장음표시 사용
271쪽
eum mi sericordia Dei, homines ess elis, scire ause iudiata misercit, dia esus, non esth mlais netis desis. te ille ostendit nullatenus dubitandum ae innata bonitate Dei ad hona Omnia praelianda, quod si non faciat, proculdubio putandum est, propterea non iacis le , quia sic magis nobis conduccbat. Neque etiam hoc in loco omittendus
Isai. s. dictum es per Isaiam P, 6 hetam c. s. Tramannm. i. Zabulon , Ἐν terra Nisphtatim ita matris trans Io Iaxem Galliae sentium. Sicut docet, inquit, trai toti .i hae tribus ante omnes transmigratae sunt iii Babyloniam eonveni cntcr ergo , quos ante omnes ira Dei
percuit it , ipsos primum Dei misericordia visitauit, & qui primi ducti sum ita captiuitatum corporalem , ipsi prius de spirituali captiuitate reducti sunt, ubi Authoth Ieost edit infinitam Dei misericorὀiam, quae sicut praesentia sua voluit Agyptum
vocare de redueere, sic de doctrina uia miserabiliores voluit instiuere , sola ductus miseria, quo suam maxime Ostenderet naturalem misericordiam.
Hoc etiam uidetur di et ille illis verbis: AI. 88. 2tioniam dixi si in .f. tim miseri or Ianum. 3. a lycabitur in calis, traparabisvν veritas
A tua l. ubi misericordiae de iustitiae meminit propheta, sicut notauit Horon. A. . si attamen illi a aduo: cndum, quod innei icordia dicitui aedificesi a Deo quasi proprium opus, ct diuinae iraturae maxime contentaneum, & iduo non ii iii irae , iadmisericordi architectus dicitur Dcus,vnde quando Thro. i. introducitur qua ii TMe. 1
lilia: Fion adhuc tamen ueluti eonis ructos funiculum suum lculens asscri tir , ut contici hominum peccatis laccilitum su-; nire,eo tarinen animo, ut iam tunc de Ic .edificat: ne cogitet, vel in hac vita cienda, v ct m : ita, ubi muri ev smara et is construuntur as habitationem beatorum,S: ideo Is ron ibi a: t. Alibi e . 1 urbs , de qua in I ai. scriptum eth: VAs syris s I : . 26.
e' cne murale . ec ad praee luna locum Psal. ait idem H Don. misericordiam stim . per a Deo aedificati, nec unquam fles frui.
liauit , & abiecit filios hominum , via de
num, eodemque modo expcnit interim ea-lis: alii absque interrogatione lugunt , ut
sit sensis , ut faciat quod facere instituit
scilic t punire Hebraeos, alienu opus eius scilicet non ex animo, sed coactus id sa-cit, Ad ideo Psal nulla dixit: Prasa alitur ver . , tua in o A. id est ipsi impii , & ini- qui bominus praeparationes, S materiam subminii trant diuinae iustitia, ut tandem
ad puniendii progrediatur,& sortassis ipsa etiam punitioni; fundamenta, quae impiis uic sceleribus iaciunt per misericordiam
destruis, ita ut promoto miserie id is ae/isicio, quo g tibi naturale ad modii est, ipsarprciurationes ad puniendum delicitantur. Sed non omittendus Go . . OM. s. δερα nis ad medium, ubi Dei misericordiam sic aedificantem egregiἡ prosequitur in
E momento prolatum uniuersam contulit IE . poenitenti salutem. Cernis Deum tardum ad Nnam, quomodo multo post tempore correctionem intulit. I)eccauit , Dauia, concepitque utero, gestaui que mulier.' peccatum nulla correctio secuta est: Sed post in sentis partum de peccato risti, at titur peccati medicus,quonia' vidit in ipso peccati vigore obcaeeatam peccantium animam,& obrutς sunt peccantium aures.
272쪽
Cernix quod afl salua em velox, ardans ad sumolitionem , ad reparationem properans. Acec dat e cumplo quod in nUbis euenit hominibus, quibus multo in tempore aeuisicia extruuntur . multo in tempore adi ricamus domum , S: ipsius tructurae quidem mulium tem Ovis, p.ri itin v crodeuruchionis. E coi uci io aut m l . in Deo cum struit velociter struit, cum destruit talae dest titit. Velox D in iii D ns, tarde deiicitetis e nam quia Pontico lici csibi eonueniunt , it ud quidem potentiae, bonitatis 1llud : po erit α cxc llimia veloe, multa de bonitate to dus: Ve: bctima
cnim argumencum rerum experieiula: s x diebus Duus e tu .n, ter tamque secit, magnitudines, latera anu montium , campustria, montcs fumina, paradi. tim viii bilcm , t. qui in eo e r ornatum isti dii bus
consitio .vuit. Hic igitur tam velox in construendo cum ceperit unius demoliendae urbic coniti ruiti , inuentus est bou: tate tardus.
na uis ea et muri . I v. K. Nondum viai uersum sex ditibus construis, di unam urbem septem in alibus solvis Quid enim
tu e potentia: impedimcnto accedit Quare non repelire destruis 3 sed ex clemcntia durius tolerat. Sic ille. Ideoque in et s.cu Dominus ut iudex introducit iu , dc Fccliniae gubet natorem agit, i1 is in circuitu s.flis illius apparet similis visoni Gar igdinae, cum autem iris trederi , ct clemcntiae sigmini sit, qui dubitet misericordiam Dci adumbrare, quae un- dique in Deo 1 elucet,& in operibus eius, etiam qua a ii stitia procedunt, undu quaque nitere conspicit ut Quod mihi probat locus ille apud Matricat.1 3. ubi Cluillus Deminus simul inito ducitur dolere,& audere in supplicio, quod Iudaeis mina-ttit dicendo: Hian sit η , I serusaiam, qua ores sis priscordi. circ. ubi praesentis argumcnti construatio petenda est a Ch Vssom. n. v. q. tum ait. Recordabatur sanguinem sanctorum suorum, qui visusus erat ab illis, & qui adhuc postmodum fuerat sidendus , sed non tamen dolebat
de iniuria Samstorum suorum, sciens qualem illi; gloria praeparauerat morte temporali: sed de illorum interitu flebat, sicut enim benefaci tes, non Dco praestamus, sed nobis, Dcus autem gaudet non de se lucro, sed de nostra filute sic nos peccante ς non Deo nocemus, sed nobis,Dcus au tum triliat ut non de sua iniuria, sed de
. noma perditione , sicut Rex benignit
audiens criminosas personas, lege quidem compellente, ipse mortis sentetitiam dictat, &c. quae prosequitur in commendationem diuinae misericordis,quae etiam in operibus iustitiae relucet. Sicut vero in iride varii colores reseruntur, iique pulcherrimi, ita Dei misericordia multiplex nobis apparet, quod dixit David i Miserie uia itia musta Domi- . p . ιλ. iis . Caeruleum colorem licet agno cure , cum bona supernaturalia, de caee ira impertitur, α de colo ubique adcit opem laturus laborantibus: viridem cum in eo sperantes minime confundit, sed certo cellius subuenit, & subleuat, etiam si dormiat inter medios cleros, id c t inter media' solles, es praesentissima pericula, ut de vobis,& de vita vestra,M-que etiam de bonis iaciatur alea , sortesque mittantur , ut apud victores fieri soleti inde gloriose, de misericorditer erue mini , cticque sicut columbae Cperimentum argctito coopertum , cuius pennar: dorsi , ut aurum obrietum relucent. Vel etiam columba deargentata vobis adueniet , quae viridem olitiae ramum ore deserat, res cratque diuinam mileticora iam praesentum in rebus maxime desputatis. Rubicundum colorem intueri possumus, cum sui amoris argumenta ubique prodeunt , & undique oecurrunt: intermedio; colores ccinere est in omnibus Oecationibus , in quibus diuina benignitas minime deest : quod si iridis colores pulcherrimi sum, de misericordia Dei dixit
3 Ercle fcap. 3 s. speciosam etiam esse in die tribulationis. proinde cum totum in Deo sit misericordia, etiam dum iratus est, eam minime continet, quin ad nCs naturaliter pro manet unde David dixit: Nun - θιιId os IDMO r m si 'H DPs . aut et' ian/bis D ira sua , ni ZHenriliai sti m p Vbineo stri oblemat verbii illud, rex inuit. in hoc sensu 3 non claudit misericordiar sontes quodam veluti pariete irae , imo si unum sipplicium inseri, duplicem cosert& largitur misericordia male ut recte pro-ξ sequitur D. Am ros Graρ A uisti Theodes , id ersque est in supplicio illo, quod Dei monitu Iacob moriens instixit I ei ob perfidiam δe immanem caedem in Sichimitissa istam, quando scilicci diuisi Levitas in Iacob,& dispertit inter Israelitas, in qua punitione lucem praeclari simmam ex Obscuris produxit tenrbris, secla
site vi illa disperito fieret cum summa &a inplissima dignitate Levi,& totius Israe litici
273쪽
si :ci genetis niaxtina utilitate,nc i, enim illi si ocu te post dii: lcg n D: 1 Israeliticam populum , nisi rassim tota rcgione
dispersi habitassent fili j viii, legimus autem de Solone Sal naino , qui suos cineres vO: mOct cm iam inari missit p2r vni- et: ni salaminam inquiens. Ego hane pio uinciam colo sparsus per omnem urbem, quia scilicet sicut moribu , di legibus optimis eam urbem ornauerat Sol n,
siue prouinciam , sic ad modum salis per eam sparsus cile voluit: in quam sentcntiam videndus est 'ora'. ad illa verba: quod II iisti nil ibi Dertae a rem .cte. Existimat enim paucos viros sanctos dispersos per prouincimn aliquam,cam condire
igitur salis , dum puniendo dispergit Levitas, eos gistribuit per omnes tribus, rivrbes Israel,quo eas noctrina sua condire pollent, S a corruptione morum praescr-uare, sic enim in ira sua,misericordiae sunt Deus recordatur, quo loco nulJatenus mihi omittet indus videt ut A temius lath u M t-ννα sancta, Ad tribu Loti . M. . ubi sic ait. sacerdotes Levitici generis , casvmes inco Lbant, quae in at iis tribubus iii montibus sitat erat, quo commodius tum sancti utinae vitae 7 Dere , siue exemplo, tum salutari disciplina prapuliam univcrsum a secuta et ibus tenebris liberarent, &cultu pietatis condirent,atque ita omncs, aut sanc O , aut minus malos redderem.
Ex quibus verbis aperte colligitur a Deo iampridcm concestam Leuit icis on in praerogatiuam , quam postea Apollo iis concus iit, licet illis in figura, his vcro in vcritate rei,ut sal essent terrae illius,ciuitates supra montes positae, quod suis distipulis dixit Christus : Vo, HIA GI te, Pae, io' putilum mnnς , non pus estisti ab frondi supra montem posita, accommodatus est autem locus editus ag alios edoccesssos, sicut advortit DIen grus Are tu ρ a d Ecelsa Hori m Haressa. c. 3. 'art. 3. Θ IA de ea leui Nirea, α es. 3. Etenim sicut Sole sulpente, & radiante primae substantiae, id est, tenuiores , & limpidiores influente luce replentur, & sie lucem in substantias alias transfundunt, ita diuinis in rebus fieri oportet, ut Politisces,& Sacerdotes, qui Deo sunt similiores, &coniunctiores lacram doctrinam , veluti
. lucem quandam ipsi primum participunt,
pinquiores habitare urbes,& ceteris cm,-ncntrores colere ciuitates , ut inde alios
instruere , di docere possint, ac maioridis nitate pracellere caeteris , multum enim d gnitatis ais it publicis hominibus to ei dignitas , sicut aduertit Taetrusin. 3. annarium. Utque tandem clarius innotesceret,
quantum honoris cumulum diuisis Levitis voluerit Diu ς conserre, etiam limites voluit esse discipulis suis, dum eos totius gentis illius lucem esse voluit , sicut addi Icipulos dixerat: Vos euis itiae mandi, et enim de Levitis dixit Moyses Deut. 3 3. Pμγ styla tua se dotIrdia itia a viro metituo. luem locum sic verterunt LXX Date Leus fuJgeres eius . P et Starem estis viso
se uelo. Quibus in verbis videtur I deop. nota ite allulionem ad rationale suin mi Sacerdotis , in quo iussit Legislator, ut scriberetur doctrina in vetitas, seu lux,&plenitudo, vel manifestatio veritatis, sicut Iegit Gessen. om. g. c.6. Letistiat, de late D. Imeren in υῖ t. tu Fabs I. de motiora in Phus ita ide esia Mo sis ; clarius
t onem, is veri arem . nam per sytid in hariola hantur. Voluit ergo Deus ex Levi genere viros esse lucentes in ea Reptibi.
N illus res in magisterio, & doctrina po- puli sui,& aum illos dispertiit,velut sale populum Israel condiit , dum in montibus constituit, conspicitos esse voluit,velut ciuitates, & velut luces illius populi, salem utique terrae , lucem populi, & ciuitates supra montes positas , quibus rebus nihil pulchrius , aut illustrius voluit
reperiri. Voluit etiam Deus ex sicrarum rerum prouentu. N ex suo penore Levitas alere, cum dicit suum Sacerdotium esse Levitarum haereditarem , etenim Ae Levitis ait 3iuiniim oraculum. Non hah sunt Me ν-
274쪽
era ei digit I malitia ne sorte in raro n-
ri; ad vitam nec critati, negi: gentrus i cra t. actarent, mandauit xt pcit acquill tam Catianaeam armis , & Dei faucie, ex
oppidis eius qua diaginta odio bona,&pulchra ὀ ilibuerentur eis, di decimas
annui fructus a toto populo cxcg. t Letu: ti et conietcndas, atquc hi sucrucit sole iane, re iditiis Levitice gentis. I a Iose, bus. similia ὀixi: T, em r. uap. .ia Dera'. r. pro 'te Ida, inquit,nullam ei dedit licet editatem, nec per icycm conccidi, ut ci 1 ol-sei omni h. burc liceret, sed cauit ut ab omni populo primitiae,& d crinae ci I r.et
staretuat, vi accurat tu, perticerint Oid.- nationem fanaticationis. I ro qua re vidcndus scis I . r. I. προ- HIAM M. pi tatis eum ueti' leat vel ba illa
rum pG eseues asymis . ns die λα rc m. ρ- nys Varys ad ac ti ren lata poetiis at i l earum Lil autem uimma ii militiido iuturmilitiam, de Ecclesialticam vitam, unde 1.on. 2. Paulus 1 .ad T O h. . dixit. Nemo mi Antim. . tans Deo immiscet se n Io 6, secular ἴ's. liberi enim debent esse Sacerdotes, S Ecclesiastici viri, qui Deo ministrant a n gotiis huius luculi, ut melius possint di Num. 8. uina tractaete, unde Moyses Nisi, ea . s. ubi num. 24. nostra vulgata habet Hae est lox Lotii artim a axnis is fuso in tria eis: . vim AVDetit in fiale naenio sede. A . velitas Hebraea, si ad lito .im trai scrib Nur, ita prorsus habet In ρ,ed en i V is ni si iam ex feant in tabe Mactici fotiris, ac pIO inde sine haereditate, vel possessione merito relinquuntur fili j I cui tu turra, quibus haereclitas factus est ipse Deus , ut nobiliores eos redderet sic dispersos, ut ux- peditores etiam essent ad sacra munera obeunda, quasi contagium cssct manibus sacra tractantibus, terrena, de temporalia conite lare , quae suit ratio cur C prian. Lb. i. et si uari σοῦ . s. iusserit ne sacriscium Disertetur pro destincto quodam, qui rerum tem mi alium procurat Orci ai eliquerat Sacerdotem , S reddens huius rei causam, ait. ncri est Agnus, vI IN ed scrimetur . qui Sa eiactem Dii ab altari sub Ore r. intuitu scilicui, temporalium bonorum , quae potius contumptui esse Aebent vitis, quibus Deus est pars haereditatis.
et io,& cxhat edatio, quatcnus is Ο-miaeo: a erat: ubique dilina utatur quaru nus vero gloriola ostentatur , non sok in large S isti et aliter cos cx sacrificiis atque sacris oblationibus,tanquam e sua iraecisa alens,quod plurimis, seuerissim; qu constituti ambu, lanc: uit, adeo , t sibi luit pi fixerit,quCcumque defraudaroitur I cu 1 ta, p, via. . , que capitalem ii se ille iit, ii: quis istactitate; I ra. lis pollir cet. Vide. Nimet I 3. si potuit ut litis, honoratiusque suppli- nti m. v t. cium polieris i cui contingere, quam Laee honoratii una ilr p t io, sic unim solet diuina mi ita : cordia conque serplicia, si ita contra suam iniri tam bonitatem, sed prono ira imp tat. ti igit. Sic etiam A V il. ch. r. dicit diuinum II L .
pienda uile amplius sacrificia Iudaeorum, ted potius abiicienda , cominique loco subit itue dum notium sacrificium, idque Deo gratillimum: I legant istima enim estanti inciis , qua contraria contrariis opponuntur, contentioque proponitur, sicut
de antithesi dies it nuta illa D. ae si dicat. J Vos o tantis victinias claudas, 3e languidas, v cniet tempus, quando integrum, Semungissimum sic Dilatum, corporis, scilicet, si is mei vos of cretis in ludaea, mihi
autem eo ic in pote saci i ficabitur per totum Orbem, vos nunc estis populus meus, sed eo tempore ex toto Orbe mihi fiet populus ita hunc locum Prophetae intel
EuangsIi am doctr&am transimularinuat. neque enim Christus Dominus ibi sui tum templorum usum tollere voluit, cum per se nubilia necesse sit mentem nostram ad caelestia eleuati: sed tantum voluit Religionem,& cultum suum iam non esse addicium culto loco, aut cauemoniis
275쪽
turpretantur omnes noui Orcs interpretes, uno Montano excepto, ita August. lib. I. fovi altare Iegis, cap. 19.2' 1 .vbi ita ba
chre e Yponit Aiau. I 5.6 Eucha J.ent. . c' s. Dentove C.η; .es exposuit fune locum Malach. c. g. 22.cap. 3Maec cur dem1lla munda eis ob l .iti . quae nulla indignitate , aut malitia Oiserentium inquinari potest, quam Dominus per Malach. nomini suo, quod magnum futurum erat in sciatibu , in omni loco mundam offerendam esse dixit. Vnde Laitant. Firmian. Lb 4. r. Iesum Sacerdotem confecisse sibi templum magnum & aetermina. id est Ecclesiam, in quo aeternum habeat Sacerdotium secundum orditisi Melchil edech,& A Q. D I a . t 0 Pcr musterium, inquit , panis & vini facilis cit Sacer sos in aetornum, ira, ut in cruce innocentis Aoel in facii fetum compi cretur in sacramenim altari secundum orditiem Melchise
dees. Et Cho st. In eo s. l. au Hibr. ait Hris iam nostram esse inconsumptibilem similia habet Eus b. Emis . hcME. I. ἔθν prian. s m de Coena Domini. Ex quibus tam diffuse allatis aperte nobis ecinitat Deum dum Israelem puniuit, af cἱtque supplicio in defectu , de ablatione sacrificioris, maloia bona sutile largitum, dum Augustiit Dum pollicetur facii fietum, sie unam solet diuitia misericordia, etiam dum mala infert, cumulatiora bona largiri, ut recte probat Na et ianet .srat ad Episcopos ex illo I Aue a sti eram in modico de liqui te, in mi e ras ψcitans magnis miseritis hum tui, quod etiam copiosius ollendit Gregoν. Magnis I b. 22. mora I. eap. 19. Videndusque crit August. sinu. g. de iciati Domini secundum Marsh. ubi elegantem pro hac de te asseri similitudinena petitam ab ipsis animantibus, quae etiamsi aliquando videantur rc pellere,& percutere filios, statam tamen visceribus amp lectuntur,& quaeruntur si desiliat.
diurna prouidentia dissoncnte , supplicia iii honorem. Videndus pro hoc argumento Aogus. I M.f. 26. In Io,t n. ubi ponderat paululia ha buti se angelum latitanae, qui cum colaphigaret , id tamen ei cellitie in magnum bonum. Lati illine hoe etiam prosequitur ν θ. Alexand. n. s.A Dan. s. s. i. hoc
etiam videtur dixiste uritia, cum au. AL. - nu o a Domiai. ex ru sta in omnEs zo- tamar s e. s. ubi videtur David conscire Opera nostra cum diuinas Operibus, atque ex ea eo latione colligcru nostras acii nes angi istas, Ze viaico veluti sine clausas contincri, cum tamen diuina opera non
ad virum tantum aliquem finem stit de-tcImrnata, de addicta, sed multos petant, de perficiant, ita vi ad singulos colum videamur futile delimata, de determinata, quod clarius explesiit D. II reon. ita exHcbra O vcriens. Magna opera Domini. exquirenda in omnes molian ates Griam, ut sit lenius: quamuis nonnunquam Opera
Dei conuenire non vidcantur cum Gibus, quos homines intendunt, & volunt, tamen aia actu , de re ipsa postea imie munt nisiit accommodatius posse iiiiientii ad id , quod expetebant, quam illud ipsum , quod illis vidcbatur a Deo aitumptuiti ad opposititin finem, sicut pa- ct in venditione Ioseph , de in vinculis
276쪽
ipsus , quae omnia Deus permisit in Aipsius cxaltationcm , quam pur oppos os labores ordinauit. Namque Deo ordinante , Diugentibus Deum omnia corporanis ραν iis bonum.sicut dixit P Iu Abi CH sopom homil. . s. asserit; auxilio sunt illis, quos Deus diligit , ea etiam , quae nocumentum asscire videbantur , sicut illis, qui Deum non ainant nocent ea, quae actilium aliis a serie solent, de quibus G e. dixit Stint quibus dormientis omnia eo . iant. Et Liuim lib. . deeas. I.
I, si istis idos Viria de caelo deuotae. quos Poeta Theuxis Graecus eleganter depingit dicens. Multis mons laua est. sed ei Am ntim na
queis malis ruod eat tum est, meriit O a m 'stus. solet enim diu ma benignitas, & misericordia etiam mala poenae in bonum conuertere , & m commodum eorum quibus aecidetunt,quod etiam prosequitur OI .r- steri ad cap. . Genes in gua, quam diris
adflixit suppliciis, & grauibus adstringit
legibus diuina ius ilia, sed statim consolatui delectam, tribuendo illi sobolem, quam a Dco datatu este ipsamet fatetur; tantique illam fecit, ae n Deus illi magnam dea isset possessionem, unde dicitur. Concepit. Θ peperit Caim dicens, pesedi hominem peν Deum.
Notati e hoe Mosest. hem Lis. in Ge- . nes ad illa veiba es. . Facta es plati a su- . pre terram quadraginta diebu/, Θ qtia raginta κη Anm. Ait ergo C f m. Iam quoad quadraginta diebus, Se quadraginta noctibus inductum eci diluuium. &istud ipsum bonitatis maximum genus
est, volebat enim propter magnam misericordiam etiam aliquos ex eis castigatos generalem hanc internecionem effugere, cum ante oculos suos viderent proximos
suos perite, & imminere sibi commune interitum , verisimile enim est primo die bonam aliquam partem diluuio periisse, de seeundo die acerevisse aliquid diluvii, & similiter Aie tertio, & quarto , & reliquis,atque ita in quadraginta dies,& quadraginta noctes produxit , ut omne d sensionis praetextum adimeret:nam si voluisset, ae imperasset, potuisset omnia in uno mometo perdere diluuio, sed pro sua miseri eordia tanta dierum productione, sus est , ut in ita etiam misericorgia reluceret , 3e in suppliciis benignitas cernerctur Vnde m on.in cap. υh. Isai. in sine ait. De vitinia sententia,& supplicio mo-
dcratam arbitramur , ti missam es cmentia sentcntiam ludicis. Videndus idem Hii Mn.A e. 3. Ionae. ubi expendit illud. Misericori .is miserator,ctitistiti. c, Deus noster Miseretur. Srimu . inquit, Aranentem ese Leuo,Nec, qui seccatori, stimus crvd.ί sate PE us deiactauis.
seu legimώ3 misericori . o Africi . c, Deus xsej serastir, iussi a D/i vastiatur m - Γν Giata . o tali ad indisium ambiti episcis id cliare ivt iudice , se Ad Pal.υr sereat r. Sic ille, quod totidem sete B verbis habet D. A P. Peι in Theia.de adcundem locum Psalm.se velle videntur hi sancti Patres iustitiam utrinque inclusam, S circundatam misericordia non polle ad puniendam exire , quin mileticoidia illi admiseratae, ae benignitatis aliquid adhaereat, vel etiam mirericordiam undique ambire, A complecti druinam iustitiam. ne acr us puni do saeuiat, Se vires suas
in suppliciis exercit, sed potius in ipso supplicio misericoidiam relucere. Oaendit hoe stipplicium illatum im-
C pio Ieroboaino, dum extendit manum in Prophetam: Et flatis extensia exaruis, nee porti e eam retrahere adse. Ecce igitur in-
fi hiuti supplieiuna meritistinum impio idololattae , dum super altare vituliseoniti uctiun thus offert Deci debitum, sed vide, quid statim dieatur. Ait Rex ad
-ni . ct reuersa es manus Regis ad eum. facta osseuipritis fuerat, quod expen-D dens AmbrasIn.1. de virg. ait. Tam ma- tiaram In ino is miliericordia, ct indisnationis exemptam exritis, ut farris inris/bito dextora adimeretur. poeuhensi veniri δενυυν, ira porro Dei lassignatio, estis miserie cita temperatur.
Hoc ipsum etiam videre licet in e. Ic. Numeri quando post interitum hominum impiorum, quos terra deuorauit, & quos ignis a Domino egressus absumpsit, facta est seditio , & murmuratio contra Moy sem, & Aaronem , de iterum ietnis deuo-E rans , & deuastans mediam multitudinem desaeuiebat, iussitque Movsus Aaronem fratrem suum, vi tolleret inuribulum , Ac ignem de altari , thusque supermittcrct, pergeretque cito ad populum, ut garet pro eis; ubi inquirere statim quis poterit, unde nouerit Moyses ignem in medici multitudine versari, de populum absumi incendio, tu ipse esset in tabernaculo, quo fuga sibi censuit eonsulenssum pronus alie
277쪽
T E X T v S VII. ANNOTAT. II. 1 si
Iaceret in terra deprecans Dominiim , & A enim Meselum misinteressia . se laetitam
insuper tabernaculum nube dentili ima Ll- r mentum. erat . quod emittebat .e, . ,
sci opcitum , unde nemincm conspicere ciebat, fies est quod confra paralysim il- posset. Respondet quaestioni Abulens ibi tam habitare faciebat . ut iug m λιν
q. 29. In hoc, inquit, apparet Dei semen- haberet quotidie cogitam unde Oxeiderit.
tia, qui quanquam puniret populum, ta- σin quem statum se coniecerit, is quam-men reuelauit Moysi, ut ipse Oraici pro uta grauissimi doloras str culum erat . est eis, S Deus sua ab indignatione flectere- tamen magna utilitatμ occasio . vi doleraι tui ; etenim iustitia Dei, misericordia se- cominuo Allecti . monitior , ct cautior relupta undique exit in vindictam, & Deus in in a Is , ne iterum in ea peccata Deideret.
media ira miscricordis recordatur,& lup- Ita ue quia prurie , set regione μι radisi rite 1 a b ignitate temperat, neque pati nos habitare iust, maxima pirauidontiatur diuina bonitas,ut ira sine maxima mi- B nostri curae HKumfuit.ut 9θι Ianici me Exo. ix. sericordia desaeuiat. Simile quid elicit moreset, is inde lucrumfateret. Sic ille. num. 1 α Chrysi .sem. δε p uitentia, o confessione. Cui addendus Cis olos. serm 4 L. ubi ait. paulo ante finem , in eo quod Deus dixit Re vera fratres per stet totum , quod Deus Moysi , Dimiore me . it irasca:ur furar fecerat , msi misericordia subneia te eti/meris , quali prouocans ut Deum ab infi- pa , is ultio , qui nid in hune mundum pendo supplicio retardaret. Sic vero ii, venerat auferebant. 7uia o singilatas s-bet. Haec & nos saepe facimus, de famu- pe tenibat in lapsi . is et batur adi Ioς qui peccauerunt di inos suppliciis no- ctimam semper censura iudicantur hae si tes punire , neque a stipplicii metu li- Chrisi mMgna laeta, seu miseerico Mia,quaberari, alui cos iubemus, ut illos e nostris iudicium omne in unum seruauit diem, is eripiant manibus atque ut ita timor illo- Domini totum tempus ad poenitentia d purum in cis crescat, e nostra effugiant ver- C tauit indurias, ut quod diuitνι infantiabera. Hoe & Dcus iacit, Sc quod hoc sit fuscipit, ratis adolescentia , invadit iuuen- verum ex ipsis verbis manifestim cit. Di- tus. corrigat vel senectus, , de peccato vel mitte me, inquit, di irascar. Etenim nul- tuue poeniteat, quando μι ris iam tune noulus remittit, qui punire vult, tunc enim sospe peccare. Θ tune reatum defera'.quan- irascimur: ipse autem dicit, Dimitte me do istum reliquerit iam reatus faciat de ne- ut ira ear ; ut scias quod ira in Deo non cessitate visintem . moriatur innocens. quisit a flectio, sed poena in nos eo vocabulo totus vixit in crimine, sic ille.
nominetur.Quando igitur audis Moy scin Hane etiam singularem Dei naturam, gicentem: Si qu1dem dimittis peccatum, dc indicibilem i scricordiam prosequi- dimitte:prae seruo Dominum obstupesce: tur Theodoret. in psata. . cum ponderat quod ipse sibi ipii misericordiae occasim Deum non solum peccatores redeuntos nes quaerit. Non hic autem solum hoc se- D ad se amice, ac benigne suscipere, sed Hiere. s. cit, lud ad Hieran iam c. s. se ad Ezechie- ipsos etiam fugientes , & ab ea deuiantes num. I. L m. idem hoc dicit: Circuite, is videte in peccando, comitari, ac subsequi, ut resi-vijs Ierusalem num sit qui faciat iudicium piscant, sic enim habet ad illa verba die, iuniitiam, is misier cors ero eis. cti P alm. num. s. Miscricordia tua iub&- Psal. xx. Mihi autem maius est aliud iudicium quetur me omnibus diebus vitae meae: in- arum. diuinae inisericordiae, quod dicam.Quum explicabilis benignitas,nostras preces mi- enim non inuenit bomines vitios, & fidii- xime expectans, sed nos veluti fugientescia praeditos,confugit ad defunctos,& per persequens. illos inquit se re nussurum peccata, quem- Quod si huius rei rationcm velimus
4. Re . admodum Ea ehia dicit: Protetam ciui- altius rimari, inueniemus propterea in I'. n. A. talem propter me., propter David puerum omnibus Dei operibus misericordiam re- meum, .Reg. 19. E lucere, quia cum diues sit in misericor-
Prosequitur hoc argumentum D. - dia, sicut eum appellauit Paulus D si. Ephes. 1. .homil. 18. in Genes ubi expendit diui- Inde ei quod eam criam in indignos ef- xum. nain misericordiam in supplicio illato fundit, dc ideo D. Thoma, Paulum ibi in Adamo, quando eum Deus cicci te para- eo sensu interpretatur , quod Deus vidita ec habitare secit eum e regione hor- nos diligat non prouocatur , aut alliciri delitiarum. Adurne , inquit ille , quia tur bonitate nostra , sed amando ; nos Dominus noster is singulis operibus miseri- cam in nobis causat, & ideo diues m3 Hia argumentum ostendit.orsingula poe- scricordia Dei nostro minimὸ indiget narum species , benignitate plena sunt. non meri o.
278쪽
Quam vero intrinseca illi sit misericordia , quod erat praecipuum nostii ai gumenti intentum , probat locus sucin .pse L. Thom. affert petitus ab Isaia, e. 63. Isaia ς3. ubi Propheta ait: As enseo de caeti, o in κ . iue . de de Lab saculo sarato suo , se gloria tuae.
αbi est Ohra tuu .m hirudo et Ucerum tuorum . is miserat lanum si te' me centintie ia, tint ρ ρ Vbi nomine viscerum internam indicat Dei misericordiam,s non extrinsccam, quam commendauit paestu, cum
Cotta. 3. ait: M. ite mos sicut electi Dei Sancti. Θυ . it. ditii misc.ra misericord a , ubi Chosest. 9 Oeeomenius. non quaricumque intelligunt misericordiam , sed maxime aflectuosam, qualis cst paterna,quaelibet enimalia inisericordia facile potest abiici, cum
velut extrinsece sit apposita,at paterna ex visceribus,& corde videtur Oriri,& erumpere. Ali i dicunt viscera misericordiae lignificare veram, & ex intimo corde miseri eordiam, sunt enim qui secundum e sectum miseremur,quia miseriis indigentium subueniunt, tamen non ex assc , di cordis misericordia , sed humanis ra- ιt onibus ducti misericordiam praestant, sed non misericordiae visceta habent: at voto Deus non solum effectu ut in ira, sed etiam enectu , non passionis quidem,
qua ratione D. Thcm. 2.2.φι est. 3 c. artis. I.
9 δ . t. quaest.2 r. art. 3. dixit illum habere misericordiam qui miserum cor habere potest , quod Deo nequit conuenire,
sed assectu simplicis voluntatis miseretur nostri.
Pecte quidem haee omnia circa Pauli verba dicuntur, attamen perfectum,& le- Intimum sensum mihi nondum vaden tur explicasse, enimuero misericordia, voluntat est subueniendi miseriae alterius 'Mae tunc vera, Sc persecta est , quando ex
dilectione erga eum, cui subuenimus Oritur , neque enim semper ex dilectione alterius procedit, sed ex quodam compaD sonis affectu, quo pars inferior, & sensibtiua arcitur ad calamitates alicrius, qua qui em mirabili prouidentia Deus dedit
hominibus , ut aliis compatiantur, non
quod haec sit per se virtus misericordiae,
1ed ut ea nos impellat ad subueniendum, quia non semper diligimus eos , quorum re iseremur, nam si diligeremus non Opus cstet appetitus compamone; unde patet cur non dicantur viscera castitatis , iustitiae, aut humilitati , sed solius misericordiae, quia haec particulari quodam corpo-1cci, di vir cerum affectu, ct commoti ne caecitatur, quem Deus non habet , , t
A pote, qui sit impas libilis, laec eo indiger,
quia nos amat: amor autem est praecipua , & persectior causa miserendi,
subueniendi , & quod in homine facit
cordis compastio , & viscerum commUtio, hoc in Deo facit amor,& dilectio
eius ardentissima erga nos, illique maxime intrinseca, quia non aliunde petita, neque ab alio prouocata , & ideo Isai se.*. s s. dixit: Deratinquat impius viam Isaia sues m , is reueriarur ad Dominum . quc- num. .
niam mirus es au ignoscendum,super quae 3 verba sic ait Iser.uis. 7. ad Ve Mi. c. . In De Utitis nuci deest, in quo est omniperem msso cordia, eis omnipotentia miserii
cora , tanta est autem benetnisas omnis eiaten a, , omnipotentia benignitatis in Deo, vi nuasit, quod nolis, aut non stilla reti-xar erso. Et certe ille peisuche , &vere misericors est, qui Omnipotens cit,
quia qualibet miseriam conspeciam Deili negotio pellete potest, & ideo D. Thomas dixit. Misericordiam sumptam esse pro expulsione miseriae in quo posta ei ieius persecta ratio, & essentia,cum ex dilectione prouenit & ideo nullibi pioprius
existere qu.im in Deo , propita enim sedes misericordiae Dei omnipotcntia est, is enim, qui aliis inferior eis homo persectam misericorsiam non habet, cum Omnem iniseriam , & imperfectionem non expellit,ille enim ab alio creatus est, ac proinde miser fuit, & ab ea miseria per alium libcratus, videndus idem Fuia
gruI. c. . s. eis r . eiusdem ui . ubi multus est in commendando multam rea seri- cordiam Dei. Videndus iteiri Lernari se . . de xarati Di mim. oi d ligenter obseruat Dcum dici, mi Axti Leisis, Uri. 93. Patrem et eγo Psalsami se eoia a tim, nam quod iudicet, & num. i. condemnet, nos illum cogcinus, & ICnge 2. Cεν. r. aliter de eoide iptius mi iccatio , quam num 2. animaduersio ge ncratiit , in voluntate enim eius vita , S mileticordia, in indi gnatione vero ira , quia non irascitur, donec nos materiam Iubmini litina . de ἐλὰ θὰΛν, ait Bemard. nox sArip ta at o - m. et I DIrpentim ui istiν. sta Parar γλ ί-
279쪽
suffragatur Angi H - . D POL bi sic as icitur erga Dei mi sericor iani, ut Deum appellet mi sericordiam suam, tu si nihilo magis pollet alii in im miserico diam commendare, quam si Deum,& misericordiam, S suam diceret, ait ergo ad illa verba Psi . D: nem Mis. Pisor Paresa. Non inuenit impletu; bostis Dei, quid appellaret Deum suum, nisi miscricordiam suam. O nomen sub quo nemini desperandum cst, D us meus, inquit, miscricordia mea, quid est misericordia mea 3 si dica salu mea, intellito, quia dat salutem , si di te resusium meum , intelligo , quia consu i nil eum 1 si dicaς sortitudo naea, intellipo, quia dat tibi sortitudinem misericordia mea quid est Torum quidquid suid, de misericordia tua est, sed prome tui te, in locando te, ut estem , quid seci λvr es Isim qui re inuocarem , quid egi 3 Si
enim egi aliquid ut clisem, iam eram alat quam ratem. Morto si omnino nihil eram, an te tibia essem, nihil te promerui, utcssem. Fecisti vi essem ei non tu ne isti ut bonux essem 3 Dedisti milii , ut sim , de potuit mihi alius dare ut bonuς sim 3 sim mihi dedisti ut sim , & alius mihi de ait, ut bonuς sim, melior est ille, ut mihi sedit ut bonus sim , quam ille , qui mihi
sedit vi sim. Potro quia te nemo melior, nemo te poteritior nemo te in nar scri cordia largior, a quo accepi ut ellem , ab ilici accepi, ut bonus essem. Dcus meus
miseli cordia mca , sic August. ostendit
A multipli ecm Olla Dei misericordia , a quaqua bona cuncta proceduut : de ideo non ina miscricordia vocatur a uilo, neque dicitur, Deus narisericordiae tantummodo. sed rotius misericordiarum Patcr. Quod si velis amplius agno Fere naturalem Dei naisericordiana, memoria recole Delim, tunc tandem requiescere , cum miseli cordiam exhibet, sicut enim res naturales proprium locum petunt,in illumque te iaciunt, ut quiescant,& conse cnt ut , 5c quandiu extra illum existinat nul B latenus conquiescunt , sic primo in Ser: plura Deus dicitur requieuille , cum admisericordiam peruenit, & nuiserendi re-lsciit occasion: m : nana postquam Deusi ominem condidit, tune diei tui: I et se ab insito G 6 . re, quo atrarat . quae
eundi m qnod ipse dixit Polm. 3. uo dormius. 5 Hqnisti . se exstir γexi qtion a Do-miam se serapit me. 6 ce enim requieuis, qui Iech Aic Ambras vi recte ostendit Deum requievisse in misericordia veluti natur D li loco sibi accommodatissimo, dum re quieuit in hominis productione , cui petmisericordiam demissurus erat peccara, vel per eandem ast otiandus erat, humanam earnem astu mendo,& in eadem mortem patiendo pio honianis redemptione. in otio maxime enititit diuina bonitas ,&misericorata , proindeque tunc requieuit cum haec omnia sibi proposuit, S pccuenit ad 1 serendum, quod opus naturalissisimum est Deo. Videndus iii hanc sententiam Gl ast is L G Ars. Exo . ubi aduertit iiii liis e Deum sibi sieri propitiatoriunt,& tabernaculum ubi poneretur idem propitiatorium, nul- qua in vero iussit se sibi fieri domum iustitiae; quali propria domus Dei, quam inhabitate dicitur proprius locus ipsiuq sit propitiationis, misericordiar Nusquam legimus , ait OD - Πην , Dominum institui tib is hoe muncio domum iustitiae, quare os puniret , aut saltem indicaret, quotiunt
280쪽
sunt pectoset.tot sent domus propitiationis. Aduertit etiam propitiatorium super arcam soli una uiae, vi si contingeret alicui p ceare in legem , ad manum esset propitiatolium. Si te , inquit, severitas deterreat , consoletur propitiatorium. Et inde cis . quod Salomon , qui aediltiauit replum Domini, in quo misericors Deus sese obligaui: omnibus amictionibus ho
quos secit Moyses qui et orsis ciri ibime ans Iu D Fra re Audiis. Vecie . ait sicertext 3. Reg. 6 is ora in duo Dhλ llaxis o A astum . oliua autem apertissimum misericordiae symbolum est, ut ips, qui in Hericordiam Dei redolebant, &adumbrabaut exteriorem Aona ina respicientes viderentur misericorditer peccatote respicere & ad propitiationem, quam era manibus veluti habebam conuocare. ἰicut in exteriore domo negantem
Petru propitiaturus Dominus respexit, &ad se uocauit, tum amare 'ti f.Et ne quis ab insteisu ad propitiatorium vi feretur retardari, in ingrestu Oraculi, ut eodem c. c. dicitur 9 3. Reae.6. ..tim. 3 i. Feris δεο o GL de lenis οἱ naVtim . Ο 'isit in eis I Ataram Che sis , ct palmis; in steri s. ut eosdem vetur olliarios in inisericordiae porta cuius Oiliola,/e oliva itidem erant ) inueniret peerator ad sui introductionem, quos vocantes ad miseri-eordiam viderat: erantque ibi palmarum species, ut certo scirent, misericordiam palmam quidem laturam de peccatis ho- manum. Denique, ut in domo Dei totum agnosceremus miscricordiam ex Olivaruna monte ascendit Christus in caelum, ut postquam agnoueramus domum Dei misericordia conitate , insuper, & sciremus viam ad candem , misericoidiam
etiam denotare. Neque vero omittendum est in eommendationem diuinae benignitatis, quod Deus arreat contra infensatos peccatorex Omnes sere creaturas , quibus ipse facile miseretur, qua:i velit, ut e rum nulla creatura commiserationem peccantis hominis habeat, quo magis inter assuei santes crcaturas reluceat creatoris misericordia, quod praeclare ostendit misericordia illa , quam Saul exhibuit Regi Amalae itarum, eum illi pepercit, insi erque
peperit populus melioribus ovibus,& armentis, pro hae enim misericordia, diuinam in se sentit animaduersionem, S i
A stitiam saul,& diuinam sententiam mai-uit dicentem: mkHi se Domisti, nis, Reae. Vbi T cod. ι . . ait. Oportebat stultum inibiligere quod una gutta diuin benignitatis,& clementiae vincit omnium hominum benignitatem, &c. quasi velit Iraeci oportebat, vi intelligeret Saul nihil tam aegre serte diuinam benignitatem, S clementiam, quam siquis velit cana superare parcendo, vel adaequare miserendo: cum enim Dei misericordia superemineat uniuersis , & sit pet omnia B opera Dei, sicut alibi prosecuti sumus, iure eminet veluti triumphatrix, quid igitur Saul, & populus pepcrcit, cum totius Dei proprium iit initureri, di parcere , es cum ipse iuuetit vi omnia, quae ad Auia lecti pertinebant demoliretur Vade. inquit , se percule Amahes , ct d minis uniueo. ρῖus , nen 'ciret εi . sed interfice. ire. Cum vero Saul & populus pepercerint , & miserti fuerim Regis, & caeterarum rerum praecipuatum. tiiumphum veluti agebat humana mis ricordia de di-C uiua parcendo his,quibus haec de illustio
nem moliebatur,sed diuina misericordia, quae viruix,& triumpliatrix est, id minime passia acriter,&urem gibilitet in san-Lm anima. uertit, & qutis rationem huius supplicii reddens ait Samuel: Porror, Amphiator la UO I non parcet, is pinimine non te fur, ut scilicet, tui miscreatur, qui iniuriam parcendo , diuinae miselleordiae intulisti, quae sola triumphum ducere solet, & nulli penitus cedere : etenim triumphator hoc in loco dicitur secundum expositionem Abu ratione miscricordiae, quae de aliis Dei operibus triumphare solet, & ideo tune solum trium sator dicitur Deuet in sacris literis, cum sermo est de misericordia : quid igitur parcere voluit, Saul,ut aliquid diuinae bonitati detrahcret, quando ipsa
parcere minime decreuit Imo sotius tueni: seretur quando caetcraec rc arii Iae contra insensatos peccatores armatae deseuiunt
Oilendimu hoc insuper ex alici simili loco , qui nobis non utcumque , sed prae
citus inquitit rationem suoplicii a Deci illati populo enumerato a Dauide.de quo 2. Rem . aitque imprimis id suille incita