장음표시 사용
241쪽
inquit, nonagesimo nono, qui sciit in laena per unius signiticationein transfertur in dexteram , es ibi centena constituuntur. Sic ille, quod idem docet Hieronum. lib. I. esxtra uti M. o Pliatus lib. 34. e. 7 de I .anista tua loquens ait. Ianus geminus a rige Numa dicatus , qui pacis bellique argu monro colitur Argilrs ata figuratis,ut trecentorum quinquaginta dicrum nota rer ignis eationem anni, temporis , S aeui se reuiari saltu dextrac e 'M. id est, poteri- B Deum indicet , unde etiam videtur ltia Dei, ut exponit L Han. sic Isi. Iura ιrIDominus in Haetera furi . e s atim se se explicans, ut consueuit Scriptuta, ct in bra- MAI.Hs dAicisti. de Eccles e. 3 c. n. 7. M-nψtia si A. is sumtitia mirabilia. IIo stram ancin. 9 όνarhJum desae rem, exul, a LA Uariiran, δν a fige in mictim in enarremmdabis a tua.
Sisii scat proinde Moyses hoc loco Deum o stendisse omnipotentiam suam in profligandis inimicis flueta similituptus modus iurandi per vivente ita secula faeculorum extensa dextera, deinde, & similia in calum, ut Lanus. Ih. Atiaeui --νxm qui indu us erat liseis . etim e tinget dextera no Arriam si iam in cor LM. Θiurasset per τὸ sentem in κυνκtim ; & de dextera intelligkndum est illud. Lenia hoad catim mani in m am . d cam et Moeyo in aete=ntim, ubi nos iam Deo dante plura dic cinuA. Licet igitur dextera longam vitam s-
dine ab strenuo homine praeliante, cuius C gnificet daoc loco supplicium interitus il
in finem duratura est in Iudaeos , de qua locutione videndus Hia, on.stio se syad Sη-
Licet autem dextera interdum squis; cet longitudinem dierum; sicut diei tui
p . Lusii is dDγtim inde RTulatum Pharaoni, per summam Dei potentiam di notat, est autem aduertendum hoc in loco, pro aliis etiam huius cantici , redundare praepositiorum , in , sicut etiam in sequenti versu , atque etiam inversu a 2. Portasti erim ia horriri iaὰ ina: qitie redundantia frequentissima cst in sacris literis, ut V i os . in Merunt A v. 1 hi ju .vbi D. C. hoc annotauit at cens, ininus latina videtur locutio , quia non ait, verbis eius, vel in verba eius , sed in verbis eius, tam n Scripturis usitatissima, ut Gὸλ f32. v. batulo meso friansi . I Janem, abundat etiam praepositio 3 n f salig. In sele positi tabernacuta n αν pro quo D, Hieron. legat,s 5 potuit rahcmut δε- Itina elique sol diui ui casus, ut indicat art. Nebr. Lame3,D Ie. i. s. νuns ritiaiarum, Θ /re serunt in ora Iι ad . pro, ariegG-
putas i annos infra ecntum , dextra vero vitia centum , unde de Neliore qui centum annos longius excusserat Iuuenae lis divit. Ath Sos sum dext/ra temptitae annos. Itaque sinistra ab vilitate usque ad nona sintanc uem computabant, dextera vero a centenario numero γ'; ad nongentesiis uicem in me M Hris . se in tibis, mpist onuntiari, in securi, se a seia des et B seam . Cox remini Domino in eis asa . iis ρώθὰrio dee. choiaartim psal ra iiD. Latidiato eum In H dis, qu raptit h. honti δε Merium 'utim. In toro epiae meo e ti sitiirὰ , in toto eeiae meo crura; ν mian ista tua , in quia Iudicio ; tio uim is , AtabiminI. Matth. 7. Et in Qua mensura mons
242쪽
cog Li' me iamrrata . in r.ec i, a est praepositio, ut oeennae ius at notauit.
Cum ieitur prae o tiones in sacris literis a iquando defint, aliquando etiam abundent, sic etiam hoc in loco cum dicitur : Di aeteris ecia D .uti cala Ut In . -
In secunda repetitione huius vor is annotandum est, pixtet id , quod dix1- rarus, Hebiaos auclere huius nodi roprii tionibus ,& frequentcr eandem sumcntiam aliis, atq; alii; verbis, di metaph ris inculcare ad maiorem quando tu exaggerationem, sicut iit hoc loco. & vi magis rem declarent quod obseruatulum est iis, qui saetam legunt Scriptitiam, ne fingant latere mysterium, ubi reucra non est,& eo te hac in re trauiter, & saepe citant, qui linguat Hebraeae cognitionem,S: repetendi in locutione mossum non agnoscunt, licet etiam satendum sit, aliquando huiusmodi repetitionem, progressionum , & quasi gradationem , &
Dextera ergo Domini magnis cata est in sortitudine , idest, ex hoe admirabili facto . manifestissima reddita est potentia manus tuae, neque enim humana virtute subiversus,& profitetatus est Pharao, sed iniimnsa illa potent L q iae potentiss-mam Pharao iis manuni tumeseciatibusque ibiit ligauit, superauit, 3 confregit. .
ro pro, magn cara s. legit, robora a est, de certe verbum , Adar , quod hic ponitur significat roborare, addunt vero Hebraei s ut fieare etiam magniscaro, quod videtur respexisse noster interpres, si tamen ad solatum sit reo rendum , procul dubio imiente; pro magnificata est, reera It o.aut,roboraria f. id est, roboratam S intensam se ostendit, ncque enim tunci cmpolis ac nuosam virtutem quasi su-1ci tauit, sed nunc in effectu sese manife-
A si iri Parapha Chaldata babet: Deilora sua Domine Ior est iis δειν
fit Liae. Pro eo vero, auod nos legimus, percisssit iv m ttim. v cibum,a talaa , vertunt ali .
otii era r, dc ita habet Chaldaea.LX . vero habent e. Si veto velis usitatas
repetitiones scripturae videre in praesentis confirmatio em,& duclarationem Genesi i .satar mulier sterilis, sue vi Cra)ce dicitur era licata , addit flatim sic crteae t. quia se explicans, non genuerat si id AD . A Gm io 1 . Erat Reperea et ego. &quali csset duel arando adiungit, Acogni
D si tim, subdit explicans , Nolite Detis a Z PDL τ ., sus Decim stiles raram, & hutiis rei hiam. 6.eet cmpla sunt sic ritentissima in Proiicib. Prophetin & Psalniis, ubi quod in priori parte positum est, in posteriori ponitur aliis verbis duplicantibus,vel reddentibus
firmat gress um S: fgit pedem taut significat dolos, aut frauges quibus proximos opprimunt ij, qui conquirendis diuitiis insudant, nictaptiora sumpta, ab his, qui cum aliis luctantur. Ad hunc igitur m dum, quia ambiguum sortassis videri po-tcrat quomodo Dci dextela magnificata fuerit,
243쪽
li. erit, quod politum prius erat, per expo- A nec ssarias cise ad victoriam de inimicis titionem addit ea, quae sequutitui: 'exie- ipitatualibus, in Pharaone,& in suis figu- ra tua perer sit inimicum. ratis r portandam, non tamen sufficere sed occurrit hoc loco dubiunt eno- opera , manusque nos ias niti Deus luam iExed. d.indum , etenim superiori capite I . nu- manum coniungat, nostrisque adiuuet,&r .n. 26. mero 26. dicitur non quidem Dei manus V roborando eleuet. cxtensa, sed Mortis. eaque veluti operata Primum probat Augustinus tr.ictoum iraculum exprimitur, sic enim habet sa- ΣΟ. in Ioan. ex co , quod Deus poli ope-- cur text. ex praecepto diuino: in te e m. - . ra sua edita initio nascentis mundi dica- . Nam si Fer mare: . is reuerta ut ιν tur requi cui sic, sic enim habet sacer text. a tia ad ET Ullas super currus , c 'equi- . . Compleuit rue Deus die optimo opus sιum, Genes i. res eorum , cumrue exten lyt AD G -- quoi fecerat , re uisuit die septimo ab νωm. 2.n m contra mare reuersum est primo ditii- s et niuerso opere quod patrarat. Requiest: lo ad primum locum , fugientitu rue cnim Dei eo in loco adumbrat, vi vulta optjs occ&rrerunt aquae . iis operuerunt Augustinus nostram requiem poli bona currus, o e uites cuncti exercitus Pharao- Opera nostra. mictem, inquit, appella- . nu. Ad hoc tamen dicendum est in uni uit Scriptura, ut nos admoneret poli bi Moysis fuisse cxtensam , vel tantum in na Opera quieturos , ut tu homo , cum
signum extensionis manus Dei, unde sacer texi cum refert extensionem manus Molaicae addat Dei operationem, sic enim babet : Cum exten isset Moses manum ceu ra mare reuersum est Arimo diluculo ad primum locum , fugienti Aurique AED- attendens Deum post bona opera requie uisse , non tibi speres requiem nisi cum bona suetis operatus, sic ille, quod etiam prosequitur Iomus homitia 2 . in Genesm xbi ita est. Operam demus, ut afferamus, quae nolira sunt, ut dignos
Iijs occurrerunt aquia, o in intuit eos Do- C nos ipsos paremus iis, quae a Deo
minus in medijs sua I s. Vbi vides Dei
Operationcm interuenisse ad extensio a cin manus Moylis, canaque inuoluisse - Iuctibus AEgyptios mare ang dientcs. Vel secunao dicendum cli,quod si naa- nuς Moysis operata est circa miraculum, vel miracula , id quidem sucit ut instrumcntimia causae principalis , unde semper Deo tanquam principali agenti tribuen- dumeti miraculum. aliter vero assum. tur , nam idcirco spectat occasione ς ex nobis, ut multam exhibeat liberalitatem, ita hic ne propter desidiam priuemus nos illius donis , sed festinemus, & siugamus , ut principium apprehcnda mus, dc viam , quae ad virtutem inducit, .ut superno adiuti subsidio etiam ad finem peruenire valeamus, hic vel parum laborare , alibi nobis magnam fiduciam praebet. v. pta suerit a Deo manus Moysis,ut instru- , Hoc etiam clicitVAmbrosius ex eo, mentum , nostri instituti modo non est, D quod Deus ut hominem faceret se ipsum id aliquando diximus cum de diuinis m- eluti adhortatus cst , cum ait. Facia- Genes. I. strumentis ageremus, d que eorum ele uatione seu motione , quae nihil aliud est quam virtus 'quaedam supernatural i ter. collata,quam instrumentum recipit, dum suamus hominein ad imaginem, o simmiti- in ira . 26.dinem uoi iram . ait enim sermone Io. iu
alm. O 8. Caetera dixit . oefacta sunt. ut home fiat. Jecialis quidam Dei accessit
horratus , ut ran tiam laborantia Dei in huius munere creaturae significetur opera- .utis. Deus quidem exsera laιο is est. sed, tamen Scriptura verba quII aliuae . nisi fusiosam tui ob gratiam olerationem eius o Z dunt ' si Deus in te laborauit, quias imitur ad operandum ultra suam na-
tivam , quae illi sit prima: S: tota ratio
Opera nostra nihil valent , nisi E rare non nouit, cur ipse vitans labo
operetur. fili aut c tum , er manus mea fescit hac exlum et nasmauit manus . vitaque Dei si Vm statutum a nobis sit Moyseni manus homίnem figurauit. sic Ambrosias
simul , dc Deum ad hanc Pharaonis
ctoriam concurrisse , illud in p. . monemur nostra opcia nostras quasi utrique Dei manu; hominis fabri subuellionem,& totiuς hius exercitus vi- c. itioni adla ibita , nostras
iiiiiis ad i& excitet nanus ad operandum, quan-que manus do nec etiam in paradisis homin m
244쪽
voluit esse sine operatione, cum & custodiae illius,ed operationi cum addixti. Haec insuper voluit D. Asomnus in Ps. M. 61. ligniscatum in extentione manuum Chri ui Domini in cruce . sic enim habet. Leuisust pro nebis Dontanus Deus noster manuου in crurei extensa sunt ma
manuum extellane fecis, it in M, etiamia mansret .s prouociaris. imo , ct deceret
γώ o. sin. similiaque habct in Psalm go. ad il-num. 4. la verba : Ttims sortisti flati abutie inim .c . ubi ait. Non ὀico, sic cito in ista turri, ut iacus ibi , & sufi:ciat tibi, ad te hostis tela , quod non perueniant, age ibi aliquid , non cessent manus, opera bona tua gladii sunt interficientes inimicum: gladius ver a vi inteisciat vibratione , dc motione opus est, nemini enim nocet, si vagina sit reconditus, sic iugi operatione virtutum hostis nollet diabolus iugulatur, tantum ille. In quam sententiam item notauit -- Mat. 13. MULθαδε vocata r. c. . 2. Damnatum
uum. 19. fuisse inutilem seruum , qui unum sibi
traditum talentum reportauit ad Dominum, nullo prorsus addito lucro per Ope rationem , & exercitium virtutum. Nec
de non sciuato, ait Ambrosui, sed de non aucto munere damnatur , & Gras . timJl. 4. in Mares. melem hominem, ait, non ab iis tantum , quae accepit a Deo conuenit fulgere , verum etiam ab his, quae attulerit ipse Dco convcnit refulgere , viae us item h5MI. a. ia Gonet ubi de Abraham loquetis ita ait: stasiprimum quod sitim erat fecisses, non tania a Domiso obtintio Iet, primum in omnἰ- ό m mistusti scia in i tam exhibtiis, Me-
eest. Haec ille. Et homil. 13 In Genes expendit ea, quae
fecit Iacob consilio , & iussu matris, ut paternam adipisceretur benedictionem,&quae mater insuper iacit, Stela , inqitit, Germ. 17. inutiis etim. O pellibus cireundedit eum, πcum vnditie eum ad deoptionem ins-- ιxisset. Aia is e sibi , spannus in manus. , erit, ut patri osserret. Considera hie θυο- modo omnia θ' erna gratia euenerisI, nam quanλ . quod a nobra est osse mus . LQ;-rer a ti; nam operationem consequimum. m
etiam nos aliquia simul a seram neque a nobis isertim Misit tortim , plans in s miraris
nostra extet,Atiam . ct suam seruans rnisericordiam , o molens Occasionem at quam esseris. itfiam declaret Iiberalitatem, Iectat vi csseramus , qtia a nobis sura. Mquod-ntine Deum .s . nam quia Iacob.
Netiit itine v reis pontis Dorasnus post; ferie magna Deilytate , quod omnium eraed Ilia λια , κὰ ieret a ius siti, impostura manifestis Ioae. Sic ille. Certe nisi caligaret oculis Isaae , di internis ipse perspiceret,posset percipere manus illas non L sau, in quo dcceptus fuit , neque etiam
solius Iacob , sed Dei Iacob , qui ad extensionem manus illius , suam 3exteram ostendebatὶ& mitabiliter operatur, s nostras minime contrahamus, & sicut additidem mos Om. quia Deus erat, qui cc operabatur his, quae fiebant, omnia opcta sunt impleta , & haee omnia propterea sa- ista sunt. ut rebus ipsis giscamus,quod non simplicitet Dominus suam declaret solicitudinem , & prouid cntiam , nisi vigerit , A nos ruin accedere laborem, & ser
Videndus item Augustin. quas. ΟΣ. in Geras ubi ponderat qualiter Iacob fami- Gen. 31. liam disposuerit in aduentiun statiis sui num. . Esau , cum tamen certus omnino esset Aeauxilio
245쪽
,uxilio Dei sibi affuturo, dic ergo ait Au- Αsi,st. Nuririato sibi starissu Lia ιδ venisn-
te obstiam ei cum quadringentis . turbattis
est 3uIIem . is monte eonfusus. quoniamri uit valde. Θ misum es homini perturbato diuisam multi dinem suam in duo eas Dia disponere . Mi quari perest, quomodo habu H fi m premissis De . qtiaxfloquidem dixit . S; venerit ad e Lba prima sta ter mem, o exelueris ex ea erunt fecunda in statim. Sed etiam hoe fieri potuit . ut
euerterer castra e m Esau. ct tamen Ders
nendi fuimus hoc exempti.ψ qtuamuis credarem in Deum . faciamus tamen qua fa
deamur. Sic Aus r.em suffragatur αἴ-s .m l. 3 3. ia Matth. cum pondurat id, quod dixit Christus Domitius duobus caecis , quibus visum restituit, dixit enim: Motin m fidem Cearam fine υobis. se te LMatt.9. git oculos eorum.Quod fecit, inquit Chonum. 29. suom. ut ostenderet nonnullam ad salu- stem suam ipsos quoquc partem contu lisse r id semper pene faciebat , cum antequam corpora curaret, animae fidem manifestate flugeret; sc antequam paralytiei corpus dissolutum consolidasset, Mav.f. animum eius excitauit dicens : Confido finnum. i. si . dimi iuntur inspereata tua , eodem- Mati. g. que modo Centutionis fidei totum attri
Pro cuius loci infelligentia recolendus est ille locus apud λ resectum , hemia. g. in . ait enim Cluis um Dominum quan- ldo primo in terram venit omnes aegro
tos indiscriminatim sanasse , & omnibus benescia contulisse, nullo praeuio merito , praerequistave dispositione, deinde autem , etiam aliquid ab hominibus voluisse , sdem stilicet & desigetium consequendorum bonorum , quod ipse optima similitudine explicat ag illa veris
sos. Θ qu damonia habebant,o Itinaticos, Opajal ficos, ct curatiis eos. Sicut noui iatius medicus, inquit ille , intrans in ciuitatem, & volens Ostentationem dari atri fiet i sui, oinnes venientes ad se curat,& non tantum e pitat de mercede accipienda , quantum de Opinione sua commendanda , cum autem manifesta suetit sama eius bona, tune secundum laborem
suum incipit exigere mercedem, se Ac Dominus incipiens praedicare, non sc-
eundum iussicivin quosdam , scd omnes inditatentcr sanabat, post iram vero illum omnis Itidaea cognouit, beneficia sanitatum , digno pretio fidei venundabat dicens unicuique , Fiat tibi sectinuum s- Ma ρ. V.
Vnge Gos . homil. 34. in Ma II. ad Miars. io. illa vel a Claristi, qui perseuerasti rit is num. 12.que in em. Vult non solum gratia sui ipsos esse munitos, sed a seipus etiam nonnihil eonferre , quod ita cile videbis, s altius omnino eonsideraueris , alia L seum, alia etiam ad Aiscipulos posse reniri , nam quod signa sacere queaut , CGristi est, quod autem nihil post id ant, Apo-kolorum i similitet quod domus alacra ipsis patcrct cratia Chri:ii faciebat, quiod vero nihil ultra necessaria peterent , ad persectionem ipsorum pertinere vidi tur: praeterca quod pollent pacem sus leutibus donate, caelest is liberalitate hi meris praeliabatur, quod autem .s gnt,s qua .rerent, neque omnes indiscrete abirent, grauitatis erat hoc suae , affue ma ut a.
I tis: quod poenas daturi essent, vi non suscepcrint, omnipotentiae Chii iii, ouod
vero clumcnter abirent , nullam iniurialia, nullam reddente, contumcliam, ad
mansuctu dinem illorum spectabat: quod etiam spiritus cis datitur, de ab Omniselieitudine liberarentur , Christi erat mittentis spiritum quod vero mites, ut oues fierent, & columbae simplicitatem imitarentur, ac omnia magno animo sertent, robur Apostolorum profecto , ac prudentiam respiciti quod etiam odio ha-
herentur, neque tamen mentem, atque
animum dei icerent, ipsorum erat, quod vero perseuerantes saluarentur , mittentis spiritum proprium est , & caetera. Quibus ostendit, semper de nostro aliquid ponendum esse, nostrasque manus adhibendas ad hoc , ut diuinitus assiu-uatae eleuentur , quod etiam argumentum prosequitur homilia 3 3. post principium . o homil σ1. ubi inquirit quae suerit ratio ob quam homo ille Rex non dimiserit debitum seruo antequam ser-Ε uus Aixisset, patiantiam habe in me . se
Ex quibus constat necessariam nobis prorsus esse nostram operationem ad salutem , N ad victoriam de inimicis reportandam , qua de re plura diximus ad
246쪽
us Iarab. multis in locis. Sed heu quam iniseri mortales huius dominae penitus oblitii scuntur , & post mollem testatoris
in cruce patere sbi putant haereditatem,& veluti cum iniquis videntur dicere. Ha=essitate possideamus sisAtia, Fcim De . quae enim nobis haercditario iure contingunt , nullum praeuium labor Lm, incritumve requirunt, & veluti opponuntur mei ces, ac corona haercditati, corona enim, S merces laboranti, ac decertantiti aditur, Sc 1oluitur ; haeicd tas vero filio
infanti , & adhuc in eunabulis omnis laboris experti contingit, proinde aliqui hoc titulo sibi sperant, ac pollicentur coronam gloriar de triumphum de inimicis spiritualibus, dum nihil omnino laboris uirunt. Meminisse tamen debunt nos ex eo esse haeredes , quia filii, de cohaeredes Christi , si tamen Egi eo albartim utrumque docuit Paulus cum alti Ipse imi-Hem restimonisi reddis spiγAtii nosIro, quod
piis famea eo adimur, ut conglorio ire 'Vnde HAu beri. Ariasvsscopus I ron. m. 3.bibliot. Dis.s .ait. avi dicunt haei ditate possideamus sanctualium Dea, nec haeredes sunt Dei , nce colixetcdes Christi : pet nitiosa haec , & cxhaerea iis haereditas.
Illud ergo testimonium , quod sumus si ij Dei, se exponunt Ambrolis Anselam.
quod Deum, & caput nostrum imitemur, virtutes omnes amplactentes,quibus Deo similes essiciamur:hliJ enim parcntes amitantur , & certe cum per baptistarum fia- lmus filia Dei adoptiui , Ac es quainur e se spirituale , ac diuinum, sciat homo ex
carne natus , corporale esse assequitur, &in nouitate vitae ambulare dcbet, effeenim sequitur operatio, xude & Christus Dominus cum formam docuit baptismi, per quod consequitur esse spirituale, siatim addit opcrationcm , postquam cnim dixit: si psitan es .es ita nomine Patres,cte. ait : Doeentes eos seruare omnia q rtin- qtie mandavi vobis. Irrigatdr enim haec
caelestis arbor aqua silutaris baptismi ; vi l
tavcrit , & litigatione spirituali potiti et i mus, si deinde nullum fructum assetamus ignis noa copectabit gehennae, de Emma inextinguibilis.
itaque silii Dei per cile spirituale quod
conscquitur et lain operatio viritualis, haeredes fumus Dei, cohaeredes uu Christi, si tamen compatimur, vi& conglorificemur, quibus verbis , ut bene cxplicat Caia natis Toti . conditionum quandam apponit Apostolus ut hae ditatis post ei-tionem adire possimus , si modo compatimur intellige Christo) nimirum ri:bus lationes, S uersecutiones , Sanlictiones paticiates , sicut etiam ip1ὰ Christus pat-1us cli, cuius cohaeiedes sumus, ut una cum ipso etiam conglorificem ut , & haereditate Dei perstu uir. μγ multas enimr, Atilia laxes opeanei nos intrare in regnum Dei.
Vnde iam intelliges latillimum ἁiscrimen inter silios hominum , & filios Dei quoad haereditatem ; licet enim si ij Io-
mimun nihil aliquando operentur,& PIO- mereantur, attamen parentum haereditatem iure adite possunt; S pollidere at ve-io fili j Dei nisi bene operentur, haereditate priliantur , quod maxime deberemus memoria retinete, ne delides,& ignaui ad consequcndam coronam reddetumur,quae cum colona iustitiae sit, merito opera nostia, manusque nostras praerequirit, de piaesupponit. Secundo etiam hoc in loco , & secui dum tropologiam docemur ag inuisibiles hostes superandos, humanam atque diuinam manum soru coniugendam,siquidem sola nostra non sufficit, cum potiussissici tia nonna ex D. o si. sicut dixit
Pacitas e Diuma autem nianus quanquam
per se sola suificiat ad quos ibet holi es
profligandos , de quamcunque victoliat 1cp tandam, rioia solet tamen sola adesse, ut homo dicatur victoriam IupOItare,& triumphum promereri.
LYtat huiusce rei illustiis typus quando Eliseus Dei pcrsonam sustinens ad Ioas Regem Israci nostias partes agen
247쪽
u lateret hominum sortitudinem , velle tamen sibi adiunctam homini e niamma, quam ita cxcedub.it, ut supci poneretur manus eius manui Regiς.
M UDI ripa s. Sic Chetysono n. ostendit, quo pacto noliros velit Deus manus ad dianiorem reddondam illam coronam. quam amantissimus praedestinauit Deus, scit non reddet nisi iustus
Dominus. D.in. I. Quod etiam probat Ioann. cum ait: nuspud antem recuperint otim et
to e D em si )s Des PH. Vbi non ili xit, ei t eos silicis Dei, sicut ibi annotauerunt Nouthia' o Chro sitim. homsb.t 9. Quamuis enim per se magnum sit i ilium Dei esse , maius tamen esse videtur illud in nostra potestate reli mini esse , & Dei manus noliras etiam sibi velle assiim has, sic enim habet Chrys . cur non dixit secit eo filios Dei fieri vet ostenderct multa nobi q opus esse diligentia , accedit, quod per eam particulam , gratiam non temere neque sine labore nostro in nos
infundi significatur, sed cum ipsi volumus . cum eam inquit imus, nisi ad eam
exeipiendam promptum animum exhibeamus , neque diuinum ad nos munus accedit, neque quicquam in nobis operatur: in ipsi; arcanis 3 supernis bonis Dei quidem est dare gratiam, hominis autemsdem exhibere: praeterea non parua opus est diligentia, s quissem ad animae puritatem seruandam non satis est bapti 2 ariduntaxat,& credere, sed si perpetuo ea frui munditia, & pulchritudine volumus, dignam se vitam exhibere oportet talem se nobis Deus exhibuit, quod enim per mysticam generationem omni priori crimine abluamur, per baptisma nobis largitus est quod autem in puritate mentis in po-
A sicium rei stemus, neque ullis amplius sordibus vitam coinquinemus , nolirae victitiis est,&diligelu:ae, adliniante, scili-c:t,diuina gratia. Clim olim Cham patrem pra) cbrietate inculpabili nudartim videret, nuntia-ii t duobus fratribu , Θ i piaci D. Lu- Gen. s.
B tius , S prius, Dcum laudet quarn filios
cuius pictatem coram odore an te debat
Optime ad rem n ostiam rei rod t of ias..ibi dicen . Vt di icamus bona opera no . apoli Ps Dei esse, qui ad ea sac:end. animum, re vires dedit, proindeque m crato prior in laudibus proponitur Deus , qui primus , & praecipu is in notiris Ooc busopcratoc est de sine quo nihil opcrari pol
Laudat iob, qui nullam fiduciam sui ha
C bens, sed tantam in Deum refund os dixit: Eece nsu est auxillam muI Jn me. lib. G. ubi LXX. habitat, Aut non ia Ipse con Ie- nur . I 3. lam 8 sed a Piso sitam a mo rore v. naia nit an miseri eos Ses . o misitam Don nime desseae t. quod se cum nostra editione explicat Piae tibia Cette non posui in me spem ullam,aut de meis viribus,atque
robore aliquid magnum speraui: pcit pe- sta enim mihi erat humana imbccillitas; quod unum mihi spei reli utina erat, Dolauxilium nunc quoque Acsideto , si id D etiam videtur dixisse idem Iob. sis ccii cie Icb. I .
Io. cum Deum alioqucias ait. Nim cita num. .
textus Hebraeus consul atur ita habet. Et
si nihil in eo iusto homine reperiretur nisi labor Dei , sorsusime cit, ne patiaris Domine hominem aberrare, S prolabi, in quo nihil reperiretur, quod bonumst, nisi quoci ad te referri possit, vii de
s. tiam Dei hominem ait instar sigil triste cuius imago in luto liquido impressatandiu durat, quandiu sigilli: m non recedit a lino , id quod satis exprestit Deus Dan. II. Dequcnti ,& usitata smilitudine vitis, & m. s.
vineae, quae nobis adumbrate solet cxtremam indigentiam, & vim illam se cive nullam nisi capacitatem tantummodo remotam , & incohatam , potentiam Obedientialem, filiae in homine reperitur ad
248쪽
aliquid agenaum, quod vires no aras lu- Aperet, ec ad salutum , Sc vatam a ternam conducat,etenim scut vitis humi per ρ- tuo repit,& iuri cultura,re ministurio ia-diget vi seu tificet, quod dixit Go o Id. 1. 'ibm ubi ait. In vite parua vis est,
ut quia optime se habere non pollit, nisi
excolatur, ita ut ubertas , si quae in viterci'cIitur, in agricolae pocius indulitiam, quam in eius virtutem sit disci Dda, ri odio ultis pro qui tui Cottiqel l . . cus. s. Inui etiam Pocta L cundo Georg. hac de re dixit. Brat etiam siti Ias odi etirandis cis nur alter. I nuisitiam exhaustas is es.ere.
Quibus verbis ostedit vinearum fluctum labori potius agricolae esse tribuendum,
Ideo de sponsa Cantili 8. dicitur : Lua est i , D . qua astendis de doserio d85s s affuem, innixa imper Eleotam sitim e Quae verba in hoc sensu intelligit AH in. in
P ιώ- iis . se m. I9. 9 siem. 22. vi mi- Cloatiit Angeli uiuentes cana vit in , quae humi solebat repere , 5 quae terr na sunt tantummodo sapere, es cogitare , iam e terra es euatam caelum cciniacndere , sursumque eaput,& vota sua efferre, quod dixit etiam idem Ambras. IG. P Uaae.9
non solum cum Christo crescunt, sed super ipsum Christum recumbunt , scut Ioannes super p ctus Domini , qua de te
videndus G H. traei. 3. ὰρ Indulgenti ubi optime expendit eam dependentia, quam Duiri a recti liae habet a Christo Domino,
cum ea, quam natura humana ciuiacm a
Chri.ἰi habet a supposito Verbi , seut fenim humana natura dependet a verbo, A cum eo, ac illi unita v nitur mediate natur e Diuinae eiusdem Verbi, se vinea Ecclesi adhaetens Christo Domino tanquam stipsos: O mr fico , cui copula: uret cit in cum modum, ut etiam Angeti in cocto nati tanti incrementi, & cscellentiae admirentur. videndus Autitiis. sem. I . de vexbis Apostis . ubi ait. Erit gopus Dei non sol im quia homo est, sed etiam quia iustus est,mesius enim iusium Hle, quam te hominem esse, s hominem te sedit Deus, S iustiam tu te facis,melius aliquid facis, quam iacit Deus, sed sine te fecit te Deus, non enim adhibuisti aliquem consensum,ut te saceret Deus.Qui ergo fecit te sine te, non te iustificat sne te, ergo secit nescientem, iustificat volentet . Ita Auri Πα. se Ηἰoris . la Osui
mundus indigct miseli cordia Dei, & nullus quamuis sanctus sit, securiis persat, Sc. e, A c v. I'. sa7. semper indigemus misericordia Dei, & nullus est sinis eius
tat Christum Dominum di ille : Via aniolera veiba 'glo ficent Patrem mitium. Non, inquit,tantum dixit,vi videant opera vestra bona, sed addit,ut glorificent patrem vestium , hoc enim laudantibus expedit, ut non hominem sed Deum honorent, quandoquidcm primas partes in nostris bonis operibus agit, nostrasque cicuat manus, S cleuatis cooperatur, ut operari valeant. Similia sunt quae docet Gregor.lib. is. Moraltam capi et .se iis Ioas A. 3. . 3 6. Vnde iustissima fuit vetus illa consec-tudo , quam videtur Antiquitas accepis se ab Homero, qui solum coelum cor nandum ὀicebat, & ideo vetetes soli Deo
coronam dare consueuerant. Videndus etiam Amiros In eriptis in. Ltie. cum agit
de convcrsone Petri,de quo etiam videndus Cho aere. hemisia 83. in Mat h. ad Mar. 29. illa Verba:Et si emznes scandaligaristi Ani num. 33. in te ego nanquam ficax iam a cr, quid ais Petre 3 Propheta dicit, quia oves dispergentur , & Christus dillum confrmauit, S tuncxas3Quim 1eptimete Christus volens, quoni .ura nec Prophetae, nec tibi o, i mperauit negationem fieri pcrmisit. Duplex crimen erat , tum quia repugnauit, tum quia caeteris se ipsum piae- posuit imo etiam tertium , non paruuin crimen eum commisisse dixerim, quia sibi totum imposuit. His igitur me leti omnibus volens, cadere illum pcrmisit: non impellebat ad negationem, absit hoe, sed Duorcm suum ab eo subtraxit: perspice autem quomodo post resurrectione hiuceruditus, submissius loquitur, cum enim
dixerat: Domiae his adirem quALIoan. 2 I. Dan. 2 I. Coargutus nihil apponere ausus, tacuit. nom. 33. cumque audierit e Non est vos rum nosse Amr. I.
tempora, ans momenta , non rcpugnauit. num. I.
249쪽
Deinde in eccnaculo , & in sindone cum v cciii audi vcrit, iste Deus manilauit tutioli communia dicere,quamuis nec quid diceretur quidem statim intellexerit, quieuit tamen in illo omnino usus eoia sensione : haec Omnia casus ille perfecit, nam antea totum sibi attribuebat diccns, Es .m an LII 1; sti. Fini, ego tantinnunqua, stan a L; abor, etsi ops uti est me
bui si, si patrocinio tuo iuvabis,e contra vero postea dicit. Li id nil A attex Pris, qua spreseia vi, scire . vel tor Eare Ipsumam lare sero mi Magnum profecto doq-ma hinc di scimus , quia videlicet nullo nitido hominis voluntas sus cit nisi auxilio superiori roboretur, & quia nihil lucrari poterimus super Dri patrocinio , si
voluntas nostia repus : t : quorum alturum Petrus, alterum sudas confirmat, hic
enim , etsi praesidium Chiisti largum habuerit, tamen qui noluit at lcndere , Dullam inde utilitatem consecutus eii: ille vero etsi bene antimatus fuerat, diuino tamen subtracto auxilio, stare non potuit, quas ob res vehementer rogo atque Obsecro, ne velitis cuncta, ita Deo attribue re, ut vicitandi ina, dorritici duinque vobis putetis. N cc rursus si vigilatis labo tibiis rem ventris aliquam est ci arbitremini, nam nec dei de , atque rusapinos iacere nos Deus vult, ac ideo nonnihil a nobis petit : nec arrogantia corrumpi, ac id cototum nohis non commissi, ita ex utraque parte , incommodo remoto, quod nobis utile, ac neces ratium idem operatur: quibus rationibus verticem quoque Anc 'Olorum labi permisit, humiliorem ipsum
faetendo, S c. prosequitur hoe argumentum Autherope es imor HI in Masth Lem. I. cum cxpendit considentiam Dauidis , a D repressam suilli , ne deinceps de se praesumeret, c que in virtute sua confi82rct, se ero habet. Audi quoniam Dauid de nimia iustitia sua confiden et diccbat: Doni-
so dimissus est vi circunueniretur a cai ne, non ut iniustitia o leuaeretur mus, sed ut eius iactantia compcscemur,s c. Vialtcnim Deus ut qui in rectis sactis suis gloriatur, in Domino potius gloricturi uxta monitum Pauli, vel glorietur in factis suis qua emis sunt dona Dci, vel quatenus proficiscuntur ex gratia, & misericordia Dei, quoniam omne metrium ho-
A minis praeecdit & comitatur gi alia Dii,
Non enim grata a ex merito, scd in ritum
ex gratia, at loqui iam non c i et gratia, ut argumentatur Aug. Lb. de vera. Aso se . a s ., is .e, lib. 3 o. homJiliaram uim I. I; ubi alloquitur Paulum dicentcna. . Aep ti, Di blasphen.m : Et ait. Da et D ians i. T. N. I. Ohiole pronia tua mi ira xen noui , nisi niam. I 3. mala da veniam . quia se uoluitis. Cum
nis dona sua.& in Pol. 142. ait. Luaχ-r Dhitan retrus mihi videar , pro eis sul; ιώ t osti, o itio regulam, se coaltas me ad eam, o prauus Au I . mihi lacria obsoinigeo. fici istius redeo, pacem quaero, or. Illud autem sempcr notandum cli quod licet primas, S praecipuas partes Deus, Dei que gratia in notiri, victoriis agat, ipsique iure dc blatur triumphus,& corona sit descreda, tanta tamen illius cst benignitas, de miscit cordia, ut nobis potius vitiorias attribuat, & vircs r ostras com meo det,quae fuit causa cur ad virgae, manusque Moysis extensionem tot mirabi- C lia ediderit. In quam sententiam notauit
in Ur M. homiI. . in Ma=c loquens de muliere illa, quae languinis suetum pati c-batur, & a Domino ianata est, dixiste illi Christuna Dominum: Fi es sua te fiftiam Marc. s.f. se. Quibus in verbis salutei in attribuit Hum. 34. istius mulieris fidei, cum potius tribucnda foret virtuti ipsius Clit illi, nam alibi di Vit sensisse virtutem de se prodeuntem,
θι ex at, ct saniabar omnes. Quid, igi- I I .ο. D tui si virtus salutifera Ae illo exibat, suae nis . I9. etiam hanc mulierem sanam incit, salutem mulieris fidei attriboit, non virtuti suae 3 Quaestioni respondet citatus αν - βΠomtis dicens. Videte humilitatem, ipse sanat,& illi resert quod sanauit, fides tua te saluam secit, fides tua te sanauit:l id ei
mulieri; sanitatem tribuir, ut manus r. stra coronam capiti notho imponat, flemerita nostra cana videantur comparasse,
quo maior sit laetitia , & honor noster, cum vera tamen diuinae gratiae dc beat E concedi, quae fuit ratio, cur Moyses non propriae manus extensionem in praeia senti commendet, sed totum Deo attribuat, & illius
250쪽
ANNOTAT. II. A x Vmporali honore suffiitti solis videntur
su Acre, imus cadunt, & cum in bae vita
Dextera prosperitatis impios ple- g percipit, quam rc linquit, ab illa
γ έ , , , t Cadir, quae post hanc venit, '. A: I:ι 'Ai. raccirique ampci I Γ . i. Io ri P. IS. ait. Bonis tria o citissim id os sit acius. Dii, i bolat is extollitur , 1icc malis ficingitur, inalus autem ideo huiuscemodi Quoniam Aequens est apud sanctos infelicitare punitur , quia felicitate cor
inquit, si in s uisita eius proficiunt: in I AMA. vr cio ue copia dis itarum medeatura franguntur, quia plurumque pra- sic ille. uos vita praesen; eleuat , sed aduentus Videndus idem αν ορ- ιο- 9. Maternae beatitudinis damnat, adin nundi C ADI I .rs et s. Rod e Me. 9 msser re mei. sunt igitur,qui in hoc mundo prosperan- Vbi ait. Non debet perturbate fidelestur,ut solerter consderent, quia praesen- metiates sublimitas malorum, prosperitastis vitae prosperitas , aliquando iAcirco impiorum humiliat bonos , ut praesentia datur , ut ad meliorem vitam prouocet: bona non sperent, sed aeterna credat: sit id aliquando vero in aeternum , ut plenius suat ille diues, ut burno & purpura iugamnet. dii batur spicndideque edubat, qui cun-Ps. to . Primum probat Grem Hus eae Psat id . iubditos habcbat, adulatoribus denum. . ubi dicitur,dedit eis regi nes gentium,Se lectabatur missoribus ornabatur, a et en labores populorum possederunt, vi custo- tibus constipabatur, delitiis fruebatur, diant iustificatione, eius, di legem eius quandos; finita est vita cf pca, spes p POL 7i. requiram. secundum vero probat et Psal. sint is vitae inigrauit,transin,& qui in saenum. 18. r.ubi dicitur. Dei es ii eos N e dici Mn- D culo non te agnouit, de inferno gemens, tur.quia,inquit ille,cum largictem Doum clamauit, agnouit diues pauperem , Ω- humana mutis boni operis repensatione perbus humi ictim, clatus tollerantem. Lia non sequitur, unde nutrita pie creditur, fratres nolite desidiose audire verbum inde iustius damnatur, hinc per vitreis. veritatis , non vos postideat vita salsita- dicitur. Defeci ii eos dtim elotia,' turi tis, mundus iste non vos obdulcescat, pet uia videlicet reprobi, cum recla opera vcster, idest , fides vestia non extolla- diuinis muneribus non respondent, unde tur in prosperis , in aduersis non deiicia- exterius proficiunt, inde ab intimis ca- tur, sed clamare cum Propheta dicentes. dunt, hine in inferno cruciato diuiti di- Pes meres Herit in J, Io, In Ecclesis ben/- P ag 1s. Lucra c. citur. R eo sis ιona ta et ita itia. idcirco disiam fe Dpm m Nolite esse temporales, min. it. num. 21. cnim bona in vita sua, malus recepit, ut sed ad aeternitatem proscite: hic S boni; i ille plenius mala reciperet quod intelli- E & malis dat bona , ibi autem solis bonis gendum est secundum effectum , non se- bona, R malis pcetnam perp tuam. Viden cundum causam,quasi Deus ea mente illi dus idem Chus Zom homis. I. In Gones concesserit bona, ut ille inde ad mala poe- ad media ubi ait. humana natura, quan-nae damnaretur, idem prosequitur Ephlal. do mulsum pro peri ei fuere iis sis. antis- s. a I Theta. r. Imperatoris sororem, ubi sese m nobilitat M , neque intra Dor I A it 72. as Sert eundem locum Psalm. i. Deseris ri tosti mir Dei eo erviasi ebmo .tissimi ιυMm. I S. eos dum Aouarentur. Non dixit, ait ille. r D m aliquando vobis in. Irer. ΔΙ - deiecisti eos postquam eleuati sunt , sed quando eamgat. erc. Que elegantistimadum elevaremur,quia praui qesque dum sunt. Si mi