino lumine illustratus venturum praenoverata, nec tamen se in ipsius figuram praecessurum sciebat, Rupera. ibi ait. Quem Dominus missurus erat, cum haec diceret, nisi illum , qui nunc minsus est , quem Iacob annuntiauerat expectationem fore gentium , & desiderium collium aeternorum Sic etiam Isai. cap. 7. Postea quam praemonuit Regem Achas, ne sormidaret a consiliis duorum Regnm, Scyriae scilicet & Israel, quς co tra ipsum inierant , quod forte tune Prophetae in mentem venerit Christus,
140쪽
qui dissipaturus erat consilia principum A liquit tentatorem , & hostem in nostram
huius mundi, confestim hinc arrepta oc- villitatem , & coronam. Unde Gregor. II. casione,quaedam ibi obiter tangit de eius meralium.e. IS. ait: Nunc Sanctos omnes
Isaia r. dum Christi ortu. Ecce Virgo comipiet. σ non tentando pollidet, sed tentando pernum. i . pariet Filium. n. Angelus item Gabriel, sequitur , nam quia non in eis intrinse- Danielem pro liberatione populi Iudaici cus regnat, cocitra eos pugnat extrinse- de captiuitate Babylonica coram Deo ui- cus : α quia intus dominium perdidit,terpellantem quod ea esset figura libe- bella molitur soris, etenim sicut dixit
rationis hominum de captiuitate distin Ambr. l. de paeu. c. 3. quod nocet corporIlica per Christum facienda: j multa edo- iuuat spiritum. euit de his, quae iplius Christi tempori- Illud autem semper nobis debet probus pro cadum mundi redemptione pa- poni,& inculcari,quod semel victor Deustranda crat. Sic igitur licet in praedicto B in carne voluit nos semper victores futu- Dan. 9. loco Genes sermo esset de Dan , de cuius ros dum in carne vixerimus,quia nulli fa-niun. 24. Tribu futurus erat Sarason, qui res e Aug. tis eli semet,aut iterum vincere,nisi sem-sem. ior o in Psalm. 8O. Ur libr. I L. eout. per vincat, quandiu in arena, & in caltris
usi. eap. 32. Hirron. libr. I. coni. Iouis. versatur , nam sicut dixit Tert.lib.depaen. Paulin. Epist. .Gregor.homil.L I .in Evang. cap. 7. Pervica imus hostis, tunc maxime
Abbate Ioac. Apoc. p. I. pag. 3. Francisci fauit,eiam hominem plane sentis liberatum. Georr. ram. I. ρλ8. troblem. 13. , seqq. tune plurimum accenditur. dum extingui- fuit figura , & typus Christi Domini, tur, unde & summa diligentia curare deis& in vita , & in morte , ut praedicti Au- bemus, ut temper extinguatur, sopiatur, chores prosequuntur, qua de re viden- & superetur, & nunquam recedendum adus Serar. Iudie. I s. A q. I. usique ad I I. congressu, sed in armis iugiter standum, exoptauit tamen Iacobus salutare , ac C atque adeo semper in acie persistendum, Saluatorem Dei nostri dicens: Salutare neque enim manna absconditum promit- tuum expectabo Domine , ubi Thargum titur ei, qui vicit, sed vincenti Apoc. L. Apoc. L. Hierosolym ait: Non expecto redemptio- quod etiam videtur ad umbratum fuisse in nram . . nem Gedeonis. quia est satira temporalis, tit. Psal. . Et aliorum , qui inscribuntur,
neque redemptionem Sansonis, quia est sa- in finem . pro quo in Hebraeo est: victorP. LM transitoria, sed experito redemptionem seu ad victorem , quam dictionem LXX. Messia Filν Dauid . qui venturus est . me ubicunq; repererunt in finem, seu in perpe-eduearsibi filios Israiel de potentato scilicet tuum transtillerunt,ut habet vulgatus in- Pharaonis stirituat s. terpres , ut significaretur Psalmos sic in-Quin vero pugnator iste supremus vo- signitos traditos esse ad decantadum vin-luit etiam, ut aduersus inimicos spiritua- centi, hoc est victoriam, & palmam obtiles nostros pugnaremus ad illius imit, D nenti inter caeteros cantores seu praefectotionem, ad capessenda arma nos vocat, & cantorum , nam vox Hebraea , Lamna
ad pugnam hortatur per Apostolita, cum fraeh, pro qua vulgatus iuxta LXX. rex. Cor. s. ait: Per arma iustitia a dextris. Er a sini- dit in finem . aequivoca est, Se inter alianum. . stru; ubi D. Ambros ait: Arma iustitiae significat, si radicem eius spectemus, viperimunt iniquitatem , & Rom. I 3. Abν- choriam, siue vincentem. Vnde alij dicunt clamav opera tenebrarum, ν induamur ase significare victorias, de quibus in talibus ma Leis . ubi etiam Ambros arma lucis psalmis agitur , & earum praeconia non sunt boni actus impugnantes tenebras, conuenire, nisi in eum , qui perpetuo , Scquae sunt vitia earnis, & D.N-.s ir- usque ad finem vicerit. tutis opera arma lucis sunt, & qui in In euius rei confirmationem Iosue in Iosio g. aliorum oculis recte operatur , exemplo oppugnanda , & expugnanda urbe Hai num. s. Iob. 7. suo quasi splendentibus armis contra vi- Ε non contraxit manum , quam in sublimetia tenebricosa cunctos armat intuentes. porrexerat tenens clypeum , donec inter-Cum etiam militia sit vita hominis su- ficerentur omnes habitatores Hai, quia per terram, necessaria nobis sunt huius- nunquam deponendus est clypeus , & M- modi arma, ut pugnatorem nostrum , & ma,donec Omnes animi nostri hostes pr expugnatorem imitari valeamus, de qui- fligentur , quod non nisi extremo vitae bus armis integrum consecit librum san- tempore, & halitu fieri potest. Unde D. eius Ephraem. pr.tib.de zelo . oe liuore . sic nos praedi-Licet enim Christus diabolum supera- eare hortatur ad sol ieitam curam Serenuerit, 3c devicerit, adhuc nobis illum re- dam. Ne nos superet hostis hic acerrimus,