장음표시 사용
261쪽
Mati. s. per eius nomen, de Clitis iis, Ego autem pnum. 34. dico vobis non iurare omnino,neque l/r Olum, neque per terram, neque per Hierosit mam. neque per caput tuum tiaraueris . ubi
omnia haec Craece habentur , in caelo . in terra, su catlae . Iuxi a phialim Hebraeam, quam seruauit interpres cum dixit : Qui autem iurauerit in auro templi drbitor est. Blat. 23. & infra: re cunive iurati rit in dono. quod num. is. est luper assus debet, oc. ubi quat cr G1aece habetur,n templo, in auro remiti in altari, Blate. ra. in dono. Et Si ero in Melaetab edicio Gmonum. 24. Mes, idest, per Beelzebub , ubi etiam ali- 'quid in nomine Iesu sacere, vel orare, vel Anmonia eiicere,vel prophetare, vel signa edere caulam ei scientem denotat, pcr cuius vel virtutem, vel potestatum per iidem inuocatam eiiciebantur daemonia, Pcceat a rcmittebantur, Sc pollulata in oratione in petrabantur , unde & profitemur Iesum omnis boni,quod facimus, Autho-GAg. 3. rem est e,unde ad Colis 3. Omue quedeun-num. IT. que facitis tu verbo, aut in epere. omnia inn=mine Domini n' tri Iesu ChrisIi facite. Ioan. is . Denique dixit Christus Dominus. Si quid inum. I 6. petieritM Patrem in nomise meo, dabit vobis . idest per nomen meum, ideoque Ec-esesia Omnes orationes terminare solet clausula illa, per Dominum nostrum Iesum Chri ium. Aduertendum est autem,quod licet ira& furor interdum Deo tribuantur in Scriptura , non sunt ranicia in Deo perturbationes animi computandae , sicut in nobis, quia in illo moderata, & ordinata sunt omnia, sed poena, qua peccatores puniuntur , nostris vocibus sic appellatur. Etenim ii sapiens sccundum Stoicos mente placida,& tranquilla,sine ulla animi perturbatione ulciscitur,quanto magis Dcus, qui omnino expers est humanorum Uectuum Z Deus enim, qui sine oculis vidui,
& sine auribus audit, & sine sensu sentit, vel potius intelligit,sine furor ,& ira corripit , & ulciscitur , sed diuina scriptura
sicut balbutire solet mater, vel nutrix, quando cum insantulo more suo loquitur, se de nobiscum more nolito loquitur, quia iter percipere nequimus ea , quae nobis inculcantur, Se ideo interdum attribuit humanos a sectus, & mores Deo,cum tamen tales animi perturbationes lonete ab eo abluit, & secundum Dei naturam potius illi sint contrarie asscctiones,cum uaturales, propriae sint parcere,& inliserem Sc sibi euare,quod expressi Isai s.c. 28. ubi tali rit iram eiusq; effectum cite opus alienum a Deo, idest,non ex anime,neque . secundum naturam,sicut For risu de Rab. bini ibi. Alienum θω eius ab eo , pulchre Isaia 23.
vertunt, contra suam voluntatem sunt .vi num. 2 rimisericordiamfaciat, v idenduς hac de re
in Elis3.ad 0ίes ubi ottendunt Deum ex se sola bona nobis velle, at vero mala in -fligere quasi coactum , & prouocatum ab
hominibus , S: ideo in ba misericordia r cordatur, sicut dixit Abacuc eap. 3. Et non Atac. s. continet in ira sua misericordius seu s. sicut num. L. cecinit David , quia nullum violentum PDI. 76.3 perpetuum , aut diuturnum, sicut dixit num. Io. Aristotel. i 2 .mGHphontext. S 4.
Ira itaque humana eth affectio, & accensio sanguinis circa coricum a Deo sit releganda,vel eius illipei sectio de medici tollenda , im effectus Deo ascribimus,
etenim licui et uerit Graili ris. tral um. e 3 I. Homo per iracundiam quod ammindo amittit imaginem Dei , per maiiive tudinciri vero, de tranqaillitatem animi ipsam recuperat, nam de Deo proprie ait Scriptura. Tu autem dominator v Nutis P p. I 2 2 eum rea uili rara iudicia, . de Nun uid me num. I 8 ad iracundiam prouocant duit Domisus. HieriT-
nonne semeti s is confusionem vultuestiis num. I9. Hoc est non irascor cgo proprie, nec illI Rcm. . bor, sed ipsi se dignos efficiunt ira mea num. . propicr scelera sua , quibus thesauri me iram, videturque assecutus I luto iram a Dco relegandam, cum dial g. 7. e leg. ait. Tranruistisatis habitum esse proprium I G, virile,& persuadet ut omnes,qui viri praestantcs else volunt, comparent sibi hanc animi tranquillitatem, de iracundiam abiiciant.
Irasei igitur Deus dicitur quando punit, sicut dormire d: citur quando subuenire differt, obliuiscique quando benefacere alicui non vult. unde AuΤuia in. i. cons. cap. . sic Dcuin alloquitur, Panit ut tu, non doles, irasceris, εc tranquillus es, pura mutas, nec mutas consilium , E c. Videndus idem Avus in. ΛάHem l ori deessentia disinitatu, rem. - π Lor. I. contra aduersiarium letis, o IνVLetayνm . c. 2C. or s. de eta tat . eap. . rem. s. Fris h. E. . I. confra tareses. ea'. 3 S. mero; Mus multis
dus sit furor , & indignatio , & zelus Dei cepe exposuimus , quod humanis Deus
loquatur allecti is, non Ouod ipse irascatur, sed quod nos per roonas, atque cruciatus Deum sentiamus iratum , vi-
262쪽
dendus item Damasa. lib. I. deside, cap. i . A Dei sic conqueruntur: Factas es noιὰ λqui omnes videmur id hausisse ex Origen. tra luctionem cogitationum voLIrarum , is homil. 23.is Num. Denique Euthmar. hunc tanquam nugaces animati simus ab AD. locum enarrans pet iram a Deo immis- Vnde & dicitur, Non est prudentia,non esssam intelligit supplicia , ερ poenas a Deo sapientia , neque consilium contra Domi- allatas, vel iplum Angelum poenarum mi- num. Et Orig. praedicta verba Iob sic ex nistrum , ut etiam Gregor. Nisen. intelli- plicat: Hominum consi a subuenit, mutat. git videndus Rabbi David cum explicat or irrita facit, ae non sinens ea perfici, re-Psal. II. illud. Cum sancto sanctus eris , ubi ait. Est tardat. Qua de re plura habet D. Gregor
num. 26. consuetudo tua Domine , ut cum Sanctis 6.moralium .e. II. I 3. 9 I . or August. in
appareat sanistitas tua , & cum pervcrso PDLF .num. 2 .ad .Viri sanguinum, is uacs . seueritas tua, secundum est echum s cilicet. dolosi non dimidiabunt dies suos. Luid est, num. xi. Quod si quis radicitus velit scire an ali- B inquit, non dimissiabunt disson, aest, non quae ex his passionibus , sine affectioni- proficient, quantum putent,intra, tempus. bus formaliter scilicet sub analogica ra- quod ierant , peribunt. Qua de re multatione j conueniant Deo , quemadmodum affert in Psalm. 36. Se videndus est Chrν- sapientia, licet sub ratione ad creatam, sest. in c.3. Epist. i. ad Cor. ubi ait: Deum increatamque analogica Deo conuenit. sapientes huius seculisvis ipsorum armis in
Iegat D. Thom. I. p. q. ro. α communiter illas retortis expugnare, is prosternere, eum
ibi scribentes. Et quae diximus ad E LIM. ipsorum astutia, cir castiditate utitur in eo-
Iacobi c. I. n. 2o.3. 9. rumperniciem Qua de re videndus Seruius
In multisudine gloria tua de stricti ad- in Egud AEneidos ii. Deiuicta Asia subsidit Mersarios tuos. Haec phrasis dupliciter He- adulter. ubi ait. Qui scripserunt de artebraica est, primo propter praepositionem militari dicunt summum genus esse dimi-rn . positam loco praepositionis per , vel C candi quoties calcato umbone aduersarij, cum significantem modum:secun)o pto- se in hostilem elypeum erigit miles , 3e . Pter genitivum gloriae tua. positum loco ita contra stantis vulnerat terga. orationis adiectivae, unde sensus istius lo- Cum igitur ad gloriam Dei etiam perci Latina phrasi redditus sic habet, cum tincat impiorum cogitationes ioliinim multa gloria , & praeclara nominis tui do dissipare , maiorem profecto gloriam fama deposuisti aduersarios tuos , depo- ostendit omnipotens Deus aduersus Pha-suisti, inquam , de sede illius potentiae, raonem , qui dum gloriatur in exercitu, a s S. qua antea dominabantur,iuxta illud Psal. ac viribus suis, & mare ingreditur, ut Isinum. I x. 38. nam. 12. Di prete istos in virtute tua, raelitas insequatur ,& penitus extinguat. ω Thren. I. c, despoue eos protector nocter Domine , & ipso eius ingressu utitur veluti proprio Num.9. Thren'. I. num.9. Deposita est vehemen- gladio ut iuguletur ,& dum se in mor- Dan. I. ter. Daniel s. num. 2 o. De situs es de δε- D tis vortices immittit , propriis superaturntam. Σα Eo regni. Mich. 7.n. I'. Deponit iniquitates armis , adhibetque sapientissimus Do--cb.7. noDra . Luc. I. num. 2. Deposuit potentes minus impios Ph Maonis conatus, dum Num. 19. de sedes. Sic ergo ad gloriam Dei perti- mare ingreditur, velut capta tormen- Lur. I. net, amo de hoc gloriatur , quod dissi- ra aenea ad ipsum Pharaonem , et iisque num. I. pet cogitationes malignorum , ne possimi exercitum ,& electos principes , ae e Iob. I. complere manus eorum, quod coeperant, rus devastandos, dumque iam ob ocu-num. I x. & apprehendit sapientes in astutia co- los versantem intuentur interitum, & di- I. Reg 6. rum , dc consilium prauorum dissipat, Vt Cunt. Fugiamus Israelem, Dominus enim m. II. parci ex c. Iob. Et vidcre est in Rege Sy- pugnae pro eis eontra nos, non solam diui-riae cuius consilia non semel, neque bis nam fatentur potentiam , quod in maxi-
cum dissipasset, ac prodidiset Eliseus con- mam Dei gloriam eedit, sed iam calcata Gen. Ir. turbatum est Regis indignabundi cor pro E eius malignitate, armisque detractis, su-πum. 6. hac re, & patet etiam in dissipatione eo- Eientes, tergaque dantes fluistibus appre- . R I. rum, vel potius confusione, qui coeperunt hendit , prosternit suis etiam ipsorum s. n. I 8. aedificare , nec desistercnt a cogitationi- eurribus oppressos, velut ipsorum gladiis VP. II . bus suis donec opere complerent. Patet consedit.
num. . etiam in dissipatione consilii Achitophe- Quod si praeclarum victoriae genus ex-Sap. 1. lis adii ersiis Dauid , patet & in Herode, titit Dauidis, eo quod proprio gladio
Num. 14. qui dum apprehenderet Petrum,ut place- Coliath iugulauerit , unde non habere
Pri M. LI. ret Iudaeis , aperuit illi Angelus Domini alium aequalem dixit idem David adnum. O. carcerem. Patet di in impiis, qui de Filio Achimelech , non est huic altersimilis, da
263쪽
stiria tua a posuisti aduersarios tuos,*Iando totis viribus nitebantur seruos tuosdcponere, penitusque extinguere Secunda pars nostri contextus est. ML
si ii bam tuam quiad oratiis eos fetit βι- 'Iam. hoc est, licut ignis deuorare solet stipulam, proinde igneam describit Moy
ses Dei iram , de sorte sic emicuit, quando Noexie Dominus in velita matuti na per columnam ignia , is nubis , multέ-que AEgyptiorum non solum aqua , sed etiam elisis in nube ignibus sunt deuorati, sicut aduertit CaS t. hie, sed quia ex huius loei contextu id opinari modo magis , quam affirmare posse arbitramur, satius erit literam intelligere eum communi Interpretem sententia : 310 si iram tuam, qua detirpauit rassicus sistitiam. ubi in Hebr.est mistra. ut plerumque sit futurum pro praeterito,& e contra praeteritum pro Iuturo, quod nos postea latius expendemus. Ratio vero cui diuinae indignationis, seu potius punitionis vis , 3e e scacia ignis smilitudine declarari soleat in scriptura , ut probat Hier. in Isiai. cap. 2 g. 29.. 66.9 . utor. lib. I. super Eleis c. s. in igne apparuit Dominus cum tradidit legem , ut scirent transgressores sbi nego. tium esse eum igne , qua de re videndus
Cyril'hom. soD. Paulus Bebr. II. n. I9. dietit in hane sententiam: Detis κοπιν ignis consumens est, ubi R ibera ne sorte putaret transiisse eum veteri testamcnto terrores,
di supplicia Dei, seg recordarentur etiam ad tempora noui testamenti pertinere verba Moysis Dem ιtius ignis consumens est atque ideo non dixit, Dominus Deus eum, ut est in Hebr. Et apud LXX. quos semper sequi solet , sed Disti3 nesso, ae si dicat non solum Deus hoc saciebat eum erat Deus illorum, sed nunc etiam eum Deus est eorum , qui Euangeliea lege viii imus, proinde serviamus Deo,cum metu , Se reuerentia , nam Deus niser ignis consumens est, de metu, ac reuerentia ca- gentes consumpturus litile etiam est quod
ad puniendos damnatos , εἰ in purgatorio ad animas pias expiandas verus , εἰ proptius ignis eiusdem speciei eum es ementari a Deo assumitur, ut videre est
s o. qui Sanctorum patrum dicta expendunt,& explicant,videndus item Abulens
A eap. 2s. Matth. q. 3. 9q.sso. usque ad s O . Caiet. orat. s. habisa ad Iti m 1. Calia nus opuscul. id primis bonor. is malorJupp. Cur vero de Aiuinae irae esseaeiam denotat ignis,& ad puniendum a Deo assumitur,ratio est, quia ignis in agendo vivacillimus est , a qualitate propria , ac natura transmutari non potest , sicut cauetera elementa, quae peregrinas imprestiones pati utique pos*nt, ut habet Ars . . metaph unde Dionis Aresp.de caletii me-νarcs.c. Is .ait. Ignis diuinae proprietatis,
si dici lieeat,in rebus visibilibus plurimas seruat imagines, ipse enim ut ita dixerim ) in omnibus, Se per omnia sine ulla sui admistione proficiscit ut , cumque lucidistinus sit, ipse tamen non admota materia, in qua suam vim, suumque ostendat officium, in se ipso occultus, atque incognitus manet , ipse omnia superat,3cc. Est autem ignis maioris actinitatis,quim caetera elementa, quia spiritualior est , de res , quo spiritualiores, eo in agendo acriores sunt, quae causa est, ut oculorum sensus, qui caeteros spiritu i itate superat, vehementius agat in sensus internos, & res a se cognitas illi sortius imprimat iuxta illud Horatν in arte Poetica Segnim Irritant animiam demissa ser
Quam qua suns oeulis stibis D Lbm. Ei qua ipso sibi tradit syectator.
Vnde etiam Paulus eo maxime ampli seat sortitudinem aduersarij communis,' ait enim Non es nobis eos Aatio aduersm
carnem, is sanguinem , sed adue=sus stirituatia, id est , spiritus, qui potentissimae
activitatis sunt. Et ob hune ignis prim tum, multae Cetilium nationes, praesertim vero Chaldaei ignem pro Deo colebant, ut tradit AuI. q. in eap.r i. Genes ubi etiam resert conatos fuisse Chaldaeos eunctas alias gentes ad huius Dei sui tanuam omnium potentistini cultum tra-ucere, atque ad id persuadendum soli tos etia fuisse admoto ad alia idola Deo suo, nempe igni, cuncta comburere, cum tamen AEgypti j quorum tota regio aquis Nili irriguis saecundatur , aquam pro Deo venerarentur, atque in eam signifieationem inculcandam cum Beli Dei suismulachium aqua intus plenum foret, minime potuerunt Chaldaei de .Rgyptiorum Deo victoriam reportare , cum
Belo comburendo, ignem more solito admouerent : cera , quae plurima Belisoramina 'hefς.
264쪽
soramina obturabat , est colliquefacta. Ecce autem prosiliens aqua e simulachra visceribus Deum Chaldaeorum signem scilicet extinguit, superat , α in cineres nigrosque carbones redigit quo secto v lentiora sunt babita idola Agyptiorum, idolis Chaldaeorum , Noster nihilominus
Deue. . Deus, qui De ster. . Heb. I 2.3 icitur ignisnum. 24. consumeus, vere est Deus,cum caeteri , a-Heb. I 1. nitates de nihil sint , siquidem sortioremtium. 19. sese exhibuit aqua, AEgyptiorum quidem Deo, dum marinas aquas aperuit, & si re fecit murorum instar hinc Inde positorum , atque ipsis aquae cultoribus AEgyptii, Dei sui, id est aquae interuentu, ex tremam intulit vallitatem , dc omnes ad
nihilum redegit, quasi vel cinentissimo igni applicato, qui qua citissime absumit
stipulam, leuemve aliam materiam. Mitisto etiam hoc in loco similitudinem diuinae irae eum igni, quae naturaliter reperi-D:ir, dum ira dicitur sanguinis accensio circa cor, & ideo cum Moyses Deum iratum introducat, quid mirum s iram accenso igni assimilata
Cur dicatur in multitudine gloriae Dei depositus Pharao.
Postquam Deus tot plagis tentauit
emollire Pharaonis duritiem , 8c miraculosis conuersionibus ipsum ad se con- rtere , ipse vero peior euast, decreuit diuina iustitia eqtremo supplicio ipsum a secre, quod ad optimum regimen pertinet, sicut prosequitiir Ambres. 2. μ.c. 2 ..bi ait. Cum dolore amputatur etiam, quae purru :t pars corporis, S diu tractatu: si potest ranari medicamentis, si non potest, tunc a medico bono absconditur. sic Episcopi assectus boni est, ut optet sanare infirmos, scrpentia auferre ulcera, adurere aliqua, non Lbscini fere postremo 'Lod sanari non po est, cum dolore ab icu:dere, pertinet enim ad p:rsectum iudicum,ac rectorum extremis malis extren a itidem inserte supplicia , extremum autem maiorum est plagis illatis meliori in non seti. Vnde mesam . orat. 13. ait. Fit patirnae b n uolentiae,ut cum peccam i in nos animaduertatur,neque graue est plagis assici, sed plaga meliorem noti seri , prauissimiim est, prosequitur
A / c. s. prosequitur cangem smilitudi nem , de qua D. Amιrg. citato loco , de medico scilicet sumpta, qui prius leuiO
supplieia stetiΚbus τυ imis smponas,ut ne amo pereat nisi quem perire etiam Iereuntis B intersit. Sic ille. Quod totum a Deo supremo praeside, ac pi incipe pallorum Obseruatum cernimus. Primo enim blandis verbis Phalaonem admonuit, deinde signis in lethimonium adhibitis alluxit, postea acrioribus minis usus, & minis ic- uocabilibus, tandem ultimo sceleri, dum quos dimiserat insequitur, ultimum ashibet supplieium , quod etiam obseruandum in poenis docet Plato Isi. 8. δε Iesa. Fieri namque solet, vi s peccantibus pirana omnino remittatur , deteriores indies C fiant, sicut notauit Naesan;. erat. s. cum ait. Peccantibus non Omnino ignosci, ne benignitate deteriores fiant, vi etiam dixit Irtili 3.sciorum, quotusquisque reperiatur,qui impunitate,& in oratione omnium proposta abstinere possit iuiuria3Et
Cras.ιro Milone e quis ignorat maximam illecebram esse peccandi , impunitatem, Ac Orat. pra Sex. effrenatus furor alit ut impunitate diuturna,vereq; dictum a Po-
Iubis est II. 1 .la I veniam , aut impunitatem concesseris aliquam , si benignia D tale improbum sueris promeritius id om ne Aolum, fraudemque existimando erga benescium loge fieri magis infidum,& in hanc sententiam dixit C Dossem. hem I.
vi Abstin rem. r. semper scelera dum inon resecantur increscat, A in augmenta facinorum prostitur, quoties secura impunitate peccaturξ dum enim in Absalon fratris occisi sacinus non vin3reatur, insar-tieidium patris recidi uti iacinus iteratur. Vnde sorte David edoctus reserandam scilicet, esse impiorum audaciam, ne au-E gcatur, tum sacer texi nouissima Dauidis
lu HI eas , armabhur se, o . cir ligno lane ars sne ne siccenso comburentur sitie ad n hi tim. Hi ne est,quod laudaturus Deus Angelum seu Episcopum Ephesinum Apocal. 1. Apoc a. ait:.Scis opera tua . laborem , o parien- num L. iam
265쪽
ι.iam tuam,ct quia non sciri summo ma- . ubi Hest. Cnia Latiου ait. Hic coramcndatur Eclus , quia sicut dixit Leda, lupus inter oues non bene conuersatur,imo ad dimit; sicut dixit Is λ- loco citato. Pastor baculo, ianda , gladio, di sagitta, si
opus est, illum aggreditur,de hoc est contra multos, qui subditos malos non corrigunt , sed distimulando praetereunt, ne eo, oiscndarat mon attendentes,quod Heli bonus Sacerdos fuit,& tandem damnatur proptet filios suos,quos corripere noluit sicut dixit glossa, tuae quidem glossa,
te findi mei. e. Namq; sicut dixit Chuso-som. Ita. 3. contra et superatores vita monas. hanc Deus pro correptione non accepit , quod vehementia , & inuectione caruisset, qua scilicet, opus est, ut malis
Et quia alicui posset obiici Arunsis.
iiij m Hvo citar. dum dixit, sonus non fuit, qui malos sustinere non nouit. Item Christus Dominus dum ait; bis te et tras Marsh. eν sese m que ad messem. Occurrit obre-I3. n. 3 o. ctioni diccndo;bonum quidem este sustinere malos,idest, iniurias, & contumelias
ab ipIis nobis illatas, quo sensu intelligendus est Austis.de sustinere etiam malos, qui non nituntur malitiam suam
multiplicare, de quibus loqui tui Christus
Dominus,malo, vero in quantum malos,
qui alios ad malum inducunt, nullatenus esse sustinendos,sed euertcdo quod quidem dum quilibet superior nititur , S se gloriosum reddit , & tetram puriorem reddit. Primum probat David cum de supplicio iniquis inserendo, sie ait: Metit sal. 82. 0nis, quo ct Ab ci si Diam , cte. ita pernum. I s. sequctis silos . imis saties ocrtim sanomi
pcntur,quicunque alii Domini vocantur, tu proinde solii; timendus, & colundus, qui vindicat in impios , & eertre Clomons Alexandri 4. fremat. dixit Deum interdum punire, & saeuire in iniquos ne contemptui habeatur,&aptus ad iniurias accipiendas. A fit eum inferiorum orginum c lpae, scait 1 . Leo s. 3. ad n ullos magi, rc rendae sim, quam ad desides, ii gligentcsque Rectores, qui inultam sal pc nutriunt pestilentiam , dum necessariam dissimulant adhibere medicinam , neces iacio debet illi cedere in gloriam si preclare munere tuo sungentes malis occurrant, dum
dum est,atis sarcas ei, qui fuerat punisn-B dcis. Sic ille,ux cuius consequentis opposito intioeens,& gloriosus crit,ac dicetur princeps, Z maior ille, qui pepercerit innocenti, & animaduerteiit in impium, sicut Deus in multitudine gloriae, di honoris sui deposuit Pliataonem impium, α medii; illiinibus sepeliuit, ut puriorem reddat terram quod erat secundo probandum Patet autem ex Genes. 8. num. LI. ubi
post diluuium Dominus dixit ad Noe;
C iter homines, μ'tu enim o cogita Io Aumani corris in malum ρνοna θnt. Alii legum, qui maxime laudantur ibi ab DIO-
Crauata enim,& impura videtui ipsa tet-ta dum impios sustinet. Possiimus in hanc sententiam adducere locum ex Isai. i . v xx.ubi Babyloni inatur supplicium,& dicitie aboeam, quod aliqui concionatores de munditiei cr stipplicium intclligunt,sed certe melius iustitutum probabit illud Genes e. s. D cum I.ainees prophetico talarus spiritu quando lilium suurn vocavit Noe dicens: BD consiliabistiγ nos ab operibus,ty labor
quibus verbis liquido apparet ipsum Lamech pr uidisse,quod iste filius suus Noe
allaturus erat mundo ingentem quandam eonsolationem, seu quietem & propterea E appellauerit cum No i, quod quietem signiscat:quae autem suerit ista consolatio, Κ quies non eodem modo a sacris Doctoribus explicatur.
Oleas, ad vinum inuentum resertcuiuet gustu homines iucundantur , scd sorte illi non placuit haec expositio, tileoque secundam subdit, quae etiam debile habet scindamentum. DAdorrti Discopus Tlarsens ut refert Sissius I b. s. hi sior.
266쪽
sanctil adimeta'. 69. z: Iudaeorum Rabbini, A nise Iatuerit, ut sacer text. aduertit Genes Gen. 3 s. quos citat A l .addictum e. s. Genes . 3 .urem. .lmo neque obiurgauerit,iicut num. 22. L, nin. ibidem de infirrum tertim ruu decere vidcbatur , sed aud1at quid eo in eικum iuuentione intcrpretantur , quia loco dixerit Hom ala . panas sumere pru- ante Noe tempora laborabant homines dcntillime distillit, donec tempus aforet in colenda terra propriis corporum suo- in quo peropportune pro expetenda beram Operibus,& iii hoc cultu maxime ve- nedictione amarulenta malcdictione cum xabantur, partimq; proscicbant: Noe au- LI iret, adstringeret: aderat forte Rutem inquit, primus fabricauit vomercs,& bcia morituro patri, cui iure tunc tump
aratra, te agriculturae labores pro maiori ris Oidinario dei bantur de paterna ha parte ad bruta transtulit , iunctis bobus rellitate ccincta duplicia, quemadmodum ad arandum, iumentis ad onera portanda poltra literis proditum est Deuteron. 2I. Dcur. LI. adbibitis, quo salubri inuento singulari- B ucim. 17. Et itum Sacerdotium, quod per- num. II tet consolatus est genus humanii ab Ope - multi putant fuisse olim ius primogeni-rib .iς,& laboribus manuum sitarum. Sane turae,quod emit Iacob ab Esau edula o co- accommodata solet expolitio , nisi refra- cupito.& consequentur illi debebatur ius gantem haberet Io.. ham lio. i. avtitui- quoddam domini; iuocr caeteros fratres, r. t. n. s. dum ait.Cainum sui illa primuin, sie quo diccbat Ilaac tilio suo Iacob tan- qui arare terram cxcogitauit, refragatur quam Primogrnito. Erto Dominus f. t- Gen. Σ .
Lyra rum . neq; ex ipia Scriptura colligi stitui, is omnes stat res esus seruituri ii ius er n. et . potest quidquid rectati ut Teriugius iri subiugaui, aci lias primogeniti praero- suis replicis Noe sui se primum inuento- gati iras alludens bonus senex , ac veluti rem aratri, licet de co dicatur, quod fuit nati crabilem iiiij sui conditionem deplo- vir agricola, idem namq; ptius de Caino C rans , S supplicium intendens, actus, ac
dictum fuerat, propius ergo ad rem no-- picnus Dei spiritu dixit:. Ruben primoge- illam accedentes, dictam quaerem intcr- nitus meus , tu sortitudo mea , S princi-pretatur de or hom. 2 I .in Genu.Nimi- pium Gloris mei, petior in donis, maior xum de quiete , seu cellatione malorum in imperio,cli illus es sicut aqua, non cre- operum per abolitionem hominum im- scas, quia ascendi siti cubitu patris tui, &piorum diluuio faciendam. Vocauit, in- maculasti stratum eius, ae si dixisset: tibi quit ille,nomen illius Noe:apud nos hoc tanquam primogcnito debebantur nac- nomen si quis interpretetur, quietem di- moratae praerugat mae , & tu ut primoge cit,quietem autem vocat generalem illii nitus eas stans praestolaris: verumtamen, interitum post multos annos futurum,si- quia vitio tuo te ipsis indignit reddidisti, eut & Iob dicit: Moret viro quies, quoni. i quia paternum thorum contaminare non magnus valde labor est malitae:abolitio- D es veratus , propterea iusto supplicio ponem , & sublationem per diluuium sutu- steritas tua non crescet,sed quasi aqua deram, quietem vocat: Sc vocavit nomen il- vale defluens minuetur, & inter minores,
lius Noe, 6cc. impiis enim sublatis per di- humiliorcsque tribus computabitur, S a Iuuium,quieta manebat terra, & iam po- pluribus numero superabitur. rerant requiescere homines , quos impii Viden quod maius supplicium potuit
dum vivunt eommouet, & affligunt,& ita inferri Ruben,quam pro tempore primo diluui tun appellat terrae quietem , cuni genituram, hoc est, praerogatiuas prima- etiam purgamentum fuerit,hoc enim e rias dubitas primogenito expectabat, eas ficit supplicium iniquis hominibus illa- concessas audire, & videre Iosepho,& situm. Denique multitudinum gloriae suae liis citi ut aperte dicitur I. ralipom. s. r. rara ostendit Deus in Pharaone dum illum in num. i. e, x. quae postea inter aliquos F. m. gloria , & maiestate tua, ac multitudine E etiam ex fratribus eius dispertitae viden- I. ox. militum,curruum, dc armorum confiden- tur, siquid cin portio paternae haereditatis, tem,Sc gloriantem confiidit, & subuertit, quam dedit Iacob filio suo Iosepho Ge- Gen. 43.5 usque ad illud tempus cxpectauit, ut nes 48. in me. Remansit quidem filiis num. D. azerbius csset supplicium,Sc grauitis,& ad Iosephi, verumtamen dignitas Sacerdo- iuuerborum confusionem , & tumorem talis ad solos filios Aaron transata est Num. is
contuniendum notius, Sc aptius. Num ν. I 8 num. I. 9 seqqTt imperium in nVm. I.
Quaeret aliquis cur Iacob impium pri- populum Israeliticum ad tribum Iudae, em seqq.
mogenitum Ruben non punierit, cum ta- quam constituit Dominus duceni reli- dic. I. incn ipsius scelus patratum patrem mini- quarum , transsatum est, dc diminuti Ο- Num. I.
267쪽
T EX Tvs VII. ANNOTAT. I. a sa
nem , ac attenuationem suae posteritatis A sori talia vero praua dispositio est coi- audite , quae de facto conlisit, ut patet dis obditratio,qu est prauus affectus,quo
Numeri cap. r. Θ cap. Lς. ubi singularum cluis admonitiones diuinas siue internas, tribuum numcrus recensetur. siue externas contemnit,& semper magis,
Tunc igitur acerbius infitchram est sedi ac magis eis resistit,donee ad eum statumplicium, quando minus expectabatur, & deueniat, ut eas ne sentiat quidem, hinc confidentius opposta, & feliciora Ruben enim cor durum dicitur lapideum;graue, ipse praestolabatur:se etiam tune in mul- crassum , quando non mouetur ad corretitudine gloriae suς Deus δeposuit poten- ptiones & increpationes diuinas,quia qu tem pharaonem, & confidentem viribus sunt ciusmodi nec agnoscunt,nec sentitit: sui; de sede paruae magnitudinis suae in sicut e cotratio cor dicitur tenerum,mol- maiorem sui confusionem, & manifesta- le, & earneum, quando facile acquiescittionem diuinae gloriae suae. Si vero aghuc d Deo , vel homini admonenti, qua a caro quis interrogct , cui non solum impius mollis, ac tenera facile penetratur,re exi- Rex , sed omnes smul perierint, ut nee guas etlain Dunctioncs percipit, ideoque
superiuς allatam , dicimus pariter cum tam es eον durum . quo is, me Ipsum non Rege perii se qui simul cum co populum exhorret, quia nec sentis: quid me interraia Dei persequebantur, ut pati ter socij sce- ga Intererra Pharaonom x mo Euri eον isteri ,essent etiam in poenis. salutem unquam adepsus est,nisi quem fori Quod s tandem inquiras, cur non pe- te miserans Detis . abstulit ab G taxia pereerit aliquibus etiam si omnes deli- Prophetam Eete . e. 3 c. in cor lapideum,Θ Eree. 36. querint , sicut quando populus peccauit dedit cor earneum. Erata ergo cor duram' num. Ls. totus in adoratione vituli , non tamen Ipsum est,ruod nee rem1tinctione scis lauri omnis pcenas luit Dicimus cum ML C nec pserare mol77stir, nec motipitiν precibu/.Diano tibis p imo de prati dentia , id qui- minis non redis lagellis duratur,ingratumdem factum esse, quia pius, scilicet. Do- ad benesia est. ad ton sitia is tim. ΛΜ smininus partem percussit sentcntia sua gla- disia sauum. Atiere nutim ad tuuia. --dio , ut partem corrigeret exemplo, prO- pauidum ad prelatita , in miani m ad hiabaretque omnibus simul , & coercendo mana temerartam ad illa na. praeterherum
censuram,& indulgendo pietatem; censu- Antiassens, trasentia negljens, futura nonra enim fuit,quod castigauit,pietas, quod Irouidens . o mi in ιretii etincta et I pepercit,at impii AEgvpti induratum cor ἡ ν, ipsum es quid n e mum rimet, nee
habebant, sicut Pharao , & ideo conuers hominem reueretur.Sic Bernar
non sunt visis tot s i ,& mirabilibus in Nulla tamen harum prauaraim disposi- terra A Dpti , quod etiam in suturum et ionium fit a Deo positive, sed negative, praeuidens Deu , At ipsorum induratam D vel permittendo , descrendo , non mise-
ceruicem pr.enoscens decreuit non da- rendo , & eum iustiam sit , ut qui deserit re maiora auxilia , quibus conuerteren- Dcum, deseratur ab eo. neque enim Deus tur at vero cum ordinaria prouiden- deserit nisi desertus: illi non dat gratiam tia gratiae dis scillimum eis erat con- congruentem cius ingenio , neque exci- uerti propter prauam ipsorum disposi- tat,3 vocat quomodo scit illi aptum esse,' tionem, ut sequatur excitantem,& voeantem gra-
Est autem haee praua dispositio duplex, tiam , quamuis non deneget auxilium,
prima enim est caecitas mentis, scia obcae- quod ille absolute possit auxilium petere, Rcm. q. catio in mali; , non simplex carcntia lu- cum videat illum tali auxilici sufficienti M. 18. minis, sed asseehu ς prauus, quo illustra- non usurum, atque ita cutis utiti misera- Exo . . tiones diuinas quis repellit, vel impedi- ruν ,'quem viati indurat ut ait Pauluου num. 3.
mentum ponit, ne 1 Deo illuminetur. de E Et licet haec desertio secundu modum im Exod. S. quibu dieitur i utrissarum es cor populi quendi scripturς signiscetur per vocabula ntim. I9.
3.M. I s. octilis stios elati erunt ne qtiando videant durabo eor eius. Exod. 8. Induratum est eoν num. ix.
oetiti, suis . Θ nu bus audiant , se corde Pharaonis , induraris Domlatis υν PM- Deutεν. At librant.Θ 0Mem eos. Dacutur ergo hu- rapnx,8c iterum : Ego induratii υν eius, & a. n. 3 o. iiismodi homines videntes videre, & non Deut. a. Indurati rit Domistis θisistim Se- Iosia it. videre quia vident oculis unde illumin - hon.& Dominἱs Ientia 'erat,vt λώ - num. et .ri possent, sed ex malitia sua nolunt ad- .exfur, & , Et non auriretine morem patris l. Reg. 2. uerter atque ita excaecat cos malitia ap- sui, quia voluit Domistis ocridere eos, &, num. 2 3.
268쪽
νavit cor es, tim , Ene. & similia alia. Non lobcst inquam,quod tali; desertio signi i-cutur per vocabula actionem post tuam L. Reg. significat via, nam a. ι Q. ia. dicitur Da-ir. uia occidisse Uriam , quem tantummodo ivllit eonu tua in loco ubi sortissimum edet praelium, ibique eum deserere ut Occidere tui : sic etiam Deus gie itur obdi rare, & obcaecare , &e. Licet hoc non sat permittendo, 8e deserendo, unde August. s. io s. aus sum. Non ob iurat D. As partienus malitiam, sed non imparitenuis mise eois im . , i .ad simia c. q. t. circa smedium Oh ora Dptim,est nolle misere . nec ab illo irrigatur Liquid , quo si homo det sor, sed sanitim quo se metior,non erogatti=It m. s.contra rasaκ.c. 3. eum dicitur Homo tradi de re.' suis. itiis fit Mu/.
eis farere pus.iniquo nati potes Optura ἱ-que est ea similitudo,qua utitur D. VI homil. 3 .in uis.ad Re v.ducis scilicet qui in bello,ingrauescente prae lio, ic retrocedens abscedit, hostibus milites tradit,nos ipsos impellens, verum suo ipsus auxilio des ituen , similia habet Gre 4. 13. moralium e. I x. Θ I3. Damast. lib. . de fide.
Nine fit ut Deus no dicatur causa peccati, licet Dauid eausa sit mortis Vesaeuia
Vrias innocens erat, nee poterat iuste a
Dauide, vel Ioabo occidi; ideoque peccauit cum iussit eum derelinqui, ut occideretur. At si mortem mereretur, potuisset David eum de medio tollere,& licet tune
diceretur causa mortis, non tamen peccaret,neque esset causa peccati ; sic etiam Deus eum iusta causa, & iudicio,deserendo tradit in reprobum sensum,ex cat, &indurat, neque peccat, quia iuste deserit, neque est causa peccati, quia non excitat satanam ad tentandum , & hominem ad consentiendum nisi forte excitare sit
non impedite ) sed utitur nequitia hominis, ta latanae ad puniendum hominem, qui tali pana dignus est, videndus hae de re latius Caiata ilia milia j xui. 59 1. do
se Faοκe aliae .cap. I .aat. g. seqtiensnbus rom. . Con Hue . is pererim I. Icm. iis Εαἱ ser derem insegram disjtitationes, ad cap. I I. EMI. Semper tamen satendum est Deum voluntate antecedente, εἰ quantum ex se est volutile concurrere ad peccatoris conuellionem , non tamen Gmnino efiicaci-ι ter, de absolute, sed si ipse vellet,lsi enim semper in hae vita, secundum communiώ- rem sciitentiam parata suisiciens gratia
ad panitentiam agendam , nullis exceptis culpis, vel pui : Onis quantumvis pec-ccnt , ut pluta oliendunt loca scriptura: Exsia r s. n. . et s. o sequentnus, O Elee. 8. p. 3 3 xtim. II. Nolo mortem impet, . seu vi n. 1 8. Oro,iti sari r a m a Aa,is vi Nar. Aduertit cap. 33. autem D. Hippon m. ibi hoc di inna cise vi H. II. ad tollendam desperationem , quia Deus e et se semper eli palatus ad vita praelian-ῖ dain, videndus etiam hac de re Ierem.c. 3. Iere. 3 .ero Ursa e. s. unde , S concilia absolute, Istiae 49. 3c sine limitatione definiunt, semper in hae vita dari locum 'xn:tentiae agendae, ut patet ex Cone lio Later. p. imis , o stimitur ex Dis .iora se eue i . sese, 6. cap. i . Idem habet C Hav.lta. Epist.2. Quantumuis magnus peccator iis, &c. Ο ad Demetri tantum post hanc vitam , &c.
quibus habet similia Gos . homi de Laetar. 9 in parere a si de Iora ii Θ Ioma. 2. in Ps l. c., bi ait Adhibe tibi curam dum a vivis,dum spiras, etiamsi Atei potest exanimans, ut iam de hoc inundo exeas.Pa
niterer non impeditur temporis angustia miseli cordia Dei, &c. Angus. Id. de poenisentia mediasna. e. s. ait. Adhuc in hac vita es, &c. Epist. 9. qi p. a. voluntas Dei nunquam in hac vita defuit iustitiae, pietatique mortalium , de in specie nostri lcxtus Origen.l. b. D M.AE it man. ait etiam pharaoni non defuisse sussciens auxilium,quod etiam habetur apud Atistise. V. At nomine ipsius libr. de praueri natisne, E se gratia,e. is. multa habet Frij us. . ubi in eap. . ait. Si diuturnitas peccatorum Dei vinceret misericordiam, non in aetate mundi nouissima Christus veniret,
ut peccatum mundi pereuntis auferret, re p. s. ait. Semper delectatur conuersione nostra,nee tempus huiusnodi quandiu in hae vita est , posuit, quo propitiari eonuerso non posIit, is es. io. si aliquam aetatem iudicaret Deus couetscinis remedio
269쪽
cap. . qua de re plura apud Theologo; scholasticos, tum m materia de gratia, tum in materia de pa nitentia. Ex quibus omnibus parci Dcum non desti ille Pharaoni, & suis quanquam ex
tr iord natio modo non concurrPUt cum
eia,nec eri ac tota auxilia tribuerit in rcc--am rebellionis omnium, qui contra Dei mirabilia , & suae iij itericordibe os hiansionem aperto veluti Marte pustuare shitue runt, neque ab huiusmodi praelio destilerent nisi simul perirent.
Offenditur naturalis Dei misericordia, cy benignitas , ira vero extrInseca, CT a nobis pro
ANiana praebent praesenti argumento sancti Patres Hispon n. 9 Dasu. ille
.ere. Θα de diuina ita sic philosophatur:
cinit La I. ii ique suffragatur Diu . in
Psa s. Inde ite ad nostram eruditionem, innatam, di connaturalem Deo esse misericordiam sitque intrinsecam, non sic vero iram , quae in Deo proprie, δc formaliter non repetitur, de ideo veluti aliquid extrinsecura accedit, dum coram eo nostrae astendunt iniquitates, & insuper velut quid adiacens vocatur,& mittitur. Primum probat,ac secundum simul lo-Mich. I. Os ille Mishoa . eap. i. ubi dictu us pro-m M. 3. pheta quae supplicia , & mala ventura erant super populum Israel, ut compre-
. hendit utrumque regnum, Isia i scilicet de luda, sie praecla tm: E e mi Lus πυ- λὰ ψ de Deo sancto setis. ubi Riberia si e habet aegredi Dominus dicitur, eum suppliciti magnum de aliquo sumerc parat. Sed pro maiori intelligentia illius loci videndus est Π eon. ibi, in cap. 1ς. IOD. ubi histi 16.
Propheta ait, Erre Domin es egredi re nurn. 16.
latoris terre contra eum. vult unim H eron.
senium esse:sgredietair ex seipio, de quasi naturam suam relinquet, hoc cit, puniet, ; quod alienum cst ab eius ingenio, sic ve
inserenda sunt, licatur egredi de loco sibi
connaturali, & veluti extra se ferri, inquam sententiana maxime faciunt ea verba quae apud Mithram sequuntur : Et desernit, calcabit super excelsa terra ubi
per descensum Dei intelligit Moles Συγ-
frius L . i. ib. Auris dubiorum , cap. II. σ3 lib. 2. e.r'. 3. Pinnas, quas de peccatoribuς sumpturus est:& certe cum Deus in altis limis habitet, imo & misericordia sit super omnia ipsius Opera, quando secundum illam non operatur omnibus benefacicndo, sed potius iuxta nostra demerita puniendo, vcluti defccndcie vidctur. Quia vero naturalis admodum est Deo misericordia primam viam ad cana cxercendam cosccit Filiuς Dei in carne, quando AEgyptum petiit,antcquam facere posi Mart. a. se videretur, ut miseram eam prouinciam ΠΗm. I
per benimitatem ad se traheret, quam minime flectere potuit olim multiς adhibitis signis , & repetitis suppliciis, quod eleganter prosequitur Chrsiost se l. i. xvarbs in Matth. rem. 3. ubi ait. Post AEgypti olim graue delictum, post multiplices in eam plagas diuinitus irrogatas , Deus
pater omnipotens pietate commotus, Filium suum misit ad AEgyptiim,ut quae iam
dudum sub Moyse debitas sceleris sui Ii 3 pinnas
270쪽
r xnas expenderat, nanc suscipi edo Christulit , spem latatis acciperet: quanta citDei misericordia, quae per aduentam Fi- iij eius ostenta c:t 3 Haec AEgyptus, qua olim lub lytia .ione in Deum contumax, Arebellis cxtiterat, iamic tutaei ut una, Rhabitatio fit Chri iii: talis rial laicordia
Domini clica . Egyptum. Sic c. . I i t. cu addendus operas in rabes. in Mart.
ad aquas lapis maris ita eandi, sic ille. Merito quis inquiret cur tu extremo it adicio prius boni ia praemia voca di sint, ouam mali ad supplieia relegandi, ut pa-ici ex c. a. s. MAtth. Vbi pilus bonis, quam malis sententia sua pronunciatur , cui
smilci 4. dicens , quia pacatior est Deus ad beneraciundum Iemper, quam ad malefacie dum, nam bona bonis secundum propositum sutilia pia itat, quia bonus est,
autum praesa contra propositu sui in
secit inuitus, quia iudex est, quidquid
autem liomo contra naiulana suam agit,
Probat citam aperte beneuolam, ac Iniscricordem Dei naturam Dci Filius in carne quando oblati sunt ei paruuli , ut manus cis i inponeret, si scipuli autem increpabant eos , Iesus vero ait illis : s. nis.
Cum modo discipuli paruulos ab acccstu Chiilii Domini prohibcbant,iplum veluti iuncce tibilem etiam innocentibus incul
cabant . inii venerat utique non vocare
i ullo,, sed peccatores,proinde dileipulos
A reprehendit quasi maculam misericordi esuae inurant,si pueros arceant innocentes, qui ctiam peccatores ad diuinam bonita tem debetent conuocare , & inuitare : sie te hunc locum exposuit Atithor operis persedi. homir. 31. ubi sic ait: Ante modi eum Chias una accipiens puerum dixerat, nisi sacri sueritis sicut puer iste , non intrabitis in regnum caelorum. Et ecc statim obliti di seipuli puelliis innocentiae vetabant ad Christum pueros quasi indignos accedere, ad quorum similitud nemn ipsi suerant inuitati, nam quis mereatur
appropinquare Christo, ii repellitur ab
eo infantia simplex Putabant enim se honorem facere Christo, damnum sa-cacntes gloriae eius, nam quoddam ρamnum est medico , si subtrahantur infirmi sic damnum etiam Christo non habere quos saluet. Si enim expectans Samaritanos peccatores , de quibus ipse manda .uit quas de indignis: In riuitates Samari- Mara. 12.tano=- ne intrati ritis , tamen sic dc ad- num. s. uentu corum gaudebat,ut diceret: Escans Dan. 4. C habeo manducare , quam vos nescisis , pu- num. 32. tas quanto magis esuriebat salutem annocentium puerorum,&c.
Videndux idem Chssi se . mil. o. isam: h ubi explicat verba illa : Homo quA Mart. 1 r. dam ha sis os filios. 't. qualis ille, in- num. quit, nisi Dominus, qui omnes homines creauit, paterno affectu diligit: qui cumst naturae Dominus, tame magis vult diligi quasi Pater quam timeri , ut Dominus, proptcrea in principio mandat rum non
D d. Hub . sed J7 sos. Dilecti ncm enim ab num. s. hominibus exigere non est dominij , sed paternitatis. Sic ille videtur inculcare iaci nobis Deum maxime velle, quod maio-rcm habet proportionem cu natura ipsus Dei, qui cum benignus sit. potius a nobi ς vult diligi , it paterno bisectu bona in nos conscrat , quam ut Dominum timeri , cuius stoPrrum potius est punito;quam benefacere, quod prosemiitur idemGO .h mih i. Ma D. ubi ait. Non vult Deus,ut timcatur ab hominibus,quar si Dominus, sed vi diligatur quas Pater, qui adortionis spiritum dedit nominibus, nam si consacremus ab initio creati hominis causam , intellig: muet quia De uxmactis se patrem voluit eae hominumquam Dominum,non enim dixit tantummosso saetamus hominem, sed faciamus hominem ad imaginem, di sim litudinem nostram, similate autem filiis comicnit ad patrcs suos. Tanium ille.